1, 2. (1) ¿Imaynatam Isaias 60:22 nisqan kunan tiemponchikpi cumplikuchkan? (2) ¿Pikunataq sapa wata astawanraq Diospa llaqtanpi yanapakunanku?

“ASCHALLA kaqkunam waranqaman mirarunqa. Aschalla kaqkunam hatun nacion karullanqa” (Is. 60:22). Kay tukupay punchawkunapim kayna willakuyqa ña cumplikuchkanña. 2015 watapiqa 8.220.105 Jehova Diospa testigonkunañam Diosmanta enteron pachapi willakurqaku. Jehova Diosmi llaqtan yapakunanmanta kaynata nirqaña: ‘Ñuqa tayta Diosmi chaytaqa tiemponpi ruwasaq’, nispa. Kayqa musyachiwanchikmi astawan llamkayniyuqraq kananchikmanta. ¿Kallpanchakuchkanchikñachu Jehova Diosmanta hinaspa munaychakuyninmanta runakunaman willakunanchikpaq? Achka iñiqmasinchikkunam 70 utaq 50 horata sapa killa Diosmanta willakunku. Wakinkum huk lawman astakurunku Diosmanta willakuypi yanapakunankupaq. Wakinkuñataqmi huñunakunapaq wasikunata hatarichiypi yanapakuchkanku.

² Sapa watam yapakun yaqa 2.000 hawaqpi huñunakuq iñiqmasinchikkuna. Chayraykum sapa wata Jehova Diospa llaqtanpiqa waranqantin iñiqkunapi punta apaqkuna chaynataq  yanapaqninkunapas yanapakunanku. Kaywanmi sutillata qawanchik ‘señorninchikpa ruwayninpi aswan llamkay’ kasqanta, qari utaq warmi kaptinchikpas (1 Cor. 15:58).

3, 4. Jehova Diospa llaqtanpiqa, ¿imakunapi yanapakunapaqmi tanteakuchwan?

³ (Leey 1 Timoteo 3:1). Iñiqkunamanta nanachikuq kananpaq ‘kallpanchakuqkunatam’ apostol Pablo nirqa chay ruway munasqanku allinpuni kasqanta. Kayna nisqanqa yuyaymanachiwanchikmi karuniqpi kaqta haypananpaq makinta haywaspan pipas kallpanchakusqanpi. Yuyaymanasun huk qari iñiqmasinchik iñiqkunapi punta apaqkunapa yanapaqnin kayta munasqanpi. Payqa yaqapaschá musyakururqa Jesuspa sumaq kayninta qatipakunanpaq astawanraq kallpanchakunanmanta. Chaynata ruwaspanqa iñiqkunapi punta apaqkunapa yanapaqninmi kanman, chaymantapas hinallamá kallpanchakunan iñiqkunapi punta apaq paypas kananpaq.

⁴ Wakin iñiqmasinchikkunam astawanraq kallpanchakuchkanku Jehova Diospa munayninta imamantapas puntata ruwanankupaq. Wakinkuqa munankum 50 utaq 70 horata Diosmanta sapa killa willakuyta, wakinkuñataqmi betel wasipi llamkayta utaq huñunakuna wasita hatarichiypi llamkaytapas. Qawasunyá hinalla kallpanchakunanchikpaq imaynata biblia yanapawananchikmanta.

5. ¿Imaynatam mozo-sipaskunaqa kallpankuta servichikunmanku Diospa llaqtanpi yanapakunankupaq?

⁵ Mozo-sipaskunaqa manam anchachu unqunku hinaspapas kallpankupim kachkanku, chayraykum Diospa llaqtanpiqa tukuy imapi yanapakuyta atinmanku (leey Proverbios 20:29). Betel wasipi llamkaq wakin mozo-sipaskunaqa qillqakuna ruwaypim yanapakunku. Achka mozo-sipaskunañataqmi huñunakuna wasita hatarichiypi utaq chay wasita allichaypi yanapakunku. Wakinkuñataq huk law llaqtakunapi imapas sasachakuy kaptin yanapakunku. Tukuy tiemponkuwan Diosmanta willakuqkunaqa wakinkum huk rimaykunata yachanku utaqmi huk law llaqtakunaman astakunku astawan runakunaman yachachinankupaq.

6-8. (1) ¿Imataq Aaronta yanaparqa Dios yupaychayninta allinta qawananpaq hinaspa imaynam kunanqa tarikun? (2) ¿Imaynatam yachachwan “Diospa allin” kasqanta?

⁶ Jehova Diosta kuyaspanchikpas hinaspa tukuy kallpanchikwan munayninta ruwayta munaspanchikpas, wakinpiqa iñiqmasinchik Aaron hinam tarikuchwan. Payqa Jehova Diospaq ruwasqankunawanmi kusisqa kayta munarqa, ichaqa manam kusisqachu tarikurqa. Uchuychanmanta huñunakuykunaman hinaspa Diosmanta willakuq rispanpas, sapa kutim qillapakuq. ¿Imatam ruwarqa?

⁷ Kallpanchakurqam bibliata sapa punchaw ñawinchananpaq, huñunakuypaq allinta preparakunanpaq hinaspa chaypi rimarinanpaqpas. Chaymantapas Diostam astawan mañakurqa. Tukuy chaykuna ruwasqanmi yanaparqa iñiyninpi ñawparinanpaq. Jehova Diosta aswan allinta riqsispanmi astawanraq kuyarqa. Hinaspanmi kusisqaña tarikurqa. Chaymantam payqa 70 horata sapa killa willakurqa, yanapakurqataqmi huk law llaqtakunapi imapas sasachakuy kaptin hinaspapas huk law nacionmanmi rirqa Diosmanta willakunanpaq. Kunanqa iñiqkunapi punta apaqmi hinaspapas betel wasipim yanapakuchkan.  ¿Imaynam payqa tarikun? Ninmi Jehova ‘Dios allin kasqanmanta’ mana iskayrayasqanta. Chaymantapas Jehova Diosta anchata agradecekuspanmi paypaq astawan llamkayta munan. Aaronqa yachanmi chay ruwasqan achka bendicionkunata apamunanmanta.

⁸ Salmo qillqaqmi nirqa: “Pruebaspataq yachaykuychik Diospa allin kasqantapas”, nispa. Nirqataqmi: ‘[Jehova] Diosta maskaqtaqa manam imanpas pisinqachu’, nispa (leey Salmos 34:8-10). Jehova Diospa munasqanta tukuy kallpanchikwan ruwaspanchikqa kusisqam tarikusunchik. ¿Imanasqa? Yachanchikmi chay ruwasqanchik anchata kusichisqanta. Payqa nisqanman hinam haykapipas mana saqiwasunchu.

9, 10. ¿Imanasqataq pacienciakuq kayqa ancha allin?

⁹ Ichapas munanchik Jehova Diospa llaqtanpi astawan yanapakuyta. Yaqapaschá unayña suyachkanchik imapipas yanapakunanchikpaq akllawananchikta utaq Diospaq astawan llamkanapaq harkawaqninchikkuna chinkananta. Hinaptinqa, ¿imatam ruwachwan? Pacienciakuqmi kananchik (Miq. 7:7). Jehova Diosqa ichapas chaykuna hinalla kananta saqinman. Ichaqa manam iskayrayananchikchu yanapawananchikmantaqa. Yuyaymanasun Abrahampi. Paytam Jehova Dios nirqa churiyuq kananpaq, ichaqa achka watakunam pasarqa churin Isaac nacenankamaqa. Abrahamqa pacienciawanmi suyarqa hinaspapas manam iskayrayarqachu Jehova Diospa nisqanmantaqa (Gen. 15:3, 4; 21:5; Heb. 6:12-15).

¹⁰ Sasachakuyninchik allichasqa kanankama suyayqa sasam (Prov. 13:12). Ichaqa chayllapi llumpayta piensaspanchikqa hukmanyarusunmi. Chaymi aswan allin kanman imayna kayninchikta sumaqyachinapaq tiemponchikta servichikuyqa, chaynapim listolla kasun hamuq tiempopi Diospa llaqtanpi ima llamkaytapas chaskinanchikpaq. Qawasunyá suyaspanchik imata ruwananchikmanta.

11. (1) ¿Imayna kananchikpaqmi kallpanchakunanchik? (2) ¿Imanasqataq chayta ruwananchik?

¹¹ Imayna kayninchikta sumaqyachinapaqyá kallpanchakusun. Bibliata ñawinchaspa hinaspa chaypi yuyaymanaspanchikqa yachayniyuqmi kasunchik, yachaywanmi imapas ruwayta atisunchik hinaspapas allin tanteaq runakunam kasunchik. Chaynam kananku qari iñiqmasinchikkunaqa punta apaqkuna kanankupaq (Prov. 1:1-4; Tito 1:7-9). Bibliata estudiaspanchikqa, yachasunmi Diospa imayna piensasqanta hinaspam yachachisqanman hina sapa punchaw allinta tanteaspa payta kusichisun. Yachasuntaqmi hukkunata imayna rimapayaytapas, qullqinchikta allinta servichikuytapas hinaspa imayna pachakuyninchikta chaynataq kusirikunanchikpaq allinta akllakuytapas.

12. ¿Imaynatam Diospa llaqtanpi aswan ruwayniyuq kachwan?

¹² Diospa llaqtanpi imapas ruwayta chaskispanchikqa allinta ruwanapaqyá kallpanchakusun. Diospa llaqtanpi templota kaqmanta hatarichiptinkum, Nehemiasqa munarqa wakin runakuna payta yanapanankuta. ¿Pikunatam akllarqa? Allin llamkaq kasqankuwan riqsisqa runakunatam. Nehemiasqa manam iskayrayarqachu paykuna Diosta kuyaspanku imapas ruwayninkuta allinta ruwanankumantaqa (Neh. 7:2; 13:12, 13). Kunanpas yaqa chaynam, huk  qari iñiqmasinchik Diosman sunqu hinaspa allin llamkaq kaspanqa, yaqapaschá chayna kasqanrayku Diospa llaqtanpi aswan ruwayniyuq kanqa (1 Cor. 4:2). Qarikuna utaq warmikuna kaspanchikpas, Diospa llaqtanpi imapipas yanapakunapaq niwaptinchikqa allinta ruwanapaqmi kallpanchakunanchik (leey 1 Timoteo 5:25).

13. ¿Imaynatam Joseyta qatipakuchwan pipas yanqamanta tumpawaptinchikqa?

¹³ Jehova Diospiyá hapipakusun. Pipas ñuqanchikmanta mana allinta rimaptinqa, ¿imatam ruwachwan? Imayna tarikusqanchikmantam paywan rimachwan. Ichaqa pantasqanmanta payllaman tumpaspanchikqa, aswanmi sasachakuypi tarikuchwan. Yuyaymanasun Joseypa ima ruwasqanpi. Paytam wawqinkuna chiqnispanku ñakarichirqaku. Chaymantañataqmi Potifarpa warmin yanqamanta tumpaykuspan carcelpi wichqarachirqa. Ichaqa Jehova Diospim Joseyqa hapipakurqa. Diospa nisqankunapi yuyaymanaspanmi payman sunqu karqa (Sal. 105:19). Chay sasachakuykunapi tarikusqanmi allin sunquyuq kananpaq yanaparqa, chayna kasqanraykum tiempopa risqanman hina allin kamachiq karqa (Gen. 41:37-44; 45:4-8). Pipas yanqamanta tumpaspa imatapas niwaptinchikqa, Jehova Diostayá mañakusun yachayta quwananchikpaq. Payqa yanapawasunmi hawkalla kaspanchik kuyakuywan rimananchikpaq (leey 1 Pedro 5:10).

14, 15. (1) ¿Imanasqam ‘tukuy tiempo’ qawakunanchik Diosmanta willakuyninchik imayna kasqanta? (2) ¿Imatam ruwawaq runakunata wasinkupi mana tarispaykiqa? (Qaway 15 kaq paginapi fotota hinaspa “ ¿Imaynakunatawanmi runakunaman willakuchwan?” niq yachachikuytapas).

¹⁴ Pablom Timoteota nirqa Diospa palabranmanta yachachiypi hinalla kallpanchakunanpaq. Nirqataqmi: “Tukuy tiempoyá imayna kawsasqaykita qawarikuy, qawariytaqyá imam yachachisqaykitapas”, nispa (1 Tim. 4:13, 16). Timoteoqa unay watakunañam Diosmanta willakurqa. Hinaptinqa, ¿imanasqataq astawanraq kallpanchakunan karqa? Runakunapas hinaspa tiempopas mana chaynalla kasqanraykum. Runakuna hinalla uyarinanta munaspanqa, Timoteoqa imayna yachachisqanta sumaqyachinanpaqmi hinalla kallpanchakunan karqa. Ñuqanchikpas chaytam ruwananchik Diosmanta willakuspanchik.

¹⁵ Wakinpim Diosmanta willakuq rispanchikqa mana llapankutachu wasinkupi tarinchik. Huk lawkunapiñataqmi wasinpi runakuna kaptinkupas, mana yaykuyta atinchikchu hatun wasipi achka runakuna yachasqankurayku utaq yaykunapaq mana saqiwasqanchikrayku. Chayna kaptinqa, maskananchikmi chay runakunaman imaynata chayananchikpaq.

16. ¿Imaynatam achka runakunapa kasqanpi Diosmanta willakuchwan?

¹⁶ Wakin iñiqmasinchikkunam achka runakunapa kasqanpi, carrokunapawan trenpa sayananpi, mercadokunapi hinaspa plazakunapipas kusikuywan Diosmanta willakunku. ¿Imaynatam runakunawan rimayta qallarinku? Wakinkuqa chayllaraq uyarisqanku noticiatam willanku. Wakinkuñataqmi runakuna churi-wawankuta allin uywasqankumanta alabaykunku utaq llamkayninkumanta tapunku. Runakuna hinalla rimayta munaptinkuqa bibliamantam yachachinku hinaspa tapunku ima piensasqanta. Chaynata ruwaspankum runakunawan allinta parlanku.

17, 18. (1) ¿Imataq yanapawasun achka runakunapa kasqanpi mana manchakuspa Diosmanta willakunapaq? (2) ¿Imanasqam David hina Diosta alabay munasqanchik yanapawasun Diosmanta willakunapaq?

¹⁷ Ichapas sasachakunchik mana riqsisqanchik runakunawan rimayta. Chaynam karqa Nueva York llaqtapi yachaq Edy sutiyuq precursor iñiqmasinchik. ¿Imataq yanaparqa mana manchakunanpaq? Paymi nin wasinpi kaqkunawan Diosta yupaychasqanku tutapi, runakunapa tapukuyninkuta kutichinankupaq yanapakuykunata warmichanwan maskasqankumanta. Chaymantapas wakin iñiqmasinchikkunatam tapukun imayna ruwasqankumanta. Kunanqa Edy iñiqmasinchikqa kusikuywanmi achka runakunapa kasqanpi Diosmanta willakuchkan.

¹⁸ Kusikuywan hinaspa sumaqta runakunaman Diosmanta yachachiptinchikqa, hukkunam qawanqaku iñiyninchikpi ñawparisqanchikta (leey 1 Timoteo 4:15). Ichapas huk kaqnin runatapas yanapachwan Jehova Diospa testigon kananpaq. Davidmi nirqa: ‘Tukuy tiempom ñuqallayqa [Jehova] Diosta alabasaq. Paytam ñuqallayqa mana upallaspay yupaychasaq. Diospim alabakullasaq. Humildepas uyarichun. Humildepas kusikuchun’, nispa (Sal. 34:1, 2).

19. ¿Imanasqam Diosta yupaychaqkunaqa sasachakuykunapi kaspanchikpas kusisqa kayta atichwan?

¹⁹ Davidqa nirqataqmi: ‘Dios taytalláy, llapallan unanchasqaykikunayá graciasta  qusunki. Qanman sunqu runakunayá alabasunki. Gobiernoykipa ancha riqsisqa kasqanmantayá rimachunku. Sinchi atiywan ruwasqaykimantayá rimachunku, chaynapi sinchi atiywan ruwasqaykimanta runakunaman yachachinankupaq, chaynapi allin riqsisqa sumaq gobiernoykimanta yachachinankupaq’, nispa (Sal. 145:10-12). Jehova Diosta kuyaspanchikqa hinaspa payman sunqu kaspanchikqa, paymantam sunqumanta runakunaman willakuyta munasunchik. Ichaqa unquspa utaq yuyaqña kaspanchikqa manañapaschá atinchikchu wasin-wasin Diosmanta willakuytaqa. Chaynaqa, ¿imatam ruwachwan? Yuyarinanchikmi doctorkunawan utaq hospitalpi kaqkunawan rimaspanchik Jehova Dios hatunchasqanchikta. Jehova Diosta yupaychasqanchikrayku carcelpi kaspanchikqa, ¿imatam ruwachwan? Chaypipas atichwanmi runakunaman Jehova Diosmanta willakuytaqa. Chay ruwasqanchikwanmi Jehova Diosqa kusikun (Prov. 27:11). Payqa kusikuntaqmi ayllunchikkuna mana yupaychachkaptinkupas ñuqanchik yupaychaptinchikqa (1 Ped. 3:1-4). Llumpay sasachakuypi kaspanchikpas atichwanmi Jehova Dios hatunchayta, paypa amistadninkuna kayta hinaspa iñiyninchikpi ñawpariytapas.

20, 21. Iñiyninchikpi ñawparisqanchikta qawaspanku, ¿imatam hukkunapas ruwanqaku?

²⁰ Jehova Diosqa bendeciwasunmi amistadnin kananchikpaq hinaspa payta yupaychanapaq hinalla kallpanchakuptinchikqa. Diosmanta willakunapaq astawan tiempochakuspanchikqa, atisunmi Diospa tukuy ima ruwananmanta achka runakunaman yachachiyta. Atichwantaqmi astawanraq iñiqmasinchikkuna yanapaytapas. Diospa llaqtanpi yanapakunanchikpaq kallpanchakusqanchikta qawaspankum iñiqmasinchikkunaqa astawanraq kuyawasunchik.

²¹ Hayka wataña Jehova Diosta yupaychaspanchikpas, llapanchikmi atichwan paypa allin amistadnin kaytaqa hinaspa iñiyninchikpi ñawpariytapas. Qatiqninpim yachasun hukkunata iñiyninpi ñawparinankupaq imayna yanapananchikmanta.