1. ¿Imanasqam nichwan Jehova Diosqa qukuykuq kasqanmanta?

TUKUY ima manaraq kachkaptinmi Jehova Diosqa sapallan kachkarqa. Sapallan kananmantaqa Diosninchikqa angelkunata hinaspa runakunatam unanchaykurqa. Payqa ‘kusikuq Diosmi’ hinaspapas allin kaqkunata qukuqmi (1 Tim. 1:11; Sant. 1:17). Jehova Diosqa kusisqa kananchiktam munan, chaymi qukuykuq kananchikpaq yachachiwanchik (Rom. 1:20).

2, 3. (1) ¿Imanasqataq qukuykuq runakuna kanchik? (2) ¿Imakunamantam kay yachachikuypi yachasunchik?

² Jehova Diosqa runakunatam unancharqa kikinman rikchakuqta (Gen. 1:27). Pay hina qukuykuq kananchikpaqmi unanchawarqanchik, chaymi kusisqa kananchikpaqqa payta qatipakunanchik runamasinchikkunapa allinninta maskaspa  hinaspa qukuykuq kaspapas (Filip. 2:3, 4; Sant. 1:5). Atichwanmi Jehova Dios hina qukuykuq kaytaqa, pantaq runakuna kaspapas.

³ Bibliaqa yachachiwanchikmi qukuykuq kananchikpaq. Chaymi yachananchik imatam biblia nin qukuykuq kanamanta. Kay yachachikuypim yachasunchik qukuykuq kaspaqa Diospa chaskisqan kananchikmanta, hinaspa Diospa kamachiwasqanchikta ruwanapaq imayna yanapawananchikmantapas. Yachasuntaqmi qukuykuq kaspaqa kusisqa kananchikmanta, hinaspa mana amispa hinalla qukuykuq kanamantapas.

4, 5. Jehova Dioswan Jesusqa, ¿imaynatam qawachiwarqanchik qukuykuq kasqankuta?

⁴ Jehova Diosqa llumpaytam kusikun payta qatipakuspa qukuykuq kaspanchikqa (Efes. 5:1). Diosqa kusisqa kananchiktam munan, chaymi sumaqta unanchawarqanchik hinaspa kay allpa pachatapas tukuy imayuqta unancharqa (Sal. 104:24; 139:13-16). Chaymi qukuykuq kaspa hukkunata kusichispaqa, Jehova Diosta hatunchasunchik.

⁵ Diosta yupaychaqkunaqa Jesustapas qatipakunanchikmi, payqa kay pachapi kachkaspanmi qawachirqa qukuykuqllaña kasqanmanta. Kikinmi nirqa: “Runapa churinpas manam servichikuqchu hamurqa aswanqa servinanpaqmi hinaspa vidanta quspan achka runakunata librananpaqmi”, nispa (Mat. 20:28). Chaymi apostol Pablo nirqa: “Cristo Jesuspa imayna piensasqanman hinayá piensaychik, Cristoqa Dios hina kachkaspanpas manam munarqachu Diospa rantinpi churakuytaqa [...] aswanmi imayna kasqanta saqispan sirviente hinaña rikurirurqa”, nispa (Filip. 2:5-7). Hinaptinqa sunqunchikpim tapurikunanchik: “¿Astawanraqchu kallpanchakuyman Jesusta qatipakunaypaq?”, nispa (qaway 1 Pedro 2:21).

6. Samaria llaqtayuq allin runamanta rikchanachiywanqa, ¿imatam Jesusqa yachachiwanchik? (Qaway 15 kaq paginapi dibujota).

⁶ Jehova Diospa chaskisqan kananchikpaqqa payta hinaspa churin Jesustam qatipakunanchik. Chaypaqqa runamasinchikkunapa allinnintam maskananchik hinaspa atisqanchikman hina yanapaykunanchik. Samaria llaqtayuq allin runamanta rikchanachiypim, Jesusqa yachachiwarqanchik runamasinchikkuna maymantaña kaptinkupas yanapananchikmanta (qaway Lucas 10:29-37). Jesusqa chay rikchanachiytam willarqa huk judio runa kaynata tapuptin: ‘¿Pitaq runamasiyqa?’, nispa. Chay rikchanachiywanmi Jesusqa yachachiwanchik Diospa chaskisqan kanapaqqa, Samaria llaqtayuq allin runa hina qukuykuq kanamanta.

7. (1) ¿Imatam satanasqa Eden huertapi nirqa? (2) ¿Imata ruwaspam qawachinchik Diosta kasukuyqa allinninchikpaq kasqanmanta?

⁷ Diosta yupaychaqkunaqa kallpanchakunanchikmi qukuykuq kanapaq. ¿Imanasqa? Satanasqa Eden huertapim Adantawan Evata nirqa Diosta qipanchaspanku munasqankuta ruwaspankuqa kusisqa kanankumanta. Kikillanpi piensasqanraykum Evaqa Dios hina kayta munarqa, Adanñataqmi kikillanpi piensasqanrayku Diosta  kasukunanmantaqa warminpa nisqanta kasukurqa (Gen. 3:4-6). Chaymi kikillankupi piensasqankurayku mana allinpi tukurqaku. Kikillanchikpaq imatapas munaspanchikqa manam kusisqachu kasun. Chaynaqa, kikillanchikpi mana piensaspaqa hinaspa qukuykuq kaspaqa, qawachisunmi Jehova Diosta kasukuyqa allinninchikpaq kasqanmanta.

8. ¿Pikunapim Adanwan Evaqa piensananku karqa?

⁸ Jehova Diosqa Adantawan Evatam kamachirqa wawa-churiyuq kaspanku kay allpa pachata huntanankupaq (Gen. 1:28). Imaynam Jehova Diospas runakunapa allinninkuta maskan, chaynam Adanwan Evapas mirayninkunapi piensaspanku allinninkuta maskananku karqa. Mirayninkuna kusisqa kanankupaqqa kay allpa pachatam huertayachinanku karqa. Chaypaqqa lliwmi huk sunqulla llamkananku karqa.

9. ¿Imanasqataq Adanpa mirayninkunaqa kusisqa kanmanku karqa enteron pachata huertayachispanku?

⁹ Adanpa mirayninkuna enteron kay allpa pachata sumaqta huertayachispankuqa Diospa munaynin ruwasqa kananpaqmi yanapakunmanku karqa, chaynapim Diospa samanan punchawman yaykunmanku karqa (Heb. 4:11). ¡Maynatachá runakunaqa kusikunmanku karqa! Chaymantapas  Jehova Diosqa paykunatam achkanpi bendecinman karqa, hukkunapa allinninta maskasqankurayku.

10, 11. ¿Imaynatam runakunaman willakunapaq hinaspa yachachinapaq kamachikuytaqa kasukuchwan?

¹⁰ Jehova Diosqa kamachiwanchikmi paymanta runakunaman willakunanchikpaq hinaspa yachachinanchikpaq, chaynapi paykunapas Diosta servinankupaq. Chayta ruwananchikpaqqa sunqumantam Diosta hinaspa runamasinchikkunata kuyananchik. Runamasinchikkunata kuyaspaqa Diosmanta yachachiytam munasun.

¹¹ Apostol Pablom nirqa paypas chaynataq iñiqmasinkunapas ‘Diospa llamkaqmasinkuna’ kasqankuta. Chaynataqa nirqa Diosmanta runakunaman yachachisqankuraykum (1 Cor. 3:6, 9). Ñuqanchikpas ‘Diospa llamkaqmasinkuna’ kaytaqa atichwanmi. ¿Imaynata? Tiemponchikta, kallpanchikta hinaspa kapuqninchikkunata Diosmanta willakunapaq servichikuspam. ¡Mayna kusikunapaqmi Diospa llamkaqmasin kayqa!

12, 13. ¿Imaynataq tarikunchik Diosmanta runakunaman yachachispanchik?

¹² Tiemponchikta hinaspa kallpanchikta runakunaman Diosmanta willakunapaq allinta servichikuspaqa, ancha kusisqam kanchik. Achka iñiqmasinchikkunam ninku Diosmanta runakunaman yachachiyqa, ima ruwaymantapas astawan kusichisqankumanta. Ñuqanchikpas anchatam kusikunchik yachachisqanchik runakuna bibliamanta imam kaqta yachaspanku, kusisqa kasqankuta, Diosta astawan kuyasqankuta, mana allin ruwaykuna saqisqankuta hinaspa yachasqankumanta hukkunaman willakusqankuta qawaspanchik. Jesuspas anchatam kusikurqa 70 qatiqninkuna Diosmanta willakusqankumanta ‘kusisqallaña kutimusqankuta’ qawaspan (Luc. 10:17-21).

¹³ Enteron pachapi Diosta yupaychaqkunaqa, kusikunchikmi runakuna Diospa palabranta chaskispanku allintaña kawsakusqankuta qawaspanchik. Piensarisun Ana sutiyuq sipas iñiqmasinchikpi. Payqa Diosmanta willakuypi yanapakunanpaqmi Europa lawman astakururqa. * Paymi nin: “Jehova Diosmanta willakuspaymi bibliamanta astawan yachay munaq runakunata tarini, chaywanmi anchata kusikuni. Wasiymanpas kusisqallañam kutini. Ñuqallapi piensanaymantaqa astawanraqmi bibliamanta yachachisqay runakunapi piensani. Chaymi bibliapi yanapakuykunata maskani sasachakuyninkunapi utaq llakinkunapi yanapaykunaypaq. Chaykunata ruwaspaymi musyakuni bibliapa kayna nisqanqa chiqap kasqanmanta: ‘Quqmi aswan kusisqaqa imapas chaskiqmantaqa’”, nispa (Hech. 20:35).

14. Runakuna mana anchata uyariwaptinchikpas, ¿imanasqataq kusisqa kachwan?

¹⁴ Yachasqanchik lawpi runakuna mana uyariwaptinchikpas, hawkañam tarikunchik paykunaman willakusqanchikwan. Ezequielta nisqanman hinam ñuqanchiktapas Jehova Dios kaynata niwanchik: ‘Qamqa imam nisqaytam willanki uyariptinku utaq mana uyariptinkupas’, nispa (Ezeq. 2:7; Is. 43:10). Willakusqanchikta runakuna  uyariptinkupas utaq manapas, Diosninchikmanta willakuspanchikmi kusisqa tarikunchik. Payqa manam qunqanchu paypaq imapas ruwasqanchiktaqa (qaway Hebreos 6:10). Huk iñiqmasinchikmi nirqa: “Ñuqanchikqa tarpuchkaq hinaspa parquchkaq hinam Diosmanta runakunaman willakunchik, hinaspam paykunata yanapananpaq Diosta mañakunchik”, nispa (1 Cor. 3:6).

15. ¿Imapas ruwasqanchikmanta agradecekuq runakunallawanchu qukuykuq kananchik? Chaymanta rimarimuy.

¹⁵ Jesusqa munanmi kusisqa kananchikta, chaymi kaynata kamachiwanchik: “Quychikyá, hinaptinqa runakunapas qusunkichikmi. Achka-achkatam millqaynikichikman talliykusunkichik ñiti-ñitirispa, taspi-taspirispa hinaspa huntay-huntayta. Hukkunata imayna ruwasqaykichikman hinam paykunapas ruwasunkichik”, nispa (Luc. 6:38). Achka runakunam agradecekunku paykunapaq imapas ruwasqankuwan. Manamá lliw runakunachu agradecekunqaku paykunapaq imapas ruwasqanchikmantaqa, ichaqa wakinkum agradecekuspanku hukkunawan qukuykuq kanmanku. Chaymi mana amispa hinalla hukkunapaq allinkunata ruwananchik, mana agradecekusqankuta qawaspanchikpas. Ichapas chay ruwasqanchikwan mana musyaylla pitapas yanapachwan.

16. ¿Pikunawantaq qukuykuq kananchik hinaspa imanasqa?

¹⁶ Pipas sunqumanta qukuykuq kaqqa manam suyanchu hukkuna imatapas qunantaqa. Jesusmi nirqa: “Mikuyman  qayaspaykiqa qayayá: Wakchakunata, wistukunata, qiwi makiyuqkunata hinaspa ñawsakunata, hinaspaqa kusisqam kanki, paykunapaqariki manam imanpas kanchu kutichipusunaykipaq”, nispa (Luc. 14:13, 14). Bibliaqa ninmi qukuykuq hinaspa “wakcha runapi yuyaymanaq runaqa” bendecisqa hinaspa kusisqa kananmanta (Prov. 22:9; Sal. 41:1). Arí, hukkunatam yanapanchik kusichiwasqanchikrayku.

17. ¿Imakunata ruwaspam kusisqa kasunchik?

¹⁷ Apostol Pablom Jesuspa nisqanta yuyarispan nirqa: “Imapas quqmi aswan kusisqaqa imapas chaskiqmantaqa”, nispa. Chaywanqa manam nichkarqachu hukkunata imapas kapuqninchikkunallawan yanapanamantachu. Aswanqa nichkarqam kallpanchaykunamanta, imapipas yanapaykunamanta hinaspa yachachinamantapas (Hech. 20:31-35). Pablopas hukkunatam kuyakuywan yanaparqa, yachachirqa hinaspa paykunapaq tiempochakurqa. Chaytam ñuqanchikpas qatipakunanchik.

18. ¿Imatam yachaysapa runakuna ninku?

¹⁸ Yachaysapa runakunapas ninkum imatapas hukkunaman quspaqa kusisqa kasqanchikmanta. Huk qillqapas ninmi runakunaqa hukkunapaq imatapas ruwaspanku aswan kusisqa tarikusqankumanta. Wakin yachaysapakunapas ninkum hukkunata yanapayqa allinninchikpaq kasqanmanta. Chaymi wakin doctorkunaqa runakunata ninku mana imallapaq runamasinkuta yanapanankupaq, chaynapi aswan kusisqa tarikunankupaq hinaspa mana chaylla unqunankupaq. Ñuqanchikqa chaytaqa yachanchikñam, bibliapi chaymanta Jehova Dios yachachiwasqanchikrayku (2 Tim. 3:16, 17).

19, 20. ¿Imanasqataq kallpanchakunanchik qukuykuq kananchikpaq?

¹⁹ Runakunaqa kikillankupaq munaqllañam kanku, chaymi wakinpiqa sasa kanman qukuykuq kayqa. Ichaqa Jesusmi nirqa Jehova Diosta tukuy sunqunchikwan, tukuy vidanchikwan, tukuy yuyayninchikwan hinaspa tukuy kallpanchikwan kuyananchikpaq. Nirqataqmi runamasinchikta kikinchikta hina kuyananchikpaqpas (Mar. 12:28-31). Kay yachachikuypi yachasqanchikman hinaqa, Diosta kuyaqkunaqa payta qatipakunanchikpaqmi kallpanchakunchik. Jehova Dioswan Jesusqa qukuykuqllañam kanku, paykunaqa munankum paykunata qatipakuspa kusisqa kananchikta. Qukuykuq kanapaq kallpanchakuspaqa, Diostam hatunchasunchik hinaspapas bendecisqam kasunchik.

²⁰ Ñachá kallpanchakuchkanchik hukkunata yanapanapaq, astawanraqchá iñiqmasinchikkunata (Gal. 6:10). Mana amispa hinalla hukkunata yanapaspanchikqa, paykunaqa agradecekuwasunchikmi hinaspapas kuyawasunchikmi. Ñuqanchikpas kusisqam kasunchik. Proverbios 11:25 nin: ‘Kuyakuywan qukuykuq runaqa tukuy imayuqmi kanqa, runamasinman mikuykachiq runaqa saksachisqam kanqa’, nispa. Qatiqnin yachachikuypim yachasunchik imakunapi qukuykuq kanamanta hinaspa kuyakuywan imaynata yanapanamantapas.