1-3. (1) Salmo 5:4-6 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam Jehova Diosqa qawan mana allin ruwayta? (2) ¿Imanasqataq ninchik warmachakuna abusayqa ‘Cristopa kamachikuyninman’ hinaqa mana allin kasqanta?

JEHOVA DIOSQA mana allin ruwaykunatam anchata chiqnin (qaway Salmo 5:4-6). Chaymi warmachakuna abusaytaqa millakuypaqta qawan. Dios hinam testigonkunapas warmachakuna abusaytaqa millakuypaqta qawanchik, hinaspapas ñuqanchik ukupi chaykuna ruwaqwanqa manam hukllawakunchikchu (Rom. 12:9; Heb. 12:15, 16).

² ‘Cristopa kamachikuyninman’ hinaqa warmachakuna abusayqa qalaypaq mana allinmi (Gal. 6:2). Qayna yachachikuypim yacharqanchik Cristopa kamachikuyninqa kuyakuyman hina ruwasqa kasqanmanta, chaynataq allin kaqta ruwanapaq yanapawasqanchikmanta. Chaymi Jehova Diosta yupaychaqkunaqa, warmachakuna hawka hinaspa kusisqa kanankupaq tukuyta ruwanchik. Abusaqkunam ichaqa mana allin ruwasqankuwan warmachata hukmanyachinku, chaymi manchan-manchanllaña hinaspa mana kuyasqa hinaña tarikunku.

³ Llakikunapaqmi warmakuna abusayqa enteron pachapi qawakun. Wakinpim chayqa Diospa llaqtanpipas qawakun. ¿Imanasqa? Kunan punchawkuna ‘mana allin runakuna hinaspa engañakuq runakuna’ mirarusqanraykum, chayna runakunaqa Diospa llaqtanmanpas yaykunmankum (2 Tim. 3:13). Chaymantapas wakin iskay uya testigokunam sunqunpi mana allin munapayaykunawan aysachikuspanku abusarqaku warmachakunata.  Chayraykum kaypi yachasunchik warmachakuna abusayqa imanasqa millakuypaq hucha kasqanmanta. Yachasuntaqmi chay huchata pipas ruwaruptin punta apaqkuna ima ruwanankumanta. Chaynallataq tayta-mamakunapas warmanku mana abusasqa kananpaq ima ruwanankumanta. *

4, 5. ¿Imanasqataq warmachakuna abusayqa hucha?

⁴ Abusasqa warmachakunaqa abusasqa kasqankutam mana qunqayta atinkuchu. Ayllunwan iñiqmasinkunapas ancha llakisqam tarikunku. Arí, warmachakuna abusayqa millakuypaq mana allin huchamá.

⁵ Pipas abusaqqa warmachakunatam ñakarichin. Mana allinta ruwaspa hukkunata ñakarichiyqa hucham. Nisqanchikman hinapas warmachakuna abusaqqa, warmachakunatam anchata sasachaspa ñakarichin, chaymi mana kusisqañachu kanku aswanqa manchan-manchanllañam tarikunku. Chayraykum warmachanchikkunataqa abusaqkunamanta waqaychananchik. Chaymantapas abusasqa kaqkunatam yanapaykuspa sunqunta tiyaykachinanchik (1 Tes. 5:14).

6, 7. ¿Imanasqataq abusaqqa Diospa llaqtanta pinqayman churan, hinaspa llaqtapi autoridadpa kamachikuyninkunata qipanchanku?

⁶ Pipas abusaqqa Diospa llaqtantam pinqayman churan. Pipas Diosta yupaychachkaspan warmachakunata abusaqqa, iñiqmasinchikkunatam pinqayman churan (Mat. 5:16; 1 Ped. 2:12). Llapallan ‘iñiqmasinchikkuna iñiyninkupi allinta takyanankupaq’ kallpanchakusqankutam huk runapa ruwasqallan yanqachan (Jud. 3). Chayraykum mana wanakuspa hinalla mana allinta ruwaqkunaqa, Diospa llaqtanmanta qarqusqa kanan llapallan iñiqmasinchikkunata pinqayman churasqanrayku.

⁷ Abusaqkunaqa autoridadpa kamachikuykuna qusqantam qipanchanku. Jehova Diosta yupaychaqkunaqa ‘autoridadkunatam kasukunanchik’ (Rom. 13:1). Kasukusqanchiktam qawachinchik kamachisqankuman hina imatapas ruwaspa. Warmachakuna abusaqqa autoridadpa kamachikuykuna qusqantam qipanchachkanku (tupachiy Hechos 25:8 nisqanwan). Chayraykum punta apaqkunaqa mana harkakunkuchu pipas warmachakunata abusaruptin autoridadkuna apananpaq kaptinqa. Nitaqmi harkakunkuchu carcelman churanankupaq kaptinpas (Rom. 13:4). Abusaqqa chay ruwasqanmantam sasachakuypi kanqa (Gal. 6:7).

8. ¿Imaynam Jehova Diosqa tarikun pipas runamasinta mana allinta ruwaruptin?

⁸ Pipas abusaqqa Jehova Diospa qayllanpim huchallikuchkan (Sal. 51:4). Runamasinta mana allinta ruwaq runaqa Jehova Diostapas ruwachkanman hinam. Chayna kasqantam qawachirqa ñawpaq tiempopi Moisespa chaskisqan kamachikuykuna. Pipas runamasinpa imantapas suwakuqqa utaq hapikuykuqqa Jehova Diospa contranpim huchallikuchkarqa (Lev. 6:2-4). Chaymi pipas Jehova Diosta yupaychachkaspan warmachata abusaruspanqa, Jehova Diospa qayllanpi huchallikun hinaspa sutintapas pinqayman churan. Chayraykum Jehova Diospa testigonkunaqa warmachakuna abusaytaqa qalaypaq chiqninchik.

9. Watakuna pasasqanman hinaqa, ¿imatam Diospa llaqtanqa ruwarqa, hinaspa imanasqa?

⁹ Watakuna pasasqanman hinam, Jehova Diospa llaqtanqa bibliamanta achka yachachikuykunata  ruwarqa warmachakuna abusay mana allin kasqanmanta. Chay yachachikuykunam lluqsimurqa Willakuq hinaspa ¡Rikchariy! qillqanchikkunapi. Chay qillqakunam nirqa abusasqa kaqkuna sunqunkupi hawka kanankupaq ima ruwanankumanta, hinaspa imayna yanapanamantawan kallpanchanamanta. Chaymantapas tayta-mamakunatam yachachirqa warmachankuta imayna waqaychanankupaq. Punta apaqkunamanpas qurqakutaqmi achka yachachikuykunata pipas warmachata abusaruptin ima ruwanankupaq. Sapa kutim Diospa llaqtanqa, punta apaqkunata yuyarichinku chaykuna kaptin ima ruwanankupaq, chaynapi tukuy ima tantiasqanku Cristopa kamachikuyninman hina kananpaq.

10-12. (1) Pipas huchallikurusqanmanta punta apaqkuna yacharuspanqa, ¿imaynatam huchallikuqta yanapanku hinaspa imakunatam qawananku? (2) Santiago 5:14, 15 nisqanman hinaqa, ¿imatam ruwanku?

¹⁰ Huchallikuqta yanapayta munaspankuqa, Cristopa kamachikuyninman hinam punta apaqkunaqa kuyakuywan hinaspa Diospa kamachisqanman hina yanapananku. Chaymi huchallikuqta yanapanankupaqqa achka kaqkunata qawananku. Puntatam Diospa sutin mana pinqaypi qipananpaq allinta tantiananku (Lev. 22:31, 32; Mat. 6:9). Chaymantañataq iñiqmasinkunata iñiyninkupi allin kanankupaq yanapananku, yanapanankutaqmi abusasqa kaqtapas.

¹¹ Chaymantapas, punta apaqkunaqa huchallikuqtam yanapayta munanku Dioswan kaqmanta kuyachikunanpaq (qaway Santiago 5:14, 15). Huchallikuqqa iñiyninpim unquchkanmanpas hina tarikun, utaq huk rimaypiqa Dioswan kuyachikuynintam yanqacharun. * Chaymi punta apaqkunaqa doctor hina kanku huchallikuqkunapaqqa, paykunaqa tukuytam ruwanku yanapanankupaq. Yanapankuqa bibliapa nisqanman hinam, chaynapi huchallikuqqa kaqmanta Diosman kutirikunanpaq utaq kaqmanta paywan kuyachikunanpaq. Chaypaqqa huchallikuqmi sunqumanta wanakunan (Hech. 3:19; 2 Cor. 2:5-10).

¹² Arí, punta apaqkunaqa allintam michinanku Diospa ovejakunataqa, huk rimaypiqa sumaqtam yanapananku (1 Ped. 5:1-3). Paykunaqa munankum iñiqmasinkuna hawka tarikunankuta. Chaymi punta apaqkunaqa chaylla imatapas ruwanku pipas warmacha abusarusqanmanta yacharuspankuqa. ¿Imakunatam ruwanku? Qatiqninpiyá ima ruwasqankumanta yachasun.

13, 14. Pipas warmacha abusasqanmanta punta apaqkuna yacharuspanqa, ¿autoridadkunamanchu willakunanku? Willarimuy.

¹³ Punta apaqkuna pipas warmacha abusarusqanmanta yacharuspankuqa, autoridadkunamanmi willayta atinmanku. Chaytaqa ruwanmanku yachasqanku lawpi chayna ruwanankupaq autoridadkuna kamachiptillanmi (Rom. 13:1). Chay ruwayqa manataqmi Diospa palabranpa contranpichu kachkan (Hech. 5:28, 29). Chaynaqa, warmachata pipas abusarusqanmanta punta apaqkuna yacharuspankuqa chayllam betel wasiman willananku. Chaynapi paykunapa yachachisqanman hina ruwanankupaq.

¹⁴ Chaymantapas, punta apaqkunaqa abusasqa kaqtapas utaq tayta-mamantapas utaq chaymanta yachaqkunatapas ninmankum munaspankuqa autoridadkunaman willakunankupaq. Sichu chay huchallikuq runa iñiqmasinchik kaptinqa hinaspa chay mana allin ruwasqanta achka runakuna yacharuptinqa, ¿pinqaymanchu Diospa sutinta churachkanman autoridadkunaman willakuq iñiqmasinchikqa? Manam. Chay huchallikuqmi Diospa sutinta pinqayman churaqqa.

15, 16. (1) 1 Timoteo 5:19 nisqanman hinaqa, ¿imanasqataq iskay utaq kimsa willakuqkuna kanan huchallikuqta yanapaq punta apaqkuna huñunakunankupaq (comité judicial)? (2) ¿Imatam punta apaqkunaqa ruwanku huk kaqnin iñiqmasinchikta warmacha abusasqanmanta niptinkuqa?

 ¹⁵ Huchallikuqta yanapaq punta apaqkunaqa chay hucha ruwasqanmanta iskay utaq kimsa niptillankum huñunakunanku (comité judicial). ¿Imanasqa? Bibliapi Jehova Dios chayta kamachisqanraykum. Pipas huchanta mana riqsikuptinqa, punta apaqkunaqa iskay utaq kimsa runakunapa willakusqantam uyarinanku, chaynapi huñunakuspa huchallikuqta yanapanankupaq (Deut. 19:15; Mat. 18:16; qaway 1 Timoteo 5:19). Ichaqa, ¿iskay utaq kimsa runakunaraqchu yachananku warmacha abusasqa kasqanmanta autoridadkunaman willakunapaqqa? Manam. Punta apaqkunapas utaq pipas autoridadkunamanqa willanmanmi chay mana allin ruwasqanmantaqa.

¹⁶ Huk kaqnin iñiqmasinchikta warmacha abusasqanmanta niptinkuqa, punta apaqkunam kayta ruwananku: Puntatam allinta yachananku warmacha abusasqa kaptin autoridadpa kamachikuyninkuna ima nisqanta, chaynapi chayman hina ruwanankupaq. Chaymantapas punta apaqkunaqa bibliapa, chaynataq qillqanchikkunapa ima nisqantam sumaqta qawananku, chaynapi ima pasakusqanmanta allintapuni yachaykunankupaq. Hinaspañam punta apaqkunaqa ninmanku huchallikuqta yanapaq punta apaqkuna huñunakunankupaq utaq manapas (comité judicial). Chay runa yanqamanta tunpasqankuta niptinqa, punta apaqkunaqa chaymanta yachaq iskay utaq kimsa runakunapa nisqantam uyarinanku. Paykunapa nisqankupas huchallikusqanta qawachiptillanmi, punta apaqkunaqa ninmanku huchallikuqta yanapaq punta apaqkuna huñunakunankupaq (comité judicial). Chay willakuqkunaqa kanmankum: Warmacha abusasqanmanta punta apaqkunaman willaq, hukninñataqmi kanman chay ruwasqanta utaq hukkuna abusasqanta yachaq. * Chay runapa hucha ruwasqanmanta punta apaqkunaman willaqlla yachaptinpas, punta apaqkunaqa manam llulla kasqanpaqchu willakuqtaqa hapinanku. Chay runapa hucha ruwarusqanmanta iskay willakuqkuna mana kaptinpas, punta apaqkunaqa manam mana kaqpaqta hinachu hapinku huchallikusqantaqa. Chaymi yanapanku chay mana allin ruwasqanwan ñakariq iñiqmasinchikta, hinaspapas qawan-qawanllataqmi kanku chay mana allin ruwaq runamanta wakin iñiqmasinchikkunata waqaychanankupaq (Hech. 20:28).

17, 18. ¿Imapaqmi huñunakunku huchallikuqta yanapaq punta apaqkunaqa? Willarimuy.

¹⁷ ¿Imapaqtaq huñunakunku huchallikuqta yanapaq punta apaqkuna? Paykunaqa huñunakuspankum tantianku, huchallikuq hinalla iñiqmasinchik kananpaq utaq manañapas. Punta apaqkunaqa manam juezkuna hinachu tantianku, nitaqmi autoridadkuna carcelman churanankupaq utaq mana churanankupaqpas ninkuchu. Manataqmi paykunaqa harkakunkuchu autoridadkuna chay mana allin ruwaqta carcelman apanankutaqa. Paykunaqa autoridadkunapa makinpim saqinku (Rom. 13:2-4; Tito 3:1).

¹⁸ Huchallikuqta yanapaq punta apaqkunaqa bibliapa nisqanman hinam ruwanku. Paykunaqa bibliapa nisqanman hapipakuspankum qawananku chay huchallikuq wanakusqanta. Mana sunqumanta wanakuptinqa, manaña Diospa testigon kasqantam ninku. Hinaspam huñunakusqankupipas ñawpaqmanta llapallanman willamunku chay runa manaña Diospa testigon kasqanmanta (1 Cor. 5:11-13). Sunqumanta wanakuptinñataqmi Diospa llaqtanpi hinalla kananpaq saqinku. Chaywanpas, punta  apaqkunaqa chay huchanmanta wanakuq iñiqmasinchiktam ninku Diospa llaqtanpi imamantapas manaña cuentallikunanpaq. Chaymantapas punta apaqkunaqa churi-wawayuq tayta-mamakunatam ninku chay wanakuq iñiqman churi-wawan ama asuykunanpaq. Chayta ruwaspankuqa, manam pimanpas willanankuchu abusasqa kaqpa sutintaqa.

19-22. ¿Imaynatam tayta-mamakunaqa abusaqkunamanta warmankuta waqaychanmanku? (Qaway qaranpi kaq fotota).

¹⁹ Tayta-mamakuna, qamkunam churi-wawaykichiktaqa waqaychanaykichik. * Warmaykichikkunaqa Diospa qususqaykichikmi (Sal. 127:3). Paymi makikichikman churaykurqa sumaqta waqaychanaykichikpaq. Chaynaqa, ¿imata ruwaspataq abusaqkunamanta warmachaykichikta waqaychawaqchik?

²⁰ Sumaqtam yachananchik abusaqkunamanta warmanchikta imayna waqaychaymanta. Puntatam yachananchik imayna runa chay abusaqkuna kasqankuta, yachananchiktaqmi imata nispanku warmachakunata pantachisqankuta. Chaypaqqa qawan-qawanllam kananchik (Prov. 22:3; 24:3). Wakinpiqa, warmacha abusaqkunaqa kanku riqsisqanchik runakunallam.

²¹ Warmachanchikkunawanmi parlananchik (Deut. 6:6, 7). Chaypaqqa sumaqtam paykunata uyarinanchik (Sant. 1:19). Warmachakunaqa manam hatun runakuna hinachu, paykunaqa sasachakunkum ima pasasqanmanta willakuytaqa. Manchakunkum willakusqanta yanqapaq hina hapinankuta. Manchakunmankutaqmi willakuytapas, abusaqnin runa manchachisqanrayku. Warmanchikta hukmanyasqata qawaspaqa kuyakuywan hinaspa sumaqllata tapuspam uyariykunanchik.

²² Warmachanchikkunataqa abusaqkunamanta ayqikunankupaqmi yachachinanchik. Chaypaqqa, wiñasqanman hinam yachachinanchik pikunalla warmi-qari puñunankumanta. Yachachinanchiktaqmi, pipas imachantapas llapchayta munaptin ima ruwanankupaq. Chaykunamanta allinta yachananchikpaqqa qillqanchikkunapim maskananchik chaymanta rimaq yachachikuykunata (qaway “ Tayta-mamakunapaqwan warmakunapaq yachachikuykuna” niqta).

23. ¿Imaynatam Diospa testigonkunaqa qawanchik warmacha abusayta? ¿Imamantam qatiqnin yachachikuypi yachasun?

²³ Jehova Diospa testigonkunaqa warmacha abusaytaqa millakuypaqtam qawanchik. Chaymantapas, Cristopa kamachikuyninta kasukusqanchikraykum mana imatapas ruwanchikchu autoridadkuna chay mana allin ruwaqta carcelman apaptinkuqa. Ichaqa, ¿imaynatam yanapaykuchwan abusasqa kaqkunata? Chaymantam qatiqnin yachachikuypi yachasun.