1. (1) ¿Imatam mozo-sipaskuna tanteananku? (2) ¿Imanasqam mana manchakunankuchu? (Qaway kay paginapi fotokunata).

MOZO-SIPAS, manaraq maymanpas illachkaspaykiqa puntatam allinta tanteanayki mayman rinaykimanta. Kawsakuyninchikpas yaqa chaynam, mozo-sipasllaraq kachkaspaykim tanteanayki imata ruwanaykimanta. Chayta tanteayqa wakinpim sasa kanman. Geder sutiyuq sipasmi nin: “Manchapakunim vidaywan imata ruwanaymanta piensaspay”, nispa. Pay hina tarikuspaykiqa kayta yuyariy, Jehova Diosmi nin: ‘Amayá manchakuychikchu. Ñuqam qamkunawan kachkani. Amayá hukmanyaychikchu. Ñuqam Diosnikichik kani. Kallpanchaspaymi yanapasqaykichik’, nispa (Is. 41:10).

2. ¿Imaynatam yachanki Jehova Diosqa kusisqa kanaykita munasqanmanta?

² Jehova Diosqa yachaywan tanteanaykipaqmi kallpanchasunki (Ecl. 12:1; Mat. 6:20). Payqa munanmi kusisqa kanaykita, chaytam musyawaq unanchasqankunata qawaspayki, uyarispayki hinaspa mallispayki. Diosqa sumaqtam uywawanchik  hinaspa yachachiwanchik. Ichaqa mana kasukuqninkunatam nin: “Mana gustasqaytam qamkuna akllarqankichik”, nispa. Nintaqmi: ‘Serviqniykunaqa mikusqam kanqaku. Qamkunañataqmi yarqaymanta kankichik. Serviqniykunaqa yakutam tomanqaku. Qamkunañataqmi yakumanta kankichik. Serviqniykunaqa kusisqam kanqaku. Qamkunañataqmi pinqaypi rikurinkichik. Serviqniykunaqa kusisqam takinqaku. Sunqunkupi kusisqa kasqankuraykum takinqaku’, nispa (Is. 65:12-14). Chaynaqa, allinta tanteaspanchikqa Jehova Diostam hatunchasunchik (Prov. 27:11).

3. ¿Ima ruwanaykitam Jehova Diosqa munan?

³ ¿Imata ruwanaykipaqmi Jehova Diosqa nisunki? Kaypi yuyaymanay: Diosqa animalkunatam unancharqa mikuspanku, yakuta tomaspanku hinaspa miraspanku kusisqa kanankupaq. Ichaqa ñuqanchiktam unanchawarqanchik Diosta riqsispanchik hinaspa payta tukuy sunqunchikwan yupaychaspanchik kusisqa kawsananchikpaq (Sal. 128:1; Mat. 5:3). Bibliam nin unanchaqninchik Diosqa “kuyakuq”, “kusikuq” kasqanmanta hinaspa ‘kikinman rikchakuqta’ runakunata unanchasqanmanta (2 Cor. 13:11; 1 Tim. 1:11; Gen. 1:27). Chaynaqa, Diosta qatipakuspaykim kusisqa kawsakunki. Bibliam nin: “Imapas quqmi aswan kusisqaqa imapas chaskiqmantaqa”, nispa (Hech. 20:35). ¿Chaynachu haykallapipas tarikurqanki? Arí, pipas kusisqam tarikun quspanqa. Chaymi Jehova Diosninchikqa munan imapas tanteasqanchikwan payta hinaspa runamasinchikta kuyasqanchikta qawachinanchikta (qaway Mateo 22:36-39).

4, 5. ¿Imanasqam Jesusqa kusisqa karqa?

⁴ Jesustam mozo-sipaskunaqa qatipakunmanku. Payqa warmacha kachkaspanmi pukllarqa hinaspa kusikurqa. Bibliapa nisqanman hinaqa “kanmi asinapaq tiempo” hinaspa “tusunapaq tiempo” (Ecl. 3:4). Ichaqa manam chay ruwayllamanchu Jesusqa qukururqa, aswanqa Diospa palabrantam estudiarqa, chayta ruwaspanmi taytanwan kuyachikurqa. 12 watachanpi kachkaspanmi Jesusqa allinta Diospa palabranmanta ‘yachachirqa hinaspa tapukuykunata kutichirqa’, chaymi templopi yachachiqkunaqa mana ima niytapas atirqakuchu (Luc. 2:42, 46, 47).

⁵ Yuyaynin huntaruptinpas, Jesusqa Diospa munasqanta ruwasqanraykum kusisqa karqa. Diosqa munarqam ‘wakchakunaman sumaq willakuyta willakunanpaq’ hinaspa ‘ñawsakuna qawakunanmanta willakunanpaq’ (Luc. 4:18). Bibliam nin: ‘Diosnilláy, munachkanim munallasqaykiman hina ruwallayta’, nispa (Sal. 40:8). Chaynam Jesusqa tarikurqa Diospa munayninta ruwaspan. Jesusqa kusikuqmi taytan Jehova Diosmanta runakunaman yachachispan (qaway Lucas 10:21). Huk kutipim huk warmiman yachachirqa Diosta imayna yupaychananpaq, chaymantam qatiqninkunata nirqa: “Ñuqapa mikuyniyqa kachamuwaqniypa munayninta ruwaymi hinaspa kamachiwasqanta tukuymi”, nispa (Juan 4:31-34). Jesusqa Diostawan runakunata kuyaspanmi kusisqa karqa. Qampas chayta ruwaspaykim kusisqa kanki.

6. ¿Imanasqataq ancha allin kanman vidaykiwan imakunata ruwanaykimanta yuyayniyuq iñiqmasinchikkunaman willaynikiqa?

⁶ Achka iñiqmasinchikkunam mozo-sipas kasqankumanta precursor karqaku, hinaspam  chay ruwasqankumanta kusisqa tarikunku. Huk kaqnin iñiqmasinchikman willakuy imakuna ruway munasqaykimanta. Proverbios 15:22 versiculonpim nin imatapas ruwanapaq hukkunata tapurikuspa ruwayqa allin qispisqanmanta. Chaynaqa, kay iñiqmasinchikkunata tapukuptikiqa, paykunam nisunki tukuy tiempoykiwan Diosta yupaychasqaykiqa kawsakuynikipi anchata yanapasunaykimanta. Jesuspas tukuy imatam yacharqa taytan Jehova Dioswan hanaq pachapi kuska kaspanku. Kay pachapi kaspanpas hinallam tukuy imakunamanta yacharqa. Payqa yacharqam runakunaman Diosmanta yachachiyqa hinaspa Diosman sunqu kayqa anchata kusichisqanmanta (qaway Isaias 50:4; Heb. 5:8; 12:2). Qampas tukuy tiempoykiwan Diosta yupaychaspaykiqa ancha kusisqam tarikunki, ¿imanasqa? Chaymantayá yachaykusun.

7. ¿Imanasqam achka mozo-sipaskuna kusisqa tarikunku bibliamanta runakunaman yachachispanku?

⁷ Jesusmi niwarqanchik: “Runakunaman rispayá yachachimuychik qatiqniykunaña kanankupaq”, nispa (Mat. 28:19, 20). Chayta ruwanaykipaq tanteakuspaykiqa kusisqam kanki hinaspapas Diostam hatunchanki. Imaynam pisi-pisimanta imatapas ruwayta yachanchik, chaynam tiempopa risqanman hina Diosmanta allin willakuq kasunchik. Chaytam ruwarqa Timoteo sutiyuq iñiqmasinchik, payqa mozochallaraq kachkaspanmi precursor karqa. Paymi nin: “Tukuy tiempoywanmi Diospa munayninta ruwayta munarqani kuyasqayta qawachinaypaq. Qallariypiqa manam huk runallamanpas bibliamanta yachachiyta atirqanichu. Ichaqa chaymantam huk law llaqtaman rirqani, chaypim achka runakunaman bibliamanta yachachiyta qallaykurqani manapas huk killapi. Huk kaqnin yachachisqay runam huñunakuyman riyta qallaykurqa. Tiempopa risqanman hinam solterokunapaq bibliamanta escuelaman * rirqani, chay escuela tukuruptinmi huk lawman rinaypaq kamachiwarqaku. Chaypim tawa runakunaman bibliamanta yachachiyta qallaykurqani. Anchatam kusikuni Diosmanta runakunaman yachachispay, qawanim kawsakuyninpi Diospa chuya espiritun imayna yanapasqanta”, nispa (1 Tes. 2:19).

8. ¿Imatam wakin mozo-sipaskuna ruwarqaku achka runakunaman willakunankupaq?

⁸ Wakin mozo-sipaskunam huk rimayta yacharunku. Estados Unidos nacionmanta Jacob sutiyuq iñiqmasinchikmi nirqa: “Qanchis watachaypi kachkaptiymi estudiaqmasiy wakin warmachakuna Vietnam nacionmanta karqaku. Paykunamanmi Jehova Diosmanta willakuyta munarqani, chaymi rimayninkuta yachanaypaq kallpanchakurqani. Chaytaqa ruwarqani ingles rimaypi Willakuq qillqata vietnamita rimaywan tupachispaymi. Chaymantapas wasiypa waqtallanpim vietnamita rimayniyuq iñiqmasinchikkunawan hukllawakurqani. 18 wataypi kachkaspaymi Diosmanta astawan willakunaypaq tantearqani. Chaymantam solterokunapaq bibliamanta escuelaman rirqani. Chaypim tukuyta yacharqani, chaymi kunanqa vietnamita rimayniyuq iñiqmasiykunata yanapani precursor kaspay hinaspa punta apaq kaspay. Vietnam nacionmanta achka runakunam  tapuwanku: ‘¿Imaynatataq rimayniykutaqa yacharunki?’, nispa. Wakinkum wasinkuman rinaypaq niwanku, paykunamanta yaqa llapankutam bibliamanta yachachiyta qallaykurqani. Wakinkuqa ñam bautizarukunkuña”, nispa (tupachiy Hech. 2:7, 8).

9. ¿Imakunapim yanapasunki runakunaman Diosmanta yachachiyqa?

⁹ Runakunaman Diosmanta yachachiyqa anchatam yanapasunki. Yachankim allin llamkaq kanaykipaq, allinta runakunawan rimanaykipaq, mana manchakuq kanaykipaq hinaspa llapallan runakunawan allinlla kanaykipaqpas (Prov. 21:5; 2 Tim. 2:24). Runakunaman Diosmanta yachachiyqa yanapasunkitaqmi bibliapa yachachikuyninkunata astawan yachanaykipaq. Chaymantapas tukuy ruwasqaykiwanmi Diospa llamkaqmasin kanki (1 Cor. 3:9).

10. ¿Imanasqam kusisqa tarikuwaq yachasqayki lawpi willakuptiki runakuna mana uyariyta munaptinkupas?

¹⁰ Yachasqayki lawpi Diosmanta runakuna uyariyta mana munaptinkupas kusisqam kawaq. ¿Imanasqa? Allin sunquyuq runakunata maskaypi llapanchik yanapakusqanchikraykum. Huk iñiqmasinchik pitapas bibliamanta yachachinanpaq tariruptinqa llapanchikmi kusikunchik. Brandon sutiyuq iñiqmasinchikmi Diosmanta mana uyariy munaq runakunapa kasqanpi isqun wata precursor kaspan Diosmanta willakurqa. Paymi nin: “Ancha kusisqam Diosmanta willakurqani, chayta ruwanaypaq Jehova Dios kamachiwasqanrayku. Colegiopi estudiayta tukuruspallaymi precursor kayta qallaykurqani. Mozo iñiqmasiykunatam kallpanchaq kani hinaspa ñawparisqankuta qawarqani. Solterokunapaq bibliamanta escuelaman risqay qipatam huk law llaqtapi yanapakunaypaq kamachiwarqaku. Chay llaqtapiqa manam pitapas bautizakunankamaqa yanapayta atirqanichu, ichaqa wakin iñiqmasinchikkunam chay ruwayta atirqaku. Chaywanpas kusisqam tarikuni tukuy tiempoywan Diosmanta willakuspay”, nispa (Ecl. 11:6).

11. ¿Imakunapim achka mozo-sipas iñiqmasinchikkuna Diospa llaqtanpi yanapakunku?

¹¹ Tukuytam ruwachwan astawan Jehova Diosta tukuy tiemponchikwan yupaychanapaq. Diosta yupaychanapaq achkallay-achka wasikunata hatarichina kasqanraykum, wakin mozo-sipas iñiqmasinchikkunaqa chay ruwaypi yanapakunku. Chay wasikunaqa Diosta yupaychanapaqmi, chaymi hatarichiypi yanapakuspaykiqa Jehova Diosta hatunchanki hinaspa ancha kusisqa tarikunki. Ancha kusisqataqmi tarikunki iñiqmasinchikkunawan llamkaspayki. Chaymantapas yachankim sumaqllata llamkayta, allin llamkaq kayta hinaspa nanachikuqkunata kasukuyta.

12. ¿Imakuna ruwaytam atiwaq precursor kaspaykiqa?

¹² Kevin sutiyuq iñiqmasinchikmi nin: “Warmachallaraq kaspaymi munarqani hamuq punchawkunapi tukuy tiempoywan Diosta yupaychayta. Chaymi 19 wataypi kachkaspay precursor karqani. Huk iñiqmasinchikwanmi iskay-kimsa punchawlla wasi ruwaypi llamkarqaniku. Yacharurqanim wasipa qatan churayta hinaspa ventanakunatawan punkukuna churaytapas. Chaymantam iskay wata yanapakurqani huñunakuna wasikuna hatarichiypi, yanapakurqanitaqmi iñiqmasinchikkunapa wasinta wayra-para aparuptin kaqmanta hatarichiypi. Sudafrica  nacionpi huñunakuna wasikuna achka hatarichinapaq kasqanraykum, chay lawpi yanapakunaypaq niwarqaku. Africa lawpiqa iskay-kimsa semanakuna huk huñunakuna wasipi kasqaymantam, huk lawmanña riq kani. Huñunakuna wasikuna hatarichiypi llamkaqkunaqa huk ayllu hinam kaniku. Kuskam yachaniku, bibliata estudianiku hinaspa llamkanikupas. Ancha kusikunapaqtaqmi iñiqmasinchikkunawan kuska sapa semana Diosmanta willakuypas. Warmachallaraq kachkaspay ima ruway munasqayqa anchatam kusichiwan”, nispa.

13. ¿Imanasqam mozo-sipaskunaqa kusisqa tarikunku betel wasipi yanapakuspanku?

¹³ Tukuy tiemponwan Diosmanta willakuq iñiqmasinchikkunamantam, kunanqa achka betel wasipi yanapakuchkanku. Chaypi tukuy imata ruwaspankuqa Jehova Diospaqmi ruwachkanku, chaymi kusikunapaq betel wasipi yanapakuyqa. Betel wasipi llamkaqkunaqa qillqanchikkunata chaskinanchikpaqmi yanapakunku. Betelpi llamkaq Dustin sutiyuq iñiqmasinchikmi willakun: “Isqun watachaypi kachkaspaymi tanteakurqani tukuy tiempoywan Diosta servinaypaq. Colegiopi estudiayta tukuruspaymi precursor kayta qallaykurqani. Wata parten qipatam niwarqaku betel wasipi yanapakunaypaq. Chaypim yacharurqani qillqanchikkuna ruwaq maquinatawan computadorapi tukuyta ruwayta. Chaymantapas enteron  pachapi Diosmanta willakuy imayna apakusqantam betel wasipi willakunku, chaymi anchata kusichiwan. Betel wasipi llamkasqaywanmi yanapakuni achka runakuna Jehova Dioswan kuyachikunankupaq, chay ruwaymi anchata kusichiwan”, nispa.

14. ¿Imakunatam kunanmantapuni ruwawaq tukuy tiempoykiwan Diosta yupaychayta munaspaykiqa?

¹⁴ Jehova Diosta tukuy tiempoykiwan yupaychayta munaspaykiqa, kunanmantapunim Diospa espiritunpa kawsachisqanman hina kawsanayki. Chaypaqmi bibliata sapa kuti qawanayki, hinaspa chaypi yuyaymananayki, chaymantapas kallpanchakunaykim huñunakuykunapi rimarinaykipaq. Colegioykipipas kallpanchakuwaqmi estudiaqmasikikunaman Diosmanta willakunaykipaq. Runakunawan rimaspaykiqa respetowan tapuy ima piensasqankumanta hinaspa sumaqta uyariy nisqankunata. Huñunakuna wasipipas yanapakuwaqmi pichaypi utaq huk ruwaykunapipas. Jehova Diosqa kusikunmi llampu sunqu runakunawan hinaspa yanapakuq munaqkunawanqa (qaway Salmo 110:3; Hech. 6:1-3). Timoteomanta allinta iñiqmasinkuna rimasqankuraykum, apostol Pablo payta nirqa watukuq riysinanpaq (Hech. 16:1-5).

15. ¿Imatam ruwawaq imapipas manaraq llamkanaykipaq tanteachkaspayki?

¹⁵ Tukuy tiemponkuwan Diosta yupaychaqkunapas llamkanankum (Hech. 18:2, 3). Ichapas yachasqayki lawpi llamkayta tarinaykipaq pisi tiempollapi estudiawaq. Chaypaqqa, tapukuy llaqtan-llaqtan watukuq iñiqmasinchikta utaq huk precursorkunata, imapi llamkaspa hinalla precursor kanaykipaq. Bibliapa nisqanman hina ‘Diospa makinpi churay imapas ruway munasqaykikunata. Paymi qispichinqa tukuy imapas ruwanaykipaq piensasqaykikunataqa’ (Prov. 16:3; 20:18).

16. ¿Imapaqmi yanapasunki mozo-sipasllaraq kachkaspa tukuy tiempoykiwan Diosta yupaychayqa?

¹⁶ Ama iskayrayaychu, Jehova Diosqa munanmi kusisqa kawsakunaykita (qaway 1 Timoteo 6:18, 19). Tukuy tiempoykiwan Diosta yupaychaspaqa, tukuy tiemponkuwan Diosta yupaychaqkunawanmi kuska tarikunki. Chaymi yanapasunki Dios yupaychaynikipi allin yuyayniyuq kanaykipaq. Mozo-sipasllaraq kachkaspa tukuy tiempoykiwan Jehova Diosta yupaychayqa yanapasunkim casado vidaykipipas. Manaraq casarakuchkaspa precursor kayqa, yanapasunkim casarakuspaykipas kuskaykichik chayta ruwanaykichikpaq (Rom. 16:3, 4).

17, 18. Imapas ruway munasqanchikqa, ¿imatam qawachin?

¹⁷ Imapas ruway munasqanchikqa sunqunchikpi ima kasqantam qawachin. Bibliam Jehova Diospa ima ruwasqanmanta nin: ‘Sunquykipa munasqantayá qusunki, tanteasqaykikunayá ruwasqa kachun’, nispa (Salmo 20:4, Chuya Qellqa 2012). Chaynaqa, allintam tanteanayki kawsakuynikipi imakuna ruway munasqaykita. Chaypaqqa piensariy kay tiempopi Jehova Dios imakuna ruwasqanpi hinaspa imakunapi yanapakuy atisqaykipi. Chaymantañataq tanteay imakunata ruwaspa Jehova Diosta kusichinaykimanta.

¹⁸ Tukuy tiempoykiwan Jehova Diosta yupaychaspaykiqa kusisqam kanki, ¿imanasqa? Payta hatunchasqaykiraykum. Chaynaqa, ‘Diospi anchallataña kusikuy, paymi sunquykipa munasqanta qusunki’ (Sal. 37:4, CQ12).