1. ¿Imatataq Jehova Diosqa kay tiempopi ruwachkan?

KAY tiempokunapim bibliapa nisqanman hina, Jehova Diosqa “mana pipa yupay atinan achkallay-achka runakunata” huñuchkan, paykunaqa kanku “llapallan nacionkunamanta, castakunamanta, llaqtakunamanta hinaspa tukuy rikchaq rimayniyuqkunamantam”. Paykunaqa “hatun nacion” hinam kanku, pusaq millon masnin runakuna kasqankurayku. Chaymantapas kusisqallañam kanku “tuta-punchaw” Diosta yupaychaspanku (Apoc. 7:9, 15; Is. 60:22). Kay tiempokunapim Diosta hinaspa runamasinta kuyaqkunaqa astawanraq yapakuchkan.

2. ¿Imayna kuyakuyniyuqmi kanku Diosta mana yupaychaq runakunaqa? (Qaway kay paginapi dibujota).

² Bibliaqa nirqataqmi kay tukupay punchawkunapi, Diosta mana yupaychaq runakuna llumpayta kikillanku kuyakuq kanankumanta. Apostol Pablom nirqa ‘tukupay punchawkunapi’  runakunaqa ‘kikillankupi piensaq, qullqilla kuyaq’ hinaspa ‘Diosta kuyanankumantaqa kusirikuykunallataña kuyaq’ kanankumanta (2 Tim. 3:1-4). Chayna kuyakuyqa manam Diosta kuyay hinachu, hinaspapas runakunaqa manam kusisqachu kanku. Aswanmi kikillankupaq munaq kaspanku hukkunata ñakarichinku.

3. ¿Imamantam yachachkasun kay yachachikuypi, hinaspa imanasqa?

³ Pabloqa yacharqam mana allinkunata kuyayqa astawan yapakunanmanta hinaspa Dios yupaychaqkunata sasachananmantapas. Chaymi kamachirqa chayna runakunawan mana hukllawakunanchikpaq (2 Tim. 3:5). Chaywanqa manam nichkanchikchu chayna runakunamanta qalaypaqta ayqikunanchikmantachu. Chaynaqa, ¿imaynatataq runakunapa imayna kasqankuta mana qatipakuspa Jehova Diosta kusichichwan? Kay yachachikuypim yachasunchik 2 Timoteo 3:2-4 nisqanman hina runakuna imayna kuyakuyniyuq kasqankuta hinaspa imayna kuyakuyniyuq kananchikta Dios munasqanmanta. Kaymi yanapawasun imayna kuyakuyninchik kasqanta yachanapaq, chaynapi hawka hinaspa kusisqa kanapaq.

4. ¿Huchachu wakinpi kikinchikta kuyakuyninchik? ¿Imanasqa?

⁴ Yachamusqanchikman hinam, Pablo nirqa runakuna ‘kikillankupi piensaq’ kanankumanta. ¿Kaywanqa nichkarqachu kikinkuta kuyakuyninku mana allin kasqanta? Manam. Wakinpiqa allinmi chayta ruwayninchik. Chayna kananchikpaqmi Diospas unanchawarqanchik. Jesusmi nirqa: “Runamasikitam kuyanayki kikikita hina”, nispa (Mar. 12:31). Ñuqanchik mana kuyakuspanchikqa manam runamasinchiktaqa kuyachwanchu. Chaymantapas bibliam nin: “Qusakunapas kikinkupa cuerponkuta hina warminkuta kuyananku. Warmin kuyaq qariqa kikintam kuyakun, manam pipas kikinpa cuerpontaqa chiqninchu, aswanqa mikuchinmi hinaspapas kuyanmi”, nispa (Efes. 5:28, 29). Chaynaqa, wakinpiqa allinmi kikinchikta kuyakuyninchikqa.

5. ¿Imaynam kanku kikillankupi llumpayta piensaqkunaqa?

⁵ 2 kaq Timoteo 3:2 nisqanpi hinaqa, kikillanchikpi llumpayta piensayqa manam allinchu. Pipas llumpayta kikillanpi piensaqqa hukkunamanta astawanmi kikillanta kuyakun (qaway Romanos 12:3). Chaymantapas kikillanpaqmi imatapas munan. Imapas ruwasqan mana allin qispiptinqa, hukkunamanmi tumpan huchanta mana kikin riqsikuspan. Chayna runakunaqa manam kusisqachu kanku.

6. ¿Imaynam runakunaqa kanqaku Diosta kuyaspankuqa?

⁶ Bibliamanta yachaq wakin runakunam ninku 2 Timoteo 3:1-5 nisqanta Pablo qillqaspanqa, puntata runakuna kikillanpaq piensaq kasqankuta qillqayta qallaykusqanmanta. Kikillanpaq piensaq kasqanmi runakunata tanqan 2 Timoteo 3:1-5 nisqanpi hina kanankupaq. Diosta kuyaq runakunaqa manam chaynachu kanku. Bibliaqa ninmi kuyakuyqa “kusisqata, hawkallata, pacienciakuqta, sumaq sunquyuqta, kuyapayakuqta, iñiyniyuqta, llampu sunqullata hinaspa controlakuqta” runakunata kawsachisqanta (Gal. 5:22, 23). Salmo qillqaqmi kaynata takirqa: “¡Mayna kusisqam [Jehova] Dios yupaychaq runakunaqa!”, nispa (Sal. 144:15). Jehova  Diosqa kusisqa Diosmi, yupaychaqninkunapas chaynam kanchik. Chaymi kikillanpaq piensaqkunamanta hinaspa imatapas chaskikuyllata munaqkunamantaqa, Diosta yupaychaqkunaqa kusisqa tarikunchik hukkunata yanapaspanchik (Hech. 20:35).

7. Dios kuyasqanchik imayna kasqanta yachayta munaspaqa, ¿imatam tapukunanchik?

⁷ ¿Imaynatam musyakuchwan Diosta kuyananchikmantaqa astawan kikillanchikpi piensasqanchikta? Filipenses 2:3, 4 versiculokunapa nisqanpi yuyaymanaymi. Chaypim nin: “Amayá imatapas ruwaychikchu atipanakuspaqa nitaq hatun tukuspaqa, aswanqa humillakuspayá qamkunamantapas aswan allinpaqraq wakinkunata qawaychik”, nispa. Chaymantapas ninmi: “Amayá kikillaykichikpa allinnikichiktachu maskaychikqa, aswanqa wakinnikichikpa allinnintayá”, nispa. Chaymi tapukunanchik: “¿Kasukunichu bibliapa chayna nisqanta? ¿Kallpanchakunichu Diospa munayninta ruwanaypaq? ¿Kallpanchakunichu iñiqmasiykunata yanapanaypaq hinaspa Diosmanta willakuspay runakunata yanapanaypaqpas?”, nispa. Wakinpiqa sasam tiempochakuspa hukkunata yanapayqa. Ichapas anchata kallpanchakunanchik kanqa hinaspa imapas kusichiwaqninchik kaqkunata saqinanchik kanqa. Ichaqa Jehova Diosta kusichisqanchikta yachaspanchikmi aswan kusisqa tarikusunchik.

8. ¿Imatam wakin iñiqmasinchikkuna ruwarqaku Diosta kuyasqankurayku?

⁸ Diosta kuyasqankuraykum achka iñiqmasinchikkuna tukuy tiemponkuwan paypaq llamkanankupaq tanteakuruspanku llamkayninkuta saqirqaku. Huk iñiqmasinchikpa sutinmi Ericka, payqa doctora kaspanpas llamkasqanpiqa manam riqsisqa  kaytaqa munarqachu. Chayta ruwananmantaqa Diosmantam astawan willakun precursora kaspan, chaynapim huk law nacionkunapi qusanwan yanapakurqaku. Paymi willakun: “Huk rimaykunata yachaspaykum achka iñiqmasinchikkunata riqsirqaniku, doctora hina llamkaspaypas tukuy tiempoywan Diospaq llamkaspay, runakunaman Diosmanta yachachispay hinaspa iñiqmasiykunata yanapaspaymi aswan kusisqaqa tarikuni”, nispa.

9. ¿Imanasqataq qullqita kuyaqkunaqa mana kusisqachu kanku?

⁹ Apostol Pabloqa rimarqataqmi runakuna ‘qullqilla kuyaq’ kanankumanta. Pasaq watakunapim huk precursor huk runaman Diosmanta willakuchkarqa. Hinaptinmi chay runa qullqinta qawaykachispan hatun tukuspa nirqa: “¡Kaymi Diosniyqa!”, nispa. Runakuna mana chaynatapuni nispankupas, achkam chaynata piensanku. Anchatam qullqita kuyanku hinaspa tukuy imayuq kaytapas. Ichaqa bibliam niwanchik: ‘Qullqi kuyaq runaqa maynaña qullqiwanpas manam sunqun tiyanqachu; apuyayta kuyaqpas maynaña kapuqninwanpas manam hawkaraqchu kanqa’, nispa (Ecl. 5:10). Qullqillata munaqkunaqa aswan qullqiyuq kayta munaspankum tukuy tiempo imatapas ruwanqaku aswan qullqiyuq kanankupaq. Ichaqa chayraykum ‘llumpayta ñakarinqaku’ (1 Tim. 6:9, 10).

10. ¿Imatam bibliaqa nin apu hinaspa wakcha kaymanta?

¹⁰ Llapanchikmi qullqiwan imatapas rantinchik, wakinpiqa qullqim yanapawanchik (Ecl. 7:12). ¿Atinmanchu pipas imapas kapuqnillanwan kusisqa kawsakuyta? Arí, atinmankum (qaway Eclesiastes 5:12). Jaquepa churin Agurmi Diosta mañakuspan nirqa: ‘Ama quwaychu apuyayta nitaq wakchayaytapas, aswanqa mikunaypaq kamaqllata quykullaway’, nispa. Imanasqa mana wakcha kayta munasqanmantam nirqa: ‘Wakchayaspayqa suwakuymanmi, hinaspam sutikita pinqayman churayman’, nispa. Ichaqa, ¿imanasqam mañakurqa mana apu kananpaq? Kikinmi nin: ‘Yanqañataq saksanaykama mikuruspa qamta qipanchaspay niyman: “Pitaq [Jehova] Diosqa”’, nispay (Prov. 30:8, 9). Ichapas riqsinchik Diospi hapipakunanmantaqa qullqillapi hapipakuq runakunata.

11. ¿Imatam Jesus nirqa qullqimanta?

¹¹ Qullqita kuyaq runakunaqa manam Diostaqa kusichinmankuchu. Jesusmi nirqa: “Manam pipas iskay patrontaqa servinmanchu, hukninta chiqnispanchá huknintañataq kuyanqa, utaq hukninman ratakuruspanchá huknintañataq chiqninqa. Qamkunaqa manam serviwaqchikchu Diostawan qullqitaqa”, nispa. Manaraq chayta nichkaspanmi Jesusqa kaynata nirqa: “Amayá kay pachapiqa tukuy imataqa huñukuychikchu, kay pachapi imapas kaqqa puyu urupa tukurunallanmi, hinaspapas ismuruqllam, suwapapas yaykuruspan apakunallanmi. Aswanqa hanaq pachapiyá tukuy imataqa huñukuychik, chaypiqa manam puyu urupas tukunmanchu nitaq ismunmanchu nitaq suwapas yaykuruspaqa apakunmanchu”, nispa (Mat. 6:19, 20, 24).

12. ¿Imanasqam imapas kapuqllanchikwan kawsakuyqa Diosta astawan servinapaq yanapawanchik? Willarimuy Jack sutiyuq iñiqmasinchikmanta.

¹² Diosta yupaychaq achka iñiqmasinchikkunam  musyakurunku imapas kapuqllankuwan kawsakuspanku ancha kusisqa kasqankuta, hinaspa Diosta yupaychanankupaq tiempoyuq kasqankutapas. Estados Unidos nacionpi Jack sutiyuq iñiqmasinchikmi negocioyuq hinaspa hatun wasiyuq karqa. Ichaqa tukuy chaykunatam rantikururqa warmichanwan kuska precursor kanankupaq. Paymi nin: “Sumaq wasiykuta hinaspa chakraykuta rantikuyqa sasam ñuqaykupaqqa karqa. Ñawpaqpiqa llamkayniymantam piñasqallaña hinaspa pisipasqallaña wasiyman kutiq kani. Warmichayñataqmi precursora kasqanrayku kusisqallaña kaq. Paymi niwaq: ‘Patronniyqa pimantapas alli-allinmi’, nispa. Kunanqa ñuqapas precursorñam kani, iskayniykuñam Jehova Diospaq llamkaniku”, nispa.

13. ¿Imataq yanapawasun qullqimanta ima piensasqanchikta yachanapaq?

¹³ ¿Imataq yanapawasun qullqimanta ima piensasqanchikta yachanapaq? Kay tapukuykunapi yuyaymanaymi: “¿Qullqita imayna qawanapaq bibliapa nisqanman hinachu kawsachkani? ¿Qullqita maskanaypaqchu astawan kallpanchakuni? ¿Diosman sunqu hinaspa iñiqmasiykunawan kanaypaqchu astawan kallpanchakuni, icha tukuy ima kapuqniyuq kanaypaqchu? ¿Iskayrayanichu imapas pisipuwaqniyta Jehova Dios quwananmanta?”, nispa. Manamá Diosqa haykapipas payman sunqu kaqkunataqa saqinqachu (Mat. 6:33).

14. ¿Imatam bibliaqa nin kusirikuymanta?

¹⁴ Bibliaqa nirqataqmi tukupay punchawkunapi runakuna “kusirikuykunallataña kuyaqkuna” kanankumanta. Allin tanteowan kikillanchikpi piensayqa hinaspa qullqiyuq kaypas manam huchachu, hina chaynallataqmi allin tanteowan kusirikuyqa mana huchachu. Wakin runakunam ninku mana imawanpas kusirikunanchikpaq. Ichaqa manam chaytachu Jehova Diosqa munan. Bibliam Diosta yupaychaqkunata niwanchik: ‘Tanta mikusqaykiwan, vino upyasqaykiwanyá kusikuy, ruwaynikikuna Diospa munasqanpaq hina kasqanrayku’, nispa (Ecl. 9:7).

15. ¿Ima ninantaq ‘kusirikuykunallataña kuyayqa’?

¹⁵ 2 Timoteo 3:4 versiculopim rimachkan Diosta saqispanku kusirikuykunallataña kuyaq runakunamanta. Kaypiqa manam nichkanchu Diosta kuyaspankupas kusirikuykunata kuyasqankumantachu. Aswanqa ninmi ‘Diosta kuyanankumantaqa kusirikuykunallataña kuyanankumanta’. Bibliamanta yachaq huk runam nirqa: “Kaypiqa manam nichkanchu tumpallatapas Diosta kuyasqankutachu, aswanqa nichkanmi mana kuyasqankuta”, nispa. Bibliapa kayna nisqanqa ancha allinmi kusirikuykunallata kuyaqkunata yuyaymanachinanpaq. “Kusirikuykunallataña kuyaqkuna” nispa bibliapa nisqanqa ‘kusirikuykunapi afanakuq’ runakunamantam rimachkan (Luc. 8:14).

16, 17. ¿Imaynataq Jesuspaq kusirikuyqa karqa?

¹⁶ Jesusqa Diospa munayninta ruwaspanpas kusirikurqam. Huk kutipim rirqa ‘casarakuy convidoman’ hinaspa ‘hatun convidomanpas’ (Juan 2:1-10; Luc. 5:29). Casarakuy convidopi kachkaptinmi vino pisirurqa, hinaptinmi payqa yakuta vinoyachirqa. Huk kutipiñataqmi, runakuna payta nirqaku  mikuysapa hinaspa vino tomakuq kasqanta, ichaqa Jesusmi sutillata qawachirqa chayna piensayqa mana allin kasqanta (Luc. 7:33-36).

¹⁷ Chayna kaptinpas, Jesusqa manam kusirikuyllamanchu qukururqa. Jehova Diospa munaynin ruwaytam puntapi churarqa hinaspa tukuyta ruwarqa runakunata yanapananpaq. Chaymantapas huchanchikmanta librawananchikpaqmi Jesusqa ñakarispan qirupi wañurqa. Chaymi Jesusqa qatiqninkunata nirqa: “Mayna kusisqam kankichik ñuqarayku runakuna chiqnisuptikichikqa, ñakarichisuptikichikqa hinaspa contraykichikpi llullakuspa tukuy mana allinkunatapas nisuptikichikqa. Anchatayá kusikuychik, qamkunapaqmi hanaq pachapi hatun premioykichik kachkan, chaynatam Diosmanta willakuqkunatapas qamkunamanta ñawpaqtaraq ñakarichirqaku”, nispa (Mat. 5:11, 12).

18. ¿Imataq yanapawasun kusirikuykunata kuyasqanchikta utaq mana kuyasqanchikta yachanapaq?

¹⁸ ¿Imataq yanapawasun kusirikuykunata kuyasqanchikta utaq mana kuyasqanchikta yachanapaq? Chaypaqqa kaykunatam tapukunanchik: “¿Kusirikuykunatachu aswan allinpaq qawani huñunakuykunaman rinaymantaqa hinaspa Diosmanta willakunaymantaqa? ¿Imapas ruway munasqayta saqispaychu astawan Diosta yupaychanaypaq kallpanchakuni? Imapas kusirikuykunata akllaspay, ¿Diospa munasqanman hinachu akllani?”, nispa. Diosta kuyaspaqa kallpanchakusunmi imapas mana allinkunata mana ruwanapaq nitaq qawanapaq, chaynataq imapas kusirikuy Diosta llakichinanmanta piensaspaqa manam ruwananchikchu (qaway Mateo 22:37, 38).

19. ¿Imayna runakunam chiqap kusikuytaqa mana haykapipas tarinqakuchu?

¹⁹ Satanasqa kay pachata munaychakuspanmi runakunata ñakarichichkan yaqa 6 waranqa watakunaña. Kunanqa tukupay punchawkunapiñam kawsachkanchik, kay pachapi runakunaqa kikillankupi piensaqkuna, qullqillapi piensaqkuna hinaspa kusirikuyllapi piensaqkunam kanku. Imapas munasqankuta haypanankupaq umayuqllañam kanku. Chayna runakunaqa manam haykapipas chiqap kusikuytaqa tarinqakuchu. Bibliam ichaqa nin: “¡Mayna kusisqam Jacobpa Diosninpa yanapasqan runaqa! ¡Mayna kusisqam yupaychasqan [Jehova] Diospi suyaq runakunaqa!”, nispa (Sal. 146:5).

20. ¿Imanasqataq kusisqa tarikunki Diosta yupaychaspayki?

²⁰ Diosta yupaychaqkunaqa astawanmi sapa punchaw Diosta kuyanchik. Sapa watam achka runakuna Diosta riqsispanku payta kuyanku. Chaywanmi musyakunchik Diospa munaychakuyninqa ña hanaq pachapi kamachisqanta hinaspa manapas unaymanta achka bendicionkunata chaskinanchikmanta. Diospa munayninta ruwaspaqa sunquntam kusichisun hinaspapas ñuqanchikpas kusisqam tarikusun. Diosta kuyaqkunaqa wiña-wiñaypaqmi kusisqa kasunchik. Qatiqnin yachachikuypim yachasunchik kikillankupi piensaq runakuna imayna kasqankumanta hinaspa Diosta yupaychaqkunañataq imayna kasqankumanta.