1, 2. ¿Imaynatam Romanos 5:12 yanapawanchik?

ROMANOS 5:12 nin: “Chullalla runapa huchanwanmi lliw runakuna huchayuq rikurirurqa, huchawantaqmi wañuypas rikurirurqa. Chaynapim wañuyqa lliw runakunaman mirarurqa lliw huchallikurusqankurayku”, nispa. Bibliapa kayna nisqantam runakunaman sapa kuti yachachinchik.

² Romanos 5:12 nisqantaqa ñawinchanchiktaqmi ¿Imatapunim Bibliaqa yachachin? sutiyuq qillqapa 3, 5 hinaspa 6 yachachikuyninkunata warmanchikwan hinaspa huk runakunawanpas estudiaspanchik. Chaywanmi yachachinchik kay pacha imanasqa mana sumaq huerta kasqanmanta, imanasqa Jesuspa wañusqanmanta hinaspa imanasqa wañusqanchikmantapas. Yanapawanchiktaqmi Jehova Dioswan amistadninchikta wiñachinanchikpaq, tukuy sunquwan kasukunanchikpaq hinaspa hamuq tiempopi tukuy imata Dios ruwananmanta mana iskayrayanapaqpas.

3. ¿Imaynam llapallan runakuna kanchik?

 ³ Llapanchikmi pantaq runakuna kasqanchikrayku sapa punchaw pantanchik. Chayna kasqanchikta yachaspanmi Jehova Diosqa llakipayawanchik hinaspa pampachawanchik (Sal. 103:13, 14). Jesusmi bibliapi yachachiwanchik Dios pampachawananchikpaq mañakunamanta (Luc. 11:2-4). Jehova Dios huchanchikkunata pampachaykuwaptinchikqa manañam yuyananchikñachu. Yachasunyá imanasqa Jehova Dios huchanchikta pampachawasqanchikmanta.

4, 5. (1) ¿Imam yanapawanchik Jehova Dios pampachawasqanchikta yachanapaq? (2) ¿Imataq ‘Diospa ancha kuyakuyninqa’?

⁴ Imanasqa Jehova Dios huchanchikta pampachawasqanchikmanta yachanapaqmi Romanos qillqa yanapawanchik, astawanraqmi 6 kaq capitulonqa. Romanos 3:23, 24 nisqanpim llapanchik huchayuq kasqanchikmanta rimaspan apostol Pablo nirqa: “Diosqa librawananchikpaq Cristo Jesuspa pagasqanwanmi allin ruwaqta hinaña paykunata qawan, chayqa ancha kuyakuyninta Dios qawachisqanrayku mana imallapaq qusqan regalom”, nispa. ‘Diospa ancha kuyakuyninmanta’ Pablo rimaspanqa, nichkarqam pantaq runakuna kaptinchikpas allin kaqta mana imallapaq Diospa ruwasqanmanta.

⁵ Huk yachaysapa runam nin: “Diospa utaq Jesuspa ancha kuyakuyninmanta bibliapi rimaspanqa, runakunata huchamantawan wañuymanta librasqanmantam rimachkan”, nispa. Chaymi Musuq pachapi kawsaqkunapaq Diospa palabran bibliapi ‘Diospa ancha kuyakuynin’ rimayqa rikurin. Qawasun imakunata ñuqanchikrayku Diospa ruwasqanmanta hinaspa imaynatam Diospa ancha kuyakuynin kunan hinaspa hamuq tiempopipas yanapawasun.

6. ¿Pikunatam Diospa ancha kuyakuyninqa yanapan hinaspa imatam chayrayku chaskinqaku?

⁶ Adan huchallikusqanraykum llapanchik huchayuq kanchik hinaspa wañunchik. Chayraykum biblia nin “chullalla runapa” mana kasukusqanwan llapanchik wañusqanchikmanta. Ichaqa Jehova Diosmi anchata kuyawasqanchikrayku churin Jesucristota kachamurqa lliw runakunapa huchanrayku wañunanpaq (Rom. 5:12, 15, 17). Chaynaqa, llapanchikmi Diospa ancha kuyakuyninwanqa yanapachikuchwan. Jesucristopa kasukusqanraykum mana huchayuqña kasunchik hinaspa wiñay kawsaytapas haypasunchik (Rom. 5:19, 21).

7. ¿Imanasqam Jesuspa ñuqanchikrayku wañusqanqa Diospa ancha kuyakuynin?

⁷ Jesuspa ñuqanchikrayku wañusqanqa Diospa ancha kuyakuyninmi. Kaypi yuyaymanasun: Jehova Diosqa huchamantawan wañuymanta librawananchikpaqmi kuyawasqanchikrayku churinta qumurqa. Ichaqa mana munaspanqa manam churintaqa kachamunmanchu karqa. Chaymantapas, pantaq runakuna kasqanchikraykum Jehova Diospawan Jesuspa ruwasqankutaqa mana chaskinanchikpaq hinachu kanchik. Chayna kaptinchikpas, huchanchikmantam pampachawanchik hinaspapas wiñay kawsaytam quwasunchik. Chayraykum imayna kawsasqanchikwan qawachinanchik Diosta anchata agradecekusqanchikta.

8. ¿Imatam mana piensananchikchu?

⁸ Diosqa pampachawanchikmi huchanchikkunata mayna hatunña kaptinpas. Ichaqa manam piensananchikchu: “Jehova Diosqa kuyakuq kasqanraykum kay mana allin ruwasqaytaqa pampachaykuwanqa”, nispaqa. Chaynam karqaku apostolkunapa tiemponpi Jesuspa wakin qatiqninkunapas (leey Judas 4). Chaynata mana piensananchikpaqmi, ñuqanchikpas mana saqinanchikchu huk runakuna pisi-pisimanta chaynata piensachiwananchiktaqa.

9, 10. ¿Imanasqam Pablo nirqa “huchapaqqa wañusqa hinaña” kasqankumanta?

⁹ Pablom iñiqmasinkunata nirqa “imataña ruwaptinchikpas Diosqa pampachawasunmi” nispa piensayqa mana allin kasqanmanta. Nirqataqmi chaynata mana piensanankupaq. ¿Imanasqa? Huchapaq wañusqa hinaña kasqankuraykum (leey Romanos 6:1, 2). ¿Imatam kaywanqa niyta munachkarqa?

¹⁰ Jesuspa wañukusqanwanmi Diosqa Pablotawan iñiqmasinkunata huchankumanta pampacharqa. Jehova Diosqa chuya espiritunwanmi churinkunata hinaña paykunata akllaykurqa. Diosman sunqu kaspankuqa hanaq pachapim kawsananku karqa hinaspa Jesucristowan kuska kamachinanku karqa. Ichaqa hinallaraqmi kay pachapi kawsachkarqaku. Hinaptinqa, ¿imanasqataq Pabloqa nirqa ‘huchapaq wañusqa hinaña’ kasqankumanta? Mana allin kawsasqankuta saqispanku allintaña kawsasqankuraykum. Pablom Jesusmanta rimaspan nirqa: “Paytaqa manañam wañuyqa munaychakunchu”, nispa. ¿Imanasqa? Mana wañuqpaqña kawsarirusqanraykum. Chaynallataqmi Jesuspa qatiqninkunapas “huchapaqqa wañusqa hinaña” karqaku, ‘Diospaqñataqmi Jesucristorayku kawsakurqaku’ (Rom. 6:9, 11). Manañam ñawpaqpi hinañachu mana allin munaykunawan intuchikurqaku, aswanqa Diospa munasqanman hinaña kawsakunankupaqmi kallpanchakurqaku.

11. ¿Imaynatam ñuqanchikpas “huchapaqqa wañusqa hinaña” kanchik?

¹¹ Ñuqanchikpas Diosta mana riqsisqanchikraykum, mana yacharqanchikchu imakunata Dios chiqnisqanta hinaspa mana allinkunata ruwarqanchik. Chayraykum huchapa sirvienten karqanchik (Rom. 6:19, 20). Ichaqa bibliata estudiaspanchikmi imakunata Diospa chiqnisqanta yacharurqanchik, chayraykum chaykuna ruwayta saqirqanchik hinaspa Jehova Diosta yupaychananchikpaq tanteakuspa bautizakurqanchik. Chaymantapacham tukuy sunqunchikwan Jehova Diosta kasukunchik hinaspa munasqanman hina kawsanchik. Chaynapim ‘huchamantaqa librasqaña kanchik’ hinaspa ‘allin ruwaypa sirvientenña rikurirunchik’ (Rom. 6:17, 18). Chayraykum ñuqanchikpas nichwan “huchapaqqa wañusqa hinaña” kasqanchikta.

12. ¿Imatam sapakama tanteakunanchik?

¹² Pablom nirqa: “Amañayá saqikuychikchu wañuruqlla cuerpoykichikpi hucha munaychakunantaqa, chaynapi cuerpoykichikpa munasqanta mana ruwanaykichikpaq”, nispa (Rom. 6:12). Chaynaqa, sapakamam tanteakunanchik mana allin piensaykuna utaq munaykuna intuwananchikta utaq manapas. Chaymi tapukunanchik: “¿Mana allinkunawan intuchikuspaychu  mana allinkunata ruwani? Icha, ¿chayllachu mana allinkunata umaymanta hurquni?”, nispa. Jehova Diospa ancha kuyakuyninta sunqumanta agradecekuspanchikqa, kallpanchakusunmi Diosta kusichinanchikpaq.

13. ¿Imanasqam mana iskayrayanchikchu allin kaqta ruwananchikmanta?

¹³ ¿Atichwanchu allin kaqta ruwayta? Arí, atichwanmi. Corinto llaqtapi runakunam karqaku suwakuna, qarimasillanwan kakuqkuna, hukwan pierdekuqkuna, taytacha-mamacha yupaychaqkuna hinaspa sinkakuqkuna. Ichaqa Jehova Diosta riqsiruspankum, payta kuyasqankurayku chaykuna ruwaytaqa saqirurqaku hinaspam pinqakurqakuña tukuy chaykuna ruwasqankumantaqa (Rom. 6:21; 1 Cor. 6:9-11). Roma llaqtapi iñiqkunapas paykuna hinam ñawpaq mana allin ruwasqankuta saqirqaku. Chaymi paykunata Pablo nirqa: “Amataqyá cuerpoykichiktaqa quychikchu mana allinkunata ruwanapaq herramientakunata hinaqa, aswanqa Diosmanyá qukuychik wañusqakunapa kasqanmanta kawsarimuqkuna hina, chaynallataqyá vidaykichiktapas Diosman quychik allinkunata ruwanapaq herramientata hina”, nispa (Rom. 6:13). Pabloqa manam iskayrayarqachu iñiqmasinkuna allin kaqta ruwanankumantaqa hinaspa Diospa ancha kuyakuyninwan yanapachikunankumantapas.

14, 15. ¿Imatam tapukunanchik?

¹⁴ Kunanpas wakin iñiqmasinchikkunam Corinto llaqtapi runakuna hina ñawpaqta mana allinta kawsarqaku. Ichaqa, Jehova Diosmanta yachayta qallaykuspankum chayna kawsakusqankuta saqirqaku, hinaspam mayllasqa hinaña karqaku. Llapanchikmi mana allin ruwasqanchikta saqirqanchik Jehova Diosta kusichinapaq. Ichaqa hinallam Diospa ancha kuyakuyninmanta agradecekunanchik. ¿Imaynatam chayta ruwachwan? Kallpanchakunanchikmi mana allin munaykunawan mana intuchikunapaq hinaspa Jehova Diospa munayninta ruwanapaq.

¹⁵ Corinto llaqtapi iñiqkunam Diosta manaraq riqsispanku hatun huchakunata ruwarqaku, chayna hatun huchakunata hinalla ruwaspanchikqa manam suyananchikchu ancha kuyakuyninpi Jehova Dios pampachawananchiktaqa. Chaynaqa, ¿tukuy imapichu Jehova Diosta kasukusun wakinku mana llumpay huchata hina qawaptinkupas? (Rom. 6:14, 17).

16. ¿Imatam Pablopa nisqan yachachiwanchik?

¹⁶ Apostol Pablom nirqa: “Ñuqam ichaqa huchaman rantikusqa pantaqllaña kani [...]. Ñuqaqa imapas munasqaytaqa manam ruwanichu, aswanmi ruwani imapas chiqnisqayta”, nispa (Rom. 7:14, 15). Pabloqa manam 1 Corintios 6:9-11 nisqanpi huchakunataqa ruwarqachu, chaywanpas riqsikurqam imapipas pantaq kasqanta. Payqa Dios kusichiytam munarqa, chayraykum kallpanchakurqa  allin kaqta ruwananpaq (leey Romanos 7:21-23). Ñuqanchikpas Pablotam qatipakunanchik hinaspa tukuy imapi Jehova Diosta kasukunanchik.

17. ¿Imanasqam Jehova Diosta yupaychaqkunaqa mana llullakunchikchu?

¹⁷ Jehova Diosta yupaychanapaqqa imam kaqtam mana llullakuspa rimananchik (leey Proverbios 14:5; Efesios 4:25). Manam ‘llullakunapa taytan’ satanas hina kaytaqa munanchikchu. Ananiaswan warminpas llullakusqankuraykum wañururqaku. Chayraykum ñuqanchikpas mana llullakunanchikchu (Juan 8:44; Hech. 5:1-11). Ichaqa manam chiqapta rimayllachu, aswanqa Diospa ancha kuyakuyninta sunqumanta agradecekuspanchikqa allin kaqtam imapipas ruwananchik.

18, 19. ¿Ima ruwaymi mana allinchu?

¹⁸ ¿Imatawanraqmi ruwananchik imam kaqta rimaspanchikpas? Jehova Diosmi Israel runakunata nirqa: “Amam suwakunkichikchu, amam engañankichikchu, amataqmi pitapas llullakunkichikchu”, nispa. ¿Imanasqam mana chaynachu kananku karqa? Jehova Diosmi nirqa: “Chuyayá kaychik yupaychasqaykichik tayta Diospas chuya kasqayrayku”, nispa (Lev. 19:2, 11). Mana  llullakuchkaspa, pantarachinapaq hina imatapas ruwayqa manam allinchu kanman.

¹⁹ Kaypi yuyaymanasun: Huk runam patronninta nin llamkayninmanta lluqsispan doctorman rinanpaq. Ichaqa manamá chayta ruwanallanpaqchu lluqsirqa. Aswanqa samakunanpaqwanmi lluqsirqa. ¿Nichwanchu rimasqanman hina ruwasqanta? Icha ¿pantachinanpaq hinachu ruwarqa? Kay runaqa patronnintam pantarachirqa mana imam kaqta willakuspan. Wakinpim runakunaqa imatapas chaskinankupaq utaq mana castigasqa kanankupaq mana imam kaqtachu willakunku. Ñuqanchikmi ichaqa Jehova Diosta kasukunchik, paymi nin: “Amam engañankichikchu”, nispa. Manataqmi qunqananchikchu Romanos 6:19 nisqanta, ninmi: “Cuerpoykichikta quychik allin ruwaypa sirvientenña kananpaq, chaynapi chuya kawsakuypiña kanaykichikpaq”, nispa.

20, 21. ¿Imakunatam mana ruwasunchu Diospa ancha kuyawasqanchikta agradecekuspaqa?

²⁰ Manam hukwanqa pierdekunchikchu, sinkakunchikchu nitaq chayman rikchakuq huchakunatapas ruwanchikchu. Diospa ancha kuyawasqanchikta agradecekuspanchikqa, Diospa chiqnisqan kaqkunatapas manam ruwasunchu. Huchapakuyta chiqnispanchikqa, millakuypaq kaqkuna qawaytapas chiqninanchikmi. Chaynataqmi sinkakuyta chiqnispanchikqa, llumpaytaqa mana tomananchikchu. Yaqapaschá wakinpiqa sasa kanqa kaykunata atipayqa, ichaqa atichwanmi chaykuna saqiytaqa.

²¹ Kallpanchakusun Pablopa kayna nisqanta kasukunapaq, nirqam: “Amañayá saqikuychikchu wañuruqlla cuerpoykichikpi hucha munaychakunantaqa, chaynapi cuerpoykichikpa munasqanta mana ruwanaykichikpaq”, nispa (Rom. 6:12; 7:18-20). Pantaq runakuna kasqanchikraykum wakinpiqa imapipas pantasunchik. Ichaqa allin kaqkunata ruwanapaq kallpanchakuspanchikqa, Jehova Diospa hinaspa Jesuspa ancha kuyawasqanchiktam agradecekusunchik.

22. ¿Imatam chaskisunchik Diospa ancha kuyawasqanchikta agradecekusqanchikrayku?

²² Jehova Diosqa pampachawarqanchikmi hinaspapas hinallam pampachawasun. Chayraykum Diospa ancha kuyawasqanchikta agradecekunanchik. Diospa chiqnisqan kaqkunata chiqninanchikpaqmi kallpanchakunanchik, wakin runakuna huchata hina mana qawaptinkupas. ¿Imatam chayrayku chaskisunchik? Pablom nirqa: “Kunanmi ichaqa huchamanta librasqaña kasqaykichikrayku hinaspa Diospa sirvientenña kasqaykichikrayku cosechachkankichik chuya kawsakuytaña, chaymantañataq wiñay kawsayta”, nispa (Rom. 6:22).