1, 2. ¿Imata ruwananpaqmi Jehova Diosqa Moisesta kamachirqa, hinaspa imatam nirqa?

¿IMAYNATAQ tarikuwaq kay Pachapi aswan atiyniyoq kamachikuq runaman asuykuspa, Jehova Diospa llaqtanpa favorninpi rimanayki kaptinqa? Manapaschá chaypaq hinachu hapikuwaq ¿aw? Yaqapaschá hukmanyaruspa mancharisqallaña mana ima niytapas atiwaqchu. ¿Imatam ruwawaq? ¿Imaynatam kallpanchakuwaq Tukuy atiyniyoq Diosmanta willakusqayki aswan allin kananpaq?

² Moisestapas chaynamá pasarqa. Payqa ‘llapallan runakunamantapas ancha humillakuq runam’ karqa. Paytam Jehova Diosqa kamachirqa rey faraonman rispan Egipto nacionpi ñakariq llaqtanta librananpaq (Num. 12:3). Faraonqa mana allin hinaspa hatun tukuq runam karqa. Chaywanpas Moisesmi Faraonta ninan karqa wara-waranqantin serviqninkunata kacharinanpaq, chayta ruwananpaqmi Jehova Diosqa Moisesta kamachirqa (Ex. 5:1, 2). Chayraykuchá Moisesqa Diosta kaynata tapurqa: “¿Pitaq ñoqaqa kani Rey Faraonman rinaypaqqa hinaspa Egipto nacionmanta Israelpa mirayninkuna horqomunaypaqqa?”, nispa. Yaqapaschá Moisesqa chay kamachisqanta mana ruway atiqpaq hina hapikurqa. Chaymi Jehova Diosqa kaynata nirqa: “Ñoqam yanapasqayki”, nispan (Ex. 3:9-12).

3, 4. (1) ¿Imamantam Moisesqa manchakurqa? (2) ¿Imaynanpim ñoqanchikpas Moises hina tarikuchwan?

 ³ ¿Imamantam Moisesqa manchakurqa? Jehova Diospa willakuqnin kasqanta faraon mana creenanmantam. Manchakurqataqmi Israel castamasinkunatapas, ¿imanasqa? Paykunaqa manachá creenmankuchu karqa Egiptomanta librananpaq Jehova Dios payta akllarusqantaqa. Chaymi Jehova Diosta nirqa: “Paykunaqa manachá creewanqachu nitaqchá kasuwanqachu. Paykunaqa niwanqachá: ‘Tayta Diosqa manam rikurisurqankichu’”, nispa (Ex. 3:15-18; 4:1).

⁴ Ñoqanchikqa manachá haykapipas chayna kamachiq runapa qayllanpiqa tarikusunchu. Ichaqa, ¿haykapipas manchapakurqankichu Diospa Gobiernonmanta pimanpas willaspa? Moisesman Jehova Dios ima nisqanmanta hinaspa chay qepaman ima pasakusqanmanta yachayqa allintapunim yanapawasun.

5. (1) ¿Imata ruwananpaqmi Jehova Diosqa Moisesta yanaparqa? (Qaway 9 kaq paginapi dibujota.) (2) ¿Imaynatam chayqa Moisesta kallpancharqa?

⁵ Willakusqanta pipas mana kaqpaq hapinanmanta Moises willakuptinmi, Diosqa yanapaykurqa imam ruwananta allinta ruwananpaq. Exodo librom kaynata willawanchik: “Chaymi Tayta Dios nirqa: ‘¿Imataq chay makikipi kachkan?’ nispa. Hinaptinmi payñataq nirqa: ‘Tawnam’, nispa. Hinaptinmi Dios kamachirqa: ‘Pampaman wischuy’, nispa. Moises pampaman wischuykuptinmi culebraman tikrakururqa chaymi Moises ayqekurqa. Ichaqa Moisestam Tayta Dios nirqa: ‘Chupanmanta hapiruy’, nispa. Moises hapiruptinmi makinpi kaqlla tawnayarurqa. Chaymi Tayta Dios nirqa: ‘Kay señalraykum creenqaku [. . .] Tayta Dios qanman rikurisusqaykita’”, nispa (Ex. 4:2-5). Arí, Diospa atiyninwanmi tawnaqa culebraman tikrakururqa. Diospa chayna ruwasqanwanmi Moisesqa qawachinan karqa Jehova Diospa kachasqan kasqanta hinaspa paypa yanapasqan kasqantapas. Jehova Diosmi nirqa: “Chay tawnata apaspam señalkunata ruranki”, nispa (Ex. 4:17). Chayna pasakusqanwanmi Moisesqa imam ruwananta ruwarqa, chaymi Israel runakunapa chaynataq faraonpa qayllanpipas mana manchakuspan Diospa rantinpi rimarqa (Ex. 4:29-31; 7:8-13).

6. (1) ¿Imataq makinchikpi kapuwananchik Diosmanta willakuptinchik hinaspa imanasqa? (2) ¿Imanasqataq Pabloqa “Diospa palabranqa kawsachkanmi” nispa nirqa?

⁶ Ñoqanchikpas runakunaman Diosmanta willakuptinchikqa, ¿imam makinchikpi kapuwanchik? Kapuwanchikmi Biblia hinaspam listolla kanchik servichikunapaq. Achka runakuna wakin librokunata hina qawaptinkupas, Bibliaqa Diospa qellqachisqan Palabranmi,  chaywanmi payqa rimapayawanchik (2 Ped. 1:21). Chaypitaqmi willawanchik Gobiernonwan Jehova Dios imakuna ruwananmanta. Chaymi apostol Pablo qellqarqa: “Diospa palabranqa kawsachkanmi hinaspapas atiyniyoqmi”, nispa (leey Hebreos 4:12). ¿Imanasqataq Pabloqa “Diospa palabranqa kawsachkanmi” nispa nirqa? Chaynataqa nirqa Diospa willakusqankuna mana yanqa kasqanraykum, kikin Diosmá tukuyta ruwachkan nisqankuna cumplikunanpaq (Is. 46:10; 55:11). Pipas chayna kasqanmanta mana iskayrayaptinqa, Bibliaqa ‘atiyniyoq’ hinam vidanpi allintapuni yanapanqa.

7. ¿Imaynatam “Diospa cheqap palabranta allinta” servichikuchwan?

⁷ Jehova Diosqa kawsaq Palabrantam makinchikpi churachkanmanpas hina qoykuwanchik. Bibliawanmi qawachichwan willakusqanchikkunaqa cheqap kasqanta hinaspa Diosmanta hamusqanta. Chaychá hebreo casta cristianokunaman Pablo qellqaruspan Timoteoman kaynata nirqa: “Diospa cheqap palabranta allinta yachachiy”, nispa (2 Tim. 2:15). ¿Imata ruwaspam ñoqanchikpas chayna nisqanta kasukuchwan? Kasukuchwanmi uyariwaqninchikkunapa sonqonman chayanapaq textokunata allinta akllaspa. Chaynata ruwanapaqmi 2013 watapi lloqsimuq tratadokuna ruwasqa kachkan.

8. ¿Imatam nirqa predicacionmanta encargakuq anciano mosoq tratadokunamanta?

⁸ Llapallan chay mosoq tratadokunam chayna rikchayniyoqlla kanku, chaymi huknillantapas allinta servichikuyta yacharuspaqa wakintapas allinta servichikusun. Predicacionmanta encargakuq Hawái (Estados Unidos) llaqtayoq ancianom kaynata qellqarqa: “Kay mosoq tratadokunaqa piensasqaykumantapas aswan allinmi kasqa, ancha allinmi wasin-wasin hinaspa maypipas predicanapaq”, nispa. ¿Imanasqataq tratadokunaqa ancha allin? ¿Imanasqataq mana sasachakuspalla servichikuchwan? Chay ancianom willakun chay tratadokunapa imayna ruwasqa kasqan runakunata mana penqakuspa rimarinankupaq yanapasqanta, hinaspa uyariwaqninchik runawan sumaqta rimanapaq yanapasqantapas. Paypa piensasqanman hinaqa yaqachusmi chaynata yanapan tratadokunapa qallariyninpi tapukuypa kutichiynin qellqasqa kasqan, chaymi uyariwaqninchikqa mana penqakunqachu tapukuyta kutichispan pantarunanmantaqa.

9, 10. (1) ¿Imaynatam tratadokunaqa yanapawanchik Bibliata allinta servichikunapaq? (2) ¿Mayqen tratadokunataq aswan allinta yanapasurqanki, hinaspa imanasqa?

⁹ Sapa tratadokunam yanapawanchik allin akllasqa huknin textota leenanchikpaq. Rimarisun ¿Haykapipas tukunqachu ñakariy?, niq tratadomanta. Chay tapukuyta kutichispankuqa runakunaqa ninqakuchá “arí”, “manam”, “ichapas”, nispa. Imataña niptinkupas qatiqnin paginata kicharispayki niy: “Bibliam kaynata nin”, nispa. Hinaspayki leey Apocalipsis 21:3, 4 nisqanta.

¹⁰ Chaynallata ruway ¿Ima niwaqtaq Bibliamanta?, niq tratadowanpas. Chay tapukuymanta runakuna imataña nisuptikipas kaynata niy: “Kikin Bibliam kaynata nin”, nispa. Chaymantañataq tratadota kichaspayki chaypi rikuriq Bibliapa nisqanta leey, chaypim nin: “Bibliapi llapallan qellqasqa kaqkunaqa Diospa Espiritunpa qosqanmi”, nispa. Niwaqtaqmi: “Manam chayllatachu Bibliaqa niwanchik”, nispa. Chaynata niruspa Bibliata kichaykuy hinaspa leey 2 Timoteo 3:16, 17 nisqanta.

11, 12. (1) Tratadokunata allinta servichikuspaykiqa, ¿imaynam tarikuwaq? (2) ¿Imaynatam tratadokunaqa yanapasunkiman runakunata kaqmanta watukunaykipaq?

 ¹¹ Runamasinchik imayna uyariwasqanchikman hinam, tratadopa wakin nisqankunata yachachichwan. Imayna kaptinpas, ancha kusisqamá tarikunki chay tratadota qosqaykiwan hinaspa huk otaq iskay textollatapas Bibliamanta leepusqaykiwan. Huk punchaw kutispaykim chay runawan hinalla rimawaq.

¹² Sapa tratadopa qepa paginanpa qallariyninpim nin: “Kaypi yuyaymanay”, nispa. Uraychanpiñataqmi kachkan huk tapukuy hinaspa textokuna, chaymantam rimariwaq kutispayki. Rimarisun ¿Imatam niwaq hamuq tiempomanta?, niq tratadomanta. Qepa paginanpi tapukuymi nin: “¿Imaynatam Diosqa kay Pachata allichanqa?”, nispa. Chaypi rikurimuq textokunañataqmi Mateo 6:9, 10 chaynataq Daniel 2:44. ¿Atinmankuchu wañuqkuna kawsarimuyta?, niq tratadopiñataqmi kay tapukuy rikurin: “¿Imanasqam yuyaqyanchik hinaspa wañunchik?”, nispa. Chaypi rikurimuq textokunañataqmi Genesis 3:17-19 hinaspa Romanos 5:12.

13. ¿Imaynatam tratadokunata servichikuchwan Bibliamanta estudiachiyta qallarinanchikpaq?

¹³ Tratadokunata servichikuspaykim qallaykuwaq pitapas Bibliamanta estudiachiyta, chaynata ruwanaykipaqyá kallpanchakuy. Chay tradatokunapa qepan lawpim kachkan JW.ORG letrakuna, chaypa waqtanpiñataqmi kanchan chiqchi cuadrocha. Chay cuadrochata fotoptikim Internetpi direccionninchik rikurimunqa. Chaypim tarinki huk videota, chay videom runakunata kallpanchan ñoqanchikwan Bibliata estudianankupaq. Tratadokunaqa willakuntaqmi Diosmanta allin noticiakuna, niq folletomantapas, kallpanchantaqmi chay folletopa huknin yachachikuynillantapas leenapaq. Rimarisun ¿Pitaq kay Pachata munaychakun?, hinaspa ¿Imaynam familiaykipi kusisqa kawsakuwaq?, niq tratadokunamanta. Punta kaqmi nin chay folletopa 5 kaq yachachikuyninta leenapaq, hukninñataqmi 9 kaq yachachikuyninta leenapaq. Tratadokunata allinta servichikuspaqa, chayllaraq otaq kaqmanta runakunata watukuspanchikmi atisun Biblia servichikuyta. Chaynata ruwaspanchikqa achka runakunamanraqmi Bibliamanta estudiachiyta qallaykusun. ¿Imatawanraqmi ruwachwan Diosmanta willakuspanchik Bibliata allinta servichikunapaq?

14, 15. Diosmanta willakuspa, ¿imaynatam Pablopa ruwasqanta qatipakuchwan?

¹⁴ Diosmanta willakuspanmi Pabloqa kallpanchakurqa ‘achka runakunapa’ imayna tarikusqanman hina yachachinanpaq (leey 1 Corintios 9:19-23). ¿Imanasqa? Qellqasqanman hinaqa ‘judiokunata’, ‘mana ancha iñiyniyoqkunata’ hinaspa ‘Moisespa leynin kasukuqkunatawan’ ‘mana kasukuqkunata’ yanapananraykum. Payqa munarqam llapallan runakunata yachachispan wakillantapas salvayta (Hech. 20:21). ¿Imaynatam ñoqanchikpas Pablopa ruwasqanta qatipakuchwan ‘llapallan runakunaman’ Diosmanta willakunanchikpaq? (1 Tim. 2:3, 4.)

¹⁵ Diospaq Llamkayninchik qellqapim imayna predicanapaq yanapakuykuna sapa killa lloqsimun. Kallpanchakuy chayman hina ruwanaykipaq. Ichaqa, ¿imatam ruwawaq predicasqayki lawpi pipas huk yachachikuymanta yachayta munaptinqa? Chayna kaptinqa piensay imata nispa rimarinaykipaq. Tapukuwaqmi: “¿Imaynam kawsakunku predicasqay lawpi runakuna? ¿Imataq astawan llakichin?”, nispa. Chayman hina akllay yanapaqnin textota. Congregacionkunata watukuq ancianom señoranwan Bibliata servichikunankupaq ima ruwasqankumanta kaynata willakun: “Pisi rimayllapi hinaspa ima ninaykuta chaylla niptiykuqa yaqa llapallan runakunam huk textollatapas leepunaykuta  saqewanku. Kuyakuywan rimakuykuspaykum huk textota leepuniku, chaypaqqa Bibliaykupas kichasqañam”, nispa. Qawasunyá Diosmanta willakunapaq ima yachachikuykuna, tapukuykuna hinaspa textokuna allin kasqanmanta. Kallpanchakuy chaykunata servichikunaykipaq.

16. ¿Imaynatam Diosmanta willakuspayki servichikuwaq Isaias 14:7 nisqanta?

¹⁶ Sichu yachasqayki lawpi kanman mana allin ruwayllaña hinaspa suwakuyllaña hinaptinqa runakunatam kaynata tapuwaq: “¿Imatam piensawaq: ‘llapallan runakunam kunanqa hawkaña hinaspa kusisqallaña kawsakuchkanku’ nispan lliw periodicokuna willakuptinku? Chayna kananmantam Biblia willakun Isaias 14:7 nisqanpi. Arí, Bibliaqa willawanchikmi Diospa prometesqanman hina hawkayaypiña kawsakunamanta”, nispa. Chaynata niruspaykiqa Diospa promesankunamanta huknillantapas leeykapuy.

17. ¿Imaynatam Mateo 5:3 nisqanta servichikuwaq piwanpas rimaspayki?

¹⁷ ¿Sasachu yachasqayki lawpi qollqeta tariyqa? Chayna kaptinqa kaynata tapuspam rimayta qallaykuwaq: “¿Hayka qollqetataq pipas gananan familian kusisqa kananpaq?”, nispa. Uyarisuqniki chay tapukuyta kutirachiptin kaynata niy: “Wakinkuqa nisqaykimantaqa astawanraqmi gananku, ichaqa familiankum hina llakisqalla tarikunku. Hinaptinqa, ¿imatam ruwachwan kusisqa kawsakunapaq?”, nispa. Chaynata niruspayki leey Mateo 5:3 nisqanta, hinaspapas munachiy Bibliamanta estudiota.

18. ¿Imaynatam Jeremias 29:11 nisqanta servichikuwaq runakunapa sonqonta tiyaykachinaykipaq?

¹⁸ Ichapas yachasqaypi lawpi runakuna ima desgraciawanpas ñakarichkanku. Chayna kaptinqa kaynatam niwaq: “Watukamuchkaykim sonqonchik tiyaykachiq allin noticiata willaykunaypaq”, nispa. Hinaspayki leeykapuy Jeremias 29:11 (leey) nisqanta. Chaymantañataq kaynata niy: “Kay leesqanchikpim willakuchkan Diospa sumaq promesankunamanta, ¿yaqachu musyakurqanki mayqenkuna kasqanta? Arí, kaypiqa rimachkanmi ‘hawka kananchikmanta’ hinaspa ‘hamuq punchawkunapi confianzawan’ kawsakunanchikmanta. Diosqa munanmi kusisqa kananchikta, ¡mayna allinmi chaymanta yachayqa! Ichaqa, ¿yaqachu Diospa chay nisqankunaqa cumplikunqa”, nispa. Chaymanta horqoy Allin noticiakuna niq folletota chaynapi tupaqnin yachachikuyninta qawachinaykipaq.

19. ¿Imaynatam Apocalipsis 14:6, 7 nisqanta servichikuwaq religionniyoq runakunawan rimaspa?

 ¹⁹ ¿Religionniyoqchu yachasqayki lawpi runakuna kanku? Chayna kaptinqa kaynatam niwaq: “Sichu huk angel hamuruspa rimapayasunkiman hinaptinqa ¿uyariykuwaqchu?”, nispa. Hinaspañataq leeykapuy Apocalipsis 14:6, 7 (leey) nisqanta. Chaymantañataqmi kaynata niwaq: “¿Imatam chay angelqa nin? Payqa sutillatamá nin ‘cielokunatapas kay pachatapas’ Unanchaqta manchakunamanta. Ichaqa, ¿imaynatam Dios manchakusqanchikta qawachichwan?”, nispa. Kutichisqanta uyarispayki leey Deuteronomio 6:2 nisqanta, chaypim nin: “Chaynata ruraspamá yupaychasqanchik Tayta Diosta respetankichik hinaspam kasukunkichik kawsanaykichik punchawkama. Kasukunqakutaqmá churikichikkunapas chaynataq willkaykichikkunapas. Kasukunkichikmá qamkunaman qosqay decretokunatapas chaynataq kamachikuykunatapas chaynapi unay watakuna kawsakunaykichikpaq”, nispa. Chaymantapas kaynatam niwaq: “Qawasqanchikman hinaqa, Diosta manchakuspaqqa kasukunanchikmi kamachikuyninkunata. Ichaqa, achka runakunam mana yachankuchu Diospa punta kaq kamachikuyninta. Chay kamachikuyqa ninmi tukuy sonqonchikwan Diosta kuyanamanta”, nispa. Chaymantañataq niy Dios kuyayninchikta imayna qawachinamanta huk punchawpi rimanaykichikpaq.

20. (1) ¿Imaynatam Proverbios 30:4 nisqanta servichikuwaq Diospa sutinmanta pimanpas willanaykipaq? (2) ¿Ima textokunataq Diosmanta willakusqaykipi allinta yanapasunkiman?

²⁰ Mozo-sipaswan rimaspaqa kaynatam niwaq: “Munaymanmi Bibliapa huk kaqnin textonta leeykapuyta, chaypim ancha allin willakuy kachkan”, nispa. Hinaspañataq leeykapuy Proverbios 30:4 (leey) nisqanta. Chaymantañataqmi kaynata niwaq: “¿Pimantataq kaypi rimachkanman? Manam pi runapas kaypi nisqantaqa ruwayta atinmanchu, chaymi nichwan tukuy imata Unanchaq Diosmanta rimasqanta. * Ichaqa, ¿imaynatam yachachwan sutinta? Munaymanmi Bibliapi sutinta qawaykachiyta”, nispa.

21, 22. (1) ¿Imaynatam Bibliapi allin akllasqanchik textokuna runakunapa vidanta cambianman? (2) Diosmanta willakuspayki, ¿imata ruwanaykipaqmi kallpanchakunayki?

²¹ Manam yachanchikchu Bibliapi allin akllasqanchik textokuna runakunata imayna yanapanantaqa. Rimarisun Australia nacionpi iskay Testigokunamanta, paykunam huk warmipa wasinta takaykurqaku. Huknin Testigom chay warmita tapurqa: “¿Yachankichu Diospa sutinta?”, nispa. Chaymantam leeykapurqa Salmo 83:18 nisqanta. Chaymanta qepamanmi chay warmi nirqa: “¡Manam ima niytapas atirqanichu! Testigokuna pasakuptinmi carroywan rirqani librokuna rantikuq huk tiendaman. Chay tiendaqa karupiraqmi karqa (56 kilometropi), chaypim huk Bibliakunapi hinaspa diccionariokunapi Diospa sutinta maskarqani. Sutin Jehova kasqanta allinta yacharuspaymi tapukurqani: ‘Chaynaqa, ¿imakunataraqyá manaqa yachanichu?’”, nispa. Manapas unay tiempomantam chay warmiqa reqsinakusqanwan Biblia estudiayta qallaykurqa, chaymantañataqmi bautizakurqaku.

²² Bibliaqa yanapanmi runakuna vidankuta cambianankupaq, chaypaqqa Bibliata leespankum Jehova Diospa promesankunapi hapipakunanku (leey 1 Tesalonicenses 2:13). Runakunapa sonqonman chayanapaqqa Bibliapa nisqanmi aswan atiyniyoq piensasqanchikman hinalla rimanamantaqa. Arí, Diospa Palabranqa kawsachkanmi hinaspapas ancha atiyniyoqmi. Chaynaqa, ¡kallpanchakusunyá atisqanchikman hina Bibliata allinta servichikunapaq!