1, 2. (1) ¿Imamantam Jesusqa apostolninkunawan rimarqa manaraq wañukuchkaspan? (Qaway kay paginapi dibujota). (2) ¿Imanasqataq ñuqanchikpas yachananchik imanasqa willakunanchikmanta? (3) ¿Imamantam yachasunchik?

MANARAQ wañukuchkaspanmi Jesusqa apostolninkunawan unayta rimarqa. Chay tutam apostolninkunata nirqa llumpayta kuyasqanmanta, willarqataqmi uvas planta rikchanachiymantapas. Chay rikchanachiywanmi Jesusqa qatiqninkunata kallpancharqa ‘achkata ruruchkaq’ hina Diosmanta hinalla willakunankupaq (Juan 15:8).

² Chayta ruwanankupaq kamachispanqa, Jesusqa nirqataqmi imanasqa Diosmanta willakunankupaq. ¿Imanasqataq yachananchik imanasqa willakunanchikmanta? Chaymanta yachaspaqa kallpanchasqam tarikusun hinalla willakunapaq, chaynapi “llapallan nacionpi runakuna [Diosmanta] yachanankupaq” (Mat. 24:13, 14). Chayraykum kunanqa yachasunchik imanasqa Diosmanta willakunapaq bibliapa niwasqanchikmanta. Yachasuntaqmi imaynata Jehova Diosqa hinalla willakunapaq kallpanchawasqanchikmantapas.

3. (1) Juan 15:8 nisqanqa ¿imanasqa Diosmanta willakunapaqmi niwanchik? (2) ¿Imawantaq tupan uvas plantapa rurunqa Jesuspa rikchanachiy willakusqanpiqa? ¿Imanasqataq chayqa allin?

³ Jehova Diosmantaqa willakunchik payta hatunchananchikrayku hinaspa sutinta chuyanchananchikraykum, chaymi aswan allinqa (qaway Juan 15:1, 8). Kay versiculopiqa Jesusqa taytantam tupachin uvas planta tarpuqwan. Kikinñataqmi tupachikurqa uvas plantawan, qatiqninkunatañataqmi tupachirqa uvas plantapa kallmankunawan (Juan 15:5). Chayraykum ninchik, uvas plantapa rurunqa Jesuspa qatiqninkunapa Diosmanta willakusqankuwan tupasqanta. Jesusmi apostolninkunata nirqa: “Taytaymi hatunchasqa kachkan achkata ruruptikichik”, nispa. Imaynam uvas tarpuqtapas uvasninkuna allinta rururuptin runakuna alaban, chaynam ñuqanchikpas tukuy sunqumanta hinalla willakunapaq kallpanchakuspanchikqa Jehova Diosta hatunchanchik (Mat. 25:20-23).

4. (1) ¿Imakunata ruwaspam Diospa sutinta chuyanchanchik? (2) ¿Imaynam tarikunki Diospa sutinta chuyanchaypi yanapakusqaykiwan?

⁴ Yachasqanchikman hinam, willakuspanchikqa Diospa sutintapas chuyanchanchik. Ñuqanchikqa yachanchikmi Diospa sutintaqa aswan chuyay-chuyaytaqa mana ruway atinamanta, paypa sutinqariki chuyay-chuyayñam. Chaywanpas Isaiasmi kaynata nirqa: ‘Tukuy atiyniyuq tayta Diosllata chuyapaqqa hapiychik’, nispa (Is. 8:13). Arí, ñuqanchikpas Diospa sutintaqa chuyanchanchik huk rikchaq sutikunamantapas aswan respetowanraq hapispanchikmi, chaymantapas Diospa sutintaqa chuyanchanchik sutin chuya kasqanmanta runakunaman yachachispam (Mat. 6:9). Diosqa sumaq sunquyuq kasqanmanta hinaspa lliw runapaq imata ruwananmanta yachachispaqa Diospa sutintam chuyanchachkanchik, chaynatam Diosmanta satanaspa rimasqan llulla kasqanta qawachichkanchik (Gen. 3:1-5). Diospa sutin chuyanchasqa kananpaqqa yanapakunchiktaqmi, Jehova Dioslla “llapallanpa hatunchanan hinaspa yupaychanan” kasqanmanta runakunaman yachachispanchikpas (Apoc. 4:11). Rene * sutiyuq qari iñiqmasinchikmi 16 wataña precursor, paymi nin: “Ancha kusisqam tarikuni tukuy ima unanchaq Dios paymanta willakuq kanaypaq akllaykuwasqanmanta. Chaymi kallpanchawan hinalla willakunaypaq”, nispa.

5. (1) Juan 15:9, 10 nisqanpiqa ¿imanasqa Diosmanta willakunapaqmi niwanchik? (2) ¿Imata nispanmi Jesus qawachichkarqa payta qatinapaqqa hinalla kallpanchakunamanta?

⁵ (Qaway Juan 15:9, 10). Willakunchiktaqmi Jehova Diostawan Jesusta sunqumanta kuyasqanchikrayku (Mar. 12:30; Juan 14:15). Jesusmi qatiqninkunata nirqa paywan huklla kaspa hinalla kuyanankupaq. ¿Imanasqa? Watan-watan Diosta servinapaqqa hinallam payta kuyana, chaymi yanapakun tukuy ima sasachakuyta atipanapaq. Jesusmi Juan 15:4-10 nisqanpi achka kutikama nirqa paywan huklla kanamanta, chaynata nispanmi qawachichkarqa payta qatinapaq hinalla kallpanchakunamanta.

6. ¿Imaynatam qawachinchik Jesuswan huklla kay munasqanchikta?

⁶ ¿Imaynatam qawachinchik Jesuswan huklla kasqanchikta hinaspa paypa chaskisqan kayta munasqanchikta? Kamachikuyninkunata  kasukuspanchikmi, chay ruwananchiktam Jesusqa munan. Chaynataqa niwanchik paypas kasukuq kasqanraykum, nirqam: “Ñuqaqa taytaypa kamachikuyninkunata kasukuspaymi taytaypa kuyasqan runa hina kawsakuni”, nispa. Arí, Jesusqa kasukuqmi karqa, chaymi kamachiwanchik pay hina kananchikpaq (Juan 13:15).

7. ¿Imapitaq tupan kasukuyqa kuyakuywan?

⁷ Jesusmi apostolninkunata nirqa pipas kasukuqqa kuyasqan qawachisqanta, nirqam: “Kamachisqaykunata yachaspan kasukuqqa kuyawaqniymi”, nispa (Juan 14:21). Chaymantapas, Diosmanta runakunaman willakunapaq Jesuspa kamachiwasqanchikta kasukuspaqa Dios kuyasqanchiktapas qawachichkanchikmi. ¿Imanasqa? Diospas chay ruwananchikta munasqanraykum (Mat. 17:5; Juan 8:28). Arí, Jehova Diostawan Jesusta kasukuptinchikqa hinallam paykunaqa kuyawasunchik.

8, 9. (1) ¿Imanasqaraqtaq Diosmanta willakunanchik? (2) Ezequiel 3:18, 19 hinaspa 18:23 nisqankunaqa ¿imanasqataq hinalla willakunapaq kallpanchawanchik?

⁸ Hinallaqa willakunchik, Diosta mana kasukuptinkuqa runakunata ima pasananmanta yachanankuta munasqanchikraykum. Bibliam nin Noeypas Diosmanta ‘willakusqanmanta’ (qaway 2 Pedro 2:5). Payqa runamasinkunamanchá willakurqa chay tiempopaq Diospa piñakuynin punchaw hichpamusqanmanta. ¿Imanasqataq chaynata ninchik? Jesusmi kaynata nirqa: “Chay punchawkunapim manaraq sinchi para chayamuchkaptin runakuna mikuchkarqaku, tomachkarqaku hinaspa qarikunapas chaynataq warmikunapas casarakuchkarqaku Noey buqueman yaykunan punchawkama. Manam kasukurqakuchu sinchi para chayaramuspa llapallanta chinkarachinankama. Chaynam kanqa runapa churin chayaramuspa kaypi kaptinpas”, nispa (Mat. 24:38, 39). Runamasinkuna mana uyariptinkupas Noeyqa hinallam willakurqa runakunata ima pasananmanta.

⁹ Kunanpas, willakunchik runakunapaq imata Dios ruwananmanta yachanankupaqmi. Jehova Dios hinam sunqumanta munanchik uyariwananchikta, chaynapi hinalla kawsakunankupaq (Ezeq. 18:23). Wasin-wasin hinaspa achka runakunapa kasqanpi willakuspanchikqa, achka runakunamanmi willakuchkanchik Diospa munaychakuynin kay pachapi mana allinkunata chinkachinanmanta (Ezeq. 3:18, 19; Dan. 2:44; Apoc. 14:6, 7).

10. (1) Mateo 22:39 nisqanman hinañataq ¿imanasqataq Diosmanta willakunanchik? (2) Rimarimuy carcel cuidaq runata apostol Pablowan Silas imayna yanapasqankumanta.

¹⁰ Willakunchikqa runamasinchikkunata kuyasqanchikraykutaqmi (Mat. 22:39). Yachasqanchikman hinam, runakunaqa imapas pasaruptinña chayraq Diosmantaqa uyariyta munanku. Chaymi runakunata kuyasqanchikrayku hinalla kallpanchakunchik willakunapaq. Qawasun Filipos llaqtapi apostol Pablota hinaspa riqmasin Silasta ima pasasqanmanta. Chiqniqninkunam paykunata carcelman hinarurqaku. Ichaqa chawpi tutatam qunqayllamanta terremoto karurqa, hinaptinmi punkukuna kichakururqa. Chaymi carcel cuidaqqa piensarqa lliw presokuna lluptikurusqankumanta, chayraykum wañuchikunanpaqña kachkarqa, ichaqa apostol Pablom qaparispan nirqa: “¡Ama imanakuychu, kaypim llapayku kachkaniku!”, nispan. Hinaptinmi carcel cuidaqqa tapukurqa: “Taytallaykuna, ¿imatataq ruwanay salvakunaypaq?”, nispa. Hinaptinmi Pablowan Silasñataq nirqaku: “Señor Jesuspi iñiy, hinaspam salvakunki”, nispanku (Hech. 16:25-34).

11, 12. (1) ¿Imatam yachachiwanchik carcel cuidaqta ima pasasqanqa Diosmanta hinalla willakunapaq? (2) ¿Imanasqataq Diosmanta hinalla willakuyta munanchik?

¹¹ Chay pasakusqanqa, ¿imaynatam Diosmanta willakuypi yanapawanchikman? Yachamusqanchikman hinam carcelta cuidaqqa terremoto pasaruptinña Diosmanta yachayta munarqa. Chaynam kunanpas, wakin runakunaqa imapas pasaruptinña chayraq Diosmanta uyariyta munanku. Runakunam hukmanyasqa tarikunku mana llamkayniyuq rikuriruspanku, rakinakuruspanku, llumpayta unquspanku utaq huk kaqnin ayllunku wañukuptin. Chaynakuna pasaruptinqa wakin runakunaqa tapukunkum imanasqa chaykuna pasasqanmanta. Ichapas carcel cuidaq hina tapukunmanku: “¿Imatataq ruwanay salvakunaypaq?”, nispa. Chayna tarikuq runakunaqa, yaqapaschá Diosmanta willakuptinchik sunqunkuta chayraq kicharinqaku sumaq willakuy apasqanchikta uyarinankupaq.

¹² Arí, hinalla willakuspanchikqa llakiyuq runakunapa sunquntam tiyaykachichwan uyariykuwaptinchik (Is. 61:1). Carla sutiyuq iñiqmasinchikmi 38 wataña precursora, paymi nin: “Kunan tiempopi runakunaqa muspaypi hinam tarikullanku. Chayraykum Diosmanta yachayninkuqa allinpuni”, nispa. Eva iñiqmasinchikpas 34 watañam precursora, paypas ninmi: “Kunan tiempoqa achka runakunam llakisqallaña tarikunku, chayraykum Diospa palabranwan sunqunku tiyaykachiyta munani”, nispa. Arí, runamasinchikkunata kuyayninchikmi Diosmanta hinalla willakunapaq kallpanchawanchik.

13, 14. (1) Juan 15:11 nisqanqa ¿imata Dios quwasqanchikmantam nin? (2) ¿Imaynatam Jesus hina kusisqa sunquyuq kachwan? (3) ¿Imaynatam kusikuy sunquqa kallpanchawanchik hinalla willakunapaq?

¹³ Wañukunallanpaqña tuta apostolninkunawan Jesus parlaspanqa, nirqataqmi hinalla ruruchkaq hina willakunankupaq Jehova Dios imaynata kallpanchananmanta. ¿Imaynatam Jehova Diosqa kallpanchawanchik? ¿Imaynatam chayqa yanapawanchik?

 ¹⁴ Kusisqa sunqutam Diosqa quwanchik. ¿Llasaq qipi hinachu Diosmanta willakunapaq Jesuspa kamachiwasqanchikqa? Manamá. Uvas plantamanta rimaruspanmi, Jesusqa nirqa willakuspanchikqa pay hina kusisqa sunquyuq kananchikmanta (qaway Juan 15:11). ¿Imanasqa? Yachasqanchikman hinam Jesusqa tupachikurqa uvas plantawan, qatiqninkunatañataq uvas plantapa kallmankunawan. Imaynam kallmakunapas llanllay-llanllayqa kanqa raku tullunmanta mana kuchusqa kaspallan, chaynam ñuqanchikpas Jesuswan huklla hina kaspanchik chaynataq payta tukuy imapi qatipakuspanchikqa Jesus hina kusisqa sunquyuq kasun, payqa Jehova Diospa munayninta ruwaspanmi kusisqa kachkan (Juan 4:34; 17:13; 1 Ped. 2:21). Ana iñiqmasinchikmi 40 wata masninña precursora, paymi nin: “Sapa kuti Diosmanta willakuyta tukuruspayqa kusisqam tarikuni, chaymi kallpanchawan hinalla Diosmanta willakunaypaq”, nispa. Arí, kusikuy sunquta Jehova Diospa quwasqanchikmi kallpanchawanchik mana ancha uyarikuq runakunapa kasqanpipas hinalla willakunanchikpaq (Mat. 5:10-12).

15. (1) Juan 14:27 nisqanman hinaqa ¿imatam chaskinchik? (2) ¿Imaynatam sunqunchikpi hawkayay quwasqanchikqa yanapawanchik hinalla willakunapaq?

¹⁵ Hawkayaytam quwanchik (qaway Juan 14:27). Hina chay tutam apostolninkunata Jesus nirqa: “Hawkayayniytam quykichik”, nispa. ¿Imaynatam sunqunchikpi Jesuspa hawkayay quwasqanchikqa yanapawanchik hinalla willakunapaq? Sasachakuytapas aguantaspa Diosmanta hinalla willakuspanchikqa hawkam tarikunchik. ¿Imanasqa? Chayna willakusqanchikta Jehova Diospas hinaspa Jesuspas allinpaq qawasqankuta yachasqanchikraykum, chaymi hinalla willakuyta munanchik (Sal. 149:4; Rom. 5:3, 4; Col. 3:15). Alfredo iñiqmasinchikmi 45 wata precursor karqa, paymi nin: “Sapa kuti Diosmanta willakuyta tukuruspayqa pisipasqam tukuni, ichaqa kusisqam tarikuni allin kaqta ruwasqaymanta yachaspay”, nispa. Arí, kusisqam tarikunchik sunqunchikpi hawkayayta Dios quwasqanchikmanta.

16. (1) Juan 15:15 nisqanman hinaqa ¿iman kananchiktam Jesusqa munan? (2) ¿Imatam apostolkunaqa ruwananku karqa Jesuswan hinalla amistad kanankupaqqa?

¹⁶ Jesusqa amistadnin kananchiktam  munan. Imayna kusisqa sunquyuq kanankumanta apostolninkunaman Jesus niruspanmi, nirqataq sunqumanta kuyanakuyninchikqa imanasqa ancha allin kasqanmanta (Juan 15:11-13). Chayta niruspanmi nirqaraq: “Qamkunataqa sutichaykichik ‘amistadniykuna’ nispañam”, nispa. Jesuswan amistad kayqa ¡mayna sumaqmi! ¿Imatam apostolkunaqa ruwananku karqa Jesuswan hinalla amistad kanankupaqqa? Hinallam ruruchkaq hina willakunanku karqa (qaway Juan 15:14-16). Iskay wata ñawpaqtam, Jesusqa apostolninkunata kaynata willakunankupaq kamachirqa: “Hanaq pacha Diospa munaychakuyninmi hichparamunña”, nispa (Mat. 10:7). Chaymi wañukunallanpaqña tutaqa apostolninkunata nirqa sasachakuytapas aguantaspanku hinalla willakunankupaq (Mat. 24:13; Mar. 3:14). Chay ruwayqa apostolninkunapaqqa sasachá karqa, ichaqa atirqakum, chaymi hinalla Jesuspa amistadnin karqaku. Ichaqa ¿imaynatawanmi Jehova Diosqa kallpancharqa?

17, 18. (1) Juan 15:16 nisqanpiqa ¿imatam Jesusqa niwarqanchik? (2) Mañakusqankuta Dios uyarinanmanta yachayninkuqa ¿imaynatam apostolkunata yanaparqa? (3) ¿Imaynatam Diosqa kunan tiempopas kallpanchawanchik hinalla willakunapaq?

¹⁷ Diosqa mañakusqanchiktam uyarin. Jesusmi apostolninkunata nirqa paypa sutinpi taytanta mañakuptinkuqa taytanqa mañakusqankuta qunanmanta (Juan 15:16). Chayta uyarispankuqa apostolkunaqa kusisqachá karqaku. * Paykunaqa, Jesuspa wañukunan hora hichpallaña kasqantaqa manam piensarqakuchu. Ichaqa Jesus wañukuptinpas apostolkunaqa manam sapallanku hinachu kananku karqa. Chaymanta qipaman willakunankupaq kallpata mañakuptinkuqa Diosqa uyarirqam. Chayna kasqantam qawarqaku Jesuspa wañukusqan qipata. Apostolkunam sasachakuypi kaspanku Diosta qayakurqaku yanapaykunanpaq, hinaptinmi Diosqa uyariykurqa (Hech. 4:29, 31).

¹⁸ Chaynallataqmi kunanpas, Diosmanta hinalla willakuspanchikqa Jesuspa amistadninmi hinalla kasun. Chaymantapas, willakunapaq ima sasachakuytapas atipanapaq Diosta mañakuptinchikqa payqa uyariwasunmi (Filip. 4:13). Kusisqam tarikunchik mañakusqanchikta Dios uyariwasqanchikmanta hinaspa Jesuspa amistadnin kay atisqanchikmanta yachaspanchik. Chayta yachasqanchikraykum kallpanchasqa tarikunchik hinalla willakunapaq (Sant. 1:17).

19. (1) ¿Imanasqataq hinalla willakuchkanchik? (2) ¿Imakunataq kallpanchawasun hinalla willakunapaq?

¹⁹ Kay yachachikuypim kaykunamanta yacharamunchik: Diosmantaqa hinalla willakunchik Jehova Diosta hatunchananchikrayku hinaspa sutinta chuyanchananchikraykum, chaymantapas Jehova Diostawan Jesusta kuyasqanchikraykum, willakunchiktaqmi runamasinchikkunata ima pasanankumanta yachanankupaq hinaspa paykunata kuyasqanchikrayku. Chaymantapas, Jehova Diosqa kaykunawanmi kallpanchawanchik hinalla willakunapaq: Kusisqa sunqutam quwanchik, hawkayaytam quwanchik, mañakusqanchiktam uyariwanchik hinaspapas Jesuspa amistadnin kananchiktam munan. Jehova Diosqa kusisqam tarikunqa ‘achkata ruruchkaq’ hina sunqumanta kallpanchakuspa hinalla paymanta willakuptinchikqa.