PENSILVANIA (Estados Unidos) lawpim, 1970 kaq watapa junio killanpi tarikurqani. 20 wataypim soldado karqani hinaspa llumpayta unquruspay hospitalpi karqani. Chaypi atiendewaqniy enfermerom sapa kuti qawawananpaq camayman hamuq. Payqa tumpa mayorniymi karqa, hinaspam astawan unqusqayrayku anchata llakikurqa. Chaymi tapurqani: “Manam haykapipas pi runatapas wañuqtaqa rikurqankichu ¿aw?”, nispa. Chaymi hukmanyaspan niwarqa: “Manam”, nispa. Wañunaypaq hinaña kaspaypas kawsarqanim. ¿Munawaqchu ñuqamanta astawan yachayta?

1969 watapa julio killanpim Vietnam lawpi guerraman rirqani. Huk semanapi chay lawman amañanaypaqmi niwarqaku. Unquqkunatawan heridokunata yanapanaypaqmi doctor kayta munarqani. Chaymi doctorkunapa yanapaqnin hina llamkarqani. Chaypi llamkasqayraykum llumpayta unqururqani qallariypi willakamusqayman hina.

Mekong sutiyuq mayupa patanpim soldadokunapa hospitalninkupi llamkarqani. Achka helicopterokunam herido soldadokunata chay hospitalman apamuqku. Ñuqaqa nacionniyta anchata kuyasqayrayku hinaspa chaypi llamkayta munasqayraykum kallpanchakuq kani nacionniymanta soldadokunata yanapanaypaq. Hospitalpi hampinankupaq cuartokunaqa fierromanta hatun cajakuna hinam karqa. Iskay doctorkuna hinaspa iskay enfermerokunam tukuy atisqankuta ruwaqku mana pipas wañunanpaq. Hinaspapas qawaqmi kani yana bolsakunata helicopterokunapi apasqankuta. Niwarqakum chaypiqa wañusqakunapa cuerponku kasqanta. Chaykunaqa karqa guerra kasqanraykum.

Mozollaraq kaspaymi Jehova Diospa testigonkunata riqsirqani mamayta bibliamanta yachachiptinku. Mamayqa manam bautizakurqachu, ichaqa ñuqam anchata munaq kani bibliamanta yachayta. Huk kutipim padrastroywan kuska huñunakuna wasipa punkunta richkarqaniku. Chaymi tapurqani ima wasi kasqanmanta, payñataqmi niwarqa: “Amam paykunamanqa asuykuyllapas-asuykunkichu”, nispa. Payta kuyasqayraykum  niwasqanta kasukurqani hinaspa testigokunawanqa manaña rimarqanichu.

Vietnam guerrapi tukuy mana allinkunata rikusqayraykum llakisqallaña tarikurqani, manachusmi pipas chay lawpi ñakarisqaykutaqa entienderqachu. Estados Unidos nacionpi runakunaqa soldadokunapa contranpim hatarirqaku, hinaspa callekunapipas niqku wawakunata wañuchisqankumanta. Tukuy kaykuna qawasqaymi Diosta maskanaypaq kallpanchawarqa.

Diosta kuyasqayraykum achka iglesiakunaman rirqani. Ichaqa chaypi tukuy ruwasqankuqa mana allinpaqmi rikchakuwarqa. Tiempo risqanman hinam, Delray Beach (Florida) llaqtapi Jehova Diospa testigonkunapa huñunakunanku wasiman watukurqani. 1971 kaq watapa febrero killanpiñataqmi domingo punchawta huñunakuyninkuman riyta qallarirqani.

Chay huñunakuyman yaykuptiyqa punta kaq yachachikuymi tukuchkasqaña, chaymi Willakuq qillqata estudianapaq qiparqani. Manam yuyanichu chay huñunakuypi ima nisqankuta, ichaqa yuyachkanim warmachakuna textokunata bibliankupi maskasqankuta. Chaywanmi admirakurqani. Huñunakuy tukuruptinmi, 80 watayuq Jim Gardner sutiyuq iñiqmasinchik asuykamuwaspan munachiwarqa La verdad que lleva a vida eterna niq qillqata. Chay qillqataqa kusikuywanmi chaskirqani, hinaspam jueves punchawta paywan estudiayta qallarinayku karqa.

Chay huñunakuy tukuruptinmi llamkaq rirqani. Llamkaqmi kani yaqa chawpi tutamanta achikyanankama Florida llaqtapa huk kaqnin hospitalninpi. Chay tuta mana ancha unquqkuna kasqanraykum, chay qillqa leeyta qallaykurqani. Chaypi llamkaq enfermeram qillqata qichuruwaspan, piñasqa niwarqa: “Manachá chay religionmanqa tikrakurunkichu, ¿aw?”, nispa. Qillqayta hapiykuspaymi nirqani: “Manaraq leeyta tukuchkaspaypas, munachkaniñam Jehova Diospa testigon kayta”, nispa. Chaymi chay enfermeraqa pasakurqa, hinaptinmi chay tutalla qillqa leeyta tukururqani.

Jim iñiqmasinchikwan chayllaraq estudianaykupaq hamuptinmi tapurqani: “¿Imatataq estudiasun?”, nispa. Paymi niwarqa: “Qusqay qillqatam”, nispa. Hinaptinmi nirqani leeyta tukurusqaytaña. Chaymi kuyakuywan niwarqa: “Hinaptinqa, punta kaq yachachikuyllata leesunchik”, nispa. Estudiasqaykuman hinam musyakurqani achka yachachikuykunata mana sumaqta entiendesqaymanta. Paymi niwarqa bibliaypi textokunata maskanaypaq. Chayraqmi pi Jehova Dios kasqanmanta yachayta qallaykurqani. Chay punchawmi qillqapa kimsa yachachikuyninkunata estudiarqaniku, hinaspapas sapa jueves punchawtam chayna kimsa yachachikuykunata estudiaq kaniku. ¡Ancha kusisqamá tarikurqani chay yachasqaykunawan! Kusikunapaqtaqmi karqa Jim iñiqmasinchikwan biblia estudiayqa, payqa hanaq  pachapaq suyakuyniyuqmi karqa hinaspapas Russell iñiqmasinchiktam riqsirqa.

Biblia estudiasqaymanta iskay-kimsa semanakuna pasayllatam, Diosmanta willakuytaña qallaykurqani. Ichaqa wasin-wasin riytaqa llumpaytam manchakuq kani, chaymi Jimqa chayta atipanaypaq yanapawarqa (Hech. 20:20). Paypa yanapakuyninwanmi Diosmanta willakuytaqa kusikuywan qallaykurqani. Runakunaman Diosmanta yachachiyqa imamantapas aswan allinmi. Kusisqataqmi tarikuni Diospa llamkaqmasin kasqaywanpas (1 Cor. 3:9).

Kunanñataq willamusqaykichik Jehova Diosta anchata kuyasqaymanta (Apoc. 2:4). Payta kuyasqaymi yanapawarqa guerrapi mana allinkuna kawsasqayta hinaspa wakin sasachakuykunatapas atipanaypaq (Is. 65:17).

1971 kaq watapim mana maypi yachanaypaq karqachu. Chaykamaqa tayta-mamaywanmi yacharqa, ichaqa padrastroyqa Jehova Diospa testigon kasqayraykum mana munarqachu paykunawan hinalla kanayta. Chay punchawkunaqa mana ancha qullqiyuqmi kachkarqani Diosmanta willakunaypaq pachayta rantisqayrayku. Llamkayniypipas sapa iskay semanatañam pagawaqku. Bancopi qullqiyqa kapuwarqam, ichaqa Michigan llaqtapim karqa. Chayraykum iskay-kimsa punchawkuna carroy ukupi yacharqani. Bañakunaypaqñataqmi grifokunaman riq kani.

Carroypi yachachkaspayraqmi huk kutipi llamkayniymanta lluqsispay huñunakuna wasiman rirqani, chaymantam Diosmanta willakuq lluqsinayku karqa. Iskay horatam iñiqmasiykunata suyanay karqa, chaymi huñunakuna wasipa qipanpi suyachkarqani. Qunqayllamantam Vietnam  guerrapi tukuy rikusqayta yuyariyta qallaykurqani: wañusqakunata hinaspa wakin kañasqa kaqkunapa asnaynintapas. Rikuchkaymanpas utaq uyarichkaymanpas hinam rikchakuwarqa heridokunapa yanapakuy mañakuwasqan hinaspa sichu kawsanankumanta tapuwasqanpas. Wañunankumantaqa yacharqanim, ichaqa kallpancharqanim mana hukmayanankupaq. Chaywanmi llumpay llakisqa tarikurqani.

Waqastinmi Jehova Diosta mañakurqani (Sal. 56:8). Hinaspam kawsarimuy kananmanta yuyaymanayta qallaykurqani. Manam haykapipas chay sumaq suyakuypiqa yuyaymanarqanichu. Jehova Diosmi chay wañuq soldadokunata kawsarichinqa, hinaptinmi paypa munayninmantapas yachayta atinqaku. Chaykuna pasakuptinqa, manañam kanqachu guerrapi lliw ñakariykuna rikusqaykuqa (Hech. 24:15). Tukuy kaykunamanta yachayqa Jehova Diosta astawan kuyanaypaqmi kallpanchawarqa. Chay punchawqa mana qunqanapaqmi karqa, chaymi imapas sasachakuykunapi tarikuspayqa chay kutipi Diosta kuyasqayta yuyarini.

Guerraman riq runakunaqa llumpay mana allinkunatam ruwanku. Ñuqapas chaykunatam ruwarqani. Ichaqa anchatam yanapawan bibliapa kay textonkuna: Apocalipsis 12:10, 11 nisqan, chaypim nin Jesuspa yawarnin hinaspa Diosmanta willakusqanchik satanasta atipasqanmanta. Chaynataq Galatas 2:20 yuyarichiwan ñuqarayku Jesus wañusqanta, pay wañusqanraykum Jehova Diosqa huchaykunata pampachawarqa. Kunanqa concienciaypim hawka tarikuni hinaspa Diospa kuyapayakuq kayninmantapas runakunaman willayta munani (Heb. 9:14).

Wakinpim piensani tukuy mana allinkuna qawasqaypi hinaspa yuyaymanani Jehova Dios ñuqawan ancha kuyapayakuq kasqanpi. Carroypi yachasqayta bibliamanta yachachiwaqniyman willaptiymi, chaylla huk iñiqmasinchikta nirqa samachiwananpaq. Manamá iskayrayanichu paykunata Jehova Dios yanapawananpaq servichikusqantaqa. Arí, Jehova Diosqa ancha kuyakuqllañam, chaymi serviqninkunataqa haykapipas yanapan.

1971 watapa mayo killanpim Michigan llaqtaman illanay karqa. Manaraq Florida llaqtamanta lluqsichkaptiymi carroypi achka qillqakunata aparqani Diosmanta ñanpi willakustin rinaypaq. Manaraqpas chayachkaptiymi lliw qillqakunaqa tukururqaña. May lawmanpas risqaypim Diosmanta kusikuywan willakuq kani. Carcelkunapipas hinaspa samasqay lawkunapipas qillqakunatam runakunaman saqirqani. Kunankamapas hinallam tapukuni chay willakusqay runakunamanta wakillanpas sichu Dios serviyta qallaykusqanmanta (1 Cor. 3:6, 7).

Chayllaraq Diosmanta willakuspayqa manam llampu simillawanchu rimaq kani, astawanraqmi aylluykunawanqa. John hinaspa Ron wawqiykunata ancha kuyasqayraykum bibliamanta yachanankupaq hikutarqani. Ichaqa watakuna pasaytam pampachawanankupaq nirqani. Manaraqmi paykunaqa Jehova Diostaqa yupaychankuchu, ichaqa hinallam chaypaq mañakuchkani. Jehova Dios yanapawasqanraykum, kunanqa llampu simillawan willakuspay yachachini (Col. 4:6).

Jehova Dioswan amistadniymi imamantapas aswan allinqa haykapipas karqa. Chaymantapas anchatam kuyani warmiyta, paypa sutinmi Susan. Jehova Diosta hinalla servinaypaq yanapawaqniy warmiwanmi casarakuyta munarqani. Warmiyqa tukuy sunqunwanmi Jehova Diosta kuyan. Paywan riqsinakuchkaspaymi wasinman huk kutipi rirqani. Chayaruptiymi payqa Willakuq qillqata  bibliawan tupachispa estudiachkasqa. Chayqa anchatam admirachiwarqa huñunakuypi mana estudiasqanchik yachachikuykunatapas chaynata estudiasqanmanta. Qawarqanim Jehova Dioswan amistadnin imamantapas aswan allin kasqanta. 1971 kaq watapa diciembre killanpim casarakurqaniku. Anchatam agradecekuni yanapawasqanmanta. Payqa ñuqata kuyawaspanpas, astawanmi Jehova Diosta kuyan.

Iskay churiykunam kapuwanku, sutinkum: Jesse hinaspa Paul. Paykunaqa Jehova Diostam puntapi churarqaku hinaspam allin amistadnin kanku (1 Sam. 3:19). Chayqa anchatam kusichiwanku warmiytawan ñuqataqa. Iskaynin churiykunam 20 wata masnin Jehova Diosta astawan servinankupaq kallpanchakuchkanku, kunankamapas tukuy sunqunkuwanmi chayta hinalla ruwachkanku. Agradecekunitaqmi Jehova Diosta kuyaq sumaq warmikunawan casarakusqankumanta (Efes. 6:6). Paykunapa sutinmi Stephanie hinaspa Racquel, kusisqam kachkani paykunamanta. Warmi churiykunata hinam kuyani.

Rhode Island llaqtapim 16 watakuna Diosta servirqani, chaypim achka amistadniyku kapuwarqa. Yuyaniraqmi ancianomasiy amistadniykunatapas. Agradecekunim llaqtan-llaqtan watukuq ancianokuna yanapawasqankumanta. Ancha kusikunapaqmi karqa chayna runakunawan Jehova Diosta yupaychayqa. 1987 watapim Carolina del Norte  llaqtaman astakurqaniku astawan Diosmanta willakunaykupaq. Chaypipas achka amistadniykum kapuwarqaku. *

2002 kaq watapa agosto killanpim warmiytawan niwarqaku Estados Unidos nacionpi Patterson betel wasipi yanapakunaykupaq. Chaymi llamkarqani predicacionmanta encargakuq oficinapi, Susanñataqmi pacha taqsaypi. Paytaqa anchatam chay llamkayqa gustarqa. 2005 watapa agosto killanpim enteron pachapi Diospa llaqtanpi punta apaqkunapa huk kaqnin kanaypaqmi niwarqaku. Chayqa ancha kusikunapaqmá karqa, ichaqa mana atiqpaq hinam hapikurqani. Susanpas hukmanyarqam achka ruwayniyuq tarikunaymanta piensaspan. Payqa avionpi illaytaqa manchakuqmi. Ichaqa kunanmi sapa kuti avionwan illaniku. Susantaqa anchatam yanaparqa llamkaqmasiykunapa warminku. Payqa anchatam yanapawan, chaymi anchata kuyani.

Llamkasqay oficinapim achka retratokuna kachkan, chaykunaqa yuyarichiwanmi sumaq kawsakuyniy kasqanta. Jehova Diosta kuyasqaymi tukuy imapi anchata yanapawarqa.