1, 2. (1) ¿Imanasqataq Jehova Diosta wakinpi tapunchik “haykapikamataq chaynaqa kanqa” nispanchik? (2) ¿Huchachu kanman “haykapikamataq chaynaqa kanqa” nispa tapukuyninchik?

DIOSMANTA willakuq Isaiaswan Habacucmi ñakariykuna kasqanta qawaspanku Diosta tapurqaku: ‘¿Haykapikamataq chaynaqa kanqa [Jehova] Dioslláy?’, nispanku (Is. 6:11; Hab. 1:2). Kamachiq Davidpas pichqa kutikamam chaynata tapurqa Salmo 13 capitulopi (Sal. 13:1, 2). Jesuspas yaqa chaynatam nirqa mana iñiyniyuq runakunata qawaspan (Mat. 17:17). Chaynaqa, ñuqanchikpas manam hukmanyananchikchu wakinpi chaynata tapukuspanchikqa.

² Ichapas imawanpas ñakarichkanchik, unquchkanchik utaq machu-payayasqaña tarikunchik. Wakinpiqa ichapas ‘sasallaña punchawkunapi’ kawsasqanchikrayku hukmanyasqa tarikunchik (2 Tim. 3:1). Utaq runakunapa mana allin kawsasqankuta qawaspanchik hukmanyanchik. Chayrayku ichapas Jehova Diosta tapunchik: “¿Haykapikamataq chaynaqa kanqa?”, nispanchik. ¿Huchachu  kanman chayna tapukuyninchik? Manam. Ñawpaq tiempopi Diosta yupaychaqkunapas chaynatam tapukurqaku, chayna tapukusqankumantaqa Diosqa manam piñakurqachu, chayta yachasqanchikmi kallpanchawanchik.

3. ¿Imam yanapawasunchik sasachakuykunapi tarikuptinchik?

³ ¿Imam yanapawasunchik chayna sasachakuykunapi tarikuptinchik? Pacienciakuq kasqanchikmi. Jesuspa wawqin Santiagom Diospa yanapakuyninwan kaynata qillqarqa: “Chaynaqa wawqi-panillaykuna, señorninchik chayaramuspa kaypi kanan tiempokamayá pacienciakuychik”, nispa (Sant. 5:7). Chaynaqa, llapanchikmi suyayta yachananchik. Ichaqa, ¿imaynataq pacienciakuq runaqa, hinaspa imaynatam pacienciakuq kasqanchikta qawachichwan?

4, 5. (1) ¿Imaynataq pacienciakuq runaqa? (2) ¿Imatam Santiagoqa yachachirqa pacienciakuymanta? (Qaway 3 kaq paginapi dibujota).

⁴ Bibliapa nisqanman hinaqa, Diospa chuya espiritunpa yanapakuyninwanmi pacienciakuyta yachanchik. Diospa mana yanapakuyninwanqa, pantaq runakuna kasqanchikraykum llumpayta sasachakuchwan pacienciakuq kananchikpaqqa. Pacienciakuq kayqa Diospa regalonmi, chayna kaspanchikqa Jehova Diostawan runamasinchikkuna kuyasqanchiktam qawachisunchik. Mana pacienciakuq kaptinchikmi ichaqa kuyanakusqanchik chiriyarunqa (1 Cor. 13:4; Gal. 5:22). Ichaqa, ¿imaynataq pacienciakuq runaqa? Pacienciakuq runaqa sasachakuykunapipas allin kaqkunapi piensaspanmi hawkalla tarikun (Col. 1:11; Sant. 1:3, 4). Chaymantapas pacienciakuq runaqa ñakarichiptinkupas manam kutipakunchu, chayna runaqa ima sasachakuypiña kaspanpas Jehova Diospa munaynintam ruwan. Bibliaqa ninmi pacienciakuyta utaq suyayta yachananchikpaq. Chaytam yachanchik Santiago 5:7, 8 (qaway) nisqanpi.

⁵ ¿Imanasqam suyananchik Jehova Dios tukuy imata allichananta? Santiagom pacienciakuq kananchikmanta yachachispan willakurqa chakrapi llamkaqmanta. Chakrapi llamkaqkunaqa kallpanchakunkum kawsaykunata tarpunankupaq, ichaqa manam imatapas ruwayta atinmankuchu paramunanpaqqa hinaspa kawsaykuna wiñananpaqqa. Manataqmi imatapas ruwayta atinmankuchu chaylla tiempo pasarunanpaqpas. Chaynaqa, pacienciawanmi suyanan “chakrapi tarpusqan rurunanta”. Yaqa chaynam ñuqanchikpas suyachkanchik tukuy imakuna nisqanta Jehova Dios ruwananta (Mar. 13:32, 33; Hech. 1:7). Ichaqa manam imatapas ruwachwanchu nisqanta chaylla ruwarunanpaqqa, chaymi chakrapi llamkaq runa hina, ñuqanchikpas pacienciawan suyananchik.

6. ¿Imatam yachachiwanchik Diosmanta willakuq Miqueasqa?

⁶ Kay tiempopi hinam, Diosmanta willakuq Miqueaspa tiemponpipas sasachakuykuna karqa. Payqa mana allin kamachiq Acazpa tiemponpim yacharqa. Chay punchawkunapi runakunaqa mana allinllatañam ruwaqku (qaway Miqueas 7:1-3). Miqueasqa yacharqam chay runakunapa mana allin ruwasqankuta  chinkachiytaqa mana atisqanta, chaymi nirqa: ‘Ñuqam ichaqa [Jehova] Diosllapi suyay-suyasaq. Salvaqniy Diosllapim confianzawan suyallasaq. Diosniy uyariwananpaqmi ñuqaqa suyallasaq’, nispa (Miq. 7:7). Miqueasqa pacienciawanmi suyarqa. Chaynam ñuqanchikpas pacienciawan suyayta yachananchik.

7. ¿Imanasqam kusisqa suyananchik tukuy nisqanta Jehova Dios ruwananta?

⁷ Miqueaspa hina iñiyninchik kaptinqa, hawkam suyasunchik Jehova Dios tukuy imata allichananta. Yuyaymanasun illananpaq carrota suyaq runapi, payqa carro mana hamuptinmi piñakuspan suyan. Ichaqa illananraykum piñakuspanpas suyaylla-suyanan. Ñuqanchikmi ichaqa mana chay runa hinachu suyachkanchik. Yachanchikmi wiñay kawsayta Jehova Dios tanteasqan punchawpi quwananchikmanta, chaymi kusisqa suyanchik wiñay kawsayta quwananchikta. Kasukunchiktaqmi bibliapa kayna nisqantapas, ninmi: ‘Pacienciakuspa hinaspa kusikuspa tukuy imata aguantaychik’, nispa (Col. 1:11, 12). Jehova Diosqa llakikunmanmi chaskinanchik kaqta hukmanyasqallaña suyaptinchikqa hinaspa “llumpaytam unamuchkan” nispa suyaptinchikqa (Col. 3:12).

8. ¿Imakunapim yuyaymanananchik Diosman sunqu runakunamanta yachaspanchik?

⁸ ¿Imataq yanapawasun nisqankunata Dios ruwananta kusisqa suyanapaq?  Chaypaqmi yanapawasun ñawpaq tiempopi Diosman sunqu runakunamanta yachayninchik, paykunam pacienciakuspa suyarqaku Diospa nisqankuna ruwakunanta (Rom. 15:4). Kay yachachikuypi paykunamanta yachaspa, kaykunapi yuyaymanasun: ¿Hayka tiempotaq nisqankunata Dios ruwananta suyarqaku? ¿Imanasqataq suyarqaku? Hinaspa ¿ima bendicionkunatam chaskirqaku pacienciakusqankurayku?

9, 10. ¿Hayka watakunataq Abrahanwan Saraqa suyarqaku Diospa wakin promesankuna cumplikunanta?

⁹ Rimarisun Abrahanmantawan warmin Saramanta. Paykunaqa Diospi ‘iñisqankurayku hinaspa pacienciakusqankuraykum’ ‘Diospa prometesqanta chaskirqaku’. Bibliam nin: “Chaynapim Abrahanqa pacienciawan suyaspan, Diospa prometesqanta chaskirqa”, nispa. Jehova Diosqa Abrahantam prometerqa bendecinanmanta hinaspa miraynin achkallaña kananmantapas (Heb. 6:12, 15). Ichaqa, Diospa prometesqanmi unay tiempomantaña cumplikunan karqa, chayraykum Abrahanqa pacienciakuspan suyanan karqa. Diospa prometesqanqa cumplikuytam qallaykurqa 1943 watapa 14 nisan killanpi Jesucristopa tiemponmanta ñawpaqtaraq. Chay punchawmi Abrahanwan Sara hinaspa wasinpi lliw kaqkunapas Eufrates mayuta chimparqaku, hinaspa chayarurqaku Diospa prometesqan allpaman. Ichaqa churin Isaac nacenankamaqa 25 watakunam Abrahanqa suyarqa, willkan Esau hinaspa Jacob nacenankamañataqmi 60 watakunataraq (Heb. 11:9).

¹⁰ ¿Yaqachu Abrahanqa prometesqa allpapi herenciata chaskirqa? Bibliam nin: “Kay allpapiqa manam chakin saruykunallanpaqpas ima herenciatapas paymanqa qurqachu, chaywanpas manaraq churiyuq kachkaptinmi Diosqa prometerqa kay allpata payman qunanpaq chaynapi payña dueñochakunanpaq, prometerqataqmi mirayninkunamanpas qunanpaq”, nispa (Hech. 7:5). Eufrates mayuta Abrahan chimpasqanmantaqa, 430 watakuna pasaytañam mirayninkunaqa Diospa llaqtan karqaku, paykunam chay prometesqa allpapiqa yachananku karqa (Ex. 12:40-42; Gal. 3:17).

11. (1) ¿Imanasqataq Abrahanqa Diospa lliw promesankuna cumplikunanta pacienciawan suyarqa? (2) ¿Ima bendicionkunatam Abrahanqa chaskinqa pacienciawan suyasqanrayku?

¹¹ Abrahan kawsanankamaqa manam Diospa lliw promesankunachu cumplikurqa, ichaqa pacienciakuspanmi cumplikunanta kusisqa suyarqa. ¿Imanasqa? Jehova Diospi anchata iñisqanraykum (qaway Hebreos 11:8-12). ¡Mayna kusisqam Abrahanqa tarikunqa musuq pachapi kawsarimuspan! Bibliapim qawanqa paymanta hinaspa mirayninkunamanta qillqakusqanta. * Kusisqataqmi kanqa Diospa munaynin ruwakunanpaq yanapakusqanmanta hinaspa paynintakama Jesus chayamusqanmanta yachaspan. Musyakunqachá achka watakuna pacienciawan suyasqanqa mana yanqapaq kasqanta.

12, 13. (1) ¿Imanasqataq Joseyqa pacienciakunan karqa? (2) ¿Piñasqachu Joseyqa karqa llakillapiña kasqanmanta?

 ¹² Kunanñataq rimarisun Abrahanpa miraynin Joseymanta. Paypas pacienciakunanmi karqa, ¿imanasqa? Paytaqa 17 watanpi kachkaptinmi wawqinkuna rantikururqaku sirviente kananpaq. Chaymantañataqmi tumparqaku patronninpa warminta abusaruyta munasqanmanta. Chaymi carcelpi wichqasqa karqa (Gen. 39:11-20; Sal. 105:17, 18). Joseyqa Diosman sunqu kaspanpas llakillapiñam tarikurqa. Ichaqa 13 wata pasaytam manaña chaynachu karqa. Carcelmantam hurqururqaku, hinaspam Egipto nacionpi huknin kamachiq runa karqa (Gen. 41:14, 37-43; Hech. 7:9, 10).

¹³ ¿Piñasqachu Joseyqa karqa llakillapiña tarikusqanmanta? ¿Jehova Dios saqirusqantachu piensarqa? Manam, aswanmi munasqanta Dios ruwananta pacienciakuspan suyarqa, ¿imanasqa? Jehova Diospi anchata iñisqanraykum. Joseyqa yacharqam Jehova Diospa makillanpi tukuy imapas kasqanta. Chayraykum wawqinkunata nirqa: ‘Ama manchakuychikchu, ñuqaqa manam Dioschu kani. Qamkunam mana allinta piensarqankichik ñuqapa contraypi, aswanqa Diosmi allinpaq cambiarurqa kay qawasqaykichikpi hina ruwananpaq, chaynapi achka runakunata kawsachinanpaq’, nispa (Gen. 50:19, 20). Joseyqa yacharqam Diospa bendicionninkunata chaskinanpaq suyasqanqa ancha allin kasqanmanta.

14, 15. (1) ¿Hayka watataq Davidqa pacienciawan suyarqa kamachinanpaq? (2) ¿Imataq Davidta yanaparqa llakinkuna tukunanta hawkalla suyananpaq?

¹⁴ Kamachiq Davidpas anchatam ñakarirqa. Mozollaraq kachkaptinmi Jehova Diosqa Israel nacionta kamachinanpaq akllarqa, chaywanpas 15 watatam suyanan karqa castankunata kamachinanpaq (2 Sam. 2:3, 4). Chay suyasqanpim Davidqa ayqikunan karqa kamachiq Saul wañuchiyta munasqanrayku. * Chayraykum Davidqa mana llaqtanpichu yacharqa, aswanqa machaykunapi hinaspa chunniqkunapim. Tiempo risqanman hinam kamachiq Saulqa guerraman risqanpi wañukurqa. Chayna kaptinpas, Davidqa 7 watataraqmi suyarqa llapallan Israel runakunata kamachinanpaq (2 Sam. 5:4, 5).

¹⁵ Davidqa Salmo 13 capitulonpim pichqa kutikama Jehova Diosta tapurqa haykapikama sasachakuynin kananmanta. Chaymantam nirqa: ‘Ñuqaqa kuyakuynikipim hapipakullani, salvawasqaykimantam sunqullaypas kusikun. Dios taytamanmi ñuqallayqa takillasaq, kuyakuyninmantam ñuqallayqa yupaychasaq’, nispa (Sal. 13:5, 6, Chuya Qellqa 2012). Chaynaqa, ¿imataq Davidta yanaparqa llakinkunata Jehova Dios chinkachinanta hawkalla suyananpaq? Diospa kuyakuyninmanta mana iskayrayasqanmi. Yuyaymanarqataqmi ñawpaqpi Dios imayna yanapasqanmantapas. Chaymi Davidqa mana amispan hinalla suyarqa.

16, 17. ¿Imaynatam Jehova Dioswan Jesusqa suyay yachasqankuta qawachichkanku?

 ¹⁶ Jehova Diosqa pimantapas aswan pacienciakuq kasqanraykum, ñuqanchiktapas niwanchik pacienciakuq kananchikpaq (qaway 2 Pedro 3:9). Diosqa unay watam hawka suyarqa Eden huertapi satanaspa rimasqankuna llulla kasqanta yachakunanta. Suyachkantaqmi sutin chuyanchasqa kanantapas. Chaykuna ruwakuptinqa ‘mayna kusisqam Diospi llapallan suyaqkunaqa’ kasunchik (Is. 30:18).

¹⁷ Jesuspas hawkam suyarqa tukuy imakunapas ruwakunanta. Payqa kay allpa pachapi kaspanmi wañukunankama Diosman sunqu karqa. 33 kaq watapiñataqmi Jesusqa hanaq pachaman kutispan taytanta nirqa runakunata yawarninwan rantisqanmanta. Ichaqa 1914 kaq watakamaraqmi suyanan karqa kamachiyta qallarinanpaqqa (Hech. 2:33-35; Heb. 10:12, 13). Hinaspapas waranqa wataraqmi suyanan kanqa kamachiyta tukuspan lliw chiqniqninkunata chinkachinanpaq (1 Cor. 15:25). Chayna unaytaña suyananchik kaptinpas, manam yanqapaqchu kanqa.

18, 19. ¿Imataq yanapawasun hinalla pacienciawan suyananchikpaq?

¹⁸ Chaynaqa, llapallanchikmi mana amispa pacienciawan suyananchik. ¿Imataq chaypaq yanapawasun? Chuya espiritunta quwananchikpaq Diosta mañakuymi. Yuyarinanchikmi chuya espiritupa yanapakuynillanwan pacienciakuq kayta atisqanchikmanta (Efes. 3:16; 6:18; 1 Tes. 5:17-19). Chaynaqa, hinallam Jehova Diospa yanapakuyninta mañakunanchik pacienciawan tukuy imata atipananchikpaq.

¹⁹ Chaymantapas, yuyarinanchikmi Abraham, Josey hinaspa David, Jehova Diospa tukuy ima nisqankuna ruwananta imanasqa pacienciawan suyasqankumanta. Paykunaqa manam munasqallankutachu ruwarqaku nitaq kikillankupichu piensarqaku, aswanmi Jehova Diospi hapipakurqaku, hinaspapas imatapas ruwananmantam mana iskayrayarqakuchu. Paykunapa tukuy ima chaskisqankupi yuyaymanaypas yanapawanchikmi suyayta yachananchikpaq.

20. ¿Imapaqmi kallpanchakunanchik?

²⁰ Imaña sasachakuykuna kaptinpas kallpanchakunanchikmi pacienciakuq kananchikpaq. Wakinpiqa hinallachá tapukusun: “¿Haykapikamataq chaynaqa kanqa [Jehova] Diosllay?”, nispa (Is. 6:11). Ichaqa chuya espiritupa atiyninwanmi Jeremias hina nisunchik: ‘[Jehova] Diosmi kapuqniyqa, chayraykum payllapi hapipakullasaq’, nispa (Lam. 3:21, 24, CQ12).