1. Iñiyninchikmanta tapuwaptinchikqa, ¿imamantawanmi willakunanchik?

SICHU pipas tapuwanchikman iñiyninchikmanta, ¿imatam ninchikman? Ichapas nichwan Jehova Dios unanchawaqninchik kasqanta hinaspa payrayku kawsasqanchiktapas. Chaymantapas nichwanchá Jesuspi iñisqanchikta hinaspa huchanchikrayku wañukusqanmantapas. Chaynataq musuq pachapi wiñaypaq kawsakunanchikmantapas. Ichaqa, ¿willakunchikchu kawsarimuy kananmanta?

2, 3. ¿Imanasqam ancha allin kawsarimuymanta yachachikuyqa? (Qaway kay paginapi dibujota).

² Llumpa-llumpay ñakariy punchawpi mana wañunanchikta piensaspanchikpas hinaspa kay pachapi wiñaypaq kawsakuyta suyaspanchikpas, wañuqkuna kawsarimunankumanta yachachiypas ancha allinmi. Apostol Pablom chay yachachikuy ancha allin kasqanta qawachispan nirqa: “Wañusqakuna manapuni kawsarimunan kaptinqa, manachiki Cristopas kawsarimurqachu”, nispa. Jesus mana kawsarispanqa manam kunanqa hanaq pachapiqa kamachichkanmanchu hinaspapas  paymanta yachachisqanchikqa yanqapaqmi kanman (qaway 1 Corintios 15:12-19). Ichaqa manam iskayrayanchikchu Jesus kawsarimusqanmantaqa. Ñuqanchikqa manam saduceokuna hinachu kanchik, paykunaqa wañuqkuna mana kawsarimunankumantam yachachiqku. Ñuqanchikmi ichaqa runakuna asikuwaptinchikpas yachachinchik wañuqkuna kawsarimunankumanta (Mar. 12:18; Hech. 4:2, 3; 17:32; 23:6-8).

³ Pablom qillqarqa ‘wañuqkuna kawsarimunanmanta’ yachachikuyqa ‘Cristomanta puntapi yachasqanchik yachachikuy’ kasqanta (Heb. 6:1, 2). Hinaspapas Pabloqa manam iskayrayarqachu wañuqkuna kawsarimunankumantaqa (Hech. 24:10, 15, 24, 25). Wañuqkuna kawsarimunankumanta yachaspanchikpas, hinallam kay yachachikuymantaqa allinta yachananchik (Heb. 5:12). ¿Imanasqa?

4. ¿Imatam tapukunku wañuqkuna kawsarimunankumanta?

⁴ Bibliata estudiayta qallaykuspanchikqa, yacharqanchikmi ñawpaq tiempopi runakuna kawsarisqankumanta, huk kaqninmi karqa Lazaro. Yacharqanchiktaqmi Abrahanmanta, Jobmanta hinaspa Danielmanta, paykunaqa manam iskayrayarqakuchu hamuq punchawkunapi wañuqkuna kawsarimunankumanta. Ichapas pipas kaynata tapukunman: ¿Hinallachu mana iskayrayaspa suyachwan kawsarimuy kananmanta Jehova Dios unay watakuna ñawpaqtaraq willakuptinpas? Chaymantapas, ¿chiqaptachu bibliaqa nin haykapi kawsarimuy kananmanta? Chaykunamanta yachayqa mana iskayrayanapaqmi yanapawasunchik. Chaynaqa, qawasunyá biblia ima nisqanta.

5. ¿Imamantam yachasunchik hinaspa imaynatam chayqa yanapawanchik?

⁵ Bibliapi yachasqanchikman hinaqa wakinkum wañukuspanku manapas unaymanta kawsarimurqaku (Juan 11:11; Hech. 20:9, 10). Ichaqa, ¿ima niwaqtaq pipas kawsarimunanmanta unay watakuna ñawpaqtaraq biblia willakusqanmanta? ¿Iskayrayawaqchu chay willakuymanta unayña utaq chayllaraq chay runa wañukuptinpas? Bibliaqa willawanchikmi huk runa kawsarimusqanmanta, kawsarimunanmantaqa una-unay watakuna ñawpaqtaraqmi willakurqaña. ¿Pitaq payqa karqa? ¿Imaynanpitaq chaymanta yachayqa yanapawanchik hamuq punchawkunapi kawsarimuy kananmanta mana iskayrayanapaq?

6. ¿Imaynatam Salmo 118 capitulo Jesuspi cumplikurqa?

⁶ Salmo 118 capitulopim willakurqaña pi kawsarimunanmanta, chaytaqa yaqachusmi David qillqarqa, chaypim nin: “Dios taytalláy, ruegakamullaykim, kunanyá salvaykullawayku. [...] Alabasqayá kachun tayta Diospa sutinpi hamuqqa”, nispa. Achka watakuna qipatam nisan killapa 9 punchawninpi Jerusalen llaqtaman Jesus yaykuptin, runakunaqa kay salmo qillqapa nisqanta rimarqaku (Sal. 118:25, 26; Mat. 21:7-9). Ichaqa, ¿imanasqam ninchik salmo qillqaqa kawsarimuy kananmanta rimasqanta? Salmo qillqaqa nirqataqmi: ‘Wasi pirqaqkunapa wischupakusqanku rumiqa cimientopi esquinan hapiq rumiñam rikurirurqa’, nispa (Sal. 118:22).

7. ¿Imatam ruwarqaku Juda casta runakuna Jesusta?

 ⁷ ¿Pikunataq Diospa akllasqan Jesusta qipancharqaku? Juda casta kamachiqkunam. Chaymantapas chay llaqtayuq runakunam Jesusta qipancharqaku hinaspa Diospa akllasqan kasqantapas mana riqsikurqakuchu. Manam chayllatachu ruwarqaku, astawanraqmi Jesusta wañuchinankupaq mañakurqaku (Luc. 23:18-23). Chaynata ruwaspankum paykunapas huchayuq karqaku.

8. ¿Imaynatam Jesusqa ‘cimientopi esquinan hapiq rumi’ hina kanman karqa?

⁸ ¿Imaynataq Jesusqa ‘cimientopi esquinan hapiq rumi’ hina kanman karqa, pay qipanchasqa hinaspa wañuchisqa kaptinqa? Chayqa kanman karqa Jesus kawsarichisqa kaptinmi. Kikinmi chayta willakurqa huk rikchanachiywan, huk runam chakranpi llamkaqkunaman serviqninkunata kacharqa. Ichaqa chay runakunam serviqkunata maqaparurqaku. Chaynallataqmi Israel runakunapas Diosmanta willakuq runakunata maqaparurqaku. Chayna kaptinmi chay runaqa kuyasqan churintaña kacharqa payta qawaspanku respetanankupaq. Ichaqa llamkaqkunaqa churinta rikuruspankum wañurachirqaku. Kaynata willakuyta tukuruspanmi Jesusqa Salmo 118:22 nisqanta rimarirqa (Luc. 20:9-17). Apostol Pedropas hina Salmo 118:22 nisqantam nirqa Jerusalen llaqtapi kamachiqkunata, punta apaqkunata hinaspa Juda casta escribakunata. Rimapayaspam kaynata nirqa: “Jesucristotaqa qamkunam qirupi wañurachirqankichik, Diosmi ichaqa wañusqakunapa kasqanmanta kawsarirachirqa. Paymi ‘qamkunapa utaq pirqaqkunapa mana munasqanku rumiqa, ichaqa pirqapa esquinanpi hapiq rumiñam payqa rikurirun’”, nispa (Hech. 3:15; 4:5-11; 1 Ped. 2:5-7).

9. ¿Imatam Salmo 118:22 willakurqaña?

⁹ Yachamusqanchikman hinam, Salmo 118:22 nisqanpi ñawpaqmantaraq willakurqaña kawsarimuy kananmanta. Chaypi nisqanman hinam, Jesustaqa mana chaskispanku wañuchinanku karqa, ichaqa paymi kawsarimuspan ‘cimientopi esquinan hapiq rumi’ hinaña kanan karqa. Kawsarimusqan qipatam Diospa churin Jesusqa salvawaqninchikña karqa, chaymi biblia nin: “Jesusmanta hukpiqa manam salvacionqa kanchu, salvawananchikpaqqa manamriki kay pachapiqa kanchu runakunamanta Diospa akllasqan huk runaqa”, nispa (Hech. 4:12; Efes. 1:20).

10. (1) ¿Imatam Salmo 16:10 versiculoqa willakurqaña? (2) ¿Imanasqam nichwan Salmo qillqapa nisqan Davidpi mana cumplikusqanmanta?

 ¹⁰ Kunanñataq yachasunchik huk versiculopi kawsarimuymanta bibliapa ima nisqanta. Kayqa cumplikusqanmanta waranqa wata ñawpaqtaraqmi qillqasqa karqa. Chayta yachaymi yanapawanchik unay watakuna ñawpaqta kawsarimuy kananmanta biblia willakusqanmanta mana iskayrayanapaq. Salmo 16:10 versiculopim David qillqarqa: ‘Cuerpoytaqariki manapunim sepulturapiqa saqinkichu. Sapaqchasqaykipa cuerpontaqa manataqmi ismurachinkichu’, nispa. Kaywanqa manam David mana wañunanmantachu nichkarqa. Diospa palabranqa ninmi David machuyasqanmanta, wañusqanmanta hinaspa abuelonkunapa pampakusqanpi paypas pampakusqanmanta (1 Rey. 2:1, 10). Hinaptinqa, ¿pimantataq Salmo 16:10 versiculopiqa rimachkarqa?

11. ¿Haykapim Pedroqa Salmo 16:10 versiculomanta yachachirqa?

¹¹ Davidpa kayna qillqasqanmanta waranqa wata pasaruptinmi, apostol Pedro willakurqa Salmo 16:10 pimanta rimasqanta. Jesuspa kawsarimusqanmanta semanakuna pasaruptinmi, apostol Pedro waranqantin Juda casta hinaspa huk casta runakunata yachachispan Salmo 16:10 versiculomanta rimarqa (qaway Hechos 2:29-32). Chaypim nirqa: “Davidqa wañukunñam hinaspapas pampasqañam”, nispa. Chaymantañataqmi nirqa: ‘Davidqa ñawpaqmantaraqmi yacharqa Cristopa kawsarimunanmanta hinaspam chaymanta willakurqaña’, nispa. Chaymantaqa llapallankum yacharqachu, manam pipas iskayrayarqachu.

12. (1) ¿Piwanmi Salmo 16:10 nisqanqa cumplikurqa? (2) ¿Imanasqataq mana iskayrayanchikchu kawsarimuy kananmanta?

¹² Jesuspa kawsarimusqanmanta rimaspanmi Pedroqa Salmo 110:1 nisqanmanta rimarqa (qaway Hechos 2:33-36). Pedroqa Diospa palabranwanmi runakunata yuyaymanachirqa, chaymi mana iskayrayarqakuchu Jesusqa “señor hinaspa Cristo” kasqanmanta. Llapankum yacharurqaku Salmo 16:10 versiculopa nisqanqa Jesus kawsarichisqa kaptin cumplikusqanmanta. Chaymanta qipatam apostol Pablopas Salmo qillqapa nisqanta servichikurqa Pisidia lawpi Antioquia llaqtapi iñiqmasinkunawan rimaspan. Chayta uyarispankum paykunaqa astawan tukuy imamanta yachayta munarqaku (qaway Hechos 13:32-37, 42). Jesus kawsarinanmantaqa achka watakuna ñawpataraqmi bibliaqa willakurqaña, yachamusqanchikman hinam chayqa cumplikurqa. Chaymi mana iskayrayanchikchu chay willakuykunamantaqa.

13. ¿Imatam pipas kawsarimuymanta tapukunman?

¹³ Ñawpaq watakunamantaraqmi Diospa palabranqa willakurqaña wañuqkuna kawsarimunankumanta, chayta yachaymi kusichiwanchik. Chaynaqa, ichapas pipas tapukunman: “¿Una-unay watakunataraqchu suyanay kuyasqay aylluykuna kawsarimunankupaq? ¿Haykapitaq chayqa kanqa?”, nispa. Chaymi allin kanman Jesuspa nisqanta yuyariyninchik, paymi apostolninkunata nirqa: “Qamkunaman ninayqa achkaraqmi kachkan, ichaqa manaraqmi kunanqa entiendewaqchikchu”, nispa. Chaymantapas nirqam: ‘Hanaq pachapi taytallaymi  imay tiempo utaq imay punchaw imapas kanantaqa tantean’, nispa (Hech. 1:6, 7; Juan 16:12). Ichaqa chaywanqa manam nichkanchik kawsarimuy tiempo haykapi kananmanta mana imatapas yachasqanchiktachu.

14. ¿Imanasqataq Jesuspa kawsarimusqanqa mana chaynallachu wakin runakunapa kawsarimusqanwanqa?

¹⁴ Jesuspa kawsarimusqanqa ancha allinmi karqa. Mana kawsarimuptinqa manam pipas suyachwanchu ayllunchik kawsarimunantaqa. Eliaspa hinaspa Eliseopa tiemponpi kawsarimuq runakunaqa manam wiñaypaqchu kawsarqaku. Kaqmantam wañurqaku, pampasqa karqaku hinaspa allpayarurqaku. Jesusmi ichaqa ‘wañusqakunapa kasqanmanta hatarimurqa’ hinaspapas ‘paytaqa manañam wañuyqa munaychakunchu’. Payqa hanaq pachapim “wiña-wiñaypaq” kawsachkan (Rom. 6:9; Apoc. 1:5, 18; Col. 1:18; 1 Ped. 3:18).

15. ¿Imanasqataq Jesusta ninchik ‘punta kawsarimuq’ kasqanmanta?

¹⁵ Jesusqa hanaq pachapi kawsananpaqmi espiritu cuerpoyuq kawsarimurqa. Paymi puntataqa chayna cuerpoyuq kawsarimurqa (Hech. 26:23). Jesusmi apostolninkunata nirqa hanaq pachamanta paywan kuska kamachimunankumanta (Luc. 22:28-30). Hanaq pachaman rinankupaqqa puntatam wañunanku hinaspa Jesus hina espiritu cuerpoyuq kawsarinanku. Pablopas kaynatam qillqarqa: “Cristom ichaqa wañusqakunapa kasqanmanta kawsarichisqa karqa, payqa wañuqkunamanta punta kawsarimuqmi”, nispa. Chaymantañataqmi nirqa Jesuswan kuska kamachimunankupaq hukkunapas kawsarinankumanta. Nirqam: “Sapakamam ordenninpi: Cristom puntata kawsarimurqa, chaymantañataqmi Cristopa chayaramuspan kaypi kasqan tiempopi paypaq kaqkuna kawsarimunqaku”, nispa (1 Cor. 15:20, 23).

16. ¿Haykapim hanaq pachaman riqkunaqa kawsarimuyta qallarinanku karqa?

¹⁶ Pablopa nisqanman hinaqa hanaq pachaman riqkunaqa kawsarimunankum karqa Jesus kamachiyta qallaykuptin. Ñawpaq watakunamantaraqmi, Jehova Diospa testigonkunaqa bibliawan yachachirqaku 1914 kaq watapi Jesus hanaq pachapi kamachiyta qallaykusqanmanta, hinaspa kay allpa pachapi mana allinkunapa puchukaynin punchaw hichpallapiña kasqanmanta.

17, 18. ¿Imam pasanqa hanaq pachapaq akllasqakunata llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapi?

¹⁷ Hanaq pachapaq akllasqakuna imayna kawsarinankumantam bibliaqa astawan willakun. Ninmi: “Wawqi-panillaykuna, munachkanikutaqmi wañuqkunapa imayna kanankumanta yachanaykichiktapas [...]. Sichu ñuqanchik iñinchik Jesuspa wañukusqanpi hinaspa kawsarimusqanpipas, hinaspaqa iñinchiktaqmi Jesuspa qatiqnin kachkaspa wañukuqkunata Jesuswan kuska kananpaq Dios kawsarichimunanpipas”, nispa. Nintaqmi: “Señorninchik chayaramuspan kaypi kanan tiempokama kawsaqkunaqa, manam imaraykupas wañuqkunamanta puntataqa hanaq pachamanqa risunchu. Kikin señorpunim hanaq pachamanta uraykamunqa kamachikuqpa qapariyninwan”, nispa. Chaymantañataqmi nin: “Hinaptinmi Cristopa qatiqninkunamanta wañuqkuna puntata kawsarimunqaku. Chaymantañataqmi ñuqanchik manaraq wañuqkunaqa paykunawan kuska puyukunapa kasqanman huqarisqa kasunchik  señorwan altopi tupananchikpaq, hinaspam señorwan kuska wiñaypaq kasunchik”, nispa (1 Tes. 4:13-17).

¹⁸ Hanaq pachapaq kaqkunaqa kawsarimuytam qallaykurqaku Jesus kamachiyta qallaykusqan qipata. Llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapim, kay allpa pachapiraq kaq hanaq pachapaq akllasqakunaqa ‘puyukunapa kasqanman huqarisqa kanqaku’. Bibliaqa ninmi hanaq pachapaq “huqarisqa” kaqkunaqa ‘ultimo kaq cornetilla waqaptin huk ñawi qimchiyllapi cambiasqa kanankumanta’ (1 Cor. 15:51, 52; Mat. 24:31).

19. ¿Imaynam kanqaku hamuq punchawkunapi kawsarimuqkunaqa?

¹⁹ Kay punchawkunapi Diosman sunqu iñiqmasinchikkunaqa yaqa llapankum mana hanaq pachapaqchu akllasqa kanku, nitaq Jesuswanpas hanaq pachamantaqa kamachimunqakuchu. Ichaqa suyachkankum ‘Jehova Diospa punchawninpi’ mana allinkuna chinkachisqa kananta. Chay punchaw haykapi chayamunantaqa manam pipas yachachwanchu, ichaqa tukuy imam qawachin kayllapiña kasqanta (1 Tes. 5:1-3). Kay allpa pacha sumaq huerta kaptinqa, chaypi kawsanankupaqmi waranqantin wañukuq runakuna kawsarimunqaku. Paykunaqa mana pantaqña kaytam atinqaku hinaspapas manañam kaqmantaqa haykapipas wañunqakuñachu. Paykunaqa aswan allin vidamanmi kawsarimunqaku, manam ñawpaq tiempopi kawsarimuq runakuna hinachu kaqmanta wañunqaku (Heb. 11:35).

20. ¿Imanasqataq nichwan hamuq punchawkunapi kawsarimuyqa ordenninpi kananmanta?

²⁰ Bibliaqa ninmi hanaq pachapaq kaqkunaqa sapakama ordenninpi kawsarinankumanta (1 Cor. 15:23). Chaynallataqmi kay allpa pachapi kawsakuyta suyaqkunapas ordenninpi kawsarimunqaku. Chayrayku ichapas tapukuchwan: “¿Kunan wañuqkunaqa haykapitaq kawsarimunqaku? ¿Jesus waranqa wata kamachiyta qallaykuptillanchu, chaynapi kawsaq ayllunku hinaspa riqsisqanku chaskiykunankupaq? ¿Ñawpaqpi Diosman sunqu runakunaqa haykapitaq kawsarimunqaku? ¿Yaqachu paykunaqa puntata kawsarimunqaku Diosta yupaychaq runakunata yanapanankupaq? ¿Ima nichwantaq Diosta mana riqsichkaspa wañukuq runakunamanta? ¿Haykapitaq hinaspa maypitaq kawsarimunqaku?”, nispa. Achka tapukuyninchik kaptinpas, ama llakikusunchu imayna chay punchaw kananmantaqa. Astawanqa allinmi kanman chaymanta yachanapaq suyayninchik. Kusikunapaqmá kanqa Jehova Diospa tukuy ima ruwasqanta qawayqa.

21. ¿Imatam suyachkanchik?

²¹ Manaraq chay punchaw chayamuchkaptinqa, Diosman sunqu kanapaqyá kallpanchakusunchik. Jehova Diosmi niwanchik yuyayninpi kaqkunata Jesusnintakama kawsarichinanmanta (Juan 5:28, 29; 11:23). Jehova Diosqa atinmi wañuqkuna kawsarichiyta, chayna kasqantam Jesus qawachirqa “Diospaqqa Abrahan, Isaac hinaspa Jacobqa kawsachkanmi” nispan (Luc. 20:37, 38). Chaynaqa, bibliapi yachasqanchikman hinaqa Pablo hinam nichwan: ‘Mana iskayrayaspam Diospi suyachkani allin ruwaq hinaspa mana allin ruwaq runakuna kawsarimunanta’, nispa (Hech. 24:15).