1, 2. (1) ¿Imanasqam Diosman sunqu kaqkunapas sasachakuypi tarikunchik? (Qaway kay paginapi kaq dibujota). (2) ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasunchik?

BIBLIAM nin: “Diabloqa leon hinam muyuriqnikichikpi ñawrawyaspan purichkan pitapas mikurunanpaq”, nispa (1 Ped. 5:8; Apoc. 12:17). Chayraykum kunanqa llapallanchik sasachakunchik. Diosta yupaychaqkunapas sasachakuypim tarikunchik. Ñawpaq tiempopi Jehova Diosta yupaychaqkunapas sasachakuypi tarikuspankum llakipa intusqan karqaku. Bibliapim willakun kamachiq Davidpas wakinpi hukmanyasqa tarikusqamanta (Sal. 13:2). Apostol Pablopas nirqam: ‘Llapallan iñiqkunamantam llakipa intusqan kachkani’, nispa (2 Cor. 11:28). Chaynaqa, ¿imatam ruwachwan llakipa intusqan kaspanchikqa?

² Ñawpaqpiqa, ancha kuyapayakuq taytanchik Jehova Diosmi payman sunqu kaqkunataqa llumpay llakisqa kaptinku yanaparqa. Chaytam kunanpas Jehova Diosqa ñuqanchikpaq ruwayta  munan. Bibliam kallpanchawanchik ima llakinchiktapas Diospa makinpi saqinanchikpaq, payqariki ñuqanchikmantam nanachikun (1 Ped. 5:7). Kay yachachikuypim yachasunchik chayna llakipi kaptinchik imakuna yanapawananchikmanta. Chay yanapakuykunaqa kaykunam: Diosta mañakuy, bibliata ñawinchaspa yuyaymanay, Diospa chuya espiritunwan yanapachikuy hinaspa llakinchikmanta pimanpas willakuy.

3. ¿Imakunatam ruwananchik llakinchikkunata atipanapaq?

³ ¿Imakunatam ruwananchik llakinchikkunata atipanapaq? Puntataqa, Jehova Diosmanmi sunqumanta sasachakuyninchikkunamanta willakunanchik. Chay ruwananchiktam payqa munan. Davidmi Jehova Diosta kaynata mañakurqa: “Dios Taytalláy, mañakusqayta uyariykullaway”, nispa. Chaymantapas nirqam: ‘Jehova Diosman sasachakuynikikunata saqiykuy, paymi yanapasunki’, nispa (Sal. 55:1, 22, Chulla Qellqa 2012). Ima sasachakuytapas allichanapaq tukuytaña ruwaruspanchikqa, amañayá chaymanta llakikusunñachu. Jehova Diosta mañakuymi imamantapas aswanqa yanapawasun. ¿Imaynatam Diosta mañakuyqa yanapawasun llakipa intusqa kaptinchikqa? (Sal. 94:18, 19).

4. ¿Imanasqataq ancha allin imapas sasachakuyninchik kaptin Diosta mañakuyqa?

⁴ (Leey Filipenses 4:6, 7). ¿Uyariwanchikchu tukuy sunqunchikwan Diosta kuti-kutirispa mañakuptinchik? Arí, payqa yanapawanchikmi imapas sasachawaqninchikkunata hinaspa mana allin piensamientokunata qunqanapaq. Chaymi sasachakuypi kaspa Diosta mañakuptinchikqa hawkayayta quwanchik. Achka iñiqmasinchikkunam chayta ruwarusqankurayku hawkaña tarikurqaku, chaynallataqmi ñuqanchikpas tarikuchwan. Dios hawkayayta quwasqanchikwanmi ima sasachakuytapas atipasun. Kikin Jehova Diosmi niwanchik ama manchakunapaq hinaspa ñuqanchikwan kasqanmanta, chaynapi ama hukmanyananchikpaq (Is. 41:10). Amayá chayna niwasqanchikmantaqa iskayrayasunchu.

5. ¿Imaynatam Diospa palabranqa hawkalla tarikunanchikpaq yanapawanchik?

⁵ Bibliata ñawinchaspa yuyaymanasqanchikpas yanapawanchikmi hawkalla tarikunanchikpaq. ¿Imaynanpitaq bibliaqa yanapawanchik? Diospa palabran kasqanraykum, chaypim kachkan sumaq kawsanapaq chaynataq yanapawananchikpaq Diosmanta yachachikuykuna. Chaynaqa llumpay llakisqa kaspanchikqa, yuyaymanasun Jehova Diospa tukuy niwasqanchikpi hinaspa imayna yanapawasqanchikpi. Chayta ruwaspaqa hawkaña hinaspa manañam llakipa intusqanqa kasunñachu. Jehova Diosqa niwanchikmi mana manchakuq hinaspa qarinchakuq kanapaqqa palabranta ñawinchanapaq (Jos. 1:7-9).

6. ¿Imaynatam kunan yanapawanchik Jesuspa nisqankuna?

⁶ Bibliaqa willawanchiktaqmi runakunawan Jesucristo imayna rimasqanmanta. Chay tiempopi runakunaqa kusikurqakum Jesucristota uyarispanku ¿imanasqa? Payqa kallpanchaspanmi runakunata hawkayachirqa tukuy nisqanwan, astawanraqmi hukmanyasqa  hinaspa llakipa intusqan kaqkunataqa (leey Mateo 11:28-30). Jesusqa tukuytam ruwarqa qatiqninkuna allinlla kanankupaq (Mar. 6:30-32). Jesucristoqa apostolninkunata yanapasqanman hinam ñuqanchiktapas yanapawasun. Payqa kamachiqninchik kaspanmi hanaq pachamanta kuyakuyninta qawachiwanchik. Chaymi imaña sasachawaptinchikpas manam iskayrayananchikchu Jesuspa yanapakuyninmantaqa, payqa necesitasqanchik tiempopim yanapawasun. Chaynaqa, Jesuspa nisqankunaqa kunanpas kallpanchawanchikmi hinaspa yanapawanchikmi ima llakinchiktapas atipananchikpaq (Heb. 2:17, 18; 4:16).

7. ¿Imakunapim Diospa chuya espiritunqa yanapawanchik?

⁷ Diospa chuya espiritunpas yanapawanchikmi llakipa intusqan kasqanchikta atipanapaq. Jesusqa nirqam mañakuptinchikqa hanaq pachapi kaq taytanchik chuya espiritunta quwananchikmanta (Luc. 11:10-13). Chuya espirituqa Jehova Diospa atiyninmi, pay hina sumaq sunquyuq kananchikpaqmi yanapawanchik (Col. 3:10). Bibliaqa ninmi chuya espirituqa runakunata allinta kawsachisqanmanta (leey Galatas 5:22, 23). Chayna kawsakuyqa yanapawasunmi allinlla runamasinchikkunawan kawsakunapaq hinaspa manaña llumpay hukmanyasqa tarikunanpaq. Chaynaqa yachasunyá imaynatam chuya espiritu kawsachiwasqanchikmanta.

8-12. ¿Imayna kananchikpaqmi chuya espirituqa yanapawanchik?

⁸ “Kuyakuqta, kusisqata, hawkallata”. Runamasinchikta kuyaspanchikqa hinaspa hawkalla paykunawan kanapaq kallpanchakuspanchikqa manam llakipiqa kasunchu. Sumaq sunquyuq kaspaqa manam runamasinchikkunawanqa haykapipas chiqninakuspa sasachakuypiqa kawsasunchu (Rom. 12:10).

⁹ “Pacienciakuqta, sumaq sunquyuqta, kuyapayakuqta”. Bibliam nin: “Sumaq sunquyá kaychik, sunqumanta llakipayakuq, hinaspayá tukuy sunqumanta pampachanakuychik”, nispa (Efes. 4:32). Bibliapa kayna nisqanta kasukuspaqa runamasinchikkunawanmi hawkalla kawsakusunchik. Chaymantapas pantaq kasqanchikrayku ima sasachakuykuna kaptinpas, allinllata allichanapaqmi kallpanchakusun.

¹⁰ “Iñiyniyuqta”. Kay punchawkunapas llakikunchikmi qullqimanta hinaspa imapas pisipuwaqninchikkunamantapas (Prov. 18:11). ¿Imatam ruwachwan chaykunamanta mana llumpayta llakikunapaq? Chaypaqqa apostol Pablopa nisqantam kasukunanchik, paymi nirqa: “Imam kapusuqnikichikwanyá hawka kawsakuychik”, nispa. Jehova Diospi hapipakuspaqa manam iskayrayasunchu imapas pisipuwasqanchikkunata quwananchikmantaqa. Paymi niwanchik: “Manapunim ñuqaqa haykapipas qunqasqaykichu nitaqmi saqisqaykichu”, nispa. Chaymi apostol Pablo hina ñuqanchikpas nichwan: “Manam manchakusaqchu, Jehova Diosmi ñuqapa yanapawaqniyqa, ¿imanawanmantaq runaqa?”, nispa (Heb. 13:5, 6).

¹¹ “Llampu sunqullata hinaspa controlakuqta”. ¿Imaynatataq llampu sunqu hinaspa controlakuq kayqa yanapawanchik? Chayqa yanapawanchikmi ruwasqanchikwan utaq rimasqanchikwan mana  sasachakunapaq. Chaymantapas manam piwanpas rabiasunchu utaq piñanakusunchu, manataqmi qaqchanakuspaqa sientenachikusunchu (Efes. 4:31).

¹² ‘Ancha atiyniyuq Diospa makinpi’ tukuy llakinchikkunata saqinapaqqa, mana hatun tukuqmi kananchik (1 Ped. 5:6, 7). Chayna mana hatun tukuq kaptinchikqa, Jehova Diosmi ñuqanchikmanta nanachikunqa. Imapas ruway atisqanchikta utaq mana ruway atisqanchikta riqsikuspanchikqa, mana kikillanchikpi hapipakusqanchiktam qawachisunchik. Chaynapim mana llumpaytachu llakiwanqa intuchikusun. ¿Imanasqa? Jehova Diospi hapipakusqanchikraykum (Miq. 6:8).

13. ¿Imatam Jesus yachachichkarqa: “Amayá llakikuychikchu”, nisqanwanqa?

¹³ Jesusmi nirqa: “Amayá llakikuychikchu”, nispa (leey Mateo 6:34). Ichaqa llapallanchikmi tukuy ima llakikunawan sasachakunchik. Chaynaqa, ¿imatataq Jesus yachachiyta munarqa? Chaynata nispanqa manam nirqachu Diosta yupaychaqkunaqa mana haykapipas sasachakunankumantaqa. Yachamusqanchikman hinam kamachiq Davidwan apostol Pablopas llakipi tarikurqaku. Chaynaqa, qatiqninkunatam Jesusqa yachachichkarqa llumpayta llakikuyqa utaq afanakuyqa ima sasachakuytapas mana allichasqanta. Sapa punchawmi sasachakuyninchikkunaqa kanqa, chaynaqa amayá llumpaytaqa llakikusunchu ñawpaqpi kaq sasachakuyninchikkunapi piensaspaqa utaq qipa punchawkunapi sasachakuykuna kananpi piensaspaqa. ¿Imaynatam Jesuspa yachachisqanqa yanapawanchikman mana llumpayta imamantapas llakikunapaq?

14. ¿Imam yanapawasun David hina mana llumpayta llakikunanchikpaq?

¹⁴ Wakinpiqa, ñawpaqpi pantasqanchikmi llumpayta hukmanyachiwanchik unay watakunaña pasaruptinpas. Chaynam wakinpi tarikurqa kamachiq Davidpas huchakuna ruwasqanta yuyarispan. Huchankunamanta rimaspanmi nirqa llumpay llakisqa kasqanta hinaspa imapapas ñitisqan hina kasqanta (Sal. 38:3, 4, 8, 18). Davidqa manam iskayrayarqachu Jehova Dios llakipayaspan pampachananmantaqa. Ñuqanchikpas pay hinam mana iskayrayananchikchu pampachawananchikmantaqa. Davidqa anchatam kusikurqa Jehova Dios pampachaykusqanmanta yachaspan (leey Salmo 32:1-3, 5).

15. (1) ¿Imatawanraqmi Davidpa ruwasqanmanta yachanchik? (2) ¿Imakunatam ruwachkan imamantapas mana llumpayta llakikunapaq? (Qaway “ Llakiwan mana llumpayta intuchikunapaq yanapakuykuna” niq yachachikuyta).

 ¹⁵ Wakinpiqa, kay punchawkunapi imapas kasqanmi llakichiwanchikman. Davidpas wañuchinankupaq qatikachasqa kachkaptinmi Salmo 55 capitulopa nisqanta qillqarqa (Sal. 55:2-5). Chayna llakiwan kaspanpas Davidqa hinallam Jehova Diospi hapipakurqa. Diospa yanapakuynintam mañakurqa. Chaywanpas Davidqa tukuytam ruwarqa chay sasachakuyninta allichananpaq (2 Sam. 15:30-34). David hinam ñuqanchikpas ima sasachakuyninchikkunamanta llumpayta llakikunamantaqa, tukuyta ruwananchik chayta allichananchikpaq, chaymantapas Jehova Diospa yanapakuynintam mañakunanchik.

16. ¿Imam yanapawanchik Diospi astawan iñinanchikpaq?

¹⁶ Wakinpiñataqmi, hamuq punchawkunapi imapas kananmanta piensay llakichiwanchikman. Ichaqa manam llakikunanchikchu imapas manaraq pasasqanmantaqa. Manam tukuy imachu piensasqanchikman hina mana allinqa. Yuyarinanchikmi Jehova Diospa makillanpi tukuy imapas kasqanta. Sutinpa ima ninan kasqanta yachasqanchikmi Diospi astawan iñinapaq yanapawanchik. Jehova sutiqa “paymi kanqa imapas ruwasqa kananpaq” ninanmi (Ex. 3:14). Sutinpa ima ninan kasqanmi sutillata qawachin runakunapaq ima munasqanta Dios ruwananmanta. Chaymi mana llumpaytaqa llakikunanchikchu hamuq tiempomantaqa. Diosqa payman sunqu yupaychaqninkunataqa yanapawasunmi ñawpaqpi, kunan hinaspa hamuq tiempopi sasachakuyninchikkunata atipanapaq.

17, 18. Hukmanyasqa kaptinchikqa, ¿imaynatam yanapawasun riqsiwaqninchikwan rimayqa?

¹⁷ Llakiwan mana intuchikunapaqqa yanapawasuntaqmi riqsiwaqninchikwan rimayninchik, paymanmi willachwan imapas llakinchikkunata hinaspa imayna tarikusqanchikta. Ichapas qusanchikman, warminchikman, allin amistadninchikman utaq iñiqkunapi punta apaqman willakuchwan sasachakuyninchikpi yanapawananchikpaq. Chaymi biblia nin: ‘Llakikuyqa runapa sunquntam ñakarichin, kuyakuywan rimaymi ichaqa kusichin’, nispa (Prov. 12:25, CQ12). Bibliaqa nintaqmi mana yanapakuyta  maskaspaqa mana allinpi tarikunanchikmanta (Prov. 15:22).

¹⁸ Huñunakuyninchikkunapas yanapawanchikmi mana hukmanyasqa kananchikpaq. Huñunakuykunapim sapa semana iñiqmasinchikkunawan tupanchik, paykunaqa kuyawanchikmi hinaspapas kallpanchawanchikmi (Heb. 10:24, 25). Chayna ‘kallpanchanakusqanchikmi’ yanapawasun ima sasachakuytapas atipananchikpaq (Rom. 1:12).

19. ¿Imaynatam Dioswan amistadninchikqa yanapawanchik sasachakuykunapi tarikuptinchik?

¹⁹ Canadá nacionpi punta apaq iñiqmasinchikmi Jehova Diospa makinpi tukuy llakinkuna saqiyta yacharurqa. Kay iñiqmasinchikpa llamkayninqa llumpay sasam, profesor kaspanpas warmakunatam yanapan sasachakuyninkupi. Chaymantapas payqa llakiwan intuchikuspanmi unqun. ¿Imataq yanapan chaykunawan llumpayta mana hukmanyananpaq? Imamantapas puntataqa anchatam kallpanchakun Jehova Dioswan amistadninta wiñachinanpaq. Yanapantaqmi imayna tarikusqanta warmichanman willakusqan hinaspa amistadninkunapa yanapasqan. Iñiqkunapi punta apaqkuna hinaspa llaqtan-llaqtan watukuq iñiqmasinchikmi kay iñiqmasinchiktaqa Jehova Diospa qawasqanman hina sasachakuykunata qawananpaq yanaparqaku. Chaymantapas doctormi yanaparqa unquyninta imayna atipananpaq. Chaymi kay iñiqmasinchikqa musyakurqa samananpaq astawan tiempochakunanmanta hinaspa ejerciciota ruwananmantapas. Pisi-pisimantam imayna tarikusqanwanqa manaña llumpaytañachu sasachakurqa. Kunanqa Jehova Diospa makinpim tukuy ima llakinkunata saqin.

20. (1) ¿Imaynatam Jehova Diospa makinpi sasachakuyninchikkunata saqichwan? (2) ¿Imamantam qatiqnin yachachikuypi yachasunchik?

²⁰ Kay yachachikuypim yacharunchik imapas sasachakuyninchikkunata Jehova Diospa makinpi saqinamanta, chaymi payta mañakunanchik, palabranta qawaspa yuyaymanananchik. Chaymantapas Diospa chuya espiritunwanmi yanapachikunanchik. Ancha allintaqmi kanman sasachakuyninchikta riqsiwaqninchikman willakuyninchik hinaspa huñunakuykunaman hinalla riyninchik. Qatiqnin yachachikuypim yachasunchik hamuq tiempopi imakunata Jehova Dios ñuqanchikpaq ruwananmanta yachaypas yanapawasqanchikta.