1. ¿Imatam Jehova Diosqa nirqa Adanwan Eva huchallikusqanku qipallata runakunata kallpanchananpaq?

JEHOVA DIOSQA hukkunata kallpanchaykuq Diosmi. Chaytam ruwarqa runakuna huchayuq hinaspa pantaq kasqankumantapacha. Adanwan Eva mana kasukusqanku qipallatam Jehova Diosqa huk willakuyta nirqa, chay willakuyta entiendespanchikmi lliw mirayninkunaqa kallpanchasqa hinaspa suyakuyniyuq tarikunchik. Chay willakuytam tarinchik Genesis 3:15 nisqanpi, chaypim nin satanas hinaspa mana allin ruwasqankuna chinkachisqa kananmanta (1 Juan 3:8; Apoc. 12:9).

2. ¿Imaynatam Jehova Diosqa Noeyta kallpancharqa?

² Noeyqa Diosta mana kuyaq runakunapa chawpinpim yacharqa, paywan ayllullanmi Jehova Diostaqa yupaycharqaku. Chay tiempopi runakunaqa llumpay mana allinkunatam ruwaqku hinaspapas huchapakuqkum. Chayta qawaspanqa  Noeyqa ichapas hukmanyanman karqa (Gen. 6:4, 5, 11; Jud. 6). Ichaqa Jehova Diosmi kallpata qurqa hinalla payman sunqu kananpaq (Gen. 6:9). Diosqa nirqam chay mana allin runakunata chinkachinanmanta, nirqataqmi hatun buqueta ruwananpaq chaynapi ayllunwan mana wañunanpaq (Gen. 6:13-18). Chaywanqa Noeyqa kallpanchasqachá tarikurqa.

3. ¿Imaynatam Jehova Diosqa Josueyta kallpancharqa? (Qaway 15 kaq paginapi dibujota).

³ Chaymanta unay watakuna qipatam Jehova Diosqa Josueyta kallpancharqa, paymi israelitakunata prometesqa allpaman yaykuchinanpaq kamachisqa karqa. Chaypaqqa chay nacionkunapi yachaq runakunawanmi peleanan karqa. Jehova Diosqa yacharqam chaykunawan Josueyqa mancharisqa kasqanmanta. Chaymi Diosqa Moisesta nirqa: “Josueyta yachachiy hinaspa kallpanchay. Paymi runakunapa ñawpaqninta rispan qawamunayki allpata paykunaman partenqa”, nispa (Deut. 3:28). Chaymantapas kikin Jehova Diosmi Josueyta kaynata nispan kallpancharqa: ‘Ñuqam kamachiki kallpanchakunaykipaq chaynataq qarinchakunaykipaq. Amayá manchakuychu nitaq hukmanyaychu, ñuqa [Jehova] Diosmi mayta riptikipas qanwan kasaq’, nispa (Jos. 1:1, 9).

4, 5. (1) ¿Imaynatam Jehova Diosqa judiokunata kallpancharqa? (2) ¿Imaynatam Jehova Diosqa churin Jesusta kallpancharqa?

⁴ Jehova Diosqa kallpancharqataqmi llapallan yupaychaqninkunatapas. Jehova Diosqa yacharqam judiokuna Babilonia llaqtapi presochasqa kaspanku llakisqa kanankumanta, chaymi paykunata nirqa: ‘Amayá manchakuychikchu, qamkunawanmi kachkani, amayá hukmanyaychikchu, ñuqam Diosnikichik kani, kallpanchaspaymi yanapasqaykichik, atiyniyuq makiywanmi pusasqaykichik’, nispa (Is. 41:10). Jesuspa qatiqninkunapas manam iskayrayarqakuchu Jehova Dios yanapananmantaqa, ñuqanchikpas manam chaymantaqa iskayrayanchikchu (qaway 2 Corintios 1:3, 4).

⁵ Jehova Diosqa churin Jesustapas kallpancharqam. Bautizakuptinmi hanaq pachamanta kaynata nimurqa: “Paymi churiy, paytam kuyani hinaspapas chaskinim”, nispa (Mat. 3:17). Chayta yuyarisqanqa maynatachá Jesustaqa kallpancharqa Diospa munayninta ruwaptin.

6. ¿Imapaqmi kallpanchawanchik Jesuspa rikchanachisqanqa?

⁶ Jesusqa taytantam qatipakurqa, chaymi paypas hukkunata kallpancharqa. Chaytam qawachirqa huk rikchanachiyta willakuspan. Chay rikchanachiypim patronqa sapakama sirvientenkunata kaynata alabaykurqa: “¡Tukuy sunqumanta ruwaq allin sirviente, allintam ruwarunki! Kay asllapipas allin ruwaq kasqaykiraykum aswan achkataraq qusqayki. Chaynaqa, ñuqawanyá kusikuy”, nispa (Mat. 25:21, 23). Chay rikchanachiywanmi Jesusqa qatiqninkunata kallpancharqa tukuy sunqunkuwan Diospaq llamkanankupaq.

7. (1) ¿Imaynatam Jesusqa qatiqninkunata kallpancharqa? (2) ¿Imaynatam Pedrota Jesusqa kallpancharqa?

⁷ Jesusqa apostolninkunataqa kallpanchaykuqmi, wakinpi apostolninkuna ruwasqankuwan llakichichkaptinpas. Apostolkunaqa atipanakuqkum mayqanninku aswan riqsisqa kasqankumanta, ichaqa Jesusmi  pacienciakuspan yachachirqa mana hatun tukuq kanankupaq, hinaspapas nirqam hukkuna paykunata servinankumantaqa paykuna hukkunata servinankupaq (Luc. 22:24-26). Pedropas achka kutikaman rimasqanwan utaq ruwasqanwan Jesusta llakichirqa (Mat. 16:21-23; 26:31-35, 75). Chaywanpas Jesusqa manam Pedrotaqa qipancharqachu, aswanmi kallpancharqa hinaspapas kamachirqam iñiqmasinkunata kallpanchananpaq (Juan 21:16).

8. ¿Imatam Ezequiasqa nirqa tropankunapa kamachiqninkunata hinaspa llaqtapi llapallan runakunata kallpanchananpaq?

⁸ Manaraq kay pachaman Jesus hamuchkaptinmi hinaspa hukkunatapas manaraq kallpanchachkaptinmi, Diosta yupaychaqkunaqa yacharqakuña hukkunata kallpanchay ancha allin kasqanmanta. Rimarisun kamachiq Ezequiaspa ruwasqanmanta. Asirio tropakuna Juda nacionman yaykuyta munaptinmi, Ezequiasqa tropankunapa kamachiqninkunata hinaspa llaqtapi llapallan runakunata huñurqa kallpanchananpaq (qaway 2 Cronicas 32:6-8).

9. Jobpa ima nisqanmanta yachayqa ¿imatam yachachiwanchik hukkunata kallpanchaymanta?

⁹ Kunanñataq rimarisun Diosta serviq Job sutiyuq runamanta, payqa llumpay llakisqam kachkarqa. Hinaptinmi kimsa amistadninkuna watukurqaku payta kallpanchanankupaq, ichaqa kallpanchanankumantaqa astawanmi hukmanyarachirqaku. Chaywanpas Jobqa paykunatam yachachirqa imaynata kallpanchanankumanta. Nirqam paykuna kaspanqa sumaq rimaykunawan sunqunkuta tiyaykachinamanta (Job 16:1-5). Eliu hinaspa kikin Jehova Diosñam Jobtaqa kallpancharqaku (Job 33:24, 25; 36:1, 11; 42:7, 10).

10, 11. (1) ¿Imanasqataq Jefteypa warmi churinqa kallpanchasqa kanan karqa? (2) ¿Pikunatam kunan tiempopipas kallpanchananchik?

¹⁰ Jefteypa warmi churinpas kallpanchasqam kanan karqa. Jefteymi Amonpa mirayninkunawan manaraq peleaq richkaspan Jehova Diosta kaynata mañakurqa: ‘Amonpa mirayninkunata makiyman churaykuptikiqa vencesqaymanta kutimuptiy tupanaypaq wasiymanta lluqsimuqmi qampaq kanqa’, nispa. ¿Pitaq puntata lluqsiramurqa? Chullachalla warmi churinmi. Jefteyqa llumpay llakisqam tarikurqa paylla churin kasqanrayku, ichaqa nisqanman hinam ruwarqa. Silo llaqtamanmi churinta kacharqa chaypi Diospa wasinpi wañukunan punchawkama Diosta servinanpaq (Juec. 11:30-35).

¹¹ Jefteypaqqa chay ruwayqa sasam karqa, ichaqa churinpaqchá aswan sasaqa karqa. Chaywanpas payqa taytanpa prometekusqanman hinam ruwarqa (Juec. 11:36, 37). Mana qusayuqmi nitaq mana wawayuqmi kanan karqa, chaymantapas ayllunpa sutin hinaspa herencianpas chinkananmi karqa. Chaymi Jefteypa warmi churinqa ancha kallpanchasqa kanan karqa. Bibliam nin: ‘Watan-watanmi llapa sipaskuna lluqsiqku Galaad llaqtayuq Jefteypa warmi churinta tawa punchawpuni kallpanchamunankupaq’, nispa (Juec. 11:39, 40, NM). Kay tiemponchikpipas sapallankuraq kaq achka iñiqmasinchikkunam señorninchikpaq llamkaypi kallpanchakuchkanku, chaymi paykunataqa chay ruwasqankumanta kallpanchananchik (1 Cor. 7:32-35).

12, 13. ¿Imaynatam Pedroqa iñiqmasinkunata kallpancharqa?

¹² Manaraq wañukuchkaspanmi Pedrota Jesus nirqa: “Satanasmi munan qamkunata trigota hina suysuruyta. Ñuqam ichaqa qampaq Diosta mañakuruni iñiyniki mana chiriyarunanpaq, kutiramuspaykiñataqmi iñiqmasikikunata kallpanchanki”, nispa (Luc. 22:31, 32).

¹³ Pedroqa anchatam kallpanchakurqa iñiqmasinkunata yanapananpaq (Gal. 2:9). Payqa mana manchakuq kasqantam qawachirqa pentecostes fiestapi hinaspa qipakunatapas, chaywanmi iñiqmasinkunaqa kallpanchasqa tarikurqaku. Manaraq wañukuchkaspanmi iñiqmasinkunaman qillqaspan nirqa: “Qillqamuchkaykichikqa kallpanchanaypaqmi hinaspa Diospa ancha kuyawasqanchik chiqap kasqanmanta tukuy sunquywan willanaypaqmi. Qamkunaqa Diospa ancha kuyasusqaykichikpiyá allinta takyaychik”, nispa (1 Ped. 5:12). Pedropa cartakuna qillqasqanqa anchatam kallpancharqa chay tiempopi iñiqkunata. Kay tiempopiqa aswanraqmi kallpanchawachkanchik Jehova Diospa nisqankuna cumplikunanpaq suyasqanchikrayku (2 Ped. 3:13).

14, 15. ¿Imanasqataq Juanpa qillqasqankunaqa Diosta yupaychaqkunata kallpancharqa hinaspa kunanpas kallpanchawanchik?

¹⁴ Apostol Juanpas anchatam iñiqmasinkunata yanaparqa. Paymi Jesuspa tukuy ima ruwasqanmanta suma-sumaqta qillqarqa, qillqasqanmi Diospa yupaychaqninkunata  achka watakuna kallpancharqa, kunanpas ñuqanchiktapas kallpanchawanchikmi. Payllam Jesuspa kayna nisqanta qillqarqa: “Qamkuna kuyanakuptikichikmi llapallan runakuna yachanqaku qatiqniykuna kasqaykichikta”, nispa (qaway Juan 13:34, 35).

¹⁵ Cartakuna qillqasqanpas anchatam yachachiwanchik. Ichapas pantarusqanchikrayku llakisqa kachkanchik, ichaqa “Jesuspa yawarninmi lliw huchanchikmanta mayllawanchik” nispa Juanpa qillqasqanta ñawinchaymi anchata kallpanchawanchik (1 Juan 1:7). Sunqunchikpi hinalla ñakakuptinchikpas ‘ñuqanchikmanta aswan allintaqa sunqunchiktaqa Diosninchikmi riqsin’ nispa Juanpa qillqasqanta ñawinchaymi sunqunchikta tiyaykachin (1 Juan 3:20). Juanllam qillqarqa ‘Diosqa kuyakuq’ kasqanmanta (1 Juan 4:8, 16). Iskay hinaspa kimsa kaq cartanpiñataqmi iñiqmasinkunata alabaykurqa ‘chiqap yachachikuyman hina kawsakusqankumanta’ (2 Juan 4; 3 Juan 3, 4).

16, 17. ¿Imaynatam apostol Pabloqa iñiqmasinkunata kallpancharqa?

¹⁶ Apostol Pablom pimantapas astawanqa iñiqmasinkunata anchata kallpancharqa. Jesuspa wañukusqan qipatam yaqa llapallan apostolkuna Jerusalenpi karqaku, chaypim Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa karqaku (Hech. 8:14; 15:2). Judea llaqtapi iñiqkunam chullalla Diospi iñiq runakunaman Jesusmanta willarqaku. Ichaqa Diospa chuya espiritunmi Pablota kamachirqa Grecia hinaspa Roma nacionniyuq runakunaman  willakunanpaq, paykunaqa achka dioskunatam yupaycharqaku (Gal. 2:7-9; 1 Tim. 2:7).

¹⁷ Apostol Pabloqa kunan Turquia nacionpi lliw llaqtakunamanmi rirqa Diosmanta willakuq, rirqataqmi Grecia hinaspa Italia nacionkunamanpas. Chaypi runakunata yachachiptinmi achkaña Jesuspa qatiqninkuna rikurirurqaku. Chay musuq iñiqkunaqa ancha kallpanchasqam kananku karqa ‘llaqtamasillanku ñakarichisqankurayku’ (1 Tes. 2:14). Yaqa 50 kaq watapim Pabloqa Tesalonica kaq llaqtapi iñiqkunata nirqa: “Diosta mañakuspaykum llapallaykichikmanta tukuy tiempo graciasta quniku, ñuqaykuqa Dios taytanchikpa qayllanpim mana qunqanikuchu iñiynikichikman hina llamkasqaykichikta hinaspa Jesucristopi suyasqaykichikrayku tukuy ima aguantasqaykichiktapas”, nispa (1 Tes. 1:2, 3). Hinaspam kaynata kamachirqa: “Hinallayá kallpanchanakuychik hinaspa yanapanakuychik kunan chayna ruwasqaykichikman hina”, nispa (1 Tes. 5:11).

18. ¿Imaynatam Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa Felipeta kallpancharqaku?

¹⁸ Punta pachak watapim, Jehova Diosqa llaqtanpi punta apaqkunata servichikurqa lliw yupaychaqninkunata kallpanchananpaq, kallpancharqataqmi iñiqkunapi punta apaqkunatapas. Felipem Samaria llaqtayuq runakunaman Cristomanta willakurqa, hinaptinmi Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa Felipeta yanaparqaku. Chaymi Pedrotawan Juanta kamachirqaku Samariaman rispanku chayllaraq iñiqkunapaq Diospa chuya espiritunta mañakunankupaq (Hech. 8:5, 14-17). Felipeqa hinaspa chayllaraq iñikuqkunaqa ancha kallpanchasqachá tarikurqaku Diospa llaqtanpi punta apaqkunapa yanapasqanwan.

19. ¿Imaynam apostolkunapa tiemponpi iñiqkunaqa tarikurqaku Diospa llaqtanpi punta apaqkunapa cartasqanwan?

¹⁹ Chaymanta qipatam Diospa llaqtanpi punta apaqkunata tapurqaku sichu mana judio kaqkuna Moisespa costumbrenman hina qari kayninkuta señalachikunankumanta utaq manaña (Hech. 15:1, 2). Chaymi Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa Diospa chuya espiritunta mañakurqaku hinaspa Diospa palabranta qawarqaku, hinaspankum tantearurqaku manaña señalachikunankumanta. Chay tanteasqankumanta willanankupaqmi cartata qillqarqaku hinaspa iñiqmasinkunapa lliw huñunakusqankuman apachirqaku. Chayta ñawinchaspankum iñiqkunaqa “sunqunku tiyaykuptin kusikurqaku” (Hech. 15:27-32).

20. (1) ¿Imaynatam kunan tiempopi Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa kallpanchawanchik? (2) ¿Imamantam qatiqnin yachachikuypi yachachkasunchik?

²⁰ Kay tiemponchikpipas, Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa anchatam kallpanchanku betelpi llamkaqkunata, tukuy tiemponkuwan Diospaq llamkaqkunata hinaspa enteron allpa pachapi lliw iñiqmasinchikkunatapas. Ñawpaq tiempopi iñiqkuna hinam ñuqanchikpas kallpanchawasqanchikwan ancha kusisqa tarikunchik. Chaymantapas, Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa 2015 watapim Kutimunaykitam Jehova Diosqa munan niq qillqata ruwarqaku Diosmanta karunchakuqkuna payman kutirinankupaq. Ichaqa, ¿Diospa llaqtanpi punta apaqkunallachu Jehova Diosta hinaspa Jesusta qatipakuspanku hukkunata kallpanchananku? Chaymantam qatiqnin yachachikuypi yachachkasunchik.