1, 2. ¿Imata ruwaspam Jehova Diospa lawman qawarisun?

KUNANQA sasallaña punchawkunapim kawsachkanchik, chaywanpas astawanraqmi mana allinkunaqa kanqa Jehova Diospa munaynin kay pachapi ruwakunankamaqa (2 Tim. 3:1). Chayraykum sunqunchikpi tapukunanchik: “¿Pipa lawmantaq qawachkani? Huk rimaypiqa, ¿pipa yanapakuynintataq maskachkani?”, nispa. Manamá iskayrayachwanchu Jehova Diospa yanapakuyninta maskayninchik aswan allin kasqanmantaqa.

² ¿Imata ruwaspam Jehova Diospa lawman qawarisun? ¿Imaynatataq ima sasachakuyña kaptinpas Diospa munasqanman hina imatapas ruwachwan? Jesuspa tiemponmanta ñawpaqtaraqmi salmo qillqaq nirqa ima sasachakuypiña kaspapas Diospa yanapakuyninta maskanamanta (qaway Salmo 123:1-4). Chaytam tupachirqa  sirvientepa ruwasqanwan. Imaynam sirvientepas patronninta suyan utaq makinta qawan imata qunanpaqpas chaynataq imata kamachinanpaqpas, chaynam ñuqanchikpas bibliata sapa punchaw qawananchik Diospa imam munaynin kasqanta yachanapaq hinaspa kasukunapaq. Chayta ruwaptinchikqa yanapaykuwasunmi (Efes. 5:17).

3. ¿Imataq sasacharuwachwan Jehova Diospa yanapakuynin maskananchikta?

³ Diospa yanapakuyninta maskay aswan allin kasqanta yachachkaspapas wakinpiqa pantaruspam huktaña ruwaruchwan. Chaynam pasarurqa Jesuspa amistadnin Martawanpas. Payqa tukuy ima ruwaywanmi Jesuspa yachachisqantaqa mana uyarirqachu (Luc. 10:40-42). Diosman sunqu Martawanpas chayna pasaruptinqa, ¿manachu ñuqanchiktapas chayqa pasaruwachwan? Kay yachachikuypim yachasun hukkunapa pantasqankuna imayna sasacharuwananchikmanta. Yachasuntaqmi Jehova Diospa yanapakuyninta imayna maskanamantapas.

4. ¿Imatam biblia nin Moisesmanta?

⁴ Moisesqa Jehova Diospa yanapakuynintam maskarqa. “Payqa mana rikuy atina Diosta qawachkanmanpas hinam allinta takyarqa” (qaway Hebreos 11:24-27). Bibliapas niwanchikmi: ‘Israelpa mirayninkunapiqa manañam haykapipas Diospa profetan Moises hinaqa karqachu. Paywanqa tayta Diospas uyapuram rimarqa’, nispa (Deut. 34:10). Ichaqa Jehova Dioswan kuyachikuspapas Moisesqa manam prometesqa allpamanqa yaykurqachu (Num. 20:12). ¿Imanasqa?

5-7. (1) ¿Ima sasachakuytaq karqa Egiptomanta Israel runakuna lluqsisqanku qipallata? (2) ¿Imatataq Moisesqa ruwarqa?

⁵ Israel runakuna Egiptomanta yaqa iskay killa lluqsisqanku qipallatam sasachakuy rikurirurqa manaraqpas Sinai urquman chayachkaptinku. Llapallan runakunam mana yaku kasqanrayku Moisespa contranpi rimayta qallaykurqaku. Moisesñataqmi runakunata mana hawkayachiyta atisqanrayku Jehova Diosta nirqa: “¿Imatataq kay runakunawan ruwasaq? Kunanmanta asllatawanqa rumiwanchá tukuruwanqaku”, nispa (Ex. 17:4). Hinaptinmi Jehova Diosñataq kamachispan nirqa Horeb urqupi rumita tawnanwan waqtananpaq, chaynapi yaku lluqsiramuptin tomanankupaq. Moisesqa chaynatamá ‘Israel casta ancianokuna qawachkaptin ruwarqa’. Chaynapim Israel runakunaqa manaña munanankukama yakuta tomaruspanku hawkaña karqaku (Ex. 17:5, 6).

⁶ Chay sitiotaqa “Meriba” hinaspa “Masah” nispam Moises suticharqa. ¿Imanasqa? Bibliapim nin: ‘Chay sitiotam “Meriba” nispa suticharqaku, Israelpa mirayninkuna chaypi atipanakusqankurayku. Suticharqakutaqmi “Masah” nispapas, tayta Diosta chaypi tentasqankurayku. Paykunam nirqaku:  “¿Ñuqanchikwanchu Tayta Dios kachkan icha manachu?”’, nispa (Ex. 17:7).

⁷ ¿Imaynataq chayqa Jehova Diospaqqa karqa? Paypaqqa contranpipas hatarichkanmanku hinam karqa Moisespa contranpi hatarichkaptinkupas (qaway Salmo 95:8, 9). Arí, Israel runakunaqa mana allintam ruwarqaku, Moisesmi ichaqa Jehova Diospa kamachisqanman hina ruwarqa.

8. ¿Ima sasachakuymi rikurirurqa Israel runakuna prometesqa allpapa hichpallanpiña kachkaptinku?

⁸ Chaymanta tawa chunka wata qipatapas yaqa chaynam chunniqpi pasakurqa. Israel runakunaqa Cades lawpa hinaspa prometesqa allpapa hichpallanpiñam kachkarqaku. Chaypipas paykunaqa yaku mana kasqanraykum Moisespa contranpi hatarirqaku, chaymi Meriba nispa chaytapas suticharqaku * (Num. 20:1-5). Chay kutipim ichaqa Moisesqa manaña Jehova Diospa nisqantaqa kasukurqachu.

9. (1) ¿Imata ruwananpaqmi Jehova Diosqa Moisesta kamachirqa? (2) ¿Imatam Moisesqa ruwarqa? (Qaway 9 kaq paginapi dibujota).

⁹ ¿Imatam Moisesqa chay kutipiqa ruwarqa? Kaqmantam Jehova Diospa yanapakuyninta mañakurqa. Chay kutipiqa manam Diosqa qaqata waqtananpaqñachu nirqa, aswanqa tawnanta hapispa Israel runakunapa qayllanpi yaku pawamunanpaq qaqata rimapayananpaqmi (Num. 20:6-8). Moisesmi ichaqa mana chaynatachu ruwarqa, aswanqa piñasqa kasqanraykum chaypi kaqkunata qaqchaspan nirqa: ‘Uyariychik rumi sunqu runakuna: ¿Kay qaqamantachu tomanaykichikpaq yakuta hurqurusaqku?’, nispa. Hinaspanmi iskay kutikama qaqata tawnanwan waqtarqa (Num. 20:10, 11).

10. ¿Imaynam Jehova Diosqa Moisespaq tarikurqa?

¹⁰ Jehova Diosqa llumpaytam Moisespaq piñakurqa (Deut. 1:37; 3:26). ¿Imanasqa? Ichapas piñakurqaqa paypa kamachisqanman hina Moises mana ruwasqanrayku.

11. Moises usya rumita waqtaptinqa, ¿imanasqataq Israel runakunaqa piensanmanku karqa yakuqa kikillanmanta tuqyasqanta?

¹¹ ¿Imaraykuraqtaq Jehova Diosqa Moisespaq piñakunman karqa? Punta kaq Meriba lawpiqa hatu-hatun rumita Moises waqtaptinmi yakuqa lluqsimurqa. Chay rumiqa mayu rumi hinam karqa, chayna rumimantaqa manam imataña ruwasqapas yakuqa tuqyamunchu. Qipa kaq Meriba lawpiñataqmi qaqapi pakipasqa usya rumillamanta yakuqa tuqyamurqa, chayna usya rumikunapa kasqanpiqa yakuqa kanmi. Chayna rumitam Moisesqa waqtarqa, manam Jehova Diospa nisqanman hinachu rimapayarqa. Chaychusmi Israel runakunaqa piensanmanku karqa mana Jehova Diospa  atiyninwan yakuqa kikillanmanta tuqyamusqanta. *

12. ¿Imaraykupiwantaq Jehova Diosqa Moisespaqwan Aaronpaq piñakunman karqa?

¹² Jehova Diosqa Moisespaqwan Aaronpaqqa piñakurqataqchá Israel runakunata Moises kaynata nisqanraykupas, nirqam: ‘¿Kay qaqamantachu tomanaykichikpaq yakuta hurqurusaqku?’, nispa. ‘Hurqurusaqku’ nispanqa ichapas paymantawan Aaronmanta nichkarqa. Ichaqa chayna nisqanwanmi Jehova Diosta mana hatunchasqanta qawachichkarqa, Diosmá yakutaqa tuqyachirqa. Moisespa pantasqanmantaqa Salmo 106:32, 33 versiculonkunapipas ninmi: “Yakupa kasqan Meriba lawpim Diosta piñachirqaku, paykunapa huchanmantam Moisespas hukman tarikururqa, chaymi llumpay piñakurusqanrayku, hapisqantaña llutanpi rimarqa”, nispa * (Num. 27:14). Mayqinña Moisespa huchan kaptinpas payqa manam ruwasqanwanqa Jehova Diosta hatuncharqachu. Chaymi Jehova Diosqa Moisestawan Aaronta nirqa: ‘Manam kasuwarqankichikchu’, nispa (Num. 20:24). Moisespawan Aaronpa ruwasqankuqa hucham karqa.

13. ¿Imanasqataq Jehova Diosqa Moisesta nirqa prometesqa allpamanqa manaña yaykunanmanta?

¹³ Moiseswan Aaronqa Jehova Diospa llaqtanpi umalliqmi karqaku, chayraykum ruwayninkuqa hukkunapamantapas aswanraq karqa (Luc. 12:48). Chaymanta ñawpaqtam Jehova Diosqa mana kasukuq Israel runakunata nirqa Canaan allpamanqa manaña yaykunankumanta (Num. 14:26-30, 34). Paykuna hina mana kasukusqanraykum Moisestapas Diosqa nirqa prometesqa allpamanqa manaña yaykunanmanta.

14, 15. ¿Imanasqataq Moisesqa pantarurqa?

¹⁴ ¿Imanasqataq Moisesqa pantarurqa? Chaymanta rimaspanmi hina Salmo 106:32, 33 versiculonkunapi nin: “Yakupa kasqan Meriba lawpim Diosta piñachirqaku, paykunapa huchanmantam Moisespas hukman tarikururqa, chaymi llumpay piñakurusqanrayku, hapisqantaña llutanpi rimarqa”, nispa. Jehova Diosta Israel runakuna piñachichkaptinkupas Moisesmi piñakururqaqa. Chaymi rabianwan apachikusqanrayku mana allinta ruwaspan pantarurqa.

¹⁵ Moisesqa hukkunapa pantasqanwan apachikuspam Jehova Diospa kamachisqantaqa mana ruwarqachu. Qallariypiqa Israel runakuna yakumanta kaptinkum Moisesqa Diospa kamachisqanman hina ruwarqa (Ex. 7:6). Chaymanta qipatam ichaqa  mana, ichapas pisipasqa hinaspa hukmanyasqa tarikurqa unay wataña mana kasukuq Israel runakunarayku. Yaqapaschá chayllapi umayuq kasqanrayku Jehova Dios hatunchaytaqa qunqarurqa.

16. ¿Imanasqataq Moisespa ruwasqanta yuyarinanchik?

¹⁶ Diosman sunqu kachkaspanpas Moises pantaruptinqa, ¿pantaruchwanchu ñuqanchikpas? Arí. Imaynam Moisespas prometesqa allpapa hichpallanpiña kachkarqa, chaynam ñuqanchikpas Diospa munaynin ruwakunan punchawpa hichpallanpiña kachkanchik (2 Ped. 3:13). Llapanchikmá munanchik Diospa munaynin ruwakuptin chaypi kaytaqa. Ichaqa chaypi kayta munaspaqa Jehova Diosta qawachkaq hinam munaynin ruwaypi kallpanchakunanchik (1 Juan 2:17). ¿Imakunata mana ruwanapaqmi Moisespa ruwasqanqa yanapawanchik?

17. ¿Imataq yanapawasun ima sasachakuypas kaptin mana hukmanyarunapaq?

¹⁷ Amayá hukmanyaywanqa aysachikusunchu. Wakinpiqa hina chay sasachakuyllam sapa kuti kanman. Chaywanpas bibliam niwanchik: “Amayá amirusunchu imapas allin  ruwaytaqa, mana amiruspaqa tiempollanpim chay allin ruwasqanchikmanta cosechasun”, nispa (Gal. 6:9; 2 Tes. 3:13). Ima sasachakuypas hukmanyachiwaptinchikqa utaq piwanpas sapa kuti pantanakuspaqa, ¿piñakurusunchu, hinaspapas siminchikpa hapisqantachu imatapas nirusun? (Prov. 10:19; 17:27; Mat. 5:22). Pipas piñachiwaptinchikqa manam kutipakunanchikchu, aswanqa pacienciakuspam Jehova Diospa makinpi saqinanchik payña piñakuyninta qawachinanpaq (qaway Romanos 12:17-21). Chaynaqa, hukmanyaywan ama aysachikuspanchikmi Jehova Diospa makinpi saqinanchik. Piñakuruspa imatapas ruwaymi ichaqa Jehova Diosta mana kasukusqanchikta qawachinman.

18. ¿Imatataq ruwananchik llaqtanpi punta apaqkunawan imatapas Dios kamachiwaptinchikqa?

¹⁸ Jehova Diospa kunan imapas niwasqanchiktam kasukunanchik. Kunan tiempopi llaqtanpi punta apaqkunawan Diospa musuq kamachikuykuna quwasqanchiktaqa chayllam kasukunanchik. Manam ñawpaqpi imapas ruwasqanchikman hina ruwanapaqqa hikutakunachu (Heb. 13:17). Chaymantapas, kallpanchakunanchikmi imatapas ‘qillqasqa kasqanman hinalla ruwananchikpaq’ (1 Cor. 4:6). Chaynata ruwaspaqa Jehova Dios kasukusqanchiktam qawachichkanchik.

19. ¿Imataq yanapawasun Dioswan hinalla kuyachikunapaq?

¹⁹ Amayá Dioswan kuyachikusqanchikqa hukkunapa pantasqanwanqa yanqachakuruchunchu. Diospa munayninta hinalla ruwaspaqa manam hukkunapa pantasqanwanqa piñakurusunchu nitaq ima mana allintapas ruwarusunchu, chayta mana ruwaspaqa Dioswanmi hinalla kuyachikusun. Chaytaqa aswanraqmi yuyarinanchik Moises hina Diospa llaqtanpi achka ruwayniyuq kaspaqa. Chaymantapas salvasqa kananchikpaqqa sapakamam Jehova Diosta kasukunapaq kallpanchakunanchik. Jehova Diosqa manam hina chaynallatachu cuentata mañawasun, aswanqa sapakamamantam (Filip. 2:12). Diosqa hayka ruwayniyuq kasqanchikman hinam cuentata mañawasun (Luc. 12:48). Chaywanpas Diosta sunqumanta kuyaspaqa imaña kaptinpas manam kuyakuyninmantaqa karunchakusunchu (Sal. 119:165; Rom. 8:37-39).

20. ¿Imatataq hinalla ruwananchik?

²⁰ Kay sasallaña tiempokunapiqa hanaq pacha taytanchikpa yanapakuynintam astawanraq maskananchik, chaynapi ima munaynin kasqanta allinta yachanapaq. Chaymantapas, amayá saqisunchu hukkunapa pantasqankunawan Dioswan kuyachikusqanchik yanqachakurunantaqa. Chayta mana qunqarunapaqmi Moisespa ima pasasqankuna yachachiwanchik. Hukkunapa pantasqankunawan piñakunamantaqa, hinallam Diospa lawman qawananchik ‘llakipayakuyninta’ utaq yanapakuyninta tarinanchikkama (Sal. 123:1, 2).