1, 2. ¿Imanasqam camarakunapa qawasqanqa mana tupanchu Diospa qawasqanwanqa?

ACHKA nacionkunapim autoridadkunaqa imapas pasakusqanta qawanankupaq callekunapa sapa esquinanpi camarakunata churanku. Pipas suwakuptinqa otaq carronwan pitapas saruruptinqa, chay camarapa grabasqanmi policiakunata allintapuni yanapan chay mana allin ruwaqta hapirunankupaq.

² Hinaptinqa, ¿yaqachu chay camarakunaqa Taytanchik Jehova Diospa ñawinman rikchakunman? Bibliam sutillata nin “maypi kaq runatapas” Dios qawasqanmanta (Prov. 15:3). Ichaqa, ¿chayraykuchu nichwan ima ruwasqanchiktapas Dios wateqamusqanta? ¿Imapas mana allin ruwasqanchikmanta castigawanallanchikpaqchu qawamuwachkanchik? (Jer. 16:17; Heb. 4:13.) ¡Manamá! Jehova Diosqa qawamuwanchik kuyawasqanchikrayku hinaspa allinninchikta munasqanraykum (1 Ped. 3:12).

3. ¿Ima pichqa kaqkunawanmi Jehova Diosqa qawachiwanchik kuyawasqanchikta?

³ ¿Imanasqam nichwan kuyawasqanchikrayku Dios qawamuwasqanchikta? Kaykunaraykum: 1) Diosqa ima mana allintapas manaraq ruwachkaptinchikmi willawanchik, 2) pantaptinchikmi  corregiwanchik, 3) Bibliapa yachachikuyninwanmi pusawanchik, 4) yanapawanchikmi sasachakuykunapi tarikuptinchik hinaspapas 5) allin ruwasqanchikmantam bendeciwanchik.

4. ¿Imanasqam Jehova Diosqa Cainta manaraq huchallikuchkaptin rimapayarqa?

⁴ Puntata qawasun mana allinta ruwanapaq kachkaptinchik Dios imaynata willawasqanchikmanta (1 Cron. 28:9). Chaypaq rimarisun Cainmanta. Paymi “sinchita piñakururqa” Dios mana chaskisqanrayku (leey Genesis 4:3-7). ¿Imatam Jehova Dios ruwarqa? Diosqa ‘allinta rurananpaqmi’ kallpancharqa. Ichaqa nirqataqmi allin kaqkunata mana ruwaspan huchallikuyman wichiykunanmanta. Chay huchaqa wichiykachinanpaqmi punkullapiña hina kachkarqa. Hinaptinmi Dios nirqa: “Qamqariki munaychakuwaqmi huchataqa”, nispa. Arí, Jehova Diosqa munarqam Cain kasukunanta hinaspa chaskisqa kanantapas. Chaynapi Dioswan amistadnin hinalla allin kananpaq.

5. ¿Imaynatam Jehova Diosqa rimapayawanchik mana allinta ruwanapaq kachkaptinchik?

⁵ ¿Imatam ñoqanchikmanta nichwan? Jehova Diosqa qawachkanmi sonqonchikta, manamá paymantaqa imatapas pakachwanchu. Diosqa allintapunim yachan imayna kasqanchikta, imakuna munasqanchikta hinaspa ima piensasqanchiktapas. Payqa kuyawanchikmi, chaymi munan allin kaqkunata ruwananchikta. Ichaqa manamá hikutawanchikchu. Imatapas mana allinta ruwananchikpaq kachkaptinchikqa, payqa Palabranwanmi rimapayawanchik. Chayna rimapayawasqanchiktam uyarinchik sapa punchaw Bibliata leespanchik, huñunakuykunaman rispanchik hinaspa qellqanchikkunata leespanchik. ¿Yaqachu qamqa haykapipas kamas necesitasqaykita uyarirqanki otaq leerqanki? ¿Allintachu chay sumaq yachachikuykuna yanapasurqanki?

6, 7. a) ¿Imataq qawachiwanchik Jehova Diosqa sapa serviqninkunata kuyasqanta? b) ¿Imaynatam Diospa tukuy niwasqanchikwan yanapachikuchwan?

⁶ Tukuy kaykunawan rimapayawaspanchikmi Jehova Diosqa qawachiwanchik kuyakuywan sapa serviqninkunata qawamusqanta. Yachasqanchikman hinaqa, Bibliaqa ñawpaq tiempomantaraqmi. Qellqanchikkunapas millonnintin runakunapaqmi ruwakun. Huñunakuykunapi uyarisqanchik yachachikuykunapas lliw runakunapaqmi. Chayna kaptinpas, Jehova Diosqa chaynintakamam sapakamata niwanchik Palabranpi tukuy niwasqanchikta kasukuspa allinta kawsanapaq. Chaywanmi qawachiwanchik sapakama kuyawasqanchikta.

⁷ ¿Imaynatam Diospa tukuy niwasqan­chikwan yanapachikuchwan? Puntataqa manam iskayrayanachu kuyawasqanchikmanta. Chay­mantapas, Palabranpi tukuy niwasqanchiktam kasukunanchik hinaspapas kallpanchakunanchikmi mana allin piensaykunata qepanchanapaq (leey Isaias 55:6, 7). Kasukuspanchikqa manam llumpay ñakariykunapiqa tarikusunchu. Ichaqa piensasun mana allin ruwayman wichiykusqanchikta. ¿Ima yanapakuykunatam kuyakuq Taytanchikqa qowanchik?

8, 9. ¿Imaynatam hukkunapa corregiwasqanchik qawachiwanchik Jehova Dios kuyawasqanchikta? Rimarimuy huk iñiqmasinchikmanta.

⁸ Jehova Dios kuyawasqanchiktaqa corregiwasqanchikpim astawanqa musyakunchik (leey Hebreos 12:5, 6). Manamá pipas munanchu corregisqa kaytaqa (Heb. 12:11). Ichaqa, piensasun imanasqa corregiwasqanchikpi otaq anyawasqanchikpi. Manamá sientirachiyta munawaspanchikchu pi iñiqmasinchikpas corregiwanchik, aswanqa Jehova Dioswan allin kananchikta sonqomanta munaspanmi. Chaymi tiempochakuspan Bibliawan yanapawanchik allin ñanman kutirinanchikpaq. Chayna yanapawasqanchikqa sutillatam qawachiwanchik Jehova Dios kuyawasqanchikta.  Arí, tukuy niwasqanchikqa paymantamá hamun.

⁹ Kunanñataq qawasun hukkunapa corregiwasqanchik Diospa kuyakuyninta qawachisqanmanta. Huk iñiqmasinchikmi manaraq bautizakuchkaspan millakuypaq qalalla kaqkunata qawarqa. Chay ruwasqanta atiparuspanpas, wakinpiqa hinalla qawaytam munarqa. Huk kutipim mosoq celularta rantirurqa, hinaptinmi chay mana allin qaway munaynin kutiramurqa (Sant. 1:14, 15). Payqa chay celularnintakamam millakuypaq qalalla kaqkunata kaqmanta qawayta qallaykurqa. Huk punchawmi telefonota servichikuspanku runakunaman Diosmanta yachachichkarqaku, hinaptinmi congregacionpi ancianonman celularninta qoykurqa payña qayananpaq. Ichaqa, qonqayllamantam rikuriramurqa millakuypaq mana allin qawaykuna. Chayna pasakusqanqa manamá yanqapaqchu karqa, ¿imanasqa? Chay ancianom chay iñiqmasinta corregirqa hinaptinmi mana allinkuna qawasqanta saqerurqa. ¡Anchatamá Jehova Diosta agradecekunchik manaraq hatun huchallikuyman wichichkaptinchik, pakallapi mana allin ruwasqanchikta qawamuspan corregiwasqanchikmanta!

10, 11. a) ¿Imaynatam Jehova Dios pusawananchikta saqekunchik? b) ¿Imaynatam huk iñiqmasinchik familiantin sutillata qawarqaku Bibliapa nisqanta kasukuyqa allinpuni kasqanmanta?

¹⁰ Salmos qellqaqmi Jehova Diosmanta nirqa: “Allinta consejawaspaykim qamqa pusawachkanki”, nispa (Sal. 73:24). Imatapas tanteasqanchikpi Dios hinalla pusawananchikta munaspaqa, Bibliatam estudiananchik Diospa piensasqanmanta yachanapaq. Bibliapa nisqankunata kasukuyqa manam iñiyllanchiktachu kallpanchan, yanapawanchiktaqmi imapas pisipuwaqninchikta tarinapaq (Prov. 3:6).

¹¹ Rimarisun huk iñiqmasinchikmanta. Paymi Filipinas nacionpa Masbate nisqa llaqtanpi arriendasqa chakrapi lliw familiantin yacharqaku. Payqa señoranpiwanmi precursor karqaku. Ichaqa, qonqayllamantam chay arriendasqanku chakrapa dueñon niykurqa chakranta saqenankupaq. ¿Imanasqa? Huk runakunam chay iñiqmasinchikta yanqamanta tumpaykurqaku. Chay iñiqmasinchikqa familianwan mana mayman rinan kaptinkupas nirqam: “Jehova Diosqa yanapawasunchikmi. Imaña kaptinpas payqa manam haykapipas saqewanchikchu”, nispa. Chayna nisqanman hinam Jehova Diosqa yanapaykurqa. Iskay-kimsa punchawkuna pasaruptillanmi, chakrapa dueñonqa payta niykurqa  hinalla qepakunankupaq. ¿Imanasqam chaynataqa niykurqa? Chay iñiqmasinchikqa familiantinmi yanqamanta hukkuna tumpaykuptinkupas mana piñakuspanku hawkalla tarikurqaku. Chayna kasqankuta qawaspanmi chay dueñoqa huk chakrankunatapas qoykurqa tarpukunankupaq (leey 1 Pedro 2:12). Qawasqanchikman hinaqa, Jehova Diosqa Palabranwanmi pusawanchik ima sasachakuyña rikurimuptinpas mana hukmanyarunapaq.

12, 13. ¿Imakuna pasaptinmi hukmanyayta qallaykuchwan?

¹² Wakinpim ichaqa sasachakuykunaqa unay tiempo kanman. Ichapas unay tiempoña onqosqanchikwan, familianchik contranchikpi kasqanwan otaq cheqniwasqanchikwan ñakarichkanchik. Wakinpiqa llumpaytaraqmi hukmanyaruchwan pi iñiqmasinchikwanpas sientinarachikuspa.

¹³ Piensariy kaypi: huk iñiqmasikim nanay simiwan imatapas niykusunkiman. Yaqapaschá chayrayku sonqollaykipi kaynata niwaq: “¡Imaynamá Diospa llaqtanpiqa kayqa pasanman!”, nispa. Chaymantapas, chay iñiqmasikiqa congregacionpi sumaq llamkaytaraqmi chaskirunman, hukkunapas aswan allinpaqraqmi hapinmanku. Chaymi hukmanyaspa tapukunki: “¿Yanqachus? ¿Manachu Jehova Diosqa tukuy kay pasasqanta qawan? ¿Manachu imatapas ruwanman?”, nispa (Sal. 13:1, 2; Hab. 1:2, 3).

14. ¿Imanasqam Jehova Diosqa allintapuni yachan haykapi imatapas allichayta?

¹⁴ Jehova Diosqa manam ñoqanchik hinachu qawan, payqa allintam yachan haykapi imatapas allichaytaqa. Pipas corregiwaptinchikqa hukmanyaruchwanmi. Jehova Diosmi ichaqa corregisqa kanapaq kasqanchikta qawanman. Diospa Llaqtanpi Punta Apaqkunamanta Karl Klein sutiyoq iñiqmasinchikmi, vidanmanta willakusqanpi nirqa huk kutipi iñiqmasin Rutherford qaqchaspan corregirusqanmanta. Manapas unaymantam Ru­therford kuyakuywan rimariykuspan nirqa: “¡Imaynallam Karl!”, nispa. Payñataqmi mana munaq hina rimariykurqa. Chayna sientikurusqanta musyaruspanmi iñiqmasin Rutherfordqa niykurqa Diablopa toqllanman wichiykunanmanta cuidakunanpaq. Chaymantam iñiqmasinchik Klein kaynata nirqa: “Pi iñiqmasinchikpapas corregiwananchikpaq de­rechon kachkaptin paypaq sientikuruspaqa, Satanaspa toqllanmanmi wichiykuchwan”, nispa. *

15. ¿Imanasqataq sasachakuykunapi tarikuspa pacienciakunanchik?

¹⁵ Wakinpiqa imapas sasachakuyninchik unaypaq hina kaptinqa manam pacienciakuchwanchu. ¿Imataq yanapawachwan mana amirunapaq? Piensariy kaypi: qanmi kichki ñanninta achka ovejaykikunata qatispa richkawaq hinaspaykim chayna achkallaña ovejakunawan tuparuwaq. Qamqa manamá yachankichu pasanakuspanku hayka tiempo kichkichakunankutaqa. Mana pacienciakuspayki arreayta qallaykuptikiqa, yaqapaschá ovejakunaqa cheqerunman. Hinaptinmi risqaykiman utqaylla chayanaykimantaqa astawan sasachakuspa qeparuwaq. Chaymi amiruspa imatapas ruwarunamantaqa pacienciakuyqa aswan allin. Ñoqanchikpas sasachakuypi tarikuspa Bibliapa niwasqanchikta pacienciakuspa hinalla kasukuptinchikqa, Diosmi yanapawasun chay sasachakuyta atipanapaq.

16. ¿Imanasqam Jehova Diosqa sasachakuykunapi tarikunanchikta wakinpi saqenman?

¹⁶ Ichapas Jehova Diosqa imayna kasqanchikpi yanapawananchikpaq wakinpiqa ima sasachakuypi tarikunanchikta saqenman (leey 1 Pedro 5:6-10). Ichaqa manam haykapipas piensananchikchu sasachakuykunata Dios qowasqanchiktaqa (Sant. 1:13). ‘Enemigonchik Diablom’ yaqa lliw sasachakuykunamanta huchayoqqa. Wakinpiqa sasachakuykunapi  tarikusqanchikwanmi Jehova Diosqa yanapawachwan iñiyninchikpi ñawparinapaq. Payqa qawachkanmi ñakarisqanchikta, chaymi anchata kuyawasqanchikrayku ‘pisi tiempollapaq’ saqenqa. ¿Kusikunkichu sasachakuypi tarikuptiki Jehova Dios qawamususqaykimanta? ¿Mana iskayrayaspachu suyanki Dios yanapasunaykita? (2 Cor. 4:7-9.)

17. ¿Pikunatam Jehova Diosqa astawan qawamuchkan, hinaspa imapaq?

¹⁷ Jehova Diosqa qawamuchkantaqmi allin sonqoyoqkunata bendecinanpaq. Diosmanta willakuq Hananim Asa sutiyoq reyta kaynata nirqa: “Diosqa qawamuchkanmi llapallan kay pachapi [kaqkunata] chaynapi paypa qayllanpi allin sonqoyoqkunaman atiyninta qawachinanpaq”, nispa (2 Cron. 16:9). Asa sutiyoq reyqa manamá tukuy sonqonwanñachu Jehova Diosta servirqa. Ñoqanchik allinta ruwanapaq kallpanchakuptinchikqa Diosqa ‘atiynintam qawachiwasun’, huk rimaypiqa waqaychawaspanchikmi bendeciwasun.

18. Hukkuna allin ruwasqanchikkunata mana qawaptinkupas, ¿imatam mana qonqananchikchu? (Qaway 27 kaq paginapi dibujota.)

¹⁸ Jehova Dios bendeciwananchikta munaspaqa, ‘allin kaqtam maskananchik’, ‘allin ruraytam kuyananchik’ hinaspapas ‘allinllatañam rurananchik’ (Amos 5:14 [NM], 15; 1 Ped. 3:11, 12). Payqa allin ruwaqkunataqa qawamuchkanmi hinaspam bendicen (Sal. 34:15). Qawasun hebreo casta iskay parterakunata Jehova Dios imayna bendecisqanmanta, hukninmi karqa Sifra, hukninñataqmi karqa Fua. Israel casta runakuna Egipto nacionpi sirviente kachkaptinkum, rey faraon kamachirqa lliw hebreo casta qari wawachakuna wa­ñuchisqa kanankupaq. Chay parterakunam ichaqa faraonta ­manchakunankumantaqa Diosta manchakuspanku wawachakunata mana wañuchirqakuchu. Chayna ruwasqankuta Jehova Dios qawaspanmi chay parterakunapa familiankunata achkayachirqa (Ex. 1:15-17, 20, 21). Wakinpim piensachwan allin ruwasqanchikkunata mana pipas qawasqanta. Ichaqa manam qonqananchikchu Jehova Dios chay allin ruwasqanchikta qawamusqanta hinaspanmi tiempollanpi bendeciwasun (Mat. 6:4, 6; 1 Tim. 5:25; Heb. 6:10).

19. ¿Imaynatam huk iñiqmasinchik sutillata musyakurqa allin ruwasqanta Jehova Dios qawamusqanta?

¹⁹ Hungría nacionniyoq huk cristianam, Austria nacionpi yachaspan sutillata musyakurqa allin ruwasqankunata Jehova Dios qawamusqanta. Chay iñiqmasinchiktam niykurqaku paypa nacionninmanta kaq huk warmita watukuspan Diosmanta yachachinanpaq. Payqa chayllamá watukurqa, ichaqa manam wasinpiqa pitapas tarirqachu. Hinallamá payqa achka kutita watupayarqa hinaspanmi qellqanchikkunata, cartakunata hinaspa telefononpa numerontapas saqerqa. Wakinpiqa musyarqam chay warmipa wasinpi pipas kasqanmanta. Ichaqa, huk wata masnin hinalla watukusqanmantam chayraq punkunta kichaykamurqa. Chay señoraqa kuyakuywanmi iñiqmasinchikta wasinman yaykuykachirqa, hinaspanmi nirqa: “Lliw saqewasqaykitam leerqani hinaspapas suyachkarqaykim”, nispa. Payqa llumpayta onqosqanraykum mana kallpayoq tarikurqa, chaymi pitapas atiendeyta mana atirqachu. Ichaqa, chaymantapacham Biblia estudiayta qallaykurqa. Qawasqanchikman hinaqa, Jehova Diosqa chay iñiqmasinchiktam bendeciykurqa watukusqanpi hinalla kallpanchakusqanmanta.

20. ¿Imaynam tarikunchik Jehova Dios qawamuwasqanchikmanta?

²⁰ Jehova Diosqa tukuy ruwasqanchiktam qawamuchkan. Ichaqa manamá haykapipas piensanachu wateqaq camarakuna hina mana allin ruwasqallanchikta qawamusqantaqa. Jehova Diosqa qawamuwanchik sapakamata kuyawasqanchikraykum hinaspa allin ruwasqanchikkunamanta bendeciwananchikpaqmi. ¿Manachu chayna kasqanmanta yachayqa yanapawanchik kuyakuq Taytanchikman astawan asuykunapaq?