1914 watapi enteron Pachapi punta kaq Guerram sutillata qawachirqa Biblia Estudiaqkuna guerraman mana risqankuta (Is. 2:2-4; Juan 18:36; Efes. 6:12). ¿Imaynam tarikurqaku Gran Bretaña nacionpi Diospa serviqninkunaqa?

1916 watapim Ley de Servicio Militar nisqa kamachirqa 18 watankumanta 40 watayoqkama lliw solterokuna soldado kanankupaq. Gran Bretañapiqa chay watapim chayllaraq qallarirqa chay kamachikuyqa. Chay kamachikuyqa soldado mana kanankupaqmi saqeq “religionninrayku otaq conciencianrayku” mana atiqkunata. Chaypi gobiernom juezkunata churarurqa pikuna soldado otaq mana soldado kanankumanta tanteanankupaq, imayna hinaspa haykapikama servinankumanta tanteanankupaq.

Pisi tiempollamantam 40 Biblia Estudiaqkuna presochasqa karqaku, 8 iñiqmasinchikkunañataqmi Franciapi peleanankupaq apasqa karqaku. Chay mana allin ruwasqankumantam, Gran Bretañapi iñiqmasinchikkuna kamachiq Herbert Asquith runaman huk cartata aparachirqaku 5.500 iñiqmasinchikkunapa firmasqankutawan, chaynapi mana acuerdopi kasqankuta qawachinankupaq.

Chaymantañataqmi yacharurqaku Franciapi kaq chay 8 iñiqmasinchikkuna mana peleasqankurayku wañuchisqa kanankumanta. Ichaqa wañuchinankupaqña kachkaptinkum, 10 wata preso kaspanku llumpay llamkanankupaq kamachisqa karqaku, chaymi Inglaterraman kutirachispanku presota hina llamkachirqaku.

Hinalla guerra kasqanraykum casarasqa qarikunapas peleanankupaq kamachisqa karqaku. Manchester (Inglaterra) lawpim juzgasqa karqa Henry Hudson sutiyoq medico iñiqmasinchik, payta imayna juzgasqankuman hinam hukkunatapas juzgananku karqa. 1916 watapa 3 kaq punchaw agosto killanpim juezkunaqa payta tumparqaku hinaspapas qollqeta qonanpaqwan peleaq rinanpaqmi kamachirqaku. Chay tiempollapitaqmi Edimburgo (Escocia) lawpi 25 watanpi James Frederick Scott iñiqmasinchik juzgasqa kaspan mana tumpasqachu karqa, payqa colportormi karqa (chaynatam precursorkunata suticharqaku). Juezkunapa chayna juzgasqankuwanqa manam gobiernoqa acuerdopichu karqa, ichaqa saqerurqakum Londres lawpi Herbert Kipps iñiqmasinchikpa juzgasqankuta astawan qawanankupaq. Payqa tumpasqam karqa hinaspapas qollqeta qonanpaqwan peleaq rinanpaqmi kamachisqa karqa, payta imayna juzgasqankuman hinam hukkunatapas juzgananku karqa.

1916 watapa septiembre killanpiqa, 264 iñiqmasinchikkunañam soldado mana kanankupaq mañakurqaku. Paykunamantam 5 iñiqkuna chaskirqaku, 154 iñiqkunañataqmi “llaqtankupaq llamkaykunata ruwanankupaq” kamachisqa karqaku, 23 iñiqkunañataqmi mana peleaq soldadokuna kanankupaq kamachisqa karqaku, 82 iñiqkunatañataqmi peleaq rinankupaq aparqaku, paykunamanta wakinkunatam ñakarichirqaku kamachisqankuta  mana kasukusqankurayku. Chayna ñakarichisqa kasqankumantam runakuna contranpi churakurqaku, chaymi gobiernoqa chay iñiqmasinchikkunata carcelmanta aparqaku llaqtapaq llamkaykunata ruwanankupaq.

Edgar Clay hinaspa Pryce Hughes iñiqmasinchikkunam Gales llaqtapi llamkarqaku yaku qocharayananpaq ruwaypi, Pryce Hughes iñiqmasinchikqa watakuna pasaptinmi Gran Bretañapi Betel wasimanta encargakuq karqa. Herbert Senior iñiqmasinchiktañataqmi Wakefield (Yorkshire, Inglaterra) lawpi carcelman aparurqaku, paymi Franciapi peleananpaq huk kaqnin kamachisqa karqa. Wakinkunañataqmi llumpayta llamkarqaku manchakuypaq Dartmoor (Devon, Inglaterra) law carcelpi, chaypim aswan achka karqa concienciankurayku mana soldado kaqkuna.

Frank Platt iñiqmasinchikpas llumpay ñakarichisqam karqa guerrapi mana peleayta munasqanrayku. Atkinson Padgett iñiqmasinchiktapas autoridadkunam llumpayta ñakarichirqaku guerrapi mana peleayta munaptin.

Chay tiempopi iñiqmasinchikkuna imanasqa cristianokuna guerrapi mana chaqrukunankumanta allinta mana yachaspankupas, Jehova Diosta kusichinankupaqmi kallpanchakurqaku. Kaypi rimamusqanchik cristianokunaqa qatipakunapaq hinam ‘sasachakuykuna’ kaptinpas iñiyninkupi allinta takyarqaku (Apoc. 3:10). (Gran Bretaña nacionpi waqaychasqa kaqkunamanta.)