1, 2. (1) ¿Imanasqataq Jehova Diospa testigonkunaqa mana chaynallachu kanchik wakin religionkunawanqa? (2) ¿Imakunamantam kay yachachikuypi hinaspa qatiqnin yachachikuypi yachachkasunchik?

RUNAKUNAM Jehova Diospa testigonkunata sapa kuti tapuwanchik: “¿Pitaq kamachiqnikichik?”, nispa. ¿Imanasqam chaynata tapuwanchik? Yaqa llapallan religionkunapi kamachiqninku huk qari utaq huk warmi kasqanraykum. Ñuqanchikmi ichaqa kusikuywan nichwan kamachiqninchikqa Jesucristo kasqanmanta. Payñataqmi taytan Jehova Diospa kamachisqanta ruwan (Mat. 23:10).

² Ichaqa Jesusmi Diospa llaqtanta yanapananpaq ‘allin ruwaq yuyayniyuq sirvienteta’ kunan tiempopi churarqa (Mat. 24:45). Hinaptinqa, ¿imaynatam yachanchik Jehova Dios churinwan yanapawasqanchikta? Kay yachachikuypim hinaspa qatiqnin yachachikuypim yachasunchik chayna kasqanmanta mana iskayrayanapaq. Chaymantapas yachasunmi wakinpi runakunawan yanapachikuspapas kikin Jehova Dios llaqtanta ñawpaqman pusasqanmanta (Is. 58:11).

3. ¿Imataq Moisesta yanaparqa Israel llaqtata allinta pusananpaq?

³ Diospa chuya espiritunmi kallpata qurqa Diospa akllasqan runankunaman. Diosmi Moisesta akllarqa Israel llaqtanta pusananpaq. ¿Imataq Moisesta yanaparqa Diospa llaqtanta allinta pusananpaq? Jehova Diosmi yanapaykurqa chuya espiritunta quspan (qaway Isaias 63:11-14). Moisesta Jehova Dios chuya espiritunwan yanapasqanraykum kikin Dios llaqtantaqa pusachkarqa.

4. ¿Imakunataq qawachirqa Moisesta chuya espiritu yanapasqanta? (Qaway 14 kaq paginapi dibujota).

⁴ Runakunaqa yacharqakum Moisestaqa Diospa chuya espiritun yanapasqanta. Jehova Diospa chuya espiritunwanmi Moisesqa milagrokunata ruwarqa hinaspa Diospa sutintapas Faraonman riqsichirqa (Ex. 7:1-3). Chaymantapas chuya espiritum Moisestaqa yanaparqa kuyakuq hinaspa llampu sunqu kananpaq. Payqa manam wakin llaqtakunapa mana allin kamachiqninku hinachu karqa (Ex. 5:2, 6-9). Chaymi sutilla qawachirqa Jehova Dios llaqtanta pusananpaq Moisesta akllasqanmanta.

5. ¿Pikunamanmi Jehova Diosqa chuya espiritunta qurqa llaqtanta pusananpaq?

⁵ ¿Pikunamanraqmi Jehova Diosqa chuya espiritunta qurqa llaqtanta pusananpaq? Bibliam niwanchik: “Nunpa churin Josueymi yachayniyuq kananpaq Diosmanta atiyta chaskirqa”, nispa (Deut. 34:9, Chuya Qellqa 2012). Nintaqmi ‘Diospa Espiritun Gedeonta huntaykusqanmanta’ hinaspapas ninmi: ‘Davidtam yanaparqa tayta Diospa espiritun’, nispa (Juec. 6:34; 1 Sam. 16:13). Kay runakunaqa manam iskayrayarqakuchu Diospa chuya espiritun yanapananmantaqa, yacharqakum kikillankumanta mana imapas ruway atisqankuta (Jos. 11:16, 17; Juec. 7:7, 22; 1 Sam. 17:37, 50). Chaynamá, Jehova Diosmi atiyninta qurqa kay runakunaman admirakuypaq kaqkunata ruwanankupaq. Chayraykum Jehova Diosllata hatunchananku karqa.

6. ¿Imanasqam Jehova Diosqa munarqa Israel runakuna kamachiqninkuta kasukunankuta?

⁶ ¿Imatam Israel runakunaqa ruwananku karqa Jehova Dios chuya espiritunwan Moisesta, Josueyta, Gedeonta hinaspa Davidta yanapasqanta qawaspanku? Paykunatam respetananku karqa. Huk kutipim Moisesmanta rimapakurqaku, hinaptinmi Jehova Dios Moisesta tapurqa: “¿Haykapikamataq kay runakuna piñachiwanqa?”, nispa (Num. 14:2, 11). Jehova Diosmi Moisesta, Josueyta, Gedeonta hinaspa Davidta akllarqa llaqtanta kamachinanpaq. Israel runakuna paykunata kasukuspankuqa, kikin Jehova Diostam kasukuchkarqaku.

7. ¿Imaynatam angelkuna Moisesta yanaparqaku?

⁷ Angelkunam Diospa akllasqan runakunata yanaparqaku (qaway Hebreos 1:7, 14). Jehova Diosqa angelninwanmi Moisesta yanaparqa. Puntatam angelninta kachamurqa, chay angelmi ‘kichkayuq taksa sachapi rikuriykurqa’ hinaspam kamachirqa Israel runakunata librananpaq hinaspa pusananpaq (Hech. 7:35). Chaymantam Diospa angelninqa kamachikuyninkunata Moisesman qurqa Israel runakunata allinta kamachinanpaq (Gal. 3:19). Chaymantapas Jehova Diosqa Moisestam  nirqa: “Pusay chay runakunata maymi nisqayman. Angelniymi pusasunki”, nispa (Ex. 32:34). Bibliapiqa manam ninchu angelkunapa chay ruwasqankuta Israel runakuna rikusqankutaqa. Ichaqa Diospa llaqtanta Moisespa imayna pusasqanmi sutillata qawachin angelkuna yanapasqanta.

8. ¿Imaynatam Diospa angelninkuna yanaparqaku Josueytawan Ezequiasta?

⁸ ¿Pikunatawanmi angelkunaqa yanaparqaku? Diospa huk angelninmi Josueyta yanaparqa Canaan runakunawan peleaptinku vencenanpaq (Jos. 5:13-15; 6:2, 21). Bibliaqa willakuntaqmi Diospa llaqtanta Ezequias kamachiptin huk angel yanapasqanmanta. Asiria tropakunam Jerusalen llaqtata puchukarachiyta munarqaku. Ichaqa huk tutallapim ‘Diospa angelnin lluqsiramuspan Asiria soldadokunapa campamentonpi wañurachirqa pachak pusaq chunkan pichqayuq waranqa runakunata’ (2 Rey. 19:35).

9. Diospa akllasqan runakuna pantaq kaptinkupas, ¿imatam Israel runakunaqa ruwananku karqa?

⁹ Angelkunaqa mana pantaqmi kanku. Ichaqa pantaq runakunatam yanaparqaku. Huk kutipim, Moisesqa Jehova Diosta mana hatuncharqachu (Num. 20:12). Josueyñataqmi Gabaon runakunawan contratota ruwaspan Jehova Diosta mana tapurqachu (Jos. 9:14, 15). Ezequiaspas huk kutipim hatun tukuq rikurirurqa (2 Cron. 32:25, 26). Kay runakuna pantaq kaptinkupas, Israel runakunaqa kasukunankum karqa. Israel runakunaqa musyakurqakum akllasqan runakunata Jehova Dios angelninwan yanapasqanmanta. Sutillatamá Jehova Diosqa llaqtanta yanapachkarqa.

10. ¿Imapaqmi Moisesta yanaparqa Diospa kamachikuykuna qusqan?

¹⁰ Jehova Diosqa akllasqan runakunatam palabranwan yanaparqa. Israel runakunapa chaskisqan kamachikuykunatam bibliaqa sutichan: ‘Moisespa qillqasqan yachachikuykuna’, nispa (1 Rey. 2:3). Ichaqa hina bibliam nin chay kamachikuykunata Israel runakunaman Jehova Dios qusqanmanta. Chaymi Moisespas kasukunan karqa (2 Cron. 34:14). Jehova Diosmi carpanta ruwananpaq Moisesman kamachikuykunata qurqa, Moisesñataqmi ‘Diospa kamachisqanman hina ruwarqa’ (Ex. 40:1-16).

11, 12. (1) ¿Imatam ruwananku karqa Josiaswan Diospa llaqtanta wakin kamachiqkunapas? (2) ¿Imaynatam Diospa palabran yanaparqa Israel nacionta kamachiqkunata?

¹¹ Israel nacionta Josuey kamachiptinqa, karqañam wakillanpas Diospa palabranqa. Chaymi Jehova Dios nirqa kamachikuyninkunata ñawinchaspan yuyaymanananpaq hinaspa yachasqanman hina ruwananpaq (Jos. 1:8). Paymanta qipaman Diospa llaqtanta kamachiqkunapas sapa punchawmi chay kamachikuytaqa ñawinchananku karqa. Chaymantapas, kikinkupaq qillqaspankum llapan kamachikuykunata kasukunanku karqa (qaway Deuteronomio 17:18-20).

¹² ¿Imaynatam Diospa palabran yanaparqa Israel nacionta kamachiqkunata? Josiaspi yuyaymanasun. Moisespa chaskisqan kamachikuyta tariruptinkum, Josiaspa yanapaqnin ñawinchapurqa. * ¿Imaynam Josiasqa tarikurqa? “Yachachikuy libropi  leesqanta uyariykuspanmi reyqa pachankunata llikiparqa”. Diospa palabran sunqunman chayaruptinmi Josiasqa lliw taytacha-mamachakunata ñutupanankupaq kamachirqa hinaspapas kamachirqam pascua fiestata suma-sumaqta ruwanankupaq (2 Rey. 22:11; 23:1-23). Josiaswan wakin Diosman sunqu kamachiqkunam Diospa palabranwan yanapachikurqaku. Chaymi Diospa munasqanman hina kamachinankupaq kallpanchakurqaku. Chayta ruwasqankum Diospa llaqtanta yanaparqa Jehova Diospa munasqanman hina kawsanankupaq.

13. ¿Imanasqam mana chaynallachu karqaku Diospa llaqtanpi kamachiqkunawan huk law nacionkunata kamachiqkunaqa?

¹³ Huk law nacionkunapi kamachiqkunaqa runakunapa piensasqankuman hinallam ruwaqku. Chayraykum Canaan runakunaqa hinaspa kamachiqkunaqa mana allinkunata ruwaqku. Paykunaqa animalkunawan, qarimasillanwan utaq warmimasillanwan hinaspa ayllullankuwanmi huchapakuqku. Chaymantapas taytacha-mamachakunatam yupaychaqku hinaspa warmachakunata kañapuqku (Lev. 18:6, 21-25). Babilonia hinaspa Egipto nacionkunata kamachiqkunapas manam runakunataqa kallpancharqakuchu chuya kanankupaqqa (Num. 19:13). Diospa llaqtanta kamachiqkunam ichaqa Jehova Diospa munasqanman hina yupaychanankupaq, cuerponkupi chuya kanankupaq hinaspa mana huchapakunankupaq runakunata kallpanchaqku. ¡Sutillatamá Jehova Diosqa llaqtanta pusachkarqa!

14. ¿Imanasqam Jehova Diosqa llaqtanpi wakin kamachiqkunata corregirqa?

¹⁴ Diospa llaqtanta kamachiqkunaqa manam llapankuchu Diospa kamachisqanta kasukurqaku. Chay mana kasukuq kamachiqkunaqa manam yanapachikurqachu Diospa chuya espiritunwan, angelninwan hinaspa palabranwanpas. Chayraykum Jehova Diosqa wakinpi corregirqa utaq huktaña akllarqa (1 Sam. 13:13, 14). Ichaqa tiempopa risqanman hinam, mana pantaq huk kamachiqtaña akllarqa.

15. (1) ¿Imatam nirqaku Diosmanta willakuqkuna mana pantaq kamachiq hamunanmanta? (2) ¿Pitaq mana pantaq kamachiqqa?

¹⁵ Achka watakuna ñawpataraqmi Jehova Diosqa nirqaña mana pantaq kamachiqta llaqtanpaq akllananmanta. Moisesmi Israel runakunata nirqa: ‘Qamkunamantam rikurichimunqa ñuqa hina Diosmanta willakuq hinaptinmi payta kasukunkichik’, nispa (Deut. 18:15). Isaiaspas nirqam chay Diosmanta willakuq runa kamachiq kananmanta (Is. 55:4). Danielpas nirqam chay akllasqa kamachikuq chayamunanmanta (Dan. 9:25). Jesuspas nirqataqmi chay kamachiq runaqa kikin kasqanmanta (qaway Mateo 23:10). Jesuspa qatiqninkunapas manam iskayrayarqakuchu llaqtanta kamachinanpaq Jehova Dios akllasqanmantaqa (Juan 6:68, 69). ¿Imanasqataq mana iskayrayarqakuchu?

16. ¿Imakunam qawachirqa chuya espiritunpa atiyninta Jesus chaskisqanta?

¹⁶ Jesusqa chuya espiritupa atiynintam chaskirqa. Bautizaq Juan Jesusta bautizaruptinmi rikurqa “hanaq pacha kicharikusqanta, [hinaspa] paloma hina chuya espiritu” Jesusman uraykamusqanta.  Chaymantañataqmi Diospa chuya espiritun Jesusta chunniqman pusarurqa (Mar. 1:10-12). Jesusqa Diospa chuya espiritunwanmi yanapachikurqa runakunaman yachachinanpaq hinaspa milagrokunata ruwananpaq (Hech. 10:38). Diospa chuya espiritunqa yanaparqataqmi kuyakuq, iñiyniyuq hinaspa kusisqa kananpaq (Juan 15:9; Heb. 12:2). Manam pipas Jesus hinaqa karqachu. Chaymi sutillata qawachin Jehova Dios chuya espiritunwan yanapasqanmanta hinaspa kamachiq kananpaq akllasqanmantapas.

17. ¿Imaynatam angelkunaqa Jesusta yanaparqaku?

¹⁷ Angelkunapa yanapakuynintam Jesusqa chaskirqa. Bautizakusqan qipallatam angelkunaqa Jesusta yanaparqaku (Mat. 4:11). Hinaspapas manaraq wañukuchkaptinmi “hanaq pachamanta huk angel rikuriykuspan kallpanchaykurqa” (Luc. 22:43). Jesusqa manam iskayrayarqachu yanapananpaq Jehova Dios angelninkunata kachamunanmantaqa (Mat. 26:53).

18, 19. ¿Imaynatam Diospa palabranqa Jesusta yanaparqa kawsakuyninpi hinaspa runakunata imayna yachachisqanpipas?

¹⁸ Jesusqa Diospa palabranwanmi yanapachikurqa. Diosmanta willakuyta qallaykusqanmanta, wañukunan punchawkamam Jesusqa Diospa palabranwan yanapachikurqa. Wañunanpaqña kachkaspanpas, paymanta Diospa palabranpa willakusqantam nirqa (Mat. 4:4; 27:46; Luc. 23:46) Jesusqa manam religionkunapi punta apaq runakuna hinachu karqa, paykunaqa Diospa palabrantam qipanchaqku yachachisqankunawan  mana tupaptinqa. Chaymi Jesusqa taytanpa rimasqanta yuyarispan paykunamanta nirqa: “Kay runakunaqa simillawanmi hatunchawan, sunqunkum ichaqa ñuqamanta karupi kachkan. Yanqam yupaychawankupas, paykunaqa runakunapa kamachisqallantam yachachinku”, nispa (Mat. 15:7-9). Jehova Diosqa palabranta mana kasukuq runakunataqa manam akllanmanchu llaqtanta kamachinanpaqqa.

¹⁹ Jesusqa runakunamanpas Diospa palabranmantam yachachirqa. Religionkunapi punta apaq runakuna sasachanankupaq tapuptinkupas, Jesusqa manam kikinpa imapas yachasqallanmantachu rimarqa. Aswanqa Diospa palabranpa ima yachachisqantam qawachiq (Mat. 22:33-40). Jesusqa hanaq pachapi imayna kawsasqanmanta utaq Diospa unanchasqankunamanta willaspanmi runakuna admirachiyta atinman karqa. Ichaqa, payqa munarqam Diospa palabranta lliw runakuna uyarinankuta, chaymi runakunapa “yuyayninkuta pasaypaqta kichaykurqa Diospa qillqankunapi imam nisqanta entiendenankupaq” (Luc. 24:32, 45).

20. (1) ¿Imaynatam Jesusqa Jehova Diosta hatunchaq? (2) ¿Imapim Jesusqa mana chaynallachu karqa Herodes Agripa I kamachiqwan?

²⁰ Jesuspa sumaq yachachisqanta uyarispankum runakunaqa anchallataña admirakuqku (Luc. 4:22). Jesusqa manam hatunchakurqachu, aswanqa yachachiqnin Jehova Diostam hatuncharqa. Huk kutipim, huk apu runa Jesusta “allin yachachikuq” nispan hatunchayta munarqa. Ichaqa Jesusmi chay runata nirqa: “¿Imanasqataq allin niwanki? Manam pipas allinqa kanchu aswanqa hukllam, payqariki Diosmi”, nispa (Mar. 10:17, 18). Jesuspa wañukusqanmanta pusaq wata pasaytam, Judea lawta Herodes Agripa I kamachiyta qallaykurqa. Payqa manam Jesus hinachu karqa. Huk kutipim huk huñunakuypi kachkaptinku Herodesqa suma-sumaq pachakunawan churakuruspan rimayta qallaykurqa. Chay rimasqanta uyarispankum runakunaqa niyta qallaykurqaku: “¡Diosmi rimachkan manam runachu!”, nispanku. Chaywanmi llumpayta hatun tukuyta qallaykurqa, hinaptinmi “chay ratollapi Jehova Diospa angelnin castigarurqa, chaymi urukunapa mikusqan wañururqa” (Hech. 12:21-23). Jehova Diosqa manamá Herodestaqa kamachinanpaqqa akllarqachu. Jesusta akllasqanmi ichaqa sutilla karqa, payqa Jehova Diostam sapa kuti hatunchaq.

21. ¿Imamantam qatiqninpi yachasunchik?

²¹ Jehova Diosqa manam iskay-kimsa watakunalla llaqtanta Jesus kamachinantachu munarqa. Chaymi Jesusqa kawsariramusqan qipata qatiqninkunaman nirqa: “Tukuy atiytam chaskiruni hanaq pachapipas kay pachapipas”, nispa. Nirqataqmi: “Sapa punchawmi ñuqaqa qamkunawan kasaq kay tiempopa tukupayninkama”, nispa (Mat. 28:18-20). Hanaq pachapi Jesus kaspanqa, ¿imaynatam kay allpa pachapi kaq Diospa llaqtanta kamachiyta atinman karqa? ¿Pikunatam Jehova Diosqa akllanman karqa Jesusta yanapaspa kay pachapi Diospa llaqtanta pusananpaq? ¿Imaynatam Diosman sunqu runakunaqa yachanmanku karqa pikunata Dios akllasqanta? Qatiqnin yachachikuypim kaymanta astawan yachachkasunchik.