1. ¿Ima ruway atiqtam Jehova Diosqa unanchawarqanchik?

JEHOVA DIOSQA unanchawarqanchik runamasinchik imayna tarikusqanta entiendey atiqtam. Chaymi paykuna hina mana tarikuspanchikpas entiendeyta atichwan (leey Efesios 5:1, 2). ¿Imaynatam chayta servichikuchwan Jehova Diosta qatipakunapaq? ¿Imanasqam allinta servichikunanchik?

2. ¿Imaynam Jehova Diosqa tarikun ñakariqta qawawaspanchik?

² Jehova Diosmi hanaq pachapaq suyakuyniyuq iñiqmasinchikkunata nirqa hanaq pachapi wiñaypaq kawsanankupaq. Kay pachapi suyakuyniyuq kaqkunatañataqmi nirqa kay pachapi wiñaypaq kawsanankupaq. Llapanchik wiñaypaq kawsaspanchikqa manam imawanpas ñakarisunñachu (Juan 10:16; 17:3; 1 Cor. 15:53). Ichaqa Jehova Diosmi yachan ñakarichiwaqninchik kaqkuna kunan tiempopi kasqanmantaraq. Chaymi paytaqa anchata llakichin. Ñawpaq  tiempopipas llaqtanmantam llakikurqa. Bibliam nin: “[Israel] runankunapa tukuy ñakarisqankunapim paypas ñakarirqa”, nispa (Is. 63:9). Watakuna pasaytam Israel runakuna Jehova Diospa templonta kaqmanta hatarichirqaku, ichaqa Jehova Diosmi yacharqa paykunapa enemigonkuna ñakarichisqankumanta. Chaymi paykunata kallpanchananpaq nirqa: “Ñawi ruruy tuksiruqmanmi rikchakun qamkunata imanarusuqnikichikpas”, nispa (Zac. 2:8). Jehova Diosqa anchatam kuyawanchik wawanta kuyaq mama hina, chaymi ñakariqta qawawaspanchikqa yanapawanchik (Is. 49:15). ¿Imaynatam Jehova Diosta qatipakuchwan? Ñakariq runamasinchikkuna imayna tarikusqankupi yuyaymanaspam (Sal. 103:13, 14).

3. ¿Imanasqataq Jesusqa runakunata kuyarqa hinaspa llakipayarqa?

³ Mana pantaq kaspanpas Jesusqa runakunapa ñakarisqantaqa entienderqam. Yacharqataqmi chay tiempopi religionpi punta apaqkuna ñakarichisqantapas. Paykunaqa runakunatam llullakuqku hinaspa Diospa mana kamachisqan kamachikuykunata rikurichiqku. Chaymi runakunaqa paykunata manchakuqku (Mat. 23:4; Mar. 7:1-5; Juan 7:13). Jesusqa manam paykunataqa manchakurqachu nitaq llullakusqankutapas creerqachu. Ichaqa entienderqam runakunapa imayna tarikusqankuta. Chaymi Jesusmanta biblia nin: ‘Runakunata qawaykuspanmi llakipayarikurqa wischusqa, chiqisqa hinaspa mana michiqniyuq ovejakuna hina kasqankumanta’, nispa (Mat. 9:36). Jesusqa Jehova Diosta qatipakusqanraykum runakunata kuyarqa hinaspa llakipayarqapas (Sal. 103:8).

4. ¿Imatam Jesusqa ruwarqa runakunapa ñakarisqankuta qawaspan?

⁴ Jesusqa runakunatam kuyarqa, chaymi yanaparqa ñakarisqankuta qawaspan. Chaytaqa Jehova Diosmantam yacharqa. Huk kutipim, Jesuspa qatiqninkuna karu-karuta illarqaku Diosmanta willakunankupaq. Qatiqninkunaqa pisipasqam kachkarqaku, chaymi Jesus nirqa: “Hakuchik chunniqman chaypi samarimunaykichikpaq”, nispa. Hinaptinmi Jesusqa musyakurqa yachachinanta munaspanku runakuna payta maskamusqankumanta. ¿Imatam Jesusqa ruwarqa? Llakipayakuspanmi “willarqa achka yachachikuykunata” (Mar. 6:30, 31, 34).

5, 6. Jehova Dios hina kuyakuq kayta munaspaqa, ¿imatam ruwananchik? (Qaway 21 kaq paginapi dibujota).

⁵ Jehova Dios hina kuyakuq kayta munaspaqa, runamasinchikpa imayna tarikusqankutam entiendenanchik. Piensariy kaypi: huk mozom yuyaymanachkan yuyaq iñiqmasinchik manaña rikukusqanpi hinaspa tawnawan purisqanpi. Mozoqa yachanmi Jesuspa kayna nisqanta: ‘Runamasikichik qamkunapaq allin kaqkuna ruwananta munaspaqa qamkunapas paykunapaqyá allin kaqkunata ruwaychik’ (Luc. 6:31). Mozoqa ninmanpaschá: “Ñuqaqa munaymanmi pelota haytayman pusawanankuta”, nispa. Ichaqa chayllam yuyarin iñiqmasin yuyaqña kasqanrayku manaña rikukusqanta  hinaspa manaña kallpaytapas atisqanmanta. Chaymi tapukun: “Pay hina yuyaqña tarikuspayqa, ¿imata ñuqapaq ruwanankutam munayman?”, nispa.

⁶ Mozoqa yuyaymananmi yuyaqña kaspan imayna tarikunanmanta. Chayraykum paywan kuska kananpaq tiempochakun hinaspa sumaqta uyarin. Hinaspam entienden chay yuyaq iñiqmasinchikqa bibliata leenanpaq hinaspa wasin-wasin rinanpaqpas sasachakusqanmanta. Chayta ruwasqanraykum chay yuyaq iñiqmasinchikta entienden. Ñuqanchikpas runamasinchik imayna tarikusqankuta entiendenapaq hinaspa kuyakuyninchikta qawachinapaq kallpanchakuspanchikqa, Jehova Diosmanmi rikchakusunchik (1 Cor. 12:26).

7. ¿Imaynatam yanapachwan ñakariq iñiqmasinchikkunata?

⁷ Runamasinchikpa ñakarisqanta entiendeyqa sasam, astawanraqmi paykuna hina mana haykapipas ñakarispanchikqa. Wakin iñiqmasinchikkunam machu-payayaywan utaq ima unquywanpas ñakarinku utaq qunqaymanta llakipipas tarikunku. Wakinkuñataqmi sapallanku warmankuta uywanku utaq Jehova Diosta mana yupaychaq aylluyuq tarikunku. ¿Imaynatam chayna tarikuq iñiqmasinchikkuna kuyasqanchikta qawachichwan? Paykunata sumaqta uyarispa hinaspa imayna tarikusqankuta entiendenapaq kallpanchakuspam. Chaymantapas yuyarichichwanmi paykunata Jehova Dios kuyasqanmanta. Paykunata imallapipas yanapaytaqa atichwanmi. Chaykunata ruwaspaqa Jehova Diostam qatipakuchkanchik (leey Romanos 12:15; 1 Pedro 3:8).

8. ¿Imataq Jesusta yanaparqa runakunata kuyapayananpaq?

⁸ Jehova Diosqa lliw runakunatam kuyapayawanchik, chaynam Jesuspas (Luc. 6:35). ¿Imataq Jesusta yanaparqa runakunata kuyapayananpaq? Imayna tarikusqankuta entiendeymi. Huk punchawmi huchasapa warmi waqaspan Jesusman asuykurqa hinaspam wiqinwan chakinta mayllarqa. Chay warmi huchanmanta wanakusqantam Jesusqa musyakurqa, chaymi sumaqllata kuyapayakuywan nirqa: “Huchaykikunaqa pampachasqañam”, nispa. Ichaqa religionpi punta apaq runam piñakururqa chay warmipa huchanta Jesus pampachaykuptin. Chay runatapas kuyapayakuywanmi Jesusqa rimapayarqa (Luc. 7:36-48).

9. Jehova Diosqa hina kuyapayakuq kayta munaspaqa, ¿imatam ruwananchik?

 ⁹ ¿Imaynatam Diospa kuyapayakuq kasqanta ñuqanchikpas qatipakuchwan? Manaraq imatapas rimachkaspam hukkuna imayna tarikunankupi piensananchik. Chaymi yanapawasun kuyapayakuq hinaspa mana sientichikuq kanapaq. Apostol Pablom iñiqmasinkunata nirqa: “[Diosta] serviqqa manam peleollapichu purinan, aswanqa llapallanwanmi allinlla kanan”, nispa (2 Tim. 2:24). Kaykunapi yuyaymanasun: Patronniki mana allinta tanteaptinqa, ¿imatam ruwawaq? Iñiqmasiki unaymantaña huñunakuyman hamuptinqa, ¿imatam niwaq? Diosmanta willakuptikim huk runa nisunkiman mana tiempoyuq kasqanmanta, ¿imatam ruwawaq? Imatapas sapallayki tanteasqaykimanta señorayki tapusuptikiqa, ¿imaynatam kutichiwaq? Chaykuna pasawaptinchikqa piensananchikmi nisqanchikwan hukkuna imayna tarikunankumanta. Chaynata ruwaspaqa, Jehova Dios hinam kuyapayakuq kasqanchikta qawachisun (leey Proverbios 15:28).

10, 11. ¿Imaynatam yachayniyuq kasqanchikta qawachichwan?

¹⁰ Jehova Diosqa yachayniyuqmi hinaspapas yachanmi hamuq tiempopi imakuna pasakunanmanta. Ñuqanchikmi ichaqa mana yachanchikchu hamuq tiempopi imakuna pasakunanmantaqa, chaywanpas atichwanmi Jehova Diospa yachayniyuq kasqanta qatipakuytaqa. ¿Imaynata? Manaraq imatapas tanteachkaspam yuyaymanananchik ñuqanchik hinaspa hukkunapas tanteasqanchikwan imayna tarikunankumanta. Manam Israel runakuna hinaqa kananchikchu. Paykunaqa Jehova Diosta mana kasukusqankuraykum Dioswan amistadninkuta yanqacharurqaku. Manataqmi chanincharqakuchu paykunarayku tukuy ima ruwasqantapas. Moisesqa musyakurqam paykuna mana allinta ruwasqankumanta, chaymi nirqa: ‘Israel castaqa mana entiendeqñam kachkan. Yachayniyuq kaspankuqa musyakunmankuch, imaman chayanankutapas entiendenmankuch’, nispa (Deut. 31:29, 30; 32:28, 29).

¹¹ Yachayniyuq kasqanchikta entiendenapaq, kaypi piensarisun: casarakunankupaq riqsinakuqkunaqa llumpayta kuyanakusqankuraykum warmi-qari puñunankupaq aysachikunmanku. ¿Imaynatam yachayniyuq kasqankuta qawachinmanku? Manam imatapas ruwananchu Jehova Dioswan amistadninta yanqachananpaq hinaqa. Bibliam nin: ‘Tanteoyuq runaqa desgracia sucedenanta qawarispanmi asurikun. Pisi experienciayuq runañataqmi chayninta pasaykuspan ñakarin’, nispa (Prov. 22:3).

12. ¿Imanasqam mana allin kaqkunapi mana yuyaymanananchikchu?

¹² Yachayniyuq kaspanchikqa allin kaqkunapim yuyaymanasun. Yuyaymanaytaqa tupachichwanmi ninawan. Allinta servichikusqaqa yanukunapaqmi yanapawanchikman. Mana allinta servichikuspam ichaqa wasita kañaykuspa chaypi kaqkunapiwan wañuruchwan. Chaynallataqmi, Jehova Diospa yachachiwasqanchikkunapi yuyaymanaspaqa allinmi tarikusunchik. Ichaqa mana allin kaqkunapi utaq huchapakuypi yuyaymanaspaqa, chay piensasqanchiktam ruwaruchwan. Chaynapim Jehova Dioswan amistadninchikta chinkarachichwan (leey Santiago 1:14, 15).

13. ¿Imapim Evaqa astawan piensarqa?

¹³ Piensarisun Evapa ruwasqanpi. Paytam Jehova Dios kamachirqa: ‘Allin kaqta hinaspa mana allin kaqta yachanapaq sachapa ruruntaqa amam mikunkichu’, nispan (Gen. 2:16, 17). Ichaqa satanasmi nirqa: “Manapunim wañunkichikchu. Diosmi yachan, maypacham mikuruspaqa ñawikichik kicharikuruptinmi kikin Dios hinaña allin kaqtapas hinaspa mana allin kaqtapas yachaqña rikurirunkichik”, nispa. Evañataqmi “qawarqa mikunapaq allin sacha kasqanta”. Payqa chay sachapa rurunta mikuruspan aswan kusisqa kananpim piensarqa, chaymi hinalla piensarqa sachapa rurunta mikurunanpaq. ¿Imapim chayqa tukurqa? Evaqa chay sachapa rurunta pallaruspanmi mikururqa hinaspa qusanmanpas quykurqa mikunanpaq (Gen. 3:1-6). Chayraykum ‘kay pachapi huchallikuy qallaykurqa hinaspa wañuypas rikurirurqa’ (Rom. 5:12). Evaqa manamá allin kaqkunapiqa yuyaymanarqachu.

14. ¿Imatam biblia nin huchapakuymanta?

¹⁴ Eva hina imapipas hinalla piensaspanchikqa, ima huchamanpas wichiykuchwanmi. Chaymi Jesuspas huchapakuymanta rimaspan nirqa: ‘Pipas warmita munapayaspan qawaqqa sunqunpim hukwan pierdekuy huchata ruwarunña’, nispa (Mat. 5:28). Apostol Pablopas nirqam: “Amayá ñawpaqmantaraqqa tanteaychikchu aychaykichikpa munasqanta ruwanaykichikpaqqa”, nispa (Rom. 13:14, NM).

15. (1) ¿Ima ruwaymi ancha allinqa? (2) ¿Imanasqam chayta ruwananchikpaq kallpanchakunanchik?

¹⁵ Bibliaqa nintaqmi qullqillapi mana piensananchikpaq. Qullqiqa manam haykapipas kusikuytawan hawka kawsakuytaqa apamunchu (Prov. 18:11). Jesusmi nirqa qullqilla maskaq runaqa mana yachayniyuq kasqanmanta. ¿Imanasqa? Jehova Diosta puntapi mana churaspanqa, ‘Diospa qayllanpim pasaypaq mana imayuq kachkan’ (Luc. 12:16-21). Chaymi ancha allin Diospa munasqanman hina ruwayqa. Chayqa ‘quri-qullqita hanaq pachapi huñuchkachwanpas’ hinam (Mat. 6:20). Chaynata ruwaspanchikqa kusisqam kasunchik hinaspapas Jehova Diostam kusichisunchik (Prov. 27:11). Jehova Dioswan amistadninchikmi quri-qullqimantapas aswan chaninniyuqqa.

16. ¿Imatam ruwawaq imapas llumpayta llakichisuptikiqa?

¹⁶ Kunan tiempopi apu runakuna kanapaq kallpanchakuspaqa, sasachakuykunapim  tarikusunchik (Mat. 6:19). Jesusmi nirqa apu kayllapi piensayqa Jehova Diosta puntapi churanapaq mana yanapawasqanchikmanta (Mat. 13:18, 19, 22). Wakin runakunañataqmi llakisqa kawsanku ima sasachakuykunapi tarikunankumanta piensaspanku. Ñuqanchikpas paykuna hina piensaspaqa, unquruchwanmi hinaspapas manañam Jehova Diospiqa hapipakuchwanñachu. Bibliapas ninmi: ‘Llakikuyqa runapa sunquntam ñakarichin. Kuyakuywan rimaymi ichaqa kusirichin’, nispa (Prov. 12:25, CQ12). Chaynaqa, ¿imatam ruwawaq imapas llumpayta llakichisuptikiqa? Parlariwaqmi riqsisuqniki iñiqmasikiwan. Kanmanmi tayta-mamayki, qusayki utaq señorayki. Paykunam yanapasunkiman Jehova Diospi hapipakunaykipaq hinaspa hawka tarikunaykipaqpas.

17. ¿Imaynatam Jehova Diosqa yanapawanchik llakisqa tarikuptinchik?

¹⁷ Jehova Diosqa pimantapas astawanmi riqsiwanchik hinaspapas llakisqa tarikuptinchikqa yanapawachwanmi. Chaymi Pablo nirqa: ‘Amayá imamantapas afanakuychikchu, aswanqa Diosta mañakuspayá payman lliwta willakuychik hinaspa graciasta quychik. Diosninchikmi hawkayayta qusunkichik, chaytaqa manam runaqa entiendeyta atinchu, chay hawkayaymi sunquykichiktawan yuyaynikichikta Jesucristopi waqaychanqa’, nispa (Filip. 4:6, 7). Llakisqa tarikuspaykiqa yuyaymanay Jehova Diospa yanapakuykuna qususqaykipi. Payqa hinalla amistadnin kanaykipaqmi yanapasunki. ¿Pikunawan? Iñiqmasikikunawan, ancianokunawan, allin yuyayniyuq confianza sirvientewan, angelkunawan hinaspa Jesuswanpas.

18. ¿Imakunapaqmi yuyaymanayqa yanapawanchik?

¹⁸ Qawamusqanchikman hinam, yuyaymanayqa yanapawanchik Jehova Diosta qatipakunanchikpaq hinaspa runamasinchikta entiendenapaqpas (1 Tim. 1:11; 1 Juan 4:8). Aswan kusisqam tarikusunchik runamasinchikkunata kuyaspanchik, manaraq imatapas tanteachkaspa yuyaymanaspanchik hinaspa llumpayta mana llakikuspanchikpas. Chaynaqa, yuyaymanasunyá sumaq huerta imayna kananmanta hinaspa Jehova Diosta imayna qatipakunamantapas (Rom. 12:12).