1, 2. (1) ¿Imatam yachanku mozo-sipasyaq warmayuq tayta-mamakunaqa? (2) ¿Ima allin ruwaykunatam mozo-sipasyaqkunaqa atinmanku ruwayta?

JEHOVA DIOSPA testigon kaq tayta-mamakunaqa churi-wawanku bautizakusqan punchawmi imamantapas aswanqa kusikunku. Berenice sutiyuq iñiqmasinchikpa tawa wawankunam manaraqpas 14 watanman chayachkaspan bautizakururqaku. Paymi nin: “Qusaywanmi anchata kusikurqaniku warmaykuna Jehova Diosta yupaychasqankuta qawaspayku. Ichaqa yacharqanikum mozo-sipasyasqankuman hina sasachakuypi tarikunankutapas”, nispa. Qampas paykuna hinachá tarikunki warmaykikuna mozo-sipasyasqanman hinaqa.

² Mozo-sipaskuna imayna kasqankumanta yachaq doctormi nin: “Warmakunaqa mozo-sipasyasqanpim sasachakunku, sasachakuntaqmi tayta-mamankupaqpas. Wakinpim imatapas mana yuyayniyuq hina ruwanmanku. Ichaqa chay tiempopim paykunaqa imatapas ruwanku tukuy imamanta yachayta munaspanku, yuyayniyuq kayta munaspanku, imayna genioyuq kayta  hinaspa amistadniyuq kayta maskaspanku”, nispa. Mozo-sipasyaqkunaqa allinkuna ruwaytam atinmanku. Chaymi Jesucristo hina Jehova Dioswan amistad kaytapas atinmanku (leey Lucas 2:52). Atinmankum Jehova Diosmanta allin willakuyta hinaspa tukuy sunqunkuwan Diospa munasqan ruwayta, chaynataq Diosman qukuspa bautizakuyta hinaspa Diospa kamachisqankuna kasukuytapas. Mozo-sipasyaq warmayuq kaspaykiqa, Jesucristota qatipakuspa yanapay Jehova Diosta yupaychanankupaq. ¿Imaynatam warmaykikunaman qawachiwaq kuyasqaykita, mana hatun tukuq kasqaykita? Chaymantapas, ¿imaynataq yachawaq paykunapa sunqun imayna kasqanta? Qatiqninpim chaykunamanta rimasun.

3. ¿Imaynanpim apostolkunaqa yacharqaku Jesucristo paykunapa amistadnin kasqanta?

³ Jesuspa tiemponpi runakunaqa manam sunqunpi imayna tarikusqanmantapas nitaq ima piensasqanmantapas servientenkunawanqa rimaqkuchu. Jesusmi ichaqa apostolninkunata nirqa: ‘Manam sirvientepaqñachu hapikichik, sirvienteqa manam yachanchu patronninpa ruwasqankunata. Qamkunaqa amistadniyñam kankichik’, nispa (leey Juan 15:15). Jesusqa paykunapaq tiempochakuspam hinaspa piensasqantawan sunqunpi imayna tarikusqanmanta willaspanmi llumpay kuyasqanta qawachirqa. Paykuna imayna tarikusqankumanta willakusqankutapas uyarinanpaqmi tiempochakuq (Mar. 6:30-32). Tukuy kaykunam apostolninkunataqa yanaparqa Jesuspa amistadninkuna kanankupaq hinaspa kamachisqanta hamuq tiempopi tukuy sunqumanta ruwanankupaq.

4. ¿Imaynatam tayta-mamakuna warmankunapa amistadnin kayta atinmanku? (Qaway 9 kaq paginapi fotota).

⁴ Warmaykikuna respetasunaykita munaspapas, paykunapa amistadnin kaytaqa atiwaqmi. ¿Imaynata? Puntataqa, paykunapaq tiempochakuy. Ichapas chayrayku manaña llumpaytañachu llamkanayki utaq huk ruwaynikikunatapas saqinayki. Warmaykikunapa allinninpaq kasqanraykum Jehova Diosta mañakuspa allinta tanteanayki. Chaymantapas warmaykikunapa ima ruway munasqankumanta yachaspa qampas chayta ruway hinaspa kusikuyta tariy. Ichapas warmaykipa uyariy munasqan takikunata uyariwaq, munasqan videokunata qawawaq utaq pukllay munasqankunapi pukllawaq. Italia nacionpi yachaq Ilaria sutiyuq iñiqmasinchikpa taytanwan mamanmi chayta ruwarqaku. Paymi nin: “Taytaywan mamaymi ñuqapa uyarisqay takikunata uyariyta qallaykurqaku, chaymi yanapawarqa taytaywan allin amistadta armanaypaq. Mana manchakuspaymi imamantapas willakuq kani”, nispa. Chaynaqa amayá manchakuychu paykunapa amistadnin kaptiki utaq Diosman asuykunankupaq yanapaptiki mana respetasunaykimantaqa (Sal. 25:14). Warmaykikunaqa astawanmi kuyasqaykita hinaspa respetasqaykita qawaspanku, mana manchakuspa imamantapas willasunki.

5. ¿Imatam Jesuspa qatiqninkunaqa ruwananku karqa kusisqa kawsakunankupaq?

⁵ Jesusqa yacharqam qatiqninkuna tukuy sunqunkuwan Jehova Diosta yupaychaspanku hinaspa paymanta willakuspankuqa kusisqa kanankumanta. Chaymi kallpancharqa Diosmanta willakunankupaq hinaspam chay ruwayninkupipas yanapananpaq nirqa (Mat. 28:19, 20).

6, 7. ¿Imanasqataq tayta-mamakunaqa warmankuta yachachinanku Jehova Diosta yupaychayqa imamantapas aswan allin kasqanta?

 ⁶ Qamkunaqa munankichikchá warmaykichikkuna Jehova Diospa amistadnin kanankutaqa. Jehova Diosqa corregispa allinta uywanaykichikpaqmi warmaykichiktaqa makikichikpi churarqa (Efes. 6:4). Chaymi kallpanchakunayki bibliamanta sapa kuti yachachinaykipaq. Kaypi yuyaymanay. ¿Imanasqataq warmaykikunataqa colegioman rinankupaq kachanki? Chaypi yachasqanku kawsakuyninkupi yanapananta yachaspaykim. Jehova Diosmanta yachasqankuqa allin tanteowan kawsakunankupaqmi warmaykikunataqa yanapanqa. Chaymi astawanraq yanapanayki mana haykapipas saqispa huñunakuyman hinaspa hatun huñunakuyman rinankupaq, chaynataq wasipi kaqkunawan Diosta yupaychasqaykichikpi kanankupaqpas (Prov. 24:14). Yachachinaykitaqmi Jehova Diosmanta imanasqa willakunankumantapas. Jesusta qatipakuspayá warmaykikunata yanapay lliw runakunaman bibliapa ima nisqanmanta willakunanpaq.

⁷ ¿Yanapachkankichu warmaykikunata sapa kuti Diosmanta willakuq lluqsinankupaq, bibliata estudianankupaq hinaspa huñunakuykunaman riyta mana saqinankupaq? Chay ruwayqa warmaykikunapa allinninpaqmi kanqa. Sudáfrica nacionmanta kaq Erin sutiyuq iñiqmasinchikmi nin: “Warma kaspaykuqa turiykunapiwanmi mana munaqchu kaniku biblia estudiayta, huñunakuyman riyta nitaq Diosmanta willakuq lluqsiytapas. Wakinpiqa wasipi kaqkunawan Diosta yupaychanaykutapas yanqachanaykupaqmi tukuyta ruwaq kaniku. Chayta ruwaptiykupas taytaywan mamayqa hinallam kallpanchakuqku. Anchatam agradecekuni Dios yupaychayta chaninchanaykupaq yachachiwasqankumanta. Chaymi kunanqa huñunakuyman rinayta utaq Diosmanta willakuq lluqsinayta imapas sasachawaptinqa chaylla kallpanchakuni mana imawanpas harkachikunaypaq”, nispa.

8. (1) ¿Imaynatam Jesusqa qawachirqa mana hatun tukuq kasqanta? (2) ¿Imaynatam mana hatun tukuq kasqanqa qatiqninkunata yanaparqa?

⁸ Mana pantaq kaspanpas Jesusqa mana hatun tukuqmi karqa, chaymi nirqa imatapas kikillanmanta ruwaytaqa mana atisqanta (leey Juan 5:19). Jehova Diospa yanapakuyninta mañakusqanta qawaspankum Jesuspa qatiqninkunaqa astawan respetaqku hinaspam paypi hapipakuqku. Tiempo pasasqanman hinam paykunapas Jesucristota qatipakuspa mana hatun tukuq karqaku (Hech. 3:12, 13, 16).

9. ¿Imanasqataq mana hatun tukuq kanayki hinaspa pantasqaykikunata riqsikunayki?

⁹ Qamqa pantaq runa kasqaykiraykum imapipas pantaruwaq. Chayna pasasuptikiqa mana hatun tukuspam pantasqaykita riqsikunayki (1 Juan 1:8). Chayna ruwasqaykita qawaspankum warmaykikunapas pantasqanku riqsikuyta yachanqaku hinaspam astawan respetasunki. Kaypi yuyaymanay: ¿Pitataq llamkasqaykipi astawan respetanki? ¿Pantasqanta riqsikuq patronnikitachu, icha mana riqsikuyta munaspan hatun tukuq patrontachu? Rosemary sutiyuq iñiqmasinchikmi qusanpiwan ima ruwasqankumanta willakun: “Imapipas pantaruspaqa kimsan warmaykupa qayllanpim riqsikuq kaniku. Chaymi warmaykunaqa mana manchakuspanku  ima sasachakuyninmantapas willawaqku. Hinaptinmi yachachiq kaniku, sasachakuypi tarikuspankuqa sapa kuti Jehova Diosta mañakuspanku qillqanchikkunapi yachachikuykunata maskanankupaq”, nispa.

10. ¿Imaynatam Jesusqa qatiqninkunata kamachispanpas mana hatun tukuq kasqanta qawachirqa?

¹⁰ Jesusqa Diospa churin kasqanraykum qatiqninkunataqa kamachiylla kamachinman karqa. Ichaqa mana hatun tukuq kaspanmi willaq kamachisqankunata imanasqa kasukunankumanta. Huk kutipim kaynata kamachirqa: ‘Puntataqa maskaychik Diospa munaychakusqantawan paypa munasqan allin ruwaytayá’, nispan. Ichaqa imanasqa chay ruwanankumanta willaspanmi nirqa: “Hinaptinqa qusunkichikmi tukuy ima pisipusuqnikichikta”, nispa. Huk kutipiñataqmi kamachirqa: “Runamasikichiktaqa amayá juzgaychikchu”, nispan. Hinaspam nirqa imanasqa chay kasukunankumanta: “Chaynapi Diospas mana juzgasunaykichikpaq. Imaynam juzgasqaykichikman hinam Diospas juzgasunkichik”, nispa (Mat. 6:31–33; 7:1, 2, CQ12).

11. ¿Imanasqataq warmaykikunamanqa willananyki imatapas imaynanpi tanteasqaykimanta?

¹¹ Wasikipi kaqkunapaq imatapas tanteaspaykiqa, imanasqa chayna tanteasqaykimanta warmaykikunaman willay. Chayta yachaspankum paykunaqa mana sasachakuspalla kasukunmanku. Barry sutiyuq iñiqmasinchikmi tawa warmankunamanta rimaspan nin: “Mozo-sipasyasqankuman hinaqa imanasqa imapas tanteasqaymanta sumaqta willaptiymi warmaykunaqa allinpaq hapiwanku. Chaynata willaptiymi qawanku, tanteasqayqa allinninkupaq kasqanta”, nispa. Warmaykichikkunaqa wiñachkankum, chaymi yuyayniyuq kayta hinaspa imapipas kikinku tanteakuyta yachachkanku (Rom. 12:1, NM). Barry iñiqmasinchikqa nintaqmi: “Mozo-sipasyaqkunaqa yachanankum imatapas allinta tanteaspa ruwayta, manam sunqunkuwan aysachikuspallankuchu”, nispa (Sal. 119:34). Chaymi mana hatun tukuspa hinaspa kuyakuyllawan warmaykikunawanqa rimanayki. Chaytam paykunapas qatipakunqaku. Qawanqakutaqmi respetasqaykita hinaspa yuyayniyuq runata hina qawasqaykitapas.

12. ¿Imaynatam Jesusqa Pedrota yanaparqa?

¹² Jesusqa allintam yacharqa qatiqninkunata imayna yanapaytaqa. Huk kutipim Jesusqa willarqa wañuchisqa kananmanta, Pedroñataqmi nirqa chaynata ama piensananpaq. Jesusqa yacharqam kuyasqanrayku chayna rimasqanta. Ichaqa yacharqataqmi Pedroqa mana allinta yachasqanrayku chayna rimasqantapas. ¿Imaynatam Jesusqa Pedrotawan wakin qatiqninkunata yanaparqa? Puntatam Pedrota corregirqa, hinaspam willarqa Jehova Diosta mana kasukuqkunata ima pasananmanta. Willarqataqmi, kasukuspa payrayku ñakariqkunataqa Jehova Dios bendecinanmantapas (Mat. 16:21-27). Pedroqa allintam entienderurqa Jesuspa yachachisqantaqa (1 Ped. 2:20, 21).

13, 14. (1) ¿Imaynatam yachawaq huk kaqnin warmayki iñiyninpi yanapanapaq kasqanta? (2) ¿Imatam ruwawaq warmaykita yanapayta munaspaqa?

¹³ Warmaykikunata entiendenaykipaq hinaspa imayna yanapayta yachanaykipaq Jehova Diosta mañakuy (Sal. 32:8). Ichapas huknin warmayki llakisqallaña tarikusqanta musyaruwaq utaq iñiqmasinchikkunamanta mana allinta rimasqantapas. Chayna kaptinqa ichapas piensawaq warmayki mana willakuspan  imatapas pakasusqaykita. Amayá chayraykuqa piensaychu pakallapi ima mana allintapas ruwasqantaqa. * Amataqyá mana kaqpaqpas hinataqa qawaychu nitaq imapas kikillanmanta allichakunanta piensaspaqa saqiruychu. Ichapas aswan iñiyniyuq kananpaq warmaykitaqa yanapanayki.

¹⁴ Warmaykikunata allinta yanapayta munaspaykiqa kuyakuywan mana hukmanyachiq hinalla tapuy. Kay ruwaytaqa tupachichwanmi uku-uku pozomanta yaku hurquywan. Allillamanta hurquspaqa achka yakutam hurquwaq, manachayqa yaqa lliwtam usurachiwaq. Chaynam warmaykitapas sumaqllata mana piñakuspa tapunayki. Manachayqa sunqunta rumiyarachispanmi mana imatapas willasunkimanchu (leey Proverbios 20:5). Tawa kaq parrafopim rimamurqanchik Ilaria iñiqmasinchikmanta. Paymi sipasyasqan tiempopi colegiopi estudiaqmasinkunawan hawapi pukllakuyllata munaq. Chay ruway mana allin kasqantam yacharqa, chaymi hukmanyasqa tarikurqa. Chayna kasqanta qawaspankum taytanwan mamanqa tapurqaku, ima llakichisqanmanta. Ilariañataqmi waqaspan willakurqa ima ruwasqanmanta. Taytanwan mamanñataqmi kuyaykuspanku nirqaku imayna yanapanankupaq. Chayllam yanaparqaku iñiqmasinkunawan amistadta armanapaq.

15. ¿Imaynanpim yachanchik Jesusqa runakunapa allin kayninkupi piensasqanta?

¹⁵ Jesucristoqa manam qatiqninkunapa pantasqallankumantachu yacharqa, astawanqa allinkuna ruwasqankutam qawarqa. Huk kutipim Natanael sutiyuq runaqa Jesus Nazaretmanta kasqanta uyariruspan nirqa: ‘Nazaret llaqtamantaqa ¿yaqachum ima allinpas lluqsimunman?’, nispan (Juan 1:46). Sichum qam chaypi kaspaykiqa, ¿imatataq Natanaelmanta piensawaq karqa? ¿Imatapas mana allinllapaq qawaq kasqanta, huk law llaqtayuqkunata mana allinpaq hapisqanta, icha mana iñiyniyuq kasqantachu? Jesucristoqa yacharqam sunqumanta rimaq runa kasqanta, chaymi entienderqa  imanasqa chayna rimasqantapas. Hinaspam Jesucristoqa nirqa: ‘Kay hamuq runaqa chiqap Israel casta runam, payqa mana engañakuqmi’, nispa (Juan 1:47). Jesucristoqa runakunapa imam piensasqanta yachayta atispanpas, allin kayninkunapim piensarqa.

16. ¿Imaynatam warmaykikunata yanapawaq imatapas aswan allinta ruwanankupaq?

¹⁶ Manamá warmaykikunapa imam piensasqankuta yachaytaqa atiwaqchu, ichaqa entiendewaqmi. Jehova Diosmi yanapasunki allin kayninkunata qawanaykipaq. Imapipas pantaruptinkuqa amayá piensaychu mana allin warmakuna kasqankutaqa nitaq mana corregina kasqankutapas. Astawanqa imapas allin ruwasqanmanta chaynataq kallpanchakusqanmanta sapa kuti alabaykuy, hinaspa allin ruwasqanman hina huk ruwaykunatapas kamachiy. Chaytam Jesucristopas qatiqninkunawan ruwarqa. Natanaelta riqsisqanmanta wata parten pasaytam apostolnin kananpaq akllarurqa. Hinaptinmi Natanaelqa tukuy sunqunwan Jesucristopa kamachisqantaqa ruwarqa. Bibliapiqa sutichantaqmi ‘Bartolome’ nispa (Luc. 6:13, 14; Hech. 1:13, 14). Chaymi Jesustaqa hinalla qatipakunayki. Amayá haykapipas warmaykikunataqa qawaychu mana ima ruway atiqta hinaqa. Astawanyá kallpanchaspa alabaykuy. Niy: “Anchatam kusikuni kallpanchakusqaykimanta, astawanraqmi Jehova Diosqa kusikun. Ruway yachasqaykikunawanpas Jehova Diostaqa astawan allintam yupaychawaq”, nispa.

17, 18. ¿Imapim tukunqa warmaykikunata allinta uywaptikiqa?

¹⁷ Apostol Pabloqa achka runakunatam yanaparqa Jehova Diosta riqsinankupaq. Chaymi paykunapa taytan hina kaspan mana munarqachu mayqanninkupas Jehova Diosmanta karunchakunankutaqa (1 Cor. 4:15; 2 Cor. 2:4). Qampas wakinpiqa Pablo hinachá warmaykikunamanta llakikunki. Ichaqa Victor sutiyuq iñiqmasinchikpa nisqanpi yuyaymanay, paymi nin: “Kimsan churiykunata uywaspaymi qawarqani, mozo-sipasyasqanku tiempopiqa sasa kasqanta. Wakinpi llakikunapaq hina kaptinpas kusikuytam warmaykunaqa quwaqku. Jehova Diosmi yanapawarqaku warmaykunapa amistadnin kayta atinaykupaq”, nispa.

¹⁸ Tayta-mamakuna, yachanikum churi wawaykichik kuyasqaykichiktaqa hinaspa allinta uywanaykichikpaq kallpanchakusqaykichiktapas. Chaynaqa ama amispayá hinalla yanapaychik. Anchatam kusikunki Jehova Diosta yupaychanankupaq tanteakusqankuta qawaspa hinaspa Jehova Diosmanta mana haykapipas karunchakusqankuta qawaspaykipas (3 Juan 4, CQ12).