1. ¿Imanasqam Diospa serviqninkunaqa mana hukmanyanchikchu sasachakuykunapi tarikuspa?

¿HUKMANYANKICHU wiñay kawsayta haypanapaq Diospa serviqninkuna ‘achka sasachakuykunapi’ tarikunankumanta? Manapaschá ¿aw? Unay wataña otaq chayllaraq Diosta servispapas, llapanchikmi sasachakuykunapi tarikunchik, ¿imanasqa? Satanaspa munaychakusqanpi kawsasqanchikrayku (Apoc. 12:12).

2. (1) ¿Ima sasachakuyniyoqraqmi kanchik ñoqanchik cristianokunaqa lliw runakunamantaqa? (Qaway kay paginapi kaq dibujota.) (2) ¿Pitaq runakunata intuchkan qatikachawananchikpaq, hinaspa imanasqam chaynata ninchik?

² Llapallan runakunam imawanpas ñakarinchik. Chayna kaptinpas, cheqap cristianokunaqa huk sasachakuyniyoqraqmi kanchik (1 Cor. 10:13). ¿Mayqantaq chayqa? Diosta kasukusqanchikraykum cristianokunaqa runakunapa qatikachasqan kanchik. Jesusmi nirqa: “Sirvienteqa manam aswan munayniyoqchu patronninmantaqa. Ñoqatam perseguiwarqaku, chaynaqa qamkunatapas perseguisunkichikmi”, nispa (Juan 15:20). ¿Pitaq runakunata intuchkan qatikachawananchikpaqqa? Satanas Diablom. Paymi Bibliapa  nisqanman hina Diospa serviqninkunata “millpurunanpaq” “yarqasqa leon” hina kachkan (1 Ped. 5:8). Chayraykum Satanasqa ima toqllatapas servichikuchkan Diosmanta karuncharuwananchikpaq. Qawasun apostol Pablota ima pasasqanta.

3-5. (1) ¿Ima sasachakuypim Pabloqa tarikurqa Listra llaqtapi? (2) ¿Imaynatam Pabloqa iñiqkunata kallpanchanman karqa sasachakuykunapi tarikunankumanta willaspanqa?

³ Apostol Pabloqa achka kutipim Diosman sonqo kasqanrayku qatikachasqa karqa (2 Cor. 11:23-27). Rimarisun Listra llaqtapi ima pasasqanmanta. Nacesqanmantapuni mana puriy atiq runata chay llaqtapi sanoyarachiptinmi, Pablotawan Bernabeyta runakunaqa diosninkuta hina yupaychayta qallaykurqaku. Chayta qawaspankum paykunaqa harkakurqaku chayta mana ruwanankupaq. Ichaqa, judio casta runakuna chayaramuspankum chaypi kaq runakunata contrankupi hatarinankupaq umacharurqaku. Hinaptinmi chay runakunaqa Pablota rumiwan choqaparuspanku “wañurunñam” nispanku llaqtapa cantonman aysarurqaku (Hech. 14:8-19).

⁴ Derbe llaqtata watukuspankum Pablowan Bernabeyqa, kaqmanta “kutirqaku Listra, Iconio hinaspa Antioquia llaqtakunaman. Chaykunapim iñikuqkunata imam creesqankupi qaqa hina sayanankupaq kallpancharqaku: Diospa munaychakusqanman yaykunapaqqa achka sasachakuytam ñakarina”, nispanku (Hech. 14:21, 22). Chayna nisqankuqa hukmanyanapaq hinapaschá rikchakunman karqa. Manamá pipas kusikunchikchu ‘achka sasachakuykunawan’ ñakarinamanta yachaspaqa. Hinaptinqa, ¿imaynatamá Pablowan Bernabeyqa iñiqkunata kallpanchanmanku karqa sasachakuykunapi tarikunankumanta willaspankuqa?

⁵ Chayta entiendenapaq, kaqmanta qawasun Pablopa rimasqankunata. Payqa manamá nirqachu “achka sasachakuytam aguantana” nispaqa. Aswanmi nirqa “Diospa munaychakusqanman yaykunapaqqa achka sasachakuytam ñakarina” nispa. Qawasqanchikman hinaqa, Pabloqa cristianokunatam kallpancharqa Diosman sonqo kasqankurayku ima chaskinankumanta willaspan. Chay chaskinankupaq suyasqankuqa manamá yanqallachu karqa. Jesusmi kaynata nirqaña: “Kay pachapa tukupayninkama ñoqapi takyaqtam Diosqa salvanqa”, nispa (Mat. 10:22).

6. ¿Imatam chaskinqaku tukuyninkama iñiyninkupi allin takyaqkunaqa?

⁶ Iñiyninchikpi takyaspaqa hamuq tiempopim Diospa bendicionninta chaskisun. Hanaq pachapaq cristianokunaqa mana wañuqñam kanqaku hinaspam Jesuswan kuska hanaq pachamanta kamachimunqaku. ‘Sapaq ovejakunañataqmi’  kay Pachapi wiñaypaq kawsanqaku, “chaypim ichaqa tukuy imapas allin arregloman hina rurasqa kanqa” (Juan 10:16; 2 Ped. 3:13). Chaykamaqa, Pablopa nisqanman hinam achka sasachakuykunapiraq kasun. Qatiqninpi rimarisun iskay sasachakuykunawan cristianokuna tarikusqanchikmanta.

7. ¿Ima sasachakuypim cristianokunaqa wakinpi tarikuchwan?

⁷ Jesusmi nirqa: “Qamkunaqa juzgadokunaman entregasqam kankichik hinaspam huñunakuna wasikunapi maqasqa kankichik. Gobiernaqkunapa, reykunapa ñawpaqninmanmi ñoqarayku pusasunkichik”, nispa (Mar. 13:9). Kaypi nisqanman hinaqa, ichapas autoridadkuna otaq religionpi punta apaqkuna kamachisqankurayku wakin cristianokunaqa qatikachasqa kananku karqa (Hech. 5:27, 28). Kaqmanta rimarisun Pablomanta. ¿Yaqachu payqa chayna qatikachasqa kananta yachaspan manchakurqa? Manamá (leey Hechos 20:22, 23).

8, 9. (1) ¿Imaynatam Pabloqa qatikachasqa kayta mana manchakusqanta qawachirqa? (2) ¿Imaynatam kunan tiempopi achka iñiqmasinchikkunapas qawachinku Pablo hina kasqankuta?

⁸ Pabloqa manam manchakurqachu qatikachasqa kaytaqa, nirqam: “Vidaypas ñoqapaqqa manam llumpaytaqa valenchu. Kallpaq hinam Señor Jesucristopa kamachiwasqantaqa cumplisaqpuni, willakusaqmi Diospa favorninmanta allin noticiataqa”, nispa (Hech. 20:24). Arí, qatikachasqa kayta manchakunanmantaqa Pabloqa qarinchakurqam iñiyninpi allinta takyananpaq. Imaña kaptinpas, payqa astawanmi munarqa Diosmanta hinalla willakuyta.

⁹ Kunan tiempopi achka iñiqmasinchikkunapas Pablo hinam kanku. Rimarisun huk nacionpi qatikachasqa Testigokunamanta. Wakinkum yaqa iskay chunka wataña presochasqa kachkanku gobiernoman mana sayapakusqankurayku. Manataqmi saqenkuchu pi iñiqmasinpas nitaq familianpas watukunankuta, wakinkuqa maqapasqa hinaspa ñakarichisqam kanku.

10. ¿Imanasqam mana manchakunanchikchu qonqaymanta sasachakuykunapi tarikuspaqa?

¹⁰ Huk nacionkunapipas iñiqmasinchikkunaqa qonqaymanta sasachakuykunapim tarikunku. Qampas qonqaymanta sasachakuypi tarikuspaykiqa ama manchakuychu. Piensariy Joseypi, paytam rantikururqaku Egipto nacionman apanankupaq. Ichaqa Jehova Diosmi “yanapaspan librarqa llapa ñakariyninkunamanta” (Hech. 7:9, 10). Qamtapas payta hinam Diosqa yanapasunki. Ama iskayrayaychu, Jehova Diosqa ‘yachanmi sasachakuykunamanta serviqninkunata libraytaqa’ (2 Ped. 2:9). Chaynaqa, ama iskayrayaspayá Jehova Diospi hapipakusun hinaspa ama manchakusunchu qatikachasqa kaytaqa. Payqa librawasunmi kay Pachapi ñakariykunamantaqa hinaspam wiñay kawsayta haypanapaq yanapawasunchik (1 Ped. 5:8, 9).

11. ¿Imapitaq mana chaynallachu mana musyaylla sasachakuykunaqa qatikachasqa kaywanqa?

¹¹ Wakinpiqa mana musyaylla sasachakuykunatam Satanasqa servichikunman. ¿Imanasqataq kay sasachakuyqa mana chaynallachu qatikachasqa kaywanqa? Qatikachasqa kayqa sinchi wayra hinam, qonqayllamanta  chayaramuspanmi wasikunatapas chaylla purmarachinman. Mana musyaylla sasachakuykunañataqmi puyu hina kaspan pisi-pisimanta tablata punpuyarachispan wasita purmarachinman. Qalaypaq punpuyarusqanta musyakuspaqa yaqapaschá manaña ima ruwaytapas atisunñachu.

12. (1) ¿Ima mana musyaylla sasachakuytam Satanasqa allintapuni servichikuchkan, hinaspa imanasqa? (2) ¿Imanasqataq Pablopas hukmanyarqa?

¹² Satanasqa munanmi Jehova Dioswan amistadninchikta chinkarachiyta. Chayraykum runakunata servichikun qatikachawananchikpaq, wakinpiqa servichikuntaqmi mana musyaylla sasachakuykunatapas. Chaymanta huk kaqninmi hukmanyasqa tarikusqanchik, chaytam Satanasqa allintapuni kunan servichikuchkan. Apostol Pablopas wakinpiqa hukmanyarqamá. Huk kutipim hukmanyaspan nirqa “imapiñataq rikukuni” nispan (leey Romanos 7:21-24). ¿Imanasqataq Pabloqa hukmanyaspan chaynata ninman karqa? Payqa allintamá iñiyninpiqa takyarqa hinaspa yaqapaschá Diospa llaqtanpi huk kaqnin punta apaq karqa. Chayna kaptinpas, Pabloqa huchayoq kaspan imapipas pantasqanraykum hukmanyarqa. Allinkunata ruwayta munaspanpas wakinpiqa pantarqam. Chayna hukmanyasqa tarikuspaykiqa, yuyariy Pablopa chayna tarikusqanpi.

13, 14. (1) ¿Imanasqam Diospa wakin serviqninkunaqa hukmanyasqa tarikunku? (2) ¿Pitaq munan iñiyninchikpi chiriyarunanchikta, hinaspa imanasqa?

¹³ Achka iñiqmasinchikkunam wakinpiqa hukmanyasqa, llakisqa otaq mana kaqpaq hina tarikunku. Debora sutiyoq iñiqmasinchikmi nin: “Llumpaytam piensani imapipas pantarusqaypi hinaspaymi aswan hukmanyasqa tarikuni. Chay pantarusqaypi llumpayta piensaspayqa, mana pipas nitaq Jehova Diospas kuyawasqantam piensayta qallaykuni”, nispa.

¹⁴ ¿Imanasqataq Debora hina Diospa wakin serviqninkunaqa hukmanyasqa tarikunku? Wakinqa ichapas chayna tarikunku kikinku mana allinpaq hapikusqankurayku (Prov. 15:15). Wakinñataqmi chayna tarikunku onqosqankurayku. Imayna kaptinpas, ama qonqaychu chayna tarikunaykita pi munasqanta. Hinaptinqa, ¿pitaq munan pay hina llakisqallaña tarikunaykita? (Apoc. 20:10.) ¿Pitaq munan hukmanyaruspa iñiynikipi chiriyarunaykita? Chaytaqa munan Satanasmi. Payqa imaymana sasachakuykunawan hukmanyachiwaspanchik Dios qepancharunanchiktam munan. Amayá qonqaychu: Diospa serviqninkunaqa iñiyninchikpi allinta takyanapaqmi guerrapi hina tarikuchkanchik.

15. ¿Imapaqmi kallpanchasqa tarikunchik?

¹⁵ Amayá haykapipas kallpanchakusqaykitaqa saqeychu. Pablom Corintopi iñiqmasinkunaman kaynata nirqa: “Chaymi mana hukmanyanikuchu, cuerpoyku machuyaptinpas espirituykuqa aswanmi sapa punchaw mosoqyachkan. Kay pachapi ñakariykunaqa pisillam hinaspa pasaruqllam, chaymantañam chaskisunchikqa mana imawanpas tupachiy atina wiña-wiñaypaq suma-sumaq kananchikta”, nispa (2 Cor. 4:16, 17).

16. ¿Imanasqataq sasachakuykuna manaraq kachkaptin kunanmantapacha listolla kanapaq kallpanchakunanchik?

¹⁶ Qawamusqanchikman hinaqa, Satanasqa imaymana sasachakuykunatam  servichikun urmarachiwananchikpaq (Efes. 6:11). Chaymi sapakama kasukunanchik Bibliapa kayna nisqanta: “Paypa contranpiyá qaqa hina sayaychik iñiynikichikpi” (1 Ped. 5:9). Chaypaqqa kunanmantapacham yuyayninchiktawan sonqonchikta Bibliapa nisqanman hina yachachinanchik, chaynapi allin ruwaykunapi listo kananchikpaq. Soldadokunapas manaraq guerra kachkaptinmi listolla kanankupaq achka ejerciciokunata ruwanku. Chayna kaqllatam ñoqanchikpas ruwananchik. Manamá yachanchikchu hamuq punchawkunapi ima sasachakuykunapi tarikunanchikta. Chaymi allin kanman sasachakuykuna manaraq kachkaptin kunanmantapacha listolla kanapaq kallpanchakuyninchikqa. Pablom Corinto cristianokunaman nirqa: “Sonqoykichikta tapukuykuychik ¿cheqaptachu Cristoman iñichkankichik?”, nispa (2 Cor. 13:5).

17-19. (1) ¿Imaynatam yachachwan iñiyninchikpi allin kasqanchikta? (2) ¿Imatam mozo-sipaskuna ruwanmanku escuelankupi mana manchakuspa iñiyninkumanta rimanankupaq?

¹⁷ Pablopa nisqanman hina, iñiyninchikpi allin kasqanchikta yachanapaqqa tapukunanchikmi: “¿Sapa kutichu Diosta mañakuni? ¿Imaña kaptinpas mana manchakuspaychu iñiyniymanta rimani? ¿Jehova Diostachu puntata kasukuni mana allinman hikutasqa kaptiy? ¿Sapa kutichu lliw huñunakuykunaman rini? ¿Iñiqmasiykuna hinachu chaylla pampachakuq kani? ¿Kasukunichu congregacionpi ancianokunatawan Diospa llaqtanpi punta apaqkunata?”, nispa.

¹⁸ Kaypi iskay tapukuykunam qawachiwanchik mana manchakuspa iñiyninchikmanta rimanapaq hinaspa hikutasqa  kaptinchik Diosta puntata kasukunapaq. Chaytam achka mozo-sipaskuna escuelankupi ruwanku. Iñisqankumanta mana penqakuspankum mana manchakuspa Diosmanta willakunku. Chaypaqmi qellqanchikkunapi achka yanapakuykuna lloqsimun. 2009 watapa julio killanpi lloqsimuq ¡Despertad!, qellqapim nirqa pi cristianotapas estudiaqmasin ninman: “Imanasqataq qamkunaqa mana creenkichikchu runakuna monomanta rikuriramusqanchikta”, nispa. Hinaptinqa kaynatam kutichinman: “¿Imanasqataq chaypiqa creenayqa? Wakin yachaysapa runakunapas iskayrayankutaq chay cheqap kasqanmanta”, nispa. Tayta-mamakuna, wasikichikpi churi-wawaykichikta yanapaychik chayna tapukuykunata imayna kutichinankupaq.

¹⁹ Wakinpiqa iñisqanchikmanta rimayqa otaq Diospa kamachiwasqanchikta kasukuyqa sasaniraqmá kanman. Yaqapaschá llamkasqanchikmanta pisipasqa kaspanchikpas kallpanchakunanchik huñunakuykunaman rinapaq. Otaq yaqapaschá tempranolla Diosmanta willakunapaqpas camanchikwan mana aysachikunapaq kallpanchakunanchik. Ichaqa ñawpaqmantaraq chay ruwaykunata mana qellapakuspa ruwaspaqa, allin kallpanchasqam tarikusun hatun sasachakuykunata atipanapaq.

20, 21. (1) ¿Imaynatam Jesuspa wañukusqanpi yuyaymanayqa yanapawasun hukmanyasqa kasqanchikta atipanapaq? (2) ¿Imapaqmi kallpanchasqa kachkanchik?

²⁰ ¿Imatam nichwan mana musyaylla sasachakuykunamanta? ¿Imaynatam atipachwan hukmanyasqa kasqanchikta? Chaypaqqa ancha allinmi ñoqanchikrayku Jesuspa wañukusqanpi yuyaymanayqa. Chaytamá apostol Pablopas ruwarqa. Wakinpim payqa pantasqanrayku hukmanyasqa tarikurqa, ichaqa yacharqam pay hina huchasapa runakunata salvananpaq Jesucristo wañusqanmanta. Paymi nirqa: “Kay pachapi kawsaspayqa Diospa Churinman hapipakuspallam kawsachkani. Paymi kuyawaspan ñoqapaq wañupuwarqa”, nispa (Gal. 2:20). Arí, Pabloqa Jesuspa wañukusqanpim iñirqa hinaspam payta salvananmanta mana iskayrayarqachu.

²¹ Qamrayku Jesuspa wañukusqanpi iñispaykiqa, Pablo hinam allinta yanapachikunki. Chaywanqa manamá hukmanyasqanchikqa chayllachu chinkarunqa. Yaqapaschá wakiqninchikqa chayna hukmanyasqa kasun mosoq pacha chayamunankama. Ichaqa, ¡amayá atipachikuychu! Mosoq pachapi kawsakuytaqa chaskinqaku tukuyninkama iñiyninkupi takyaqkunam. Ñam hawkayaypi kawsakunapaq Diospa Munaychakuyninqa chayaykamuchkanña, chaypim Diosman sonqo lliw runakuna yanapasqa kasun mana pantaq runakunaña kananchikpaq. Chaynaqa, ima sasachakuypiña tarikunayki kaptinpas kallpanchakuyá chay Munaychakuypi kanaykipaq.