1. ¿Imataq yanapawasun rikchan-rikchanlla kanapaq hinaspa sasachakuykunatapas atipanapaq?

BIBLIAPA willakusqankunata kunan tiempopi rikusqanchikmi sutillata musyachiwanchik manchakuypaq kaqkuna kay Pachapi ña pasananpaqña kasqanmanta. ¿Imataq yanapawasun rikchan-rikchanlla kanapaq? Apostol Pablom niwarqanchik ‘mana rikusqanchik kaqkunapi’ piensanapaq. Kay nisqanwanqa Pabloqa Diosman sonqo cristianokunatam kallpanchachkarqa sumaq suyakuyninkupi yuyaymananankupaq. Chayta ruraspankuqa ima sasachakuykunatapas atipanmankum karqa. Chaynaqa, ima suyakuyniyoq kaspapas llapanchikmi hamuq tiempopi sumaq suyakuyninchikpi yuyaymanananchik (2 Cor. 4:8, 9, 16-18; 5:7).

2. a) ¿Imatam rurananchik sumaq suyakuyninchik sonqonchikpi allinta takyananpaq? b) ¿Imamantam kay yachachikuypi hinaspa qatiqnin yachachikuypi qawasun?

² Pablopa niwasqanchikqa kaytam yachachiwanchik: sumaq suyakuyninchik sonqonchikpi allinta takyananpaqqa, qawasqanchik kaqkunallapi reparanamantaqa manaraq rikusqanchik kaqkunapim reparananchik (Heb. 11:1; 12:1, 2). Chaynaqa, kay yachachikuypi hinaspa qatiqnin yachachikuypim qawasun wiñay kawsayta haypanapaq ima chunka kaqkuna pasakunanmanta.

3. a) ¿Imataq hamuq tiempopi 1 Tesalonicenses 5:2, 3 nisqanman hina pasanqa? b) ¿Imatam ruranqaku religionkunapi punta apaqkuna hinaspa paykunaman chaqrusqa kaqkunapas?

³ Apostol Pablom Tesalonica llaqtapi cristianokunaman qellqaspan nirqa puntata ima pasananmanta (leey 1 Tesalonicenses 5:2, 3). Pabloqa rimanmi ‘Señorpa hamunan’ otaq piñakunan punchawmanta. Chay  punchawqa qallarinqam pantay religionkunapa puchukayninwan, tukunqañataqmi Diospa guerran Armagedonwan. Ichaqa Diospa piñakuynin punchaw manaraq qallarichkaptinmi, kay Pachapi kamachiqkunaqa ninqaku: “Hawkañam, seguroñam kachkanchik”, nispanku. Chay willakuyqa yaqapaschá kanqa huk kutillata otaq achka kutikamapas. Yaqapaschá lliw runakunaqa piensanqaku hatun sasachakuykunata allicharunankupaqña kasqankuta. ¿Imatam ruranqaku religionkunapa punta apaqninkunaqa? Yaqapaschá gobiernokunawan chaqrusqa kasqankurayku paykuna hina qaparinqaku (Apoc. 17:1, 2). Chaynata ruraspankuqa, Juda nacionpi Diosmanta willakuq tukuqkunatam qatipakuchkanqaku, paykunaqa mana hawkayay kachkaptinpas: “Hawkallam kakusunchik” nispam nirqaku (Jer. 6:14; 23:16, 17).

4. Runakunamantaqa, ¿imamantam ñoqanchikqa musyakunchik?

⁴ “Hawkañam, seguroñam kachkanchik” nispa pikunaña niptinpas, chay pasakuptinmi sutillata musyakusun Jehová Diospa piñakuynin punchaw qallaykunanpaqña kasqanmanta. Chaymi Pablo nirqa: “Wawqe-panillaykuna, qamkunam ichaqa mana tutapichu kachkankichik, chaynaqa hamunan punchawqa manam suwa hinachu tarimusunkichik. Qamkunaqa kanchaymanta [. . .] kaqmi llapallaykichik kankichik”, nispa (1 Tes. 5:4, 5). Yaqa llapallan runakunamantaqa, ñoqanchikqa musyakunchikmi Bibliapa willakuyninkuna kunan tiempopi pasakusqanta. Hinaptinqa, ¿imaynataq kanqa “Hawkañam, seguroñam kachkanchik” nispa Bibliapa willakusqanqa? Chayta yachanapaqqa suyananchikmi. Chaynaqa, “rikchaspayá cuidakusunchik” (1 Tes. 5:6; Sof. 3:8).

5. a) ¿Ima pasakuptinmi “llumpa-llumpay ñakariy” punchawkuna qallaykunqa? b) ¿Pikunataq qonqayllamanta musyakurunqaku chinkachisqa kanankumanta?

⁵ ¿Imataq chaymantaqa pasakunqa? Pablom nirqa: “Runakunam ninqaku: ‘Hawkañam, seguroñam kachkanchik’ nispa, hinachkaptinmi qonqayllamanta puchukarunqaku”, nispa. Chay ‘puchukaymi’ qallaykunqa ‘chuchumikawan’ sutichasqa ‘Hatun Babiloniapa’ otaq llapallan pantay religionkunapa contranpi hatariptinku (Apoc. 17:5, 6, 15). Chay pasakusqan qepallanmanmi, “llumpa-llumpay ñakariy” punchawkuna qallaykunqa (Mat. 24:21; 2 Tes. 2:8). Yaqa llapallankupaqmi qonqayllamanta kanqa. ¿Imanasqa? Chaykamaqa pantay religionkunaqa kikillankupi hapipakuspankum ‘reina’ hina ninqaku: “Manam waqasaqchu ñoqaqa”, nispa. Ichaqa qonqayllamantam  musyakurunqaku chinkachisqa kanankumanta. Arí, ‘huk punchawllapi’ hinam chinkachisqa kanqaku (Apoc. 18:7, 8).

6. ¿Pitaq chinkachinqa pantay religionkunata?

⁶ ¿Pitaq pantay religionkunapa contranpiqa hatarinqa? Bibliapa nisqanman hinaqa, “chunka waqrayoq” ‘manchakuypaq animalmi’. Chay animalqa tupanmi ONU nisqawan. ‘Chunka waqrankunañataqmi’ tupan kunan tiempopi ‘manchakuypaq puka animalta’ yanapaq atiyniyoq nacionkunawan (Apoc. 17:3, 5, 11, 12). * Pantay religionkunapa contranpi hatariptinkuqa chinkachinqakupunim. ONU nisqapi kaq nacionkunaqa chay chuchumikapa tukuy imankunatam qechunqaku, imayna kasqantapunim qawachinqaku hinaspapas qalaypaqtam “kañaykunqaku” (leey Apocalipsis 17:16).

7. ¿Imaynatam kay Pachapi kamachiqkuna pantay religionkunapa contranpi hatariyta qallarinqaku?

⁷ Bibliaqa willawanchiktaqmi pantay religionkunapa contranpi kay Pachapi kamachiqkuna hatariyta imayna qallarinankumanta. Jehová ‘Diosmi churanqa paykunapa sonqonman kikinpa munasqanta ruranankupaq’, hinaptinmi chuchumikaqa puchukachisqa kanqa (Apoc. 17:17). Religionkunaqa enteron Pachapim guerrakunata qallarichinku, chayraykuchá kay Pachapi kamachiqkunaqa chinkarachiyta munanqaku. Paykunaqa piensanqakuchá kikinkumanta chay rurasqankuta. Ichaqa manamá chaynachu kanqa, Jehová Diosmi paykunataqa servichikunqa lliw pantay religionkunata chinkachinanpaq. Qonqayllamantam Satanaspa munaychakusqanqa iskayman rakinakuruspan atipanakunqaku, hinaptinmi Diabloqa mana ima ruraytapas atinqachu (Mat. 12:25, 26).

8. ¿Imatam Gogqa otaq Satanasqa ruranqa?

⁸ Lliw pantay religionkuna chinkachisqa kaptinqa, runakunam piensanqaku Diospa serviqninkuna ‘hawkalla kawsakusqankuta’ hinaspa ‘mana murallasqa llaqtapi’ hina kasqankuta (Ezeq. 38:11, 14). ¿Imataq pasanqa mana pipapas harkasqan hina tarikuq Diosman sonqo kay runakunata? Bibliapa nisqanman hinaqa, Gogmi otaq Satanasmi ‘achkallaña runakunata’ intunqa paykunapa contranpi hoqarikunankupaq (leey Ezequiel 38:2, 15, 16). ¿Manchapakunanchikchu chay pasakunanmanta?

9. a) ¿Imatam astawanqa munanchik salvasqa kayta munaspapas? b) ¿Imatam kunan rurananchik iñiyninchik allin takyasqa kananpaq?

⁹ Diospa serviqninkunaqa manamá  manchakunchikchu contranchikpi hoqarikunankumantaqa. Salvasqa kayta munaspapas, astawanqa munanchikmi Jehová Diospa sutin chuyanchasqa kananta hinaspa llapallan kamachiq kasqan hatunchasqa kanantapas. Jehová Diosqa soqta chunka masnin kutikamam nirqa: “Yachankichikmi ñoqaqa Jehová Dios kasqayta”, nispa (Ezeq. 6:7, NM, nota). Chaynaqa, anchatamá munanchik Ezequielpa chay willakuynin rurakunanta, hawkallataqmi suyanchik ‘sasachakuykunamanta serviqninkunata [Dios] libranantapas’ (2 Ped. 2:9). Chaykamaqa ancha allinmi kanman iñiyninchikta kallpanchanapaq tukuyta rurayninchik, chaynapi imaña kaptinpas qaqa hina takyanapaq. Chaypaqqa Diostam mañakunanchik, Palabranta estudiaspam yuyaymanananchik hinaspapas Munaychakuyninmantam willakunanchik. Chaynata ruraptinchikqa, “bote watasqa” hinam wiñay kawsanapaq suyakuyninchik allin takyasqa kanqa (Heb. 6:19; Sal. 25:21).

10, 11. ¿Ima pasaptinmi Armagedon qallaykunqa, hinaspa imam pasanqa chay guerrapi?

¹⁰ Diospa llaqtanta chinkachinankupaq hoqarikuptinkuqa, Jehová Diosmi Jesuswan hinaspa angelninkunawan llaqtanta harkaykunqa (Apoc. 19:11-16). Hinaptinmi ‘tukuy atiyniyoq Diospa punchawnin’ otaq Armagedon guerra qallaykunqa (Apoc. 16:14, 16).

¹¹ ¿Imam pasakunqa chay guerrapi? Jehová Diosmi nirqa: “Ñoqa Señor Diosmi nini kaynata: Gog sutiyoq runapa contranpim llapa orqokunapi hatarichisaq guerrata, soldadokunam wañuchinqa soldadomasillanta”, nispa. Arí, Satanaspa runankunam mancharisqallaña ima ruraytapas mana atispanku kikinkupura wañuchinakunqaku. ¿Imataq Diablotapas pasanqa? Jehová Diosmi nin: ‘Kachaykusaqmi [. . .] azufreyoq nina parata. Chaytaqa paypa hawanmanwan tropankunapa hawanmanmi chayachisaq’, nispa (Ezeq. 38:21, 22). ¿Imapitaq tukunqa Jehová Diospa kay rurasqanqa?

12. ¿Imatam runakunaqa reqsikunqaku?

¹² Lliw runakunam reqsikunqaku Jehová Diospa puchukachisqan kasqankuta. Yaqapaschá Puka lamar qochapi israelitakunata wañuchinankupaq qatiq Egipto tropakuna hina, Satanaspa runankunapas manchakuywan ninqaku: “Ñoqanchikpa contranchikpiqa [Jehová] Diosmi peleachkan”, nispanku (Ex. 14:25). Arí, lliw runakunam yachanqa pim Jehová Dios kasqanta (leey Ezequiel 38:23). ¿Haykapim tukuy chaykunaqa pasakunqa?

13. ¿Imatam qawachiwanchik Danielpa mosqosqan hatunkaray runapa chakinqa?

¹³ Bibliapi Daniel qellqasqan librom qawachiwanchik ima tiempopiña kawsasqanchikta. Danielqa mosqoyninpim rikurqa hatunkaray runa kaqlla sayaqta (Dan. 2:28, 31-33). Chay hatunkaray runa kaqllaqa tupanmi ñawpaq tiempopi Diospa llaqtanpa contranpi mana allinkuna ruraq nacionkunawan. Chay nacionkunam karqaku: Babilonia, Medopersia, Grecia, Roma hinaspa kunan tiemponchikpi kaqpas. Kay tiemponchikpi munaychakuq nacionmanta rimaspanmi Bibliaqa hatunkaray runa kaqllapa chakinwan tupachin. Enteron Pachapi punta kaq guerra kachkaptinmi Gran Bretañawan Estados Unidos nacionkunaqa hukllawakururqaku. Hinaptinqa, Danielpa mosqosqanpi hatunkaray runa kaqllapa chakinqa tupanmi Gran Bretañawan Estados Unidos nacionkunawan. Kay nacionkuna chakinwan tupasqanqa qawachinmi enteron Pachapi munaychakuq huk nacion manaña rikurimunanmanta. Chaymantapas, chakinwan dedonkunaqa mituwan hinaspa fierrowanmi chaqrusqa kachkan. Chayqa qawachinmi kunan tiempopi Gran Bretañawan  Estados Unidos nacionkuna manaña ancha atiyniyoq kasqanta.

14. ¿Ima nacionkunataq enteron Pachapi munaychakuchkanqa Armagedon chayamuptin?

¹⁴ Hina chay mosqokusqanpim Danielqa rikurqa orqomanta huk rumi kumpakamusqanta. Chay rumiqa tupanmi Diospa Munaychakuyninwan, orqoñataqmi Jehová Diospa llapallan kamachiq kasqanwan. Chay rumiqa 1914 watapim kumpakamuyta qallaykurqa, hinaspanmi utqayllamanña richkan hatunkaray runa kaqllapa chakinman. Armagedon punchawpimá kayqa puchukachisqa kanqa (leey Daniel 2:44, 45). Hinaptinqa, Armagedon guerra qallaykuptinqa, Gran Bretañawan Estados Unidos nacionkunaqa hinallam enteron Pachapi munaychakuchkanqaku. ¡Mayna kusikunapaqmi kanqa Bibliapa kay willakusqankuna imayna rurakunanta qawayninchikqa! * Ichaqa, ¿imaynatam Jehová Diosqa Satanasta chinkachinqa? Qawasunchik.

15. ¿Imataq Armagedon qepata pasanqa Satanastawan demoniokunata?

¹⁵ Satanas chinkachisqa kananpaqqa, puntatam qawanqa kay Pachapi munaychakuynin imayna chinkachisqa kasqantaraq. Chaymantam chinkachisqa kanqa, apostol Juanmi willakun chay imayna kananmanta (leey Apocalipsis 20:1-3). ‘Uku pachapa llaventa’ hapiq Jesucristom, Satanastawan demoniokunata hapiruspan ‘uku pachaman’ wischuykuspan waranqa wata wichqarunqa (Luc. 8:30, 31; 1 Juan 3:8). Kaynatam culebrapa umanqa chamchasqa kayta qallaykunqa (Gen. 3:15). *

16. ¿Imaynataq Satanas kanqa ‘uku pachapi’ wischusqa kaspanqa?

¹⁶ ¿Imataq Bibliapa nisqan ‘uku pachaqa’? Kaymanta apostol Juan rimaspanqa ábys-sos niq palabratam servichikurqa, chayqa “pakasqa hina uku-uku pozo” ninanmi. Tikrakunmantaqmi “mana tukuyniyoq uchku” nispa. Hinaptinqa, Jehová Dioswan Jesucristollam chay ‘uku pachamanqa’ riyta atinmanku. Chaypim Satanasqa wañusqa hina ima ruraytapas mana atinqachu. ¡‘Yarqasqa leonpa’ siminqa wichqasqamá kanqa! (1 Ped. 5:8.)

17, 18. a) ¿Hamuq tiempopi imakuna pasakunanmantam yacharamunchik? b) Tukuy chaykunapa qepanman, ¿imam kanqa?

¹⁷ Manchakuypaq kaqkunaqa ñam kay Pachapi pasananpaqña kachkan. Qawaytañam munanchik “Hawkañam, seguroñam kachkanchik” nisqanku imayna kananta. Chaymantañataqmi qawasun pantay religionkunapa puchukayninta, Diospa llaqtanpa contranpi Gog otaq Satanas hoqarikusqanta hinaspa Armagedon guerrata. Chay qepamanñataqmi Satanaswan demoniokunapas wichqasqa kanqaku. Lliw mana allinkuna chinkachisqa kaptinqa, Jesuspa Waranqa Wata Kamachikuyninmi qallaykunqa, chaypim ‘kusikuywan hawkayaypi’ kawsakusun (Sal. 37:10, 11).

¹⁸ Kay yachachikuypim qawaramunchik pichqa ‘manaraq rikusqanchik kaqkunapi’ reparananchikpaq. Qatiqnin yachachikuypim qawasunraq ima pichqa kaqkuna pasakunanmanta.