1, 2. Hanaq pachaman Jesus pasakuptinqa, ¿imatataq apostolkuna tapukunmanku karqa?

OLIVOS muqupim apostolkunaqa Jesuswan kuska kachkarqaku. Hinaptinmi qunqayllamanta Jesusta rikurqaku hanaq pachaman huqarikuchkaqta hinaspa puyu ukunta chinkaykuchkaqta (Hech. 1:9, 10). Yaqa iskay watam Jesusqa paykunaman tukuy imata yachachirqa, kallpancharqa hinaspa yanaparqa. Ichaqa, ¿imatam ruwarqaku Jesus manaña kaptinqa?

² Manaraq hanaq pachaman richkaspanmi Jesusqa qatiqninkunata nirqa: ‘Ñuqamantam willakunkichik: Jerusalenpi, enteron Judea lawpi, Samaria lawpi hinaspa kay pachapa cantonkama’, nispa (Hech. 1:8). ¿Imaynatam chayta ruwanmanku karqa? Jesusmi nirqa chuya espiritupa yanapakuyninwan ruwanankumanta (Hech. 1:5). Ichaqa, ¿pitaq Diosmanta willakuy apakunanpaq nanachikunan karqa? Apostolkunaqa yacharqakum ñawpaq tiempopi Israel runakunata kamachinanpaq runakunata Jehova Dios churasqanmanta. Chayrayku ichapas tapukurqaku:  “¿Pitataq Jehova Diosqa akllanqa kamachiqninchik kananpaq?”, nispanku.

3. (1) Hanaq pachaman Jesuspa pasakusqan qipata, ¿imatam Jesuspa apostolninkuna tantearqaku? (2) ¿Ima tapukuykunamantam yachasunchik?

³ Hanaq pachaman Jesuspa pasakusqan qipallatam, Jesuspa qatiqninkunaqa Diospa palabranta qawarqaku, Diospa yanapakuyninta mañakurqaku hinaspa Matiasta akllarqaku Judas Iscariotepa rantinpi. Chaynapi 12 apostolkuna kanankupaq (Hech. 1:15-26). ¿Imanasqam chayta tanteasqankuqa ancha allin karqa paykunapaq hinaspa Jehova Diospaqpas? Jesuspa qatiqninkunaqa musyakururqakum 12 apostolkuna * kananta Jehova Dios munasqanta. Jesusqa apostolninkunatam akllarqa hinaspa yachachirqa Diospa llaqtanpi yanapakunankupaq. ¿Imapitaq yanapakunanku karqa? ¿Imaynatam Jehova Dioswan Jesuspas yanaparqaku chayta ruwanankupaq? ¿Kanchu kunanpas yaqa chayna ruwayniyuq runakuna? ¿Imaynatam agradecekuchwan Diospa llaqtanta pusaqkunata, astawanraq ‘allin ruwaq yuyayniyuq sirvienteta’? (Mat. 24:45; Heb. 13:7). Kaykunamantam yachasun.

4. ¿Ima ruwayniyuqmi karqaku Jerusalenpi apostolkunawan wakin punta apaqkunaqa?

⁴ Pentecostes 33 watamantam, apostolkunaqa Diospa llaqtanmanta nanachikurqaku. Bibliam nin: “Pedroñataqmi chunka hukniyuq apostolkunawan kuska sayariykurqa”, nispa hinaspam achka runakunaman yachachirqa chiqap kaqkunata (Hech. 2:14, 15). Chayraykum achka runakuna Diospi iñikurqaku. Chaymantam ‘paykunaqa llumpayta munarqaku apostolkunamanta hinalla yachayta’ (Hech. 2:42). Apostolkunaqa Diospa llaqtanpi qullqi huñusqankutam waqaychaqku (Hech. 4:34, 35). Chaymantapas, iñiqmasinkunatam Diosmanta yachachiqku hinaspa llaqtanpaq mañakuqku. Chaymi nirqaku: “Ñuqaykuñataqmi Diosta mañakuypi hinaspa palabranmanta yachachiyllapiña kasaqku”, nispa (Hech. 6:4). Apostolkunaqa iñiqmasinkutam kamachirqaku mana haykapipas Diosmanta willakusqanku llaqtachakunaman rinankupaq (Hech. 8:14, 15). Tiempopa risqanman hinam, apostolkunata yanaparqaku iñiqkunapi wakin punta apaqkuna. Paykunaqa llapankum Diospa llaqtanpi punta apaqkuna karqaku hinaspam lliw iñiqmasinkumanta nanachikuqku (Hech. 15:2).

5, 6. (1) ¿Imaynatam Diospa llaqtanpi punta apaqkunata chuya espiritu yanaparqa? (Qaway 20 kaq paginapi dibujota). (2) ¿Imaynatam punta apaqkunata angelkuna yanaparqa? (3) ¿Imaynatam punta apaqkunaqa Diospa palabranwan yanapachikurqaku?

⁵ Chay tiempopi Diospi iñiqkunaqa manam iskayrayarqakuchu punta apaqkunata Jesus yanapasqanmantaqa. ¿Imanasqam mana iskayrayarqakuchu? Diospa chuya espiritun llaqtanpi punta apaqkunata yanapasqanraykum (Juan 16:13). Chay tiempopi Diosta yupaychaqkunaqa llapankum chuya espirituta chaskirqaku, ichaqa Jerusalenpi apostolkunawan punta apaqkunam astawan chuya espiritupa yanapakuyninta chaskirqaku. Chaynapi Diospa llaqtanmanta allinta nanachikunankupaq. Chuya espiritupa yanapayninwanmi 49 kaq watapi Diospa llaqtanpi punta apaqkuna tantearqaku iñiqmasinku qari kayninkuta señalachikunankupaq  utaq manapas. Diospa llaqtanpi punta apaqkunapa kamachisqanta kasukusqankuraykum “iñiqkunaqa iñiyninkupi aswan-aswan allin karqaku hinaspa sapa punchaw aswan yapakurqaku” (Hech. 16:4, 5). Señalachikuymanta ima tanteasqankuta iñiqmasinkuman willasqankum qawachin Diospa llaqtanpi punta apaqkuna chuya espiritupa yanapakuyninta chaskisqankuta hinaspa kuyakuq chaynataq iñiyniyuq kasqankutapas (Hech. 15:11, 25-29; Gal. 5:22, 23).

⁶ Diospi iñiqkunaqa manam iskayrayarqakuchu punta apaqkunata angelkuna yanapasqanmantaqa. Huk kutipim, Cornelio sutiyuq runata angel nirqa apostol Pedrota maskamunanpaq. Cornelioqa mana judio kasqanraykum qari kayninpiqa mana señalasqachu karqa. Cornelioman hinaspa ayllunmanmi Pedroqa Diosmanta willarqa, hinaptinmi paykunaqa chuya espirituta chaskirqaku mana señalasqa kachkaspankupas. Corneliom pimantapas puntata Diospi iñikurqa mana judio hinaspa mana señalasqa kachkaspan. Apostolkunawan wakin iñiqmasinku chayta yacharuspankum, Diospa munasqanman hina mana judio hinaspa mana señalasqa runakunata kusikuywan chaskiykurqaku (Hech. 11:13-18). Kaymi sutillata qawachin Diospa llaqtanpi punta apaqkunata angelkuna yanapasqanta (Hech. 5:19, 20). Diospi iñiqkunaqa manam iskayrayarqakuchu Diospa palabranwan punta apaqkuna yanapachikusqankumantaqa. Paykunaqa Diospa palabrantam puntata qawaqku iñiyninkumanta imatapas yachanankupaq hinaspa iñiqmasinkuta yanapanankupaqpas (Hech. 1:20-22; 15:15-20).

7. ¿Imanasqam nichwan apostolkunapa tiempopi punta apaqninku Jesus kasqanmanta?

⁷ Diospa llaqtanpi punta apaqkuna iñiqmasinkumanta nanachikuspankupas, allintapunim yacharqaku Jesucristo kamachiqninku kasqanta. ¿Imaynatam chayta yachanchik? Apostol Pablom nirqa wakin qarikunata “apostolkuna” kanankupaq akllasqanmanta. Nirqataqmi Cristoqa iñiqkunapa uman utaq kamachiqnin kasqanmanta (Efes. 4:11, 15). Diosqa munarqataqmi “Cristopa qatiqnin” kasqankuwan riqsisqa kanankuta, manam munarqachu huk kaqnin apostolpa sutinwan riqsisqa kanankutaqa (Hech. 11:26). Pabloqa yacharqam apostolkunapa hinaspa wakin punta apaqkunapa yachachisqankuta kasukuy allin kasqanmanta. ¿Imanasqa? Diospa palabranwan yachachisqankuraykum. Chaywanpas Pabloqa nirqam: ‘Munanim kayta yachanaykichikta: Cristoqa llapa qaripa umanmi’, nispa. Chaywanqa nichkarqataqmi sapa punta apaqkunapa uman kasqanmantapas. Chaymantam Pabloqa nirqa: ‘Diospas Cristopa umanmi’, nispa (1 Cor. 11:2, 3). Chaywanmi sutillata qawachirqa llaqtanta pusananpaq churin Jesucristota akllasqanta.

8, 9. ¿Imatam Charles Taze Russell iñiqmasinchik ruwarqa?

⁸ Charles Taze Russell hinaspa wakin amistadninkunam 1870 watamanta bibliapa yachachisqanman hina Diosta yupaychanankupaq kallpanchakurqaku. Munarqakutaqmi chayta ruwanankupaq huk runakunaman hinaspa huk rimayniyuqkunaman yachachiytapas. Chaypaqmi 1884 kaq watapi Zion’s Watch Tower Tract Society * sutiwan autoridadkunaman riqsichikurqaku. Chaypi punta  apaqmi karqa Russell iñiqmasinchik. Payqa allintapuni bibliata estudiasqanraykum, mana manchakuspa nirqa catolico religionpi yachachisqanku hukllapi kimsa dioskuna hinaspa almapa mana wañusqan bibliapi mana tarikusqanmanta. Payqa allintataqmi entienderqa Cristopa kutimusqanta mana pipas rikunanmanta hinaspa “nacionkunapaq akllasqa tiempo” 1914 watapi tukunanmanta (Luc. 21:24). Russell iñiqmasinchikqa kay chiqap yachachikuykunata runakunaman yachachinanpaqmi kallpanta, tiemponta hinaspa qullqinta allintapuni servichikurqa. Paytaqa Jehova Dioswan Jesusmi llaqtanta pusananpaq servichikurqaku.

⁹ Russell iñiqmasinchikqa wakin runakunata hina qawanankutam munarqa. Chaymi 1896 watapi kaynata qillqarqa: “Manam munanikuchu hatunchawanankuta nitaq riqsisqa runakunata hina qawawanankutapas. Manataqmi munanikuchu ima sutiwanpas riqsiwanankuta nitaq sutiykuta apanankutapas”, nispa. Chaymantapas nirqam: “Kay ruwasqaykuqa manam runakunapachu”, nispa.

10. (1) ¿Haykapitaq Jesusqa ‘allin ruwaq yuyayniyuq sirvienteta’ akllarqa? (2) Willamuy Diospa llaqtanpi punta apaqkunawan Sociedad Watch Tower nisqapi nanachikuqkuna mana chaynalla kasqankumanta.

¹⁰ Russell iñiqmasinchikqa 1916 watapim wañukurqa. Jesusñataqmi 1919 watapi ‘allin ruwaq yuyayniyuq sirvienteta’ akllarqa. ¿Imapaqmi akllarqa? Qatiqninkunata ‘tiempollanpi mikuchinanpaqmi’ utaq iñiyninkupi yanapananpaqmi (Mat. 24:45). Chay watakunapiqa ñam Jesuspa qatiqninkunaqa iñiyninkupi yanapachikurqakuña Brooklyn (Nueva York) llaqtapi hanaq pachapaq akllasqa aslla iñiqmasinchikkunawan. “Diospa llaqtanpi punta apaqkuna” sutiqa 1940 watakunapim chayllaraq qillqanchikkunapi rikuriyta qallaykurqa. Chay watakunapim piensarqaku “Diospa llaqtanpi punta apaqkuna” Watch Tower Bible and Tract Society nisqallapi nanachikusqankuta. Ichaqa 1971 watapim qillqanchikkuna sutillata nirqa Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa huk ruwayniyuqkuna kasqankuta, Sociedad Watch Tower nisqapi nanachikuq iñiqmasinchikkunaqa huk ruwayniyuqllam kanku. ¿Imataq chay ruwayninkuqa? Diosmanta willakuyninchikta harkakuptinkum paykunaqa yanapawanchik. Chaymantapacham hanaq pachapaq akllasqa wakin iñiqmasinchikkunapas Diospa llaqtanpi punta apaqkuna kanankupaq akllasqa karqaku, Sociedad Watch Tower nisqapi mana nanachikuspankupas. Pasaq watakunallapim Sociedad Watch Tower nisqapi nanachikunankupaq ‘sapaq ovejakunamantaña’ akllarqaku. Chaynapim Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa iñiyninchikpi astawan yanapawananchikpaqña tiempochakunku (Juan 10:16; Hech. 6:4). 2013 watapa 15 julio killanpi lluqsimuq Willakuq qillqam nirqa “allin ruwaq yuyayniyuq sirvienteqa” Diospa llaqtanpi punta apaqkuna kasqanmanta.

11. Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa, ¿imaynatam tanteanku?

¹¹ Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa sapa semanam huñunakuspanku kuskanku imatapas tanteanku. Sapa kuti huñunakusqankum yanapan huk sunqulla kanankupaq (Prov. 20:18). Manam mayqanninkupas wakinkumanta aswan allinpaqqa hapikunkuchu. Chaymi sapa semana huñunakuyninkupi umallinanpaq, sapa wata hukta akllanku (1 Pedro 5:1). Chaynatam ruwanku Diospa llaqtanpi punta apaqkunapa yanapaqninkunapas. Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa manam mayqanninkupas munankuchu  iñiqmasinkuta munaychakuytaqa. Paykunaqa sapakamataqmi ‘sirvientenkuna’ kanku. Chaymi allin ruwaq yuyayniyuq sirvientemanta chaskisqanku qillqakunawan iñiyninkupi sapakama yanapachikunku hinaspa kamachisqantapas kasukunku.

12. ¿Ima tapuykunamantam qatiqninpi yachasunchik?

¹² Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa manam kikin Diosmantachu ima willakuytapas chaskinku hinaspapas pantaqmi kanku. Wakinpiqa pantankum bibliamanta imatapas yachachispanku utaq imata ruwanapaq kamachispanku. Índice de las publicaciones Watch Tower sutiyuq qillqapim “Aclaración de creencias” nisqa kachkan. Chaypim 1870 watamantapacha bibliata aswan allinta entiendesqanchikmanta kachkan. Jesusqa manam nirqachu allin ruwaq yuyayniyuq sirviente mana pantaspan iñiyninchikpi yanapawananchikmantachu. Chaynaqa, ¿pitaq Jesuspa rimasqan ‘allin ruwaq yuyayniyuq sirvienteqa’? (Mat. 24:45). ¿Imakunam qawachin  Diospa llaqtanpi punta apaqkuna allin ruwaq yuyayniyuq sirviente kasqankuta? Qawasun ñawpaq tiempopi Diospa llaqtanpi punta apaqkuna hina kimsa yanapakuykunata kunanpas imayna chaskisqankumanta.

13. ¿Imaynatam chuya espiritu yanaparqa Diospa llaqtanpi punta apaqkunata?

¹³ Chuya espiritum Diospa llaqtanpi punta apaqkunata yanapan. Chuya espiritupa yanapakuyninwanmi paykunaqa bibliata ñawpaqpi mana entiendesqankuta entienderqaku. 12 parrafopa nisqanman hinam bibliapi achka yachachikuyta aswan allinta entienderqanchik. Manam mayqan runapas kikillanmantaqa entiendeyta atinmanchu karqa nitaq “Diospa kaq pakasqa kaqkunatapas” yachachiytaqa atinmanchu karqa (qaway 1 Corintios 2:10). Chaymi Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa apostol Pablo hina ninku: “Kaykunamantapas ñuqanchikqa rimanchikmi ichaqa manam runakunapa yachachisqanman hinachu aswanqa espiritupa yachachisqanman hinam”, nispa (1 Cor. 2:13). Una-unay watakunam pantay religionqa runakunata munaychakuspa pantayta yachachiq. Ichaqa 1919 watamantam aswan allinta Diospa llaqtanpi punta apaqkuna bibliata entienderqaku Jehova Dios chuya espiritunwan yanapasqanrayku.

14. Apocalipsis 14:6, 7 nisqanman hina, ¿imaynatam angelkuna yanapan Diospa llaqtanta hinaspa llaqtanpi punta apaqkunatapas?

¹⁴ Angelkunam Diospa llaqtanpi punta apaqkunata yanapan. Diospa llaqtanpi punta apaqkunam 8 millon masnin iñiqmasinchikkunata enteron pachapi Diosmanta imayna willakunankupaq yanapanku. Chay ruwaytaqa atinku angelkuna yanapasqanraykum (qaway Apocalipsis 14:6, 7). Achka kutipim, Diospa yanapakuyninta mañakuq runakunaman angelkuna iñiqmasinchikkunata pusarqa *. Diosmanta willakuyninchik hinaspa bibliamanta yachachisqanchikqa yapakuchkantaqmi chiqniwaqninchik runakunapa kasqanpipas. Chay ruwaytaqa atinchik angelkuna yanapawasqanchikraykum.

15. ¿Imapim mana chaynallachu kanku Diospa llaqtanpi punta apaqkunawan religionpi punta apaqkunaqa?

¹⁵ Diospa palabranmi llaqtanpi punta apaqkunata yanapan (qaway Juan 17:17). 1973 watapa 15 octubre killanpi lluqsimuq Willakuq qillqapim castellano rimaypi kayna tapukuy karqa: “¿Yaqachu bautizakunmanku cigarro pitayta mana saqiq runakuna?”, nispa. Bibliapa nisqanman hinaqa manam bautizakuyta atinmankuchu karqa. Chay qillqaqa bibliawanmi qawachirqa cigarro pitayta mana saqiqkuna imanasqa Diospa llaqtanmanta qarqusqa kanankumanta (1 Cor. 5:7; 2 Cor. 7:1). Chay qillqam nirqa: “Kay kamachikuyqa manam runakunamantachu hamun, aswanqa Diosmi palabranpi qillqachirqa”, nispa. Jehova Diospa testigonkunallam bibliapa yachachisqanman hina ruwanankupaq kallpanchakunku. Chaytam ruwarqaku kasukunankupaq wakinku sasachakuptinkupas. Qaynakunallam religionmanta rimaq huk qillqa Estados Unidos nacionpi nirqa: “Religionpi punta apaqkunaqa sapa kutim imapas yachachisqankuta qawanku, chaynapi runakunapa ima piensasqankuman hinaña yachachinankupaq”, nispa. Diospa llaqtanpi punta apaqkunam ichaqa mana runakunapa piensasqanman hinachu yachachinku. Aswanmi Diospa palabranpa nisqanman hina  ruwanku. Chaymi qawachin llaqtanta Jehova Dios pusasqanta.

16. ¿Imaynatam Diospa llaqtanpi punta apaqkunata mana qunqasqanchikta qawachisun?

¹⁶ (Qaway Hebreos 13:7). Bibliam niwanchik: “Diospa palabranta yachachispa pusasuqnikichikkunataqa amayá qunqaychikchu”, nispa. Chaytam ruwachwan Diospa llaqtanpi punta apaqkunapaq mañakuspanchik (Efes. 6:18). Paykunaqa achka ruwayniyuqmi kanku. Paykunam qillqanchikkunata ruwamunku, Diosmanta willakuy apakunanpaq qawanku hinaspa qullqi qusqanchikwan imakunata ruwanankupaqpas tanteanku. Chaymi paykunapaq Diosta mañakunanchik.

17, 18. (1) Diospa llaqtanpi punta apaqkuna imatapas kamachiwaptinchikqa, ¿imatam ruwananchik? (2) ¿Imanasqam Diosmanta willakunanchikpaq kallpanchakunanchik?

¹⁷ Diospa llaqtanpi punta apaqkunamanta mana qunqasqanchiktaqa qawachinchiktaqmi kamachiwasqanchikta kasukuspanchik. Paykunaqa qillqanchikkunawan hinaspa llapan huñunakuyninchikkunawanmi yanapawanchik. Chaymantapas, llaqtan-llaqtan watukuq iñiqmasinchikkunatam akllanku, paykunañataqmi iñiqkunapi punta apaqkunata akllanku. Paykunawan llaqtan-llaqtan watukuq iñiqmasinchikkunam, Diospa llaqtanpi punta apaqkunata mana qunqasqankuta qawachinku kamachikuyninkunata kasukuspanku. Ñuqanchikpas kamachiwaqninchik Jesustam respetanchik, paypa churasqan iñiqmasinchikkunata kasukuspanchik (Heb. 13:17).

¹⁸ Diospa llaqtanpi punta apaqkunamanta mana qunqasqanchiktaqa qawachinchiktaqmi Diosmanta willakunapaq kallpanchakuspa. Hebreos 13:7 kallpanchawanchik pusawaqninchik iñiqmasinchikkunapa iñiyninta qatipakunapaq. Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa tukuy sunqunkuwanmi Diosmanta willakuy apakunanpaq yanapakunku, chaywanmi iñiyniyuq kasqankuta qawachinku. ¿Yanapanchikchu chay ruwaypi? Chayna kaptinqa, kusisqam tarikusunchik kaynata Jesus niwaptinchik: “Kay wawqiykunamanta huknin uchuychan kaqpaq allin kaqta ruwaspaykichikqa ñuqapaqmi ruwarqankichik”, nispan (Mat. 25:34-40).

19. ¿Imanasqam Jesusta kasukunanchik?

¹⁹ Hanaq pachaman Jesus kutispanqa, manam sapallankutachu qatiqninkunataqa saqirqa (Mat. 28:20). Payqa yacharqam chuya espirituwan, angelkunawan hinaspa Diospa palabranwan qatiqninkunata kay pachapi allinta yachachisqanmanta. Tukuy chaykunatam kunanpas qun allin ruwaq yuyayniyuq sirvienteman. Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa Jesuspa kamachisqankunatam kasukunku (Apoc. 14:4). Chaymi Diospa llaqtanpi punta apaqkunata kasukuspanchikqa kikin Jesusta kasukuchkanchik. Pisi tiempollamantañam Jesusqa ‘kawsachikuq yakukunaman’ pusawasun hinaspa wiñaypaq kawsakusun (Apoc. 7:14-17). ¡Manamá mayqan kamachiq runapas chaytaqa quwachwanchu!