1. ¿Ima sasachakuypim tarikurqaku apostol Pedropa tiemponpi iñiqkuna?

YAQA 62 hinaspa 64 watakunapim, apostol Pedro qillqarqa “Ponto lawpi, Galacia lawpi, Capadocia lawpi, Asia lawpi hinaspa Bitinia lawpi forastero hina chiqisqa kaq akllasqakunaman” (1 Ped. 1:1). Chay iñiqkunaqa tukuy lawmantam karqaku. Paykunam qatikachasqa kasqankurayku kallpanchasqa kananku karqa. Chaymantapas sasa tiempopim kawsarqaku. Chaymi apostol Pablo qillqarqa: “Tukuy imapa tukupayninmi hichpallapiña kachkan”, nispa. Manapas chunka watamantam Jerusalenqa puchukachisqa kanan karqa. ¿Imataq chayna sasachakuy tiempopi paykunata yanapanman karqa? (1 Ped. 4:4, 7, 12).

2, 3. ¿Imanasqam Pedroqa iñiqmasinkunata nirqa samaykachikuq kanankupaq? (Qaway kay paginapi dibujota).

² Pedrom iñiqmasinkunata nirqa: “Llapallaykichik samaykachinakuq kaychik”, nispa (1 Ped. 4:9). Griego rimaypi samaykachinakuq ninanqa “mana riqsisqa runakunata kuyakuywan chaskiykuymi”. Ichaqa Pedrom nirqa ‘llapallanku’ samaykachikuq kanankupaq, huk rimaypiqa nichkarqam kikinkupura utaq  riqsinakusqankuwan samaykachikuq kanankupaq. ¿Imaynatam Pedropa nisqanta kasukuyqa iñiqkunata yanapanman karqa?

³ Chayta ruwasqankuqa huk sunqulla kanankupaqmi yanaparqa. Ñuqanchikpi yuyaymanasun: Huk kaqnin iñiqmasinchikta watukuspanchikqa kusisqam paykunawan karqanchik. Wasinchikman hamunanpaq huk kaqnin iñiqmasinchikta niptinchikpas, paykunawanmi aswan allin amistad karqanchik. Chayta ruwaspanchikmi iñiqmasinchikkunawanqa astawan riqsinakunchik. Apostol Pedropa tiemponpi sasachakuykuna kasqanraykum aswan huk sunqulla kananku karqa. Kay ‘tukupay punchawkunapipas’ chaytam ruwananchik (2 Tim. 3:1).

4. ¿Ima tapukuykunamantam yachasunchik?

⁴ ¿Haykapim iñiqmasinchikkunawan samaykachikuq kachwan? ¿Imataq harkawachwan samaykachikuq kanapaq, imaynatam chayta atipachwan? Hinaspa, ¿imatam ruwananchik pipas wasinman rinanchikpaq niwaptinchikqa?

5. ¿Imaynatam chaskiykunanchik huñunakuyman hamuqkunata?

⁵ Huñunakuykunapi kaspanchik. Jehova Diosqa hinaspa llaqtanqa niwanchikmi huñunakuykunaman rinanchikpaq. Ñuqanchikqa munanchikmi huñunakuyman hamuqkuna kusisqa tarikunankuta (Rom. 15:7). Astawanraqmi huñunakuyman chayllaraq hamuptinkuqa. Jehova Diosmi chay runakunataqa pusamuchkan, chaymi ñuqanchikqa imayna runaña utaq imayna pachayuqña kaptinpas sumaqta chaskiykunanchik (Sant. 2:1-4). Mayqan iñiqmasinchikpas mana asuykuptinqa, nichwanmi ñuqanchikwan kuska tiyananpaq. Huñunakuypi bibliata maskananpaq yanapaptinchikqa anchatachá agradecekunqa. Chayta ruwaspanchikqa bibliapa niwasqanchiktam kasukuchkanchik, chaypim nin allin chaskiykuqllaña kayta ama qunqananchikpaq (Rom. 12:13, qaway willakuyninta).

6. ¿Pikunatataq astawan nichwan wasinchikman hamunankupaq?

⁶ Wasinchikpi mikunanpaq nispanchik. Ñawpaq tiempopi runakunaqa kuska mikunankupaqmi runamasinkuta niqku, chaynatam qawachiqku paywan hawka kayta munasqanta utaq amistadnin kayta munasqantapas (Gen. 18:1-8; Juec. 13:15; Luc. 24:28-30). Ñuqanchikqa, ¿pikunatataq astawan nichwan wasinchikman hamunankupaq? Iñiqmasinchikkunatam. Llumpay sasachakuy punchawkunapiqa iñiqmasinchikkunawanmi yanapanakunanchik kanqa, chaymi paykunapa amistadnin kananchik. 2011 watapim Diospa llaqtanpi punta apaq iñiqmasinchikkuna, tantearurqaku Estados Unidos betel wasipi Willakuq qillqata 6:45 tardetaña estudianankumantaqa 6:15 tardeta estudianankupaq. ¿Imanasqa? Chaynapi huñunakuy tukuyta tiempochakuspanku kuska kanankupaqmi. Wakin betel wasikunapipas chaytam ruwarqaku. Chayta ruwasqankuraykum betelpi llamkaqkunaqa huk sunqulla kanku.

7, 8. Huñunakuyninchikpi yachachinankupaq iñiqmasinchikkuna hamuptinku, ¿imaynatam chaskiykuchwan?

⁷ Huñunakuyninchikpi yachachinanpaq huk lawpi huñunakuq iñiqmasinchikkuna, llaqtan-llaqtan watukuq iñiqmasinchikkuna hinaspa betel wasimanta watukamuwaqninchik iñiqmasinchikkuna watukamuwaptinchikqa, atichwanmi paykunata allinta chaskiykuyta (qaway 3 Juan 5-8). Chaypaqqa wasinchikman rinankupaqmi nichwan, chaynapi paykunawan kuska imallatapas mikuykunanchikpaq. ¿Atiwaqchu hamuq punchawkunapi chay ruwayta?

 ⁸ Estados Unidos nacionniyuq iñiqmasinchikmi nin: “Achka watakunam huñunakuyniykupi yachachinankupaq hamuq iñiqmasinchikkunata hinaspa warmichankutapas wasiykuman hamunanpaq qusaywan kuska nirqaniku. Chayta ruwasqaykuqa llapanpim yanapawarqaku iñiyniykupi allinta takyanaykupaq hinaspapas kusikunapaqmi karqa. Manam pesakunikuchu chayta ruwasqaykumantaqa”, nispa.

9, 10. (1) ¿Pikunatam wasinchikpi samaykachichwan? (2) Mana hatun wasiyuq utaq mana ancha kapuqniyuq kaspanchikpas, ¿samaykachichwanchu iñiqmasinchikkunata?

⁹ Pitapas wasinchikpi samaykachispanchik. Ñawpaq tiempopi runakunaqa watukuqninkunatam wasinkupi samaykachiqku (Job 31:32; Filem. 22). Kay tiemponchikpipas chaynam samaykachikuq kananchik. Samaykachichwanmi llaqtan-llaqtan watukuq iñiqmasinchikta. Samaykachichwantaqmi yachachisqa kanankupaq ima escuelamanpas hamuq iñiqmasinchikkunata. Ima desgracia kaptinpas, iñiqmasinchikkunatam samaykachichwan wasinku kaqmanta hatarichisqa kanankama. Manam piensananchikchu hatun hinaspa suma-sumaq wasiyuqkunalla iñiqmasinchikkunata samaykachinankumantaqa. Ichapas paykunaqa achka kutikamaña iñiqmasinchikkunata samaykachirqaku. ¿Ñuqanchikpas kallpanchakuchwanchu iñiqmasinchikkunata samaykachinapaq wasinchik mana hatun kaptinpas?

¹⁰ Corea nacionniyuq iñiqmasinchikmi, yachachisqa kanankupaq escuelaman hamuq iñiqmasinchikkunata wasinpi chaskiykurqa. Paymi nin: “Chayllaraq casarakurusqaykurayku hinaspa wasiyku taksalla kasqanraykum qallariyllapiqa iskayrayarqaniku iñiqmasinchikkunata wasiykupi samaykachiyta. Ichaqa ancha kusisqam tarikuniku samaykachisqaykumanta. Qawarqanikum casarasqa iñiqmasinchikkuna astawan Diospaq llamkay munasqankurayku ancha kusisqa tarikusqankuta”, nispa.

11. ¿Imanasqataq yachasqanchik lawman astakamuq iñiqmasinchikkunata yanapananchik?

¹¹ Yachasqanchik lawman iñiqmasinchikkuna astakamuptinku. Wakin iñiqmasinchikkunam sapallanku utaq aylluntin llaqtanchikpi yachanankupaq astakamunku, wakinkum astakamunku Diosmanta willakuypi yanapakunankupaq, wakin precursorkunañataqmi llaqtanchikpi yanapakunankupaq kamachisqa kanku. Qallariypiqa sasapaschá paykunapaqqa kanman musuq llaqtapi yachayqa, riqsinankum musuq iñiqmasinchikkunata, wakinkuqa huk rimaytam yachananku. Wasinchikpi mikunapaq qayaykuspanchikqa utaq maymanpas riysiwananchikpaq nispanchikqa paykunatam yanapasun riqsiwananchikpaq hinaspa llaqtanchikpi amañanankupaq.

12. ¿Imanasqataq pitapas wasinchikman hamunanpaq nispanchikqa mana tukuy imataraqchu yanukunanchik? Willarimuy casarasqa iñiqmasinchikmanta.

¹² Iñiqmasinchikkuna wasinchikman hamunanpaq nispanchikqa manam tukuy ima mikuytaraqchu yanukunanchik (qaway Lucas 10:41, 42). Huk iñiqmasinchikmi willakun warmichanwan huk nacionpi willakunankupaq kamachisqa kasqankumanta, ichaqa ayllunmantam llakikurqaku. Paymi nin: “Huk kutipim warmichay llumpay llakisqa kachkarqa, manam imatapas ruwayta atirqanichu. Hinaptinmi yaqa 7:30 tutataña punkuykuta takaykamurqaku. Biblia estudiaq warmim kasqa, chayllaraq chayarusqaykuraykum kimsa naranjakunata apamuspan chaskiykuwarqaku. Wasiykuman yaykuykachispaykum yakuchata quykurqaniku. Chaymantañataq yakuta timpuchispayku chocolateyuqta  tomarqaniku. Ñuqaykuqa manaraqmi suajili rimaynintaqa rimarqanikuchu, paypas manam rimayniykutaqa rimarqachu. Chaymantapacham kallpanchakurqaniku iñiqmasinchikkunata riqsinaykupaq hinaspam aswan kusisqa tarikurqaniku”, nispa.

13. ¿Imanasqataq ancha allin wasinchikman hamunanpaq iñiqmasinchikkunata niyqa?

¹³ ¿Manchakunchikchu wasinchikman hamunanpaq iñiqmasinchikkunata niyta? Ichapas chayrayku wakin iñiqmasinchikkunawanqa mana allintachu riqsinakurqanchik utaq paykunawan mana kusirikurqanchikchu. Iñiqmasinchikkunata wasinchikman hamunankupaq nisqanchikqa yanapawasunmi sapallanchik mana tarikunanchikpaq. Chaynaqa, ¿imakunataq wakiqninchikta harkawachwan iñiqmasinchikkunata wasinchikman hamunanpaq niyta utaq samaykachikuq kananchikpaqpas? Chaymantayá yachaykusun.

14. ¿Imatam ruwachwan iñiqmasinchikkuna wasinchikman hamunanpaq utaq rinanchikpaq mana tiempoyuq utaq pisipasqa kaspaqa?

¹⁴ Tiemponchik hinaspa kallpanchik mana ancha kaptin. Diosta yupaychaqkunaqa tukuy ima ruwayniyuqmi kanchik. Chayrayku ichapas nichwan iñiqmasinchikkunata wasinchikman hamunankupaq ninanchikpaqqa mana tiempoyuq hinaspa pisipasqallaña kasqanchikta. Chayna kaptinqa, ichapas tiempochakunanchik kanqa iñiqmasinchikkunata wasinchikman qayaykunanchikpaq utaq wasinkuman rinapaq niwaptinchik rinanchikpaqpas. Bibliaqa kamachiwanchikmi chayta ruwanapaq (Heb. 13:2). Iñiqmasinchikkunawan kananchikpaq tiempochakuyqa ancha allinmi. Chaypaqqa ichapas wakin ruwayninchikkunamantaqa tiempochakunanchik kanqa.

15. ¿Imakunam hukmanyachiwachwan samaykachikuq kananchikpaq?

¹⁵ Manchapakuq kasqanchik. ¿Haykallapipas munarqanchikchu iñiqmasinchikkunata wasinchikman hamunankupaq niyta, ichaqa chay ruwayta manchakurqanchik? Ichapas pinqapakuq kanchik hinaspa mana imamantapas rimana kaptin manchakunchik watukamuwaqninchikkuna mana kusirikunankuta. Utaq mana ancha qullqiyuq kanchik hinaspa piensanchik imapas qusqanchik wakin iñiqmasinchikkunapa hina mana kasqanta. Ichaqa kaytam yuyarinanchik: Manam wasinchikqa suma-sumaqraqchu kanan. Aswanqa wasinchik sumaq allichasqa, pichasqa hinaspa watukamuwaqninchikkunata sumaqta chaskiykuptinchikqa kusisqam kanqaku.

16, 17. ¿Imataq yanapawasun iñiqmasinchikkunata wasinchikman hamunankupaq niyta manchakuspaqa?

¹⁶ Iñiqmasinchikkuna wasinchikman hamunanpaq niyta manchakuspaqa ama llakikusunchu, achkam chayna tarikunku. Gran Bretaña nacionniyuq punta apaq iñiqmasinchikmi nin: “Iñiqmasinchikkuna wasinchikman hamunanta yachaspaqa manchapakunchikmi. Ichaqa iñiqmasinchikkunawan kuska kayqa allinninchikpaqmi hinaspapas kusisqam kasunchik. Achka kutipim iñiqmasinchikkunawan yaku timpuchata tomaspayku kusisqa rimarqaniku”, nispa. Chaynaqa, watukamuwaqninchikkunata sumaqta chaskiykunanchik (Filip. 2:4). Wakinkum imakuna ruwasqankumanta rimayta munanku. Chaymi tiempochakunanchik paykunawan kuska kaspanchik uyarinanchikpaq. Punta apaq iñiqmasinchikpas ninmi: “Iñiqmasinchikkunata wasiyman hamunanpaq nisqaymi yanapawan paykunata astawan riqsinaypaq hinaspa Diospa llaqtanman imayna yaykumusqankumanta yachanaypaqpas”, nispa. Watukamuwaqninchikkunata  sumaqta chaskiykuspaqa kusisqam kasunchik.

¹⁷ Huk iñiqmasinchikmi yachachisqa kanankupaq escuelakunaman hamuq iñiqmasinchikkunata wasinpi samachiq, paymi nin: “Qallariyllapiqa hukmanmi tarikurqani wasiy mana ancha imayuq kasqanrayku hinaspa imapas mana musuq kasqanrayku. Ichaqa chay escuelakunapi yachachiqpa warmichanmi niwarqa: ‘Llaqtan-llaqtan iñiqmasinchikkunata watukuptiykum, aswan allin tarikuniku mana ancha kapuqniyuq kaspankupas Diosta tukuy sunqunkuwan kuyaq iñiqmasinchikkunawan, paykunaqa ñuqayku hinam Diosta imamantapas puntapi churanku hinaspa kapuqllankuwan yachanku’, nispa. Chayna niwasqanmi anchata kallpanchawarqa hinaspa yuyarichiwarqa mamaypa niwasqankuta, paymi niq: ‘Kuyakuywan yuyuta mikukuymi aswan allinqa’”, nispa (Prov. 15:17). Chaynaqa, manam manchakunanchikchu, aswan allinqa watukamuwaqninchikkunata kuyakuywan chaskiykuymi.

18, 19. ¿Imaynatam qukuykuq kayqa yanapawanchik hukkunawan allinlla kanapaq?

¹⁸ Hukkunawan imayna kasqanchik. ¿Yaqachu mayqan iñiqmasinchikwanpas rimayta mana munanchikchu? Hinalla chayna kaspanchikqa chay iñiqmasinchikwanqa manam allinyanakusunchu. Ichapas mana munanchikchu huk kaqnin iñiqmasinchik wasinchikman hamunanpaq niyta, imayna kasqan mana gustawasqanchikrayku utaq ñawpaqpi mana allinta ruwawasqanchikrayku.

¹⁹ Bibliam niwanchik qukuykuq kayqa hukkunawan allinlla kanapaq yanapawasqanchikmanta, chayqa kanmantaqmi chiqniwaqninchikkunawanpas (qaway Proverbios 25:21, 22). Wasinchikman hamunanpaq pitapas niyqa yanapawasunmi imapas  ruwawasqanchikta qunqanapaq hinaspa chay iñiqmasinchikwan allinyanakunapaq. Yanapawasuntaqmi Jehova Dios hina allinkuna ruwasqanta qawananchikpaq (Juan 6:44). Imapas ruwawaqninchik iñiqmasinchikta kuyasqanchikrayku wasinchikman hamunanpaq niptinchikqa, paywan allin amistad kananchikpaqmi yanapawanchikman. ¿Imaynatataq chiqap kuyakuywan ruwasqanchikta musyakuchwan? Filipenses 2:3 versiculopa niwasqanchiktam ruwananchik, chaypim nin: “Aswanqa humillakuspayá qamkunamantapas aswan allinpaqraq wakinkunata qawaychik”, nispa. Arí, llapallan iñiqmasinchikkunam ñuqanchikmantaqa imapipas aswan allin kanku, chayqa kanmanmi iñiyninkupi, sasachakuykunata atipasqankupi utaq imapas ruwaykunapi. Chaynaqa iñiqmasinchikpa imapas allin ruwasqanta maskaspaqa, astawan kuyaspam qukuykuq kasunchik.

20. Pipas wasinman watukunapaq niwaptinchikqa, ¿imatam ruwananchik hinaspa imanasqa?

²⁰ Davidmi Jehova Diosta tapurqa: ‘¿Pitaq chuya wasikipi yachanman? ¿Pitaq sapaqchakusqayki urqupi yachanman?’, nispa (Sal. 15:1). Chaypaqqa, nisqanchikman hinam ruwananchik mana munasqanchikman hina kaptinpas (Sal. 15:4). Pipas watukunanchikpaq niwaptinchik “arí” niruspaqa, manam imapasraykullaqa qipamanqa kutinanchikchu. Chaynata ruwaspaqa watukunapaq niwaqninchik iñiqmasinchikpa tukuy ima ruwasqanmi yanqapaq kanman (Mat. 5:37). Wakinkum pipa wasinmanpas rinankupaq “arí” nirqaku, ichaqa qipamanmi kutirurqaku huk iñiqmasinchikpapi aswan allin kasqanrayku. Chaynata ruwaspaqa iñiqmasinchikta mana kuyasqanchikta nitaq respetasqanchiktam qawachichkanchik. Iñiqmasinchikkuna wasinman rinapaq niwaptinchikqa rinanchikmi hinaspapas imapas quwasqanchikwanmi kusisqa kananchik (Luc. 10:7). Hinaspa ima sasachakuypas karusqanrayku watukuyta mana atispaqa, chayllam iñiqmasinchikman willananchik mana rinanchikmanta. Tukuy chaykunata ruwaspaqa kuyasqanchiktam qawachisun.

21. Yachasqanchik lawpi imayna kawsasqankuta yachayqa, ¿imapaqmi yanapawanchik?

²¹ Chaymantapas yachasqanchik lawpi imayna kawsasqankutam respetananchik. Wakin llaqtakunapiqa allinmi qunqayllamanta watukuyninku, wakin llaqtapim ichaqa puntataraq willakunanku watukunankupaqqa. Wakin llaqtakunapiqa watukuqninmanmi aswan allinnin kaqta imatapas qunku, wakin llaqtapim ichaqa llapanku chaynallata mikunku. Wakin llaqtakunapiqa watukuqkunapas mikuytaqa apaqkum, wakin llaqtapiñataq mana. Wakin llaqtakunapiqa manam chayllaqa “arí” ninanchu pipas wasinman watukunapaq niptinqa, wakin llaqtakunapim ichaqa chayta ruwayqa mana allinchu. Chaywanpas watukusqanchik iñiqmasinchikkuna kusisqa kanankupaqmi kallpanchakunanchik.

22. ¿Imanasqataq iñiqmasinchikkunawan qukuykuq hinaspa samaykachikuq kayqa ancha allin?

²² Apostol Pedrom nirqa: “Tukuy imapa tukupayninmi hichpallapiña kachkan”, nispa (1 Ped. 4:7). Llumpay sasachakuy punchawkuna hichpallapiña kasqanraykum, kunanqa ancha allin iñiqmasinchikkunawan kuyanakuyninchik. Chaymi kasukunanchik Pedropa kayna nisqanta: “Llapallaykichik samaykachinakuq kaychik”, nispa (1 Ped. 4:9). Chaymi qukuykuq hinaspa samaykachikuq kananchikpaq kunanpas hinaspa hamuq punchawkunapipas kallpanchakunanchik, chayqa kusichiwanchikmi.