1. ¿Ima tiempokunapim kawsachkanchik?

SASALLAÑA tiempokunapim kawsanchik. 1914 kaq watamantam “tukupay tiempokunaqa” qallaykurqa. Chaymantapacham imapas aswan mana allin kachkan (2 Tim. 3:1-5). Yachanchiktaqmi chaykuna hinalla astawan yapakunanmanta. Diospa palabranqa nirqam runakuna aswan mana allin kanankumanta (2 Tim. 3:13).

2. ¿Imawanmi kunan tiempopi runakuna kusirikunku? (Qaway kay paginapi kaq dibujota).

² Kunan tiempopi runakunaqa Jehova Diospa chiqnisqan kaqkunawanmi kusirikunku, chaykunam maqanakuy, huchapakuy hinaspa layqa ruwaykuna. Chaykunaqa kachkan internetpi, televisionpi, cinepi, librokunapi hinaspa revistakunapim. Wakin nacionkunapi kamachikuykunaqa manam ñawpaqpi hinañachu, kunanqa mana allin kaqkunatam allinpaqña hapinku. Jehova Diospa kamachikuyninkunam  ichaqa hina kaqlla, payqa hinallam mana allin kaqkunataqa chiqnin (leey Romanos 1:28-32).

3. ¿Imatam runakuna ñuqanchikmanta piensanku?

³ Punta pachak watapi runakunaqa maqanakuywan hinaspa huchapakuywanmi kusirikuqku. Diosta serviqkunam ichaqa mana chaytaqa ruwarqakuchu, paykunaqa kasukurqakum Diospa kamachikuyninkunataqa. Chaymi runakunaqa, hukman runakuna kasqankuta piensaqku, asipayaqku hinaspa ñakarichiqku (1 Ped. 4:4). Kunan tiempopas, Diospa kamachikuyninkunataqa kasukunchikmi. Chaymi runakunaqa piensanku hukman kasqanchikta. Bibliaqa nirqataqmi Jesuspa qatiqninkuna ñakarichisqa kanankumanta (2 Tim. 3:12).

4. Diosta kasukuyta munaspaqa, ¿imatam mana ruwananchikchu?

⁴ Diosta kasukuyta munaspaqa, manam ‘kuyananchikchu kay pachapi mana allin ruwaykunataqa nitaq kay pachapi mana allin kaqkunatapas’ (leey 1 Juan 2:15, 16). Bibliam niwanchik kay pachaqa satanaspa makinpi kasqanta. Paymi religionkunata, gobiernokunata, qullqilla kuyaqkunata hinaspa willakuykunata servichikun runakunata pantachinanpaq (2 Cor. 4:4; 1 Juan 5:19). Chaykuna mana pantachiwananchikpaqqa, allin amistadkunatam akllananchik. Chaymi bibliaqa niwanchik: “Mana allin amistadkunaqa urmachinmi allin kawsaqkunatapas”, nispa (1 Cor. 15:33). (Qaway “¿Ima ninantaq?”, niq yachachikuyta).

5, 6. (1) ¿Pikunawanmi mana hukllawakunanchikchu? (2) ¿Imanasqam mana allin ruwaqkunawanqa mana hukllawakunanchikchu?

⁵ Dioswan amistadninchikta mana chinkarachiyta munaspaqa, manam hukllawakunanchikchu mana allin ruwaqkunawanqa. Manataqmi hukllawakunanchikchu Diosta servichkaspankupas mana kasukuqkunawanqa. Chaymi huk kaqninku hatun huchata ruwaptinkuqa hinaspa mana wanakuptinkuqa, mana paykunawanqa rimanchikchu nitaq hukllawakunchikchu (Rom. 16:17, 18).

⁶ Mana allin ruwaq runakunawan hukllawakuspaqa, ñuqanchikpas chayna mana allintañam ruwayta qallaykuchwan. ¿Imanasqa? Yaqa lliw runakuna amistadninchik hina kayta munasqanchikraykum. Kaypi piensarisun: Sichu huchapakuq runawan hukllawakuspaqa, ñuqanchikpas huchapakuytam qallaykuchwan. Chaynam Jehova Diospa wakin testigonkunapas huchapakuyman wichiykurqaku. Wakinkuqa wanakurqakum, hukkunañataqmi mana wanakusqankurayku Diospa llaqtanmanta qarqusqa karqaku (1 Cor.  5:11-13). Hinalla mana wanakuptinkuqa 2 Pedro 2:20-22 (leey) nisqanmi paykunapi cumplikunqa.

7. ¿Pikunawanmi hukllawakunanchik?

⁷ Lliw runakunata kuyaspanchikpas, manam hukllawakunanchikchu Jehova Diosta mana kasukuqkunawanqa. Manam allinchu kanman manaraq bautizasqakunawan casarakunapaq riqsinakuypas. Diosta mana yupaychaqkunawan amistad kaymantaqa Diospa amistadnin kaymi aswan allinqa. Chaymi Diospa munasqanman hina kawsakuq runakunallawan hukllawakunanchik. Jesusmi kaynata nirqa: ‘Pipas Diospa munasqan ruwaqmi wawqiyqa, paniyqa hinaspa mamayqa’, nispa (Mar. 3:35).

8. ¿Imapim Israel runakunaqa tukurqaku mana allin ruwaqkunawan hukllawakusqankurayku?

⁸ Mana allin ruwaqkunawan hukllawakuqkunaqa sasachakuypim tukunku. Israel runakuna manaraq prometesqa allpaman yaykuchkaptinkum, Jehova Dios paykunata nirqa: ‘Paykunapa taytacha-mamachanmanqa amam qunqurankichu nitaqmi adorankichu. Paykunapa ruwasqanta hinaqa amam qatipakunkichu aswanqa lliwtam puchukachinki hinaspam suytu rumi adorasqankutapas lliwta ñutupanki. Yupaychasqaykichik ñuqa tayta Diosllatam adorawankichikqa’, nispa (Ex. 23:24, 25). Ichaqa yaqa lliw Israel runakunam Diosta mana kasukurqakuchu hinaspam huchallikurqaku (Sal. 106:35-39). ¿Imapim tukurqaku? Jehova Diosmi paykunata qipancharurqa hinaspam huk musuq llaqtataña akllarurqa, paykunam karqaku Jesucristopa qatiqninkuna (Mat. 23:38; Hech. 2:1-4).

9. ¿Imam yanqachakurunman qawasqanchiktawan uyarisqanchikta mana allinta akllaptinchikqa?

⁹ Dioswan amistadninchiktam yanqacharunman qillqakuna, televisionpi qawaykuna, takikuna hinaspa internetpi mana allin kaqkunapas. Chaykunaqa mana allin amistadkuna hinam kallpanchawanchik satanaspa munaychakuyninta munapayanapaq. Manamá Jehova Diospi hapipakunapaqqa yanapawanchikchu. Chaymi qawasqanchiktawan uyarisqanchikta allinta akllananchik, chaynapi Diospa munasqanman hina kawsananchikpaq (Tito 2:12).

10. ¿Imam pasanqa mana allin qawaykunawan hinaspa qillqakunawan?

¹⁰ Satanaspa munaychakusqanqa chinkachisqañam kanqa, manañam kanqañachu mana allin qawaykunawan qillqakunapas. Bibliam nin: ‘Kay pachapi mana allin ruwaykunawan mana allin munaykunaqa tukuruqllam, Diospa munasqanman hina ruwaqmi ichaqa wiñaypaq takyanqa’, nispa (1 Juan 2:17). Salmos qillqaqpas nirqam: ‘Tukunqamá mana allin ruwaqkuna. Allpatamá dueñoyanqa tayta Diospi suyaqkuna’, nispa. Nirqataqmi: “Ñakariqmi ichaqariki dueñoyanqa allpatapas. Paykunaqa kusikuywanmi hawkayaypi kawsanqapas”, nispa. Chaymantapas nirqam: ‘Allin ruwaq runakunam allpataqa dueñoyanqaku. Paykunaqa chaypimiki  wiñaypaqraq kawsakunqaku’, nispa (Sal. 37:9, 11, 29).

11. ¿Imaynatam Jehova Diosqa yanapawanchik payman sunqu kananchikpaq?

¹¹ Wiñaypaq kawsayta munaspaqa Jesuspa mañakusqanman hinam ruwananchik, paymi nirqa: ‘Chay wiñay kawsayniyuqqa kanku sapallan chiqap Dios kasqaykita riqsiqkunam hinaspa kachamusqayki Jesucristota riqsiqkunam’, nispa (Juan 17:3). Kikin Jehova Diosmi yanapawanchik riqsinanchikpaq hinaspa payman sunqu kananchikpaqpas. ¿Imaynata? Llaqtantakamam. Diospa llaqtanmi qillqakunawan, videokunawan, hinaspa internetpi yachachikuykunawan yanapawanchik paypa munasqanman hina kawsanapaq. Huñunakuykunapipas bibliamantam enteron pachapi yachachiwanchik. Huñunakuykunapi hinaspa asambleakunapi yachasqanchikkunaqa Jehova Diospi hinaspa nisqankunapi astawan hapipakunanchikpaqmi yanapawanchik (Heb. 10:24, 25).

12. ¿Ima ninantaq ‘Señorpi iñiqllawan’ casarakuyqa?

¹² Bibliam niwanchik: ‘Ama kuskanchakuychikchu señorpi mana iñiqkunawanqa, mana tupaqnintin yunta watarusqa hinam kawaqchik. Allin ruwaqqa manam kuskanchakunmanchu huchallapi purikuqmanqa nitaqmi achkiypas kuskanchakunmanchu tutayaymanqa’, nispa (2 Cor. 6:14). Bibliaqa nintaqmi ‘señorpi iñiqllawan’ casarakunanchikmanta (1 Cor. 7:39). Kay ninanqa, bautizasqa Jehova Diospa testigonkunallawan hinaspa kamachikuyninta kasukuqkunallawan casarakuymi. Jehova Diosta kuyaqwan casarakuptinchikqa, yanapawasunmi Diosman sunqu kanapaq.

13. ¿Imatam Jehova Diosqa Israel runakunaman kamachirqa?

¹³ Jehova Diosqa yachanmi imam allinninchikpaq kasqanta. Payqa serviqninkunatam haykapipas kamachirqa yupaychaqninkunallawan casarakunankupaq. Israel runakunatam kaynata kamachirqa: “Amam paykunataqa aylluchakunkichikchu. Amam paykunapa churinkunawanpas churikichiktaqa casarachinkichikchu. Yanqam paykunaqa churikichikta Tayta Diosmanta karuncharachispa, taytacha-mamachakunataña adorachinmanku hinaptinqa Tayta Diosmi contraykichikpi piñakuspan qayllanmanta chaylla chinkarachisunkichikman”, nispa (Deut. 7:3, 4).

14, 15. ¿Imapim Salomonqa tukurqa Jehova Diosta mana kasukusqanrayku?

¹⁴ Salomonqa Israel nacionta kamachiyta qallaykuspanmi Jehova Diosta mañakurqa yachayta qunanpaq. Jehova Diosqa uyariykurqam chay mañakusqantaqa, hinaptinmi Salomonqa yachayniyuq hinaspa apu nacionniyuq kasqanrayku ancha riqsisqa rikurirurqa. Chaymi Saba nacionta kamachiq warmi Salomonta watukurqa imayna kasqanmanta yachayta munaspan. Paymi nirqa: “Yachaynikiwan tukuy imaykiqa uyarisqaymantapas aswanraqmi kasqa”, nispa (1 Rey. 10:7). Ichaqa, watakuna pasaytam Salomonqa  mana allinkunataña ruwayta qallaykurqa. Chay ruwasqanmi yachachiwanchik Diosta mana serviqwan casarakuptinchikqa ima pasawananchikmanta (Ecl. 4:13).

¹⁵ Salomonqa tukuy imatam Jehova Diosmanta chaskirqa, chayna kaptinpas payqa mana kasukuspanmi ‘huk law nacionniyuq warmikunawan’ casarakururqa. ¡Waranqa warmiyuqmá karqa! ¿Imapim Salomonqa tukurqa Jehova Diosta mana kasukusqanrayku? Machuyaruptinmi chay warmikuna taytacha-mamachakunataña yupaychachirqaku, chaynapim payqa yupaychasqan Jehova Diosta qipancharurqa (1 Rey. 11:1-6). Ancha yachayniyuq kamachikuqta chay pasaptinqa, ñuqanchiktapas pasawachwanmi. Chaymi mana piensayllapas-piensananchikchu Jehova Diosta mana yupaychaqwan casarakuytaqa.

16. Casado kachkaspaña Jehova Diosta riqsiqkunaqa, ¿imatam ruwananku?

¹⁶ ¿Imatam ruwawaq casado kachkaspaykiña Jehova Diosta riqsiruspaykiqa? Bibliam warmikunata nin: ‘Qamkunapas qusaykichiktayá kasuychik, chaynapim Diospa palabranpi mana iñiq qusakunapas mana rimapayachkasqalla allin kawsasqaykichikwan iñikunqaku’, nispa (1 Ped. 3:1). ¿Ima niytam kaywanqa munachkan? Bibliapa nisqanta kasukuspan allin warmi kananpaq kallpanchakuptinqa, yaqapaschá qusanqa qawanqa chaypaq sapa  punchaw kallpanchakusqanta hinaspa Jehova Dios serviytapas payqa munanqa. Chaynam pasarqa wakin casarasqa iñiqmasinchikkunawan. Qusakunapas chaytamá ruwananku warminkuwan.

17, 18. (1) ¿Imataq Noeytawan ayllunta yanaparqa sinchi parapi mana wañunankupaq? (2) ¿Imataq punta pachak watapi Diosta serviqkunata yanaparqa Jerusalen puchukachisqa kaptin mana wañunankupaq?

¹⁷ Mana allin amistadkunaqa Jehova Diosmantam karuncharuwachwan. Ichaqa allin amistadkunam yanapawanchik Jehova Diosman sunqu kanapaq. Piensarisun Noeypa tiemponpi, chaypi runakunaqa mana allin ruwayllapiñam piensaqku (Gen. 6:5). Runakuna qalaypaq mana allin kaptinkum, Jehova Diosqa llapankuta puchukachinanpaq tantearurqa. Ichaqa bibliam nin: ‘Noeyqa karqa allin ruwaq, mana faltayuqmi’, nispa (Gen. 6:7-9). ¿Imaynatam Diosman sunqu kayta atirqa?

¹⁸ Noeyqa manam haykapipas hukllawakuqchu Jehova Diosta mana kuyaqkunawanqa. Aswanmi warminwan, churinkunawan hinaspa llumchuyninkunawan llapanku huk sunqulla hatun buqueta ruwarqaku hinaspa Diosmanta willakurqaku (2 Ped. 2:5). Chay ruwasqankum Noeytawan ayllunta yanaparqa sinchi parapi mana wañunankupaq. Paykuna kasukuspanku mana allin amistadkunawan mana hukllawakusqankuraykum kunanqa lliw runakuna kawsanchik. Chaynallataqmi, punta pachak watapipas Jehova Diosta serviqkunaqa mana hukllawakurqakuchu Diosta mana yupaychaqkunawanqa. Chaymi yanaparqa 70 kaq watapi Jerusalen puchukachisqa kaptin mana wañunankupaq (Luc. 21:20-22).

19. ¿Imatam ruwananchik kay tukupay punchawkunapi Diosman sunqu kanapaqqa?

¹⁹ Kay tukupay punchawkunapi Diosman sunqu kanapaqqa, ¿imatam ruwananchik? (1 Cor. 16:13; Prov. 13:20). Qatipakunanchikmi Noeyta, ayllunta hinaspa punta pachak watapi Diosta serviqkunatapas. Kantaqmi millonnintin Diosman sunqu iñiqmasinchikkuna. Paykuna amistadninchik kaspankuqa yanapawasunmi Diosman sunqu kanapaq hinaspa mana wañuspa musuq pachaman yaykunapaqpas. Chaymi kay tukupay punchawkunapiqa, allinta amistadninchikkunata akllananchik.