1. ¿Imanasqataq Jehova Diosqa sumaq allpa manka ruwaq?

INGLATERRA nacionpim 2010 watapi ñawpaq tiempopi ruwasqa puyñuta wara-waranqa qullqiwan huk runa rantirurqa. Ancha admirakuypaqmi allpallamanta sumaqta hinaspa ancha chaninniyuqta ruwasqankuqa. Jehova Diospas chay allpa manka ruwaq runa hinam, ichaqa payqa runakunamantaqa aswan yachayniyuqraqmi. Bibliam nin Jehova Diosqa “ñutu allpamanta” mana pantaq Adan sutiyuq runata unanchasqanmanta (Gen. 2:7). Chay runaqa Diospa churinmi karqa hinaspapas Jehova Diospa sumaq kayninkunatam qatipakuyta atinman karqa (Luc. 3:38).

2, 3. ¿Imaynatam Diosman sunqu Israel runakunata qatipakuchwan?

² Adanwan Eva Diospa contranpi hatariruspankuqa, manañam Diospa churinkunañachu karqaku. Ichaqa mirayninkunamanta wakinkum Jehova Diosta kamachiqninku kananpaq akllakurqaku (Heb. 12:1). Paykunaqa sunqumantam unanchaqninkutaqa kasukurqaku. Chayna ruwasqankuwanmi satanastaqa qipancharurqaku hinaspam qawachirqaku Jehova Dios  taytanku hinaspa unanchaqninku kasqanta (Juan 8:44). Huk punchawmi Diosman sunqu Israel runakuna kaynata nirqaku: ‘[Jehova] Diosllayku, qamqa taytaykum kanki, ñuqaykuqa mitu hinam makikipi kaniku. Qamñataqmi sumaq allpa mankata hina ruwawankiku, llapallaykum qampa ruwasqayki kaniku’, nispa (Is. 64:8, CQ12).

³ Kunanpas, Diospa chiqap yupaychaqninkunaqa kallpanchakunchikmi paykuna hina kananchikpaq hinaspa sunqumanta unanchawaqninchikta kasukunanchikpaq. Ñuqanchikpaqqa ancha kusikuypaqmi Jehova Dios taytanchik kasqanta yachayqa. Munanchikmi paypa makinpi mitu hina kayta. Chaymi tapukunanchik: “¿Sumaq allpa mankata Dios ruwananpaq hinachu kani? ¿Jehova Diospa makinpi mituta hinachu iñiqmasiykunata qawani?”, nispa. Kay tapukuykunamanta yachanapaqmi, kay yachachikuypi qawasunchik: ¿Imaynatam Jehova Diosqa mankata sumaqta ruwananpaq hina akllawanchik? ¿Imanasqam hinaspa imaynatam sumaqyachiwanchik?

4. ¿Imaynatam Jehova Diosqa akllan runakuna llaqtanpi kanankupaq?

⁴ Jehova Diosqa manam ñuqanchik hinachu runakunataqa qawan. Payqa sapa runapa sunquntam qawan hinaspapas imayna kasqanchiktam suma-sumaqta yachan (leey 1 Samuel 16:7b). Chayna kasqantam qawachin ñawpaq tiempomantaraq runakunata llaqtanman pusamuspan. Jehova Diosqa kikinman hinaspa churin Jesusmanmi achka runakunata pusamurqa mana allinpaq rikchakuptinkupas (Juan 6:44). Huk kaqnin runam karqa judiokunapa religionninpi punta apaq Saulo sutiyuq runa. Payqa hatun tukuq runa kaspanmi Diospi iñiq runakunata qatikacharqa hinaspapas paykunamantam yanqakunata rimaq (1 Tim. 1:13). Ichaqa Jehova Diosmi sunqunta qawarqa hinaspam yacharqa Sauloqa mitumanta allin mankata ruwanapaq hina kasqanta (Prov. 17:3). Chayna kasqanta qawaspanmi, Diosqa akllarqa ‘huk law nacionkunapi runakunaman, reykunaman hinaspa Israelpa mirayninkunaman’ paymanta willakamunanpaq (Hech. 9:15). Jehova Diosqa akllarqataqmi huk runakunatapas hinaspam sapakamata ‘kuyayllapaq mankata’ hina ruwarqa (Rom. 9:21). Paykunamanta wakinkum suwakuna, sinkakuqkuna hinaspa huchapakuqkuna karqaku (1 Cor. 6:9-11). Ichaqa Jehova Diosmanta yacharuspankum, chaykuna ruwaytaqa saqirurqaku.

5, 6. Manka ruwaqta hina Jehova Diosta qawaspanchikqa, (1) ¿imaynatam Diosta riqsiy munaq runakunata qawasun? (2) ¿Imaynatam iñiqmasinchikkunatapas qawasun?

⁵ Jehova Diosqa allin sunquyuq runakunallatam akllan. Chaymi mana iskayrayananchikchu iñiqmasinchikkunamantaqa. Manataqmi piensananchikchu Diosmanta yachachisqanchik runakuna Jehova Diospa testigon kayta mana atinankumantaqa. Rimarisun Michael sutiyuq runamanta. Paymi nin: “Jehova Diospa testigonkuna watukamuwaptinqa manam punkuyta kichaqchu kani hinaspam mana kaqpaqpas hapiqchu kani. Paykunataqa chiqnirqanim. Chaymantam huk lawpi huk aylluta riqsirurqani, paykunapa imayna kawsakusqankum anchata admirachiwarqa. Paykuna Jehova Diospa testigonkuna kasqanta  yacharuspaymi, uyarayarurqani. Imayna kasqankuta qawaspaymi tapukurqani imanasqa chiqnisqaymanta. Chayllam musyakurqani paykunamanta mana yachasqayrayku hinaspa runakuna mana allinta rimasqankurayku chiqnisqaymanta”, nispa. Michaelqa astawanmi Jehova Diospa testigonkunamanta yachayta munarqa, chaymi bibliamanta yachachinankupaq mañakurqa. Tiempopa risqanman hinam bautizakururqa hinaspam tukuy tiemponwan Diosta yupaycharqa.

⁶ Manka ruwaqta hina Jehova Diosta qawaspanchikqa, iñiqmasinchikkunatapas allintam qawasunchik. Jehova Diospa makinpi mituta hinam qawasunchik, chaynatam paypas qawan. Payqa qawan sunqunchiktam hinaspapas yachanmi pantaq runakuna kasqanchikqa mana wiñaypaq kasqanta. Yachanmi imayna runakuna kasqanchikta (Sal. 130:3). ¿Imaynatam Jehova Diosta qatipakuchwan? Iñiqmasinchikkunamanta allin kaqkunata piensaspam. Chayta ruwaspanchikqa Diostapas yanapachkanchikmi iñiqmasinchikkunapa allinninpaq (1 Tes. 5:14, 15). Chay ruwaypiqa ancianokunapas qatipakunapaqmi kananku (Efes. 4:8, 11-13).

7. ¿Imanasqam Jehova Diosta agradecekunanchik corregiwasqanchikmanta?

⁷ Wakin runakunam ninku: “Churi wawayuq kaspayñam tayta-mamaypa corregiwasqantaqa chanincharqani”, nispa. Yuyayniyuq runakuna kaspanchikñam astawan chaninchanchik tayta-mamanchik kuyawasqanchikrayku corregiwasqanchiktaqa (leey Hebreos 12:5, 6, 11). Jehova Diosqa churinkuna kaptinchikmi kuyawanchik. Chaymi corregiwanchik hinaspa allinninchikpaq yachachiwanchik. Munanmi allinta tanteananchikta, kusisqa kawsakunanchikta hinaspa taytanchikta hina payta kuyananchikta (Prov. 23:15). Manam munanchu ñakarinanchikta nitaq huchanchikmanta mana wanakuspa wañunanchiktapas (Efes. 2:2, 3).

8, 9. (1) ¿Imaynatam Jehova Diosqa yachachiwanchik? (2) Musuq pachapiqa, ¿imaynatam Jehova Diosqa hinalla yachachiwasun?

⁸ Jehova Diosta manaraq riqsispanchikqa, ichapas imayna kayninchikpi mana allinchu karqanchik. Ichaqa paymi yanapawarqanchik imayna kayninchikta allinmanña tikranapaq, chayraykum kunanqa allin runakunaña kanchik (Is. 11:6-8; Col. 3:9, 10). Jehova Diospa makinpi mitu hina kasqanchikraykum, payqa yachachiwanchik llaqtanpi tukuy imaymana yachachikuykunata quwaspanchik. Mana allin runakunapa chawpinpi kawsaspanchikpas kaywanmi hawka tarikunchik. Wakin iñiqmasinchikkunaqa mana kuyakuq aylluyuqmi wiñarqaku, kunanmi ichaqa iñiqmasinchikkunapa kuyakuyninta chaskinku (Juan 13:35). Llapanchiktaqmi yacharunchik kuyanakuq kayta. Ichaqa hanaq pachapi taytanchikta riqsisqanchikraykum paypa kuyakuyninta kawsakuyninchikpi qawanchik (Sant. 4:8).

⁹ Musuq pachapiqa astawanraqmi Jehova Diosqa iñiyninchikpi yanapawasunchik. Chaymantapas kamachikuynin ukupim kusisqa kawsakusunchik. Chaypiqa Jehova Diosmi hinalla yachachiwasun munasqanman hina kawsananchikpaq, chaykunata ruwayninqa suma-sumaqmi kanqa  (Is. 11:9). Diosqa yanapawasuntaqmi yuyayninchikpi hinaspa cuerponchikpipas mana pantaq kananchikpaq. Chayraykum paymanta yachaytaqa manaña sasachakusunchu nitaq tukuy imapi kasukuytapas. Chaymi hinalla Jehova Dioswanqa yanapachikunanchik. Chaykunata ruwaspam kuyawasqanchikmanta agradecekusqanchikta qawachisun (Prov. 3:11, 12).

10. ¿Imaynatam Jesusqa taytanta qatipakurqa?

¹⁰ Jehova Diospa makinpi mitu hina kasqanchikraykum, allintapuni riqsiwanchik. Yachanmi imakunapi pantaq kasqanchikta, imakuna ruway atisqanchikta hinaspa yupaychananchikpaq imakunapi kallpanchakusqanchiktapas. Chayman hinam payqa yanapawanchik (leey Salmo 103:10-14). Jehova Dios imayna qawawasqanchikta entiendenapaq, yuyaymanasun apostolninkuna achkakama pantaptinku Jesus imayna kasqanpi. Wakinpiqa paykunam mayqanninku aswan allin riqsisqa kasqankumanta atipanakuqku. Ñuqanchik chaypi kaspanchikqa, ¿imatam nichwan karqa Jesuspa apostolninkunamanta? Ichapas nichwan karqa mituwan sasa ruwana manka hina kasqanta. Jesusmi ichaqa mana chaynatachu qawarqa. Payqa yacharqam sumaq kayniyuqña kanankupaq yanapay atisqanta. ¿Imaynatataq chayta ruwarqa? Kuyakuywanmi sumaqta yachachirqa hinaspapas yachachisqanman hinam ruwarqa mana hatun tukuspan (Mar. 9:33-37; 10:37, 41-45; Luc. 22:24-27). Jesuspa kawsarisqan qipamanmi qatiqninkunaqa Diospa chuya espiritunta chaskirqaku, chayraykum manaña atipanakurqakuñachu mayqanninku aswan riqsisqa kasqankumantaqa. Aswanmi Jesuspa kamachisqanta ruwanankupaq kallpanchakurqaku (Hech. 5:42).

11. (1) ¿Imaynatam Davidqa qawachirqa allpa manka ruwaq runapa makinpi mitu hina kasqanta? (2) ¿Imaynatam qatipakuchwan?

¹¹ Kunanpas Jehova Diosqa bibliata, chuya espiritunta hinaspa iñiqmasinchikkunatam servichikun yanapawananchikpaq. Bibliawan yanapachikuyta munaspanchikqa ñawinchananchikmi, ñawinchasqanchikpim yuyaymanananchik hinaspa Diosta mañakunanchik yachasqanchikman hina kawsanapaq. Kamachiq Davidmi Jehova Diosta nirqa: ‘Tukuy tutam ñuqallayqa qanmanta yuyaymanani’, nispan (Sal. 63:6). Nirqataqmi: ‘Ñuqallayta consejaykuwaqniy tayta Diosnillaytam alabasaq. Tutankunapipas corregispam ñuqataqa sunquchaykullawan’, nispa (Sal. 16:7). Kaypi nisqanman hinam, Davidqa allpa manka ruwaq runapa makinpi mitu hina karqa. Payqa Jehova Diospa nisqankunapim yuyaymanarqa hinaspam kawsakuyninpi yanapachikurqa. Chaytam ruwarqa Diospa kamachisqanta kasukuy sasa kaptinpas (2 Sam. 12:1-13). ¿Imaynatam qatipakuchwan kasukuq kasqanta hinaspa mana hatun tukuq kasqantapas? Tapukunanchikmi: “Bibliata ñawinchaspay, ¿yuyaymananichu hinaspa yanapachikunichu kawsakuyniypi? ¿Atiymanchu chay ruwayta aswan allintaraq?”, nispa (Sal. 1:2, 3).

12, 13. ¿Imaynatam Jehova Diosqa iñiqmasinchikkunata hinaspa ancianokunatapas servichikun yanapawananchikpaq?

¹² Diospa chuya espiritunqa yanapawachwanmi Jesuspa imayna kayninta qatipakunapaq hinaspa chuya espirutupa rurunman  hina kawsanapaqpas (Gal. 5:22, 23). Chaykunamanta huk kaqninmi kuyakuy. Ñuqanchikqa Diosta kuyasqanchikraykum, munanchik kasukuyta hinaspa yanapawananchikta, yachanchikmi imapas kamachiwasqanchikqa allinninchikpaq kasqanta. Chaymantapas chuya espirituqa kallpatam quwanchik kay pachapi kaqkunawan mana intuchikunapaq (Efes. 2:2). Yuyaymanasun apostol Pablopi. Payqa mozollaraq kaspanmi judiokunapa religionninpi punta apaqkunapa intusqan karqa. Ichaqa chuya espiritum yanaparqa chayta saqinanpaq. Chaymi kaynata qillqarqa: “Dios kallpata quwaptinmi tukuy imata ruwanaypaq kallpayuq kani”, nispa (Filip. 4:13, NM). Ñuqanchikpas tukuy sunqunchikwanmi Diosta mañakunanchik chuya espiritunta quwananchikpaq, payqa uyariwasunmi mañakusqanchiktaqa (Sal. 10:17).

¹³ Jehova Diosqa servichikuntaqmi iñiqmasinchikkunata hinaspa ancianokunatapas yanapawananchikpaq. Imapipas pantasqanchikta ancianokuna qawaspankuqa kallpanchakunkum yanapawananchikpaq. Ichaqa manam kikinkupa piensasqankuman hinachu (Gal. 6:1). Aswanmi mana hatun tukuq kaspanku Jehova Diosta mañakunku yachayta qunanpaq. Chaymantam bibliapi hinaspa qillqanchikkunapi maskanku yachachikuykunatawan allinta yanapawananchikpaq. Ancianokuna kuyakuywan imayna pachakuyninchikmanta utaq imamantapas yanapawaptinchikqa, yuyarinanchikmi Diospa kuyakuynin kasqanta. Yanapawasqanchikta kasukuspanchikqa, llinku mitu hinam Jehova Diospa makinpi kasunchik. Chayqa allinninchikpaqmi.

14. Jehova Dios mituwan munasqanta ruwaspanpas, ¿imata ruwanapaqmi saqiwanchik?

¹⁴ Jehova Dios imaynata yanapawasqanchikta musyakuspaqa allinmi kasunchik iñiqmasinchikkunawan. Chaymantapas  willakusqanchik runakunatapas hinaspa bibliamanta yachachisqanchik runakunatapas allinpaqmi qawasun. Ñawpaq tiempopi manka ruwaq runakunaqa pisi-pisimantam mitumanta rumichankunata hurquqku. Chaytam Jehova Diospas ruwan runakuna yanapachikuyta munaptinkuqa. Ichaqa manam pitapas hikutanchu chayta ruwananpaqqa. Aswanmi pisi-pisimanta yachachin ima munasqanta hinaspam kikinku tanteakunankupaq saqin.

15, 16. ¿Imaynatam biblia estudiaqkuna qawachinku Jehova Diospa makinpi mitu hina kasqankuta?

¹⁵ Rimarisun Australia nacionpi yachaq Tesi sutiyuq iñiqmasinchikmanta. Payqa biblia estudiayta qallaykuspanmi mana sasachakuspallan yachayta qallaykurqa. Ichaqa manam yachasqanman hinachu kawsarqa nitaq huñunakuymanpas riqchu. Bibliamanta yachachiq iñiqmasinchikmi Jehova Diosta mañakurqa yachachiyta saqinanpaq. Ichaqa estudiachkaptinkum Tesi nirqa imanasqa yachasqanman hina mana kawsasqanmanta. Nirqam qullqipaq pukllayman qukuruspan iskay uya kasqanmanta hinaspam nirqa chay ruwayta saqinanpaq tantearusqanmanta.

¹⁶ Chaymanta qipallatam Tesiqa huñunakuykunam riyta qallaykurqa hinaspa Diosta yupaychaq hina kawsaytapas, ñawpaq amistadninkuna paymanta asikuptinkupas. Tiempopa risqanman hinam bautizakururqa hinaspa sapa killa 70 horata Diosmanta willakurqa taksa warmachankuna kaptinpas. Biblia estudiaq runakuna Diosmanta yachasqankuman hina kawsayta qallaykuptinkuqa Jehova Diosmi paykunaman asuykun hinaspam allpa mankata ruwaq runa hina sumaqyachin chaninniyuq kanankupaq.

17. (1) ¿Imanasqam munanki Jehova Dios allpa mankata ruwaq hina qampaq kananta? (2) ¿Imamantam qatiqnin yachachikuypi yachasunchik?

¹⁷ Kunan tiempopipas, wakin llaqtakunapim ruwankuraq mitumanta sumaq rikchayniyuq puyñukunata makillankuwan. Chaynallataqmi Jehova Diospas sumaqta kuyakuywan yachachiwanchik hinaspa qawan imayna kasqanchikta (leey Salmo 32:8). ¿Qawanchikchu Jehova Dios sapakamata kuyawasqanchikta? ¿Musyakunchikchu mitumanta mankata ruwaq hina yanapawasqanchikta? ¿Imataq yanapawasun Jehova Diospa makinpi mitu hina kananchikpaq? Allpa mankata ruwanapaq sasachaq mitu hina kayta mana munaspaqa, ¿imatam mana ruwananchikchu? ¿Imaynatam tayta-mamakuna Jehova Dioswan yanapachikunmanku churi-wawankuta yanapanankupaq? Kaymantam qatiqnin yachachikuypi yachasunchik.