1. ¿Imakuna ruway atiqtam Diosqa unanchawarqanchik?

JEHOVA DIOSQA runakunatam unanchawarqanchik piensay atiqta, chaymi yanapawanchik sasachakuykunata allichanapaq hinaspa imatapas ruwananchikpaq (Prov. 2:11). Chaymantapas Diosqa unanchawarqanchikmi imatapas tanteaspa ruway atiqta (Filip. 2:13). Diosqa unanchawarqanchiktaqmi concienciayuqta, chaymi willawanchik imapas ruwasqanchik allin kasqanta hinaspa mana allin kasqanta. Chay conciencianchikmi yanapawanchik huchaman mana wichiykunapaq hinaspa mana allin ruwasqanchikkunata saqinapaqpas (Rom. 2:15).

2. ¿Imata ruwananchiktam Jehova Diosqa munan?

² Jehova Diosqa kuyawasqanchikraykum hinaspa kusisqa kawsananchikta munasqanraykum, imapas ruway atisqanchikta allinta servichikunanchikta munan. Bibliaqa niwanchikmi  ganaswan imatapas ruwaptinchikqa allin qispinanmanta. Niwanchiktaqmi kallpanchikman hina ima ruwananchiktapas ruwanamanta (Prov. 21:5; Ecl. 9:10). Chaymantapas bibliaqa niwanchikmi: “Makinchikpi kachkaptinqa llapallankupaq allinkunata ruwasun”, nispa. Nintaqmi: “Imapas ruway yachasqaykichikqa Diosmantam, chayman hina ruwaspayá llapallaykichik yanapanakuychik”, nispa (Gal. 6:10; 1 Ped. 4:10). Yachamusqanchikman hinam, Jehova Diosqa munan runamasinchikpaq hinaspa ñuqanchikpaqpas allinkunata ruwananchikta.

3. ¿Imakuna ruwaytam runakunaqa mana atinchikchu?

³ Jehova Diosqa munanmi ruway yachasqanchikman hina ruwananchikta, ichaqa yachantaqmi imakuna ruway mana atisqanchikta. Ñuqanchikqa manam atichwanchu chinkachiyta pantaq kasqanchikta, huchanchikta nitaq wañuytapas (1 Rey. 8:46). Manataqmi atichwanchu huk runakunapa ruwasqankuta harkaytapas, ¿imanasqa? Imatapas ruwanapaq sapakama tanteakuy atiq kasqanchikraykum. Hayka yachayniyuq kaptinchikpas utaq imakuna ruwayta yachaptinchikpas, Jehova Diosqa ñuqanchikmanta astawanmi imatapas yachan (Is. 55:9).

4. ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasunchik?

⁴ Imata ruwanapaqpas Jehova Diospa yanapakuynintam sapa kuti mañakunanchik. Chaymantapas, manam iskayrayananchikchu mana ruway atisqanchikkunapi pay yanapaykuwananchikmantaqa. Chaywanpas Jehova Diosqa munanmi allinta tanteaspa sasachakuyninchikta allichananchikta hinaspa runamasinchikta yanapananchiktapas (qaway Salmo 37:3). Chaynaqa, Jehova  Diospim hapipakunanchik hinaspa allin kaqkunata ruwananchik. Imaynata chaykunata ruwanapaqmi kay yachachikuypi yachasun Noeymanta, Davidmanta hinaspa Diospi hapipakuq wakin runakunamantapas. Paykunaqa sasachakuypi kaspankum wakinpi mana imatapas ruwayta atirqakuchu, ichaqa imapas ruway atisqankupim kallpanchakurqaku.

5. ¿Imamantam Noeyqa musyakurqa?

⁵ Bibliaqa willawanchikmi llumpay mana allin hinaspa huchapakuq runakunapa chawpinpi Noey yachasqanmanta (Gen. 6:4, 9-13). Noeyqa yacharqam mana allin runakunata Jehova Dios chinkachinanmanta. Ichaqa chay punchaw chayamunankamaqa, Noeyqa llakikurqachá chay runakunapa mana allin ruwasqankuta qawaspan. Chaymi Noeyqa musyakurqa imakuna ruwayta mana atisqanmanta, ichaqa musyakurqataqmi imakuna ruway atisqantapas.

6, 7. (1) ¿Imakuna ruwaytam Noeyqa mana atirqachu? (2) ¿Imapim Noeypa tiemponqa ñuqanchikpawan rikchakun?

⁶ ¿Imakuna ruwaytam Noeyqa mana atirqachu? Noeyqa tukuy sunqunwanmi Diospa piñakuynin punchawmanta willakurqa. Ichaqa manam imatapas ruwayta atirqachu willakusqanta runakuna uyarinankupaqqa. Manataqmi sinchi para ña chayamunanpaqqa ima ruwaytapas atirqachu. Noeyqa manam iskayrayananchu karqa nisqanman hina mana allin runakunata Jehova Dios chinkachinanmantaqa hinaspa tanteasqan tiempopi ruwananmantapas (Gen. 6:17).

 ⁷ Ñuqanchikpas mana allinkuna ruwaq runakunapa chawpinpim kawsanchik hinaspapas yachanchikmi mana allin runakunata Jehova Dios chinkachinanmanta (1 Juan 2:17). Ichaqa manam imatapas ruwayta atichwanchu Diosmanta ‘sumaq willakuykunata’ runakuna uyarinankupaqqa. Manataqmi “llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna” ña chayamunanpaqqa imatapas ruwayta atichwanchu (Mat. 24:14, 21). Noey hinam ñuqanchikpas Diospi anchata iñinanchik hinaspa mana iskayrayananchikchu mana allinkunata Dios chinkachinanmanta (Sal. 37:10, 11). Manapunim iskayrayanchikchu tanteasqan punchawpipuni Jehova Dios mana allinkunata chinkachinanmantaqa (Hab. 2:3).

8. ¿Imakuna ruwaytam Noeyqa atirqa? (Qaway 3 kaq paginapi dibujota).

⁸ ¿Imakuna ruwaytam Noeyqa atirqa? Imakuna ruway mana atisqanwan hukmanyananmantaqa, Noeyqa ruway atisqantam astawanqa ruwarqa. Payqa mana iskayrayaspanmi Jehova Diospa piñakuyninmanta willakurqa (2 Ped. 2:5). Chayta ruwasqanmi Diospi astawan iñinanpaq yanaparqa. Chaymantapas Noeyqa Jehova Diospa kamachisqanman hinam buqueta ruwarqa (qaway Hebreos 11:7).

9. ¿Imaynatam Noeyta qatipakuchwan?

⁹ Noey hinam, ñuqanchikpas tukuy tiempo Diospa munayninta ruwachkanchik (1 Cor. 15:58). Wakinkum huñunakuna wasikunata hatarichiypi hinaspa allichaypi yanapakunku, wakinñataqmi hatun huñunakuykuna apakunanpaq yanapakunku, wakinkuñataqmi betel wasikunapi utaq qillqanchikkunata huk rimaykunapi ruwananku wasikunapi yanapakunku. Ichaqa Diosmanta willakuypim astawanqa kallpanchakunchik, chay ruwayqa yanapawanchikmi Jehova Diospa niwasqanchikkunamanta mana iskayrayanapaq. Huk iñiqmasinchikmi willakun: “Hamuq punchawkunapi imakunata Dios ruwananmanta runamasiykunaman willaspaymi, musyakuni paykunaqa mana ima suyakuyniyuq kasqankuta, paykunaqa piensankum sasachakuyninku mana allichay atina kasqanta”, nispa. Ñuqanchikmi ichaqa yachanchik tukuy kay mana allinkunata Jehova Dios chinkachinanmanta. Kaykunamanta runakunaman willakuspanchikmi astawan Diospi hapipakunchik hinaspapas wiñay kawsayta haypanapaqmi kallpanchawanchik (1 Cor. 9:24).

10. Davidpa ima ruwasqanmanta willamuy.

¹⁰ Davidqa Diospi iñiq runam karqa, chayraykum Jehova Diosqa anchata kuyarqa (Hech. 13:22). Chayna kachkaspanmi, Davidqa Betsabey casarasqa warmiwan huchapakururqa. Manam chayllachu, huchanta pakayta munaspanmi chay warmipa qusan Uriasta guerrapi wañuchinankupaq kamachirqa. Davidqa kikin Uriaswanmi wañuchinankupaq cartatapas apachirqa (2 Sam. 11:1-21). Punchawkuna risqanman hinam, Davidpa huchankunaqa yachakururqa (Mar. 4:22). ¿Imatam Davidqa ruwarqa?

11, 12. (1) ¿Imatam Davidqa mana ruwayta atirqachu huchallikusqan qipata? (2) ¿Imatam Jehova Diosqa ruwanqa sunqumanta wanakuptinchikqa?

¹¹ ¿Imakuna ruwaytam Davidqa mana atirqachu? Davidqa manam huchan chinkachiytaqa atirqachu. Wañunankamam imapas sasachakuykunawan ñakarinan karqa (2 Sam. 12:10-12, 14). Chayraykum  Diospi astawan iñinan karqa. Manataqmi iskayrayananchu karqa Jehova Dios pampachananmanta hinaspa tukuy sunqunwan wanakuptinqa sasachakuyninkunata atipananpaq yanapananmantapas.

¹² Llapanchikmi huchallikunchik pantaq runakuna kasqanchikrayku. Ichaqa wakin huchakunam aswan hatun wakinmantaqa. Wakinpiqa manam hucha ruwasqanchik chinkachiytaqa atisunchu. Ichapas ñakarinanchik kanqa imatapas ruwasqanchikrayku (Gal. 6:7). Ichaqa manam iskayrayanchikchu sunqumanta wanakuptinchik sasachakuyninchikpi Dios yanapawananchikmantaqa. Diosqa yanapawasunmi pantasqanchikrayku sasachakuykunapi tarikuptinchikpas (qaway Isaias 1:18, 19; Hechos 3:19).

13. ¿Imatam Davidqa ruwarqa kaqmanta Jehova Diospa amistadnin kananpaq?

¹³ ¿Imakuna ruwaytam Davidqa atirqa? Davidqa hinallam Jehova Diospa amistadnin kayta munarqa, chaymi Dioswan yanapachikurqa. Chaytam Davidqa ruwarqa Natan sutiyuq Diospa runan mana allin ruwarusqanmanta rimapayaptin (2 Sam. 12:13). Chaymantapas Davidqa huchankunatam Diosman willakurqa kaqmanta paypa amistadnin kayta munasqanrayku (Sal. 51:1-17). Tukuy mana allinkuna ruwasqanmanta hukmanyananmantaqa, manaña chaykunata ruwanapaqmi tantearurqa. Chaymantaqa manañam chay huchakunataqa ruwarqañachu. Davidqa wañukunan punchawkamam Diosman sunqu karqa, chaymi Jehova Diospas paytaqa mana qunqanqachu (Heb. 11:32-34).

14. ¿Imatam Davidmanta yachachwan?

¹⁴ ¿Imatam Davidmanta yachachwan? Hatun huchata ruwaruspanchikqa sunqumantam wanakunanchik, Jehova Diosman willakunanchik hinaspa pampachawananchikpaq mañakunanchik (1 Juan 1:9). Willakunanchiktaqmi iñiqkunapi punta apaqkunamanpas, paykunam yanapawasunchik kaqmanta Jehova Diospa amistad kananchikpaq (qaway Santiago 5:14-16). Chaynaqa, Jehova Dioswanyá yanapachikusun. Payqa niwanchikmi pampachawananchikmanta. Pantasqanchikkunamanta yachaspayá Jehova Diospa munayninta hinalla ruwasunchik (Heb. 12:12, 13).

15. ¿Imaynatam Anata qatipakuchwan?

¹⁵ Yuyachkanchikchá ñawpaq tiempopi Diosta yupaychaq runakunamanta, paykunaqa Jehova Diospim hapipakurqaku hinaspapas sasachakuypi tarikuspankum tukuy atisqankuta ruwarqaku. Rimarisun Ana sutiyuq warmimanta. Payqa qulluq warmi kasqanraykum qallariypiqa mana wawayuqchu karqa. Chayna kasqanta mana allichayta atispanpas, payqa manam iskayrayarqachu Jehova Dios yanapananmantaqa. Chayraykum Jehova Diospa carpanman hinalla rirqa payta yupaychananpaq hinaspa imayna tarikusqanmanta willakunanpaqpas (1 Sam. 1:9-11). Anapa ruwasqantaqa ñuqanchikpas qatipakuchwanmi. Ichapas imawanpas unquchkanchik utaq ima sasachakuypipas tarikuchkanchik, hinaspa chayta mana allichayta atinchikchu. ¿Imatam ruwachwan? Jehova Diospa makinpim tukuy imata saqinanchik, pay ñuqanchikmanta nanachikusqanrayku (1 Ped. 5:6, 7). Yanapachikusuntaq huñunakuykunapi yachachikuykunawan hinaspa Diospa llaqtanpi huk yanapakuykunawanpas(Heb. 10:24, 25).

16. ¿Imatam tayta-mamakunaqa Samuelmanta yachanmanku?

 ¹⁶ ¿Imatam ruwanmanku Diosman sunqu tayta-mamakuna churi-wawankuna Dios yupaychayta saqiruptinku? Diosmanta willakuq Samuelmanta yachaymi paykunata yanapanman. Samuelpa churinkuna yuyayniyuqña kasqankuraykum payqa manaña hikutarqachu Diosman sunqu kanankupaqqa (1 Sam. 8:1-3). Chaymi Diospa makinpiña Samuelqa sasachakuyninta saqirqa hinaspam kallpanchakurqa hinalla Diosman sunqu kananpaq (Prov. 27:11). Kunanpas achka tayta-mamakunam Samuel hina kachkanku. ¿Imatam ruwanku? Imaynam Jesuspa willakusqan rikchanachiypi kuyakuq tayta churinta abrazaykuspanraq chaskiykurqa, chaynam tayta-mamakunapas mana iskayrayankuchu Jehova Diospas wanakuqkunata pampachaykunanmantaqa (Luc. 15:20). Ichaqa hinallam kallpanchakunku Jehova Diosman sunqu kanankupaq, chaynapi churi-wawankuna chayta qawaspanku Jehova Diosman kutimunankupaq.

17. ¿Imanasqam kallpanchawanchik wakcha viudamanta yachayqa?

¹⁷ Rimarisuntaq Jesuspa tiemponpi wakcha viudamanta (qaway Lucas 21:1-4). Payqa manam imatapas ruwayta atirqachu templopi suwa runakuna chay ruwayta saqinankupaqqa. Manataqmi imatapas ruwayta atirqachu wakcha kasqanwanpas (Mat. 21:12, 13). Ichaqa Jehova Diospim hapipakurqa, chaymi wakcha kaspanpas ‘iskay taksa qullqichankunata’ Diospaq qurqa, chayllam paypa qullqinqa karqa. Yacharqam Jehova Diospa munayninta puntapi churaptinqa imanpas mana pisinanmanta. Pay hinam ñuqanchikpas mana iskayrayananchikchu Diospa munayninta puntapi churaptinchik imanchiktapas mana pisichinanmanta (Mat. 6:33).

18. Huk iñiqmasinchikmanta willarimuy.

¹⁸ Achka iñiqmasinchikkunam kunanpas Jehova Diospi hapipakunku hinaspa ruway atisqankuta ruwachkanku, mana ruway atisqankupi llumpayta piensanankumantaqa. Rimarisun Diosman sunqu Malcolm sutiyuq iñiqmasinchikmanta, payqa 2015 watapim wañukurqa. Warmichanwan kuskam achka watakuna Jehova Diospa munayninta ruwarqaku, allinraq hinaspa mana allinraqmi tarikurqaku. Paymi nirqa: “Kawsakuyninchikpi imakuna pasawananchiktaqa manam yachanchikchu, ichaqa kikinkupi mana hapipakuspanku Jehova Diospi hapipakuqkunatam payqa bendicen”, nispa. Nirqataqmi: “Diostam mañakunanchik munayninta ruwaypi afanakunapaq. Amayá mana ruway atisqanchikpiqa piensasunchu aswanqa ruway atisqanchikkunapiyá”, nispan * (qaway kay paginapi willakuyta).

19. (1) ¿Imanasqataq ancha allin kanqa 2017 watapaq akllasqa textoqa? (2) ¿Imatam Salmo 37:3 nisqanman hina ruwachwan?

¹⁹ Kay pachapi tukuy ima “aswan-aswanraq mana allin” kasqanraykum aswan sasachakuykunapi kasun (2 Tim. 3:1, 13). Ichaqa manam saqikunanchikchu kay sasachakuykuna hukmanyachiwananchiktaqa. Aswanqa Jehova Diospim tukuy sunqunchikwan hapipakunanchik hinaspa ruway atisqanchikkunata ruwananchik. Chaymi kay 2017 watapaq akllasqa textoqa anchata yanapawasun, hurqusqam kachkan Salmo 37:3 nisqanmanta, chaypim nin: “[Jehova] Diosman hapipakuspayá allinta ruway”, nispa.