ABUSASQA HINASPA MAQASQA KASQANKUMANTA. Naciones Unidas nisqanmi nin: ‘Kimsa warmikunamanta hukninmi qusanpa maqasqan utaq abusasqan kanku’, nispa. Nintaqmi pichqa warmikunamanta huknin qipa punchawta abusasqa kanankumanta.

MANA ALLIN RUNAKUNAPA YAPAKUSQAN. Ninkum Estados Unidos nacionpi mana allin ruwaq runakuna 30.000 masnin grupokuna kasqanta. Kay nacionninchik lawkunapiñataqsi kimsamanta huk runa mana allin ruwaq runakunapa ñakarichisqan kachkan.

WAÑUCHINAKUY YAPAKUSQANMANTA. Ninkum 2012 watapi yaqa 500.000 runakuna enteron pachapi wañuchisqa kasqankuta, manam chaynachu guerrakunapipas wañurqaku. Centroamérica nisqanku lawpi hinaspa África lawpim astawan runataqa wañuchinku. Latinoamérica nisqanku lawpipas 100.000 masnin runakunatam huk watallapi wañurachirqaku, Brasil nacionllapim 50.000. ¿Kaynaña wañuchinakuyqa haykapillapas yaqachu tukunqa?

¿Imanasqataq mana allin ruwaykunaqa astawan yapakuchkan? Apuwan wakcha kasqanraykum, runakunapa vidanta manaña chaninchasqankuraykum, trago tomayman hinaspa drogaman wakin runakuna qukurusqankuraykum, warma kasqankumanta maqanakuyllapi wiñasqankuraykum hinaspa mana allin runakunata wakinta mana imanasqankuraykum.

Wakin nacionkunapi gobiernokunaqa mana allin ruwaykunatam asllayarachin. Brasil nacionpi São Paulo llaqtapim runa wañuchinakuyta chay llaqtapa autoridadninkuna asllayarachin. Chaywanpas chay llaqtapiqa hinallam mana allin ruwaykunaqa kachkan, 100.000 runamantam chunkata wañuchinku. Hinaptinqa, ¿imataq yanapakunman wañuchinakuytawan mana allin ruwaykunata wiñaypaq chinkachinapaq?

Chaypaqqa lliw runakunam mana allin ruway munasqankuta saqinanku. Mana allin runakunaqa saqinankum hatun tukuq, qullqilla kuyaq, kikillanpaq munaq kasqankuta, allin ruwaq, respetakuq hinaspa kuyapayakuq kanankupaq.

Ichaqa, ¿imataq yanapanman allin runaña kanankupaqqa? Bibliapa kayna nisqanmi:

• “Diosta kuyayqa kamachikuyninkunata kasukuymi” (1 Juan 5:3).

• ‘Tayta Diosta respetaq runaqa chiqninmi mana allintaqa’ (Proverbios 8:13).

Sichum pipas Diosta kuyaspanqa hinaspa respetaspanqa kallpanchasqam tarikunqa sunqumantapuni mana allin ruwayninkunata saqinanpaq. Ichaqa, ¿atinmankuchu chay ruwayta?

Álex * sutiyuq runam mana allinkunata ruwasqanrayku Brasil nacionpi 19 watapuni carcelpi karqa.  2000 watapiñataqmi Jehova Diospa testigonña karqa bibliata estudiasqanrayku. ¿Sunqumantapunichu saqirun mana allin ruwayninkunata? Arí, hinaspapas wanakunmi, kikinmi nin: “Kunanqa Diostam anchata kuyani tukuy huchaykunata pampachaykuwasqanmanta. Chaymi yanapawan paypa munasqanman hinaña kawsakunaypaq”, nispa.

Hina Brasilmanta Césarpas 15 watapunim pistolata servichikuspan suwakurqa. ¿Imanasqataq kunanqa manaña suwakunñachu? Carcelpi kachkaptinmi Álexman hina Jehova Diospa testigonkuna watukurqaku, chaymi biblia estudiayta qallaykurqa. Kikinmi nin: “Bibliata estudiaspaymi musyarurqani imapaq kawsasqanchikmanta. Jehova Dios kuyaytawan manchakuytam yacharurqani, chaymi mana llakichinaypaq paypa chiqnisqankunata manaña ruwayta munarqaniñachu. Kuyapayakuynintam qawarqani, chaymi paypa munasqanman hinaña kawsakuchkani”, nispa.

¿Imatam paykunamanta yachachwan? Bibliaqa ancha atiyniyuqmi runakunapa imayna kawsasqanta cambiananpaq (Efesios 4:23). Álexmi nin: “Bibliata estudiayqa chuyay-chuyay yakuwanpas bañakuchkawaq hinam. Estudiasqayman hinam mana allin piensasqaykunata saqirqani. Mana haykapipas cambiay atinaytam piensarqani”, nispa. Chaynaqa, bibliapa chuya yachachikuyninkunawan yuyayninchikta huntachispaqa mana allin ruwayninchikkunatam saqinchik. Diospa palabranqa chayna ruwananchikpaqmi yanapawanchik (Efesios 5:26). Qawamusqanchikman hinaqa, mana allin runakunapas vidanta cambiaspankum kuyakuq hinaspa hawka kawsakuqña kanmanku (Romanos 12:18). Bibliapa yachachikuyninkunata kasukuspankum hawkaña kawsakunku (Isaias 48:18).

Jehova Diospa testigonkunaqa pusaq millon masninñam kachkanku 240 nacionkunapi, paykunam hawka kawsakuyta yacharunku. Wakchapas, apupas utaq ima castamanta kaspankupas yacharunkum Dios kuyayta hinaspa kamachikuyninkuna kasukuyta, kuyanakuyta hinaspa huk ayllu hinallaña kawsakuytapas (1 Pedro 4:8). Testigokunapa chayna kawsakusqankum qawachin hawka kawsakuy atikusqanta.

Bibliaqa yachachinmi pisi tiempollamantaña Diosqa enteron pachapi mana allin ruwaqkunata chinkachinanmanta. Mana allin ruwaqkunataqa Diosmi chinkachinqa ‘juicio punchawpi’ (2 Pedro 3:5-7). Manañam pipas runamasintaqa ñakarichinqañachu. Ichaqa, ¿imanasqataq mana iskayrayachwanchu chaykunata ruwananmanta?

Bibliaqa ninmi Diosqa mana allin ruwaqkunata chiqnisqanta (Salmo 11:5). Payqa allin kawsakuytawan allin ruwaytam kuyan (Salmo 33:5; 37:28). Chaymi mana iskayrayachwanchu tukuy mana allinkunata chinkachinanmanta.

Pisi tiempollamantañam runakunaqa hawka kawsakunqaku (Salmo 37:11; 72:14). ¿Munawaqchu hawkayaypi kawsakuyta? Chayna kaptinqa chaymanta yachanaykipaq kallpanchakuy.