1. ¿Pikunatam mana kasukuq Israel nacionpa rantinpi Jehova Diosqa akllarurqa llaqtan kananpaq? (Qaway kay paginapi dibujota.)

KUNAN tiempopi Diospa llaqtanqa paypa munasqanman hinam yupaychan. Ñawpaq tiempopiqa, Israel runakunam akllasqa karqaku Diospa llaqtan kanankupaq. Ichaqa mana kasukuspankum Jehova Diosta qepancharurqaku. Chaymi Diosqa Jesuspa qatiqninkunataña mosoq llaqtan kananpaq akllarurqa. Diospa chaskisqan kasqankuraykum, kay mosoq llaqtanqa 70 kaq watapi Jerusalen puchukachisqa kaptin mana chinkachisqachu karqa (Luc. 21:20, 21). Chay punta cristianokunapa tiemponpi tukuy pasakusqanmi qawachiwanchik kunan tiempopi Diospa serviqninkunata ima pasananmanta. Satanaspa munaychakusqan mana allinkunaqa ñamá chinkachisqaña kanqa. Diospa llaqtanmi ichaqa mana chinkachisqachu kanqa kay ‘tukupay tiempokunapi’ (2 Tim. 3:1). ¿Imanasqataq chaynata ninchik?

2. a) ¿Imatam Jesusqa ‘llumpa-llumpay ñakariy punchawkunamanta’ willakurqa? b) ¿Imaynatam ‘llumpa-llumpay ñakariy punchawkunaqa’ qallaykunqa?

² Jesusmi rikurimunanmantawan tukupay tiempokunamanta rimaspan kaynata willakurqa: “Llumpa-llumpay ñakariy punchawkunam  kanqa, manam chaynaqa Dios kay pachata unanchasqanmantapunipas kunankama karqachu, manataqmi chaynaqa kanqachu qepa punchawkunapipas”, nispa (Mat. 24:3, 21). Chay llumpa-llumpay ñakariymi qallaykunqa ‘Hatun Babiloniata’ otaq enteron Pachapi pantay religionkunata puchukachinanpaq gobiernokunata Jehova Dios servichikuptin (Apoc. 17:3-5, 16). ¿Imam chaymanta pasakunqa?

3. Lliw pantay religionkuna chinkachisqa karuptin, ¿imam pasakunqa?

³ Lliw pantay religionkuna chinkachisqa karuptinmi, Satanasqa llapallan runankunawan Diospa llaqtanpa contranpi hoqarikunqa. ‘Gog sutiyoq runamanta’ rimaspanmi Biblia kaynata willakun: “Puyu tapaykuchkaq hinaraq paykunaman chayaruspam wayra-para hina pawaykunki. Chaynataqa ruranki yanapasuqniki runakunapiwan nana-nanaq runakunawanmi”, nispa. Mana armayoq hinaspa hawka kawsakuq kasqankuraykum, Jehova Diospa testigonkunaqa chaylla chinkachinapaq hina rikchakunqa. Ichaqa, ¡yanqapaqmá kanqa contrankupi hoqarikusqankuqa! (Ezeq. 38:1, 2, 9-12.)

4, 5. Diospa llaqtanta chinkachinanpaq Satanas hoqarikuptin, ¿imatam Jehova Diosqa ruwanqa?

⁴ Diospa llaqtanta chinkachinanpaq Satanas hoqarikuptin, ¿imatam Jehova Diosqa ruwanqa? Llapallan Kamachiq kaspanmi payqa serviqninkunata waqaychaspan Satanaspa contranpi churakunqa (leey Zacarias 2:8). Arí, Jehova Diosqa chayllam imatapas ruwanqa serviqninkunata librananpaq. Chaymanta qepamanmi Satanaspa munaychakuyninqa puchukachisqa kanqa Armagedonpi otaq ‘tukuy atiyniyoq Diospa punchawnin guerrapi’ (Apoc. 16:14, 16).

⁵ Chay guerramanta rimaspanmi Biblia kaynata willakun: “Nacionkunatam juicioman qayasaq ñoqaqa. Llapallan runakunamantam cuentata mañasaq. Mana allin ruraqkunatam wañuchisaq. Guerrapim paykunataqa wañuchisaq. Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin: Castigokunaqa nacion-nacionmi qatinakamunqa. Kay pachapa cantonmantam hatarimunqa. Sinchi wayra hinaraqmi hatarimunqa. Kay pachapa cantonmanta huknin cantonkamam wischurayanqaku. Tayta Diospa wañuchisqan runakunam wischurayanqaku. Paykunamantaqa manam pipas aya takita takinqachu. Paykunapa ayantaqa manam pipas huñunqachu. Paykunapa ayantaqa manam pipas pampanqachu. Paykunaqa wanu hinam pampapi wischurayanqaku”, nispa (Jer. 25:31-33). Armagedon guerrapim Satanaspa munaychakusqan mana allinkunaqa tukunqa. Diospa llaqtanmi ichaqa librasqa kanqa.

6, 7. a) ¿Maykunamantam kanku chay ‘achkallaña runakunaqa’? b) ¿Haykamanñam Diospa llaqtanqa yapakurun?

⁶ Kay Pachapi Jehova Diospa llaqtanqa hinallam yapakuchkan ¿imanasqa? Chay llaqtanpi kaqkuna Diospa chaskisqan kasqankurayku. Bibliam nin: “[Diospa] ñawinkunaqa [. . .] allin runakunatam qawan, rinrinpas kicharisqa kan paykunapa mañakuyninkumanmi”, nispa (1 Ped. 3:12, SB). Chay allin runakunaqa kanku Bibliapa nisqanman hina ‘achkallaña runakunam’, lliw paykunam “hatu-hatun ñakariymanta” librasqa kanqaku (Apoc. 7:9, 14). ¡Mayna kusisqachá tarikunki chay achkallaña runakunawan kuska “hatu-hatun ñakariymanta” librasqa kaspaykiqa!

⁷ Chay achkallaña runakunaqa Jesuspa nisqanman hinam llapallan nacionkunamanta huñusqa kachkanku. Paymi nirqa: “Diospa munaychakusqanmanta kay allin noticiam willakusqa kanqa enterollan kay pachapi chaynapi llapallan nacionpi runakuna yachananpaq, chayñam kay tiempoqa  tukunqa”, nispa (Mat. 24:14). Kay tukupay punchawkunapiqa chay ruwaytam Diospa llaqtanqa puntapi churachkan, chayraykum millonnintin runakuna Jehova Diosta yupaychachkanku “cheqap espiritupi” (Juan 4:23, 24). Pasaq 2003 watamanta 2012 watakamam 2.707.000 masnin runakuna Diosman qokuspanku bautizakurqaku. Kunan tiempopiqa enteron Pachapim kan 7.900.000 masnin Testigokuna, hinaspapas millonnintin runakunam huñunakuykunaman rinku, astawanraqmi Jesuspa wañukusqan punchawta yuyarinapaq huñunakuyman. Diospa llaqtan chayna wiñasqanqa manamá ñoqanchikmantachu, aswanqa ‘Dios wiñachisqanraykum’ (1 Cor. 3:5-7). ¡Anchatamá kusikunchik Diospa llaqtan sapa wata wiñasqanwanqa!

8. ¿Imanasqam Diospa llaqtanqa kunan tiempopi astawan yapakuchkan?

⁸ Diospa llaqtanqa astawanmi yapakuchkan kikin Jehova Dios Testigonkunata yanapasqanrayku (leey Isaias 43:10-12). Diospa Palabranmi kaynata willakurqaña: “Aschalla kaqkunam waranqaman mirarunqa. Aschalla kaqkunam hatun nacion karullanqa. Ñoqa Tayta Diosmi chaytaqa tiemponpi rurasaq”, nispa (Is. 60:22). Qallariypiqa hanaq pachapaq cristianokunaqa ‘aschallam’ karqaku. Ichaqa, paykunapa willakusqankuta Jehova Dios bendecisqanraykum, ‘akllasqakunaqa’ achkaña karqaku (Gal. 6:16). Tiempopa risqanman hinam, millonnintin kay Pachapi kawsanankupaq suyakuyniyoq runakuna Diospa llaqtanman yaykumuyta qallaykurqaku.

9. ¿Imatam ruwananchik sumaq suyakuyninchikta haypanapaq?

⁹ Hanaq pachapi otaq kay Pachapi kawsanapaq suyakuyniyoq kaptinchikpas, Bibliaqa niwanchikmi sumaq suyakuyniyoq kasqanchikmanta. Chayta haypanapaqqa Diospa kamachisqankunatam kasukunanchik (Is. 48:17, 18). Piensarisun Israel runakunapi. Moisespa chaskisqan kamachikuykunata kasukuyqa allinninkupaqmi karqa. Chaypim Dios kamachirqa casado vidapi imayna kawsanankupaq, negociokunata ruwaspanku imayna kanankupaq, churi-wawakunata imayna uywanankupaq chaynataq runamasinkuwan imayna kanankupaqpas (Ex. 20:14; Lev. 19:18, 35-37; Deut. 6:6-9). Kunan tiemponchikpipas Diospa kamachikuyninkunaqa yanapawanchikmi. Chayqa manamá sasachu kasukunapaqqa (leey 1 Juan 5:3). Kamachikuyninkunata kasukuspanchikqa allin waqaychasqam kasun hinaspapas ‘iñiyninchikpim takyasqa’ kasun (Tito 1:13).

10. ¿Imanasqam tiemponchikta rakinanchik Bibliata estudianapaq hinaspa Familiawan Diosta Yupaychanapaq?

¹⁰ Kay Pachapi Diospa llaqtanqa imaymanapim ñawparichkan. Kunanqa aswan allintañam Bibliapa cheqap yachachikuyninkunata entiendechkanchik. Chayna kasqanqa Bibliapa kayna nisqanwanmi tupan: “Allin ruraqkunapa vidanqa chayraq achikyamuchkaq hinam. Inti qespiramuspan aswan-aswan punchawyaruq hinam” (Prov. 4:18). Chaymi tapukunanchik: “¿Yachanichu Diospa llaqtanpi chayllaraq lloqsimuq mosoq yachachikuykunata? ¿Sapa punchawchu Bibliata leeni? ¿Kusikuywanchu suyani chayllaraq lloqsimuq qellqanchikkunata leenaypaq? ¿Semanapi kanchu huk punchaw familiawan Diosta yupaychanapaq tuta?”, nispa. Chaykunata ruwayqa manam llumpay sasachu, chaypaqqa tiemponchiktam allinta rakinanchik. Llumpa-llumpay ñakariy punchaw hichpallapiña kasqanraykum Diospa Palabranta leeyninchikqa ancha allin, yachasqanchikman hina kawsayninchik hinaspa Diospa llaqtanwan kuska ñawpariyninchikpas.

11. ¿Imaynatam ñawpaqmantaraq allintapuni yanapakun huñunakuykunaman riyqa?

¹¹ Diospa llaqtanqa imatapas allinninchikpaqmi niwanchik, chaymi sapa kuti niwanchik Pablopa niwasqanchikta kasukunapaq. Paymi nirqa: “Ama qonqaruspayá  kuyanakunapaq hinaspa allin ruranapaq yanapanakusunchik. Wakinkunapa costumbrasqanman hinaqa amayá huñunakuyman riyta dejasunchu aswanqa Señorpa chaylla kutimunanta yachaspayá kallpanchanakusunchik”, nispa (Heb. 10:24, 25). Israel runakuna Jehova Diosta yupaychanankupaq huñunakuspankuqa, kallpanchasqam tarikuqku. Chaymantapas, chay huñunakuykunaqa ancha kusikunapaqmi karqa. Arí, Israel runakunaqa anchatamá kusikurqaku Nehemiaspa tiemponpi Ramada fiestata ruwaspanku (Ex. 23:15, 16; Neh. 8:9-18). Kunan tiempopipas huñunakuykunaman hinaspa asambleakunaman risqanchikqa anchatamá kusichiwanchik. Chaynaqa, amayá riyta saqesunchu, chay huñunakuykunaqa ancha allinmi iñiyninchikpaq hinaspa kusisqa tarikunapaq (Tito 2:2).

12. ¿Imaynatam qawananchik Diosmanta willakuyninchikta?

¹² Diospa llaqtanpi kasqanchikraykum, ancha favorecesqa kanchik “Diosmanta allin noticiakunata” willakunapaq (Rom. 15:16). Chayta ruwaspanchikmi ‘Diospa llamkaqmasin’ kanchik (1 Cor. 3:9; 1 Ped. 1:15). Diosmanta allin noticiakunata willakuspaqa, yanapakuchkanchiktaqmi Diospa sutin chuyanchasqa kananpaq. ¡Ancha kusikunapaqmá ‘Diospa kunawasqanchik ancha allin noticiakunata’ willakuyqa! (1 Tim. 1:11.)

13. ¿Imamantam kanqa kawsayninchikqa?

¹³ Diosqa munanmi paypi hapipakunanchikta hinaspa llaqtan ukupi imapas ruwaykunapi yanapakunanchikta, chaynata ruwaspanchikqa iñiyninchikpim allin kallpanchasqa kasun. Moisesmi Israel runakunata nirqa: “Kawsayta otaq wañuyta otaq bendecisqa kayta otaq ñakasqa kayta akllakunaykichikpaq qamkunaman nisqaymantam contraykichikpi testigo kananpaq cielokunatawan kay pachata kunan churani. Chaynaqa qamkunapas hinaspa miraynikichikkunapas kawsakunaykichikpaqyá akllakuychik. Yupaychasqanchik Tayta Diosta kuyaspayá kasukuychik hinaspataqyá paymantaqa amapuni kacharikuychikchu. Paymiki qamkunata kawsachisuqnikichikqa chaynataq unay kawsachisuqnikichikpas, chaynapim unay watakuna yachakunkichik abuelonchik Abrahanman, Isaacman hinaspa Jacobman Tayta Diospa jurasqan allpapi”, nispa (Deut. 30:19, 20). Qawasqanchikman hinaqa, kawsayninchikqa kanqa Jehova Dios kuyayninchikmantam, niwasqanchikkuna kasukuymantam hinaspa paypi hapipakuyninchikmantam.

14. ¿Imatam huk iñiqmasinchik nirqa Diospa llaqtanmanta?

¹⁴ Pryce Hughes sutiyoq iñiqmasinchikmi nin: “Ancha kusisqam tarikuni 1914 watapa ñawpaqninmantaraq Jehova Diospa munasqanman hina kawsakusqaymanta [. . .]. Ñoqapaqqa Jehova Diospa llaqtanman hapipakuymi imamantapas ancha allin karqa. Qallariymantapacham musyakurqani runakunapa piensayninman hapipakuyqa yanqa kasqanta. Chayna kasqanta allinta entienderusqaymantapacham tanteakurqani Diospa llaqtanmanta mana haykapipas karunchakunaypaq. Chayna mana kaptinqa, ¿imaynatam Jehova Diospa bendicionninta chaskiyman?”, nispa.

15. ¿Imaynatam judio cristianokuna hina qawananchik Diospa llaqtanpi chayllaraq lloqsimuq mosoq yachachikuykunata?

¹⁵ Jehova Dios bendeciwananchikpaqqa, llaqtanpa tukuy niwasqanchiktam kasukunanchik. Kasukunanchiktaqmi llaqtanpi chayllaraq lloqsimuq mosoq yachachikuykunatapas. Chaymanta rimaspa, qawasun punta cristianokunapa tiemponpi ima pasasqanmanta. Jesuspa wañukusqan qepamanmi, judio castamanta achkallaña cristianokuna Moisespa leyninman hinalla hapipakuchkarqaku (Hech. 21:17-20). Chaymi apostol Pablo paykunata yanapananpaq cartata qellqarqa. Chaypim qawachirqa “leypa kamachisqanman” hina ofrendakuna  qosqankuwan huchanku mana pampachasqa kasqanta, pampachasqaqa karqaku Jesucristo cuerponta ofrendata hina qosqanwanmi (Heb. 10:5-10). Chayna nisqanwanmi judio cristianokunaqa imayna piensasqankuta cambiaspanku iñiyninkupi ñawparirqaku. ¿Imatam chaymanta yachachwan? Ñoqanchikpas Bibliatam allinta estudiananchik hinaspapas kasukunanchikmi Diospa llaqtanpi chayllaraq lloqsimuq mosoq yachachikuykunata otaq imayna predicanapaq niwasqanchiktapas.

16. a) ¿Imanasqam sumaqllaña kanqa mosoq pachapi kawsakuyqa? b) ¿Mosoq pachapi imayna kawsakuytam munanki?

¹⁶ Jehova Diospi chaynataq llaqtanpi lliw hapipakuqkunaqa achka bendicionkunatam chaskinqaku. Hanaq pachapaq cristianokunaqa sumaq llamkayniyoqmi kanqaku Jesucristowan kuska kamachispanku (Rom. 8:16, 17). Kay pachapi kawsanankupaq suyakuyniyoq cristianokunañataqmi sumaqllaña huertapi wiñaypaq kawsanqaku. ¡Ancha allinmá chay sumaq suyakuymanta runamasinchikman willayqa! (2 Ped. 3:13.) Chaypim Diosman sonqo runakunaqa ‘dueñoyanqaku allpatapas. Paykunaqa kusikuywanmi hawkayaypi kawsanqakupas’ (Sal. 37:11). “Wasikunatam hatarichinqaku hinaspam chaypi yachanqaku”, hinaspapas ‘llamkasqankunapa ruruntam horqonqaku’ (Is. 65:21, 22). Ñakariypas chaynataq wakchayaypas manañam kanqañachu (Sal. 72:13-16). Enteron Pachapi pantay religionkunapas chinkachisqa kaptinmi manaña pantaypi pipas kanqachu (Apoc. 18:8, 21). Wañuqkunapas kawsarimuspankum wiñaypaq kawsanankupaq suyakuyniyoq kanqaku (Is. 25:8; Hech. 24:15). Qawasqanchikman hinaqa, sumaqllaña suyakuyniyoqmá kanchik ¿aw? Diospa serviqninkunaqa millonnintinñam kachkanchik. Chay sumaq suyakuyninchikta chaskinapaqqa, sapakamam iñiyninchikpi hinalla ñawparinanchik hinaspapas Diospa llaqtantam kasukunanchik.

17. ¿Imaynatam qawananchik Dios yupaychayninchikta hinaspa Diospa llaqtanta?

¹⁷ Kay Pachapi lliw mana allinkunaqa chinkananpaqñam kachkan. Chaynaqa, allintayá iñiyninchikpi takyasun hinaspa Diosta agradecekusun yupaychanapaq tukuy ruwasqanmanta. Davidpa imayna kasqantayá qatipakusun, paymi nirqa: “Ñoqallaypam kapullawachkan imam mañakusqay. Chaytam ñoqallayqa maskallachkani. Tayta Diospa templollanpiña wañukunaykama kawsakuytañam munallachkani. Tayta Diospa lliw sumaqllaña kaynin qawaykuytam ñoqaqariki munallachkani. Tayta Diospa templollanpiña yuyaymanaykuytam ñoqaqariki munallachkani”, nispa (Sal. 27:4). Hinaptinqa, sapakamayá Jehova Diospi chaynataq llaqtanpi hapipakusun hinaspapas tukuy niwasqanchiktayá kasukusun.