1, 2. Jehova Diosta astawan riqsispanchikqa, ¿imatam paymanta yachanchik? Willarimuy rikchanachiywan.

PIMANTAPAS imachallatapas pi warmacha chaskiptinqa taytanmi utaq mamanmi warmanta nin: “¿Imatam ninayki?”, nispa. Hinaptin warmachañataq yachachisqa kaspan nin: “Gracias”, nispa. Chay warmachaqa wiñasqanman hinam musyakunqa imanasqataq tayta-mamanpaq agradecekuy kayqa ancha allin kasqanmanta. Hinaspapas, manañam pipas hikutanqachu gracias ninanpaqqa, kikinmantañam chaytaqa ninqa. ¿Imanasqa? Tayta-maman hina piensayta yacharusqanrayku hinaspa agradecekuq kaytapas yacharusqanraykum.

² Bibliamanta imam kaqta yachaspanchikpas entienderurqanchikmi Jehova Diospa kamachikuyninkunata kasukuyqa ancha allin kasqanmanta. Jehova Diosta astawan riqsispanchikñataqmi yacharurqanchik imata kuyasqanta, imata chiqnisqanta hinaspa imayna piensasqantapas. Jehova Diospa piensasqanman hina piensayta yacharuspa hinaspa chayman hina kawsakuspam qawachisun Diospa piensasqanman hinaña piensasqanchikta.

3. ¿Imanasqataq wakinpiqa sasaniraq kanman Jehova Dios hinaña piensayqa?

 ³ Jehova Dios hina piensayqa anchatam kusichiwanchik, chayna kaspanpas wakinpiqa sasam kanman, ¿imanasqa? Pantaq runa kasqanchikraykum. Kaypi piensariy, ñuqanchikqa yachanchikmi Jehova Dios imata ancha kapuqniyuq kaymanta hinaspa mana huchapakuspa allin kawsakuymanta piensasqanta. Yachanchiktaqmi mana yawarta servichikuymanta hinaspa imaynata paymanta willakunanchikmanta Dios ima piensasqanmantapas. Ichaqa wakinpiqa sasaniraqmi kanman imanasqa Dios chaynata piensasqanmanta entiendey. ¿Imam yanapawasun Diospa piensasqanman hina piensananchikpaq? ¿Imaynatam chayqa yanapawasun kunan hinaspa qipa punchawkunapi imakunamantapas tantiaptinchik?

4. ¿Imatam ruwananchik yuyayninchikta musuqyachinapaq?

⁴ (Qaway Romanos 12:2). Apostol Pablom kay qillqasqanpi niwanchik imata ruwaspa Diospa piensasqanman hina ñuqanchikpas piensayta yachananchikmanta. Pasaq yachachikuypim yacharurqanchik runakunapa piensasqanman hina mana piensanapaqqa ruwasqankumanta hinaspa imayna piensasqankumanta karunchakunanchikmanta. Pabloqa nirqataqmi yuyayninchikta musuqyachinamanta. Chaypaqqa bibliatam estudiananchik Diospa imayna piensasqanmanta yachananchikpaq, nisqanpi yuyaymanananchikpaq hinaspa paypa piensasqanman hina ñuqanchikpas piensananchikpaq.

5. ¿Imanasqataq mana chaynallachu estudiayqa ñawinchaywanqa?

⁵ Estudiayqa manam ñawinchayllachu nitaq qillqanchikpi ima tapukuykunapa kutichiyninta señalayllachu. Qillqanchikkunata estudiaspanchikqa allintapunim yachanchik Jehova Dios imayna kasqanmanta, imayna piensasqanmanta hinaspa imanasqataq imatapas ruwasqanmanta. Entiendenchiktaqmi imatapas ruwananchikpaq utaq mana ruwananchikpaqpas imanasqa kamachiwasqanchikmanta. Chaymantapas, yuyaymanachiwanchikmi piensasqanchikpi hinaspa kawsakuyninchikpi imapi astawan kallpanchakunanchikmanta. Arí, ichapas mana atisunchu tukuy imapi yuyaymanaytaqa, ichaqa kallpanchakunanchikmi estudiasqanchikpi yuyaymanananchikpaq, yuyaymanachwanmi estudiananchikpaq kaq rakisqa tiempomanta partenpi (Sal. 119:97; 1 Tim. 4:15).

6. Diospa palabranpi sapa kuti yuyaymanaspaqa, ¿imatam musyakusunchik?

⁶ Diospa palabranpi sapa kuti yuyaymanaspaqa musyakusunchikmi Diospa imayna piensasqanqa haykapipas allinpuni kasqanta. Chaymantapas, entiendeytam qallaykusun imakunamantapas imanasqa chayna piensasqanmanta. Arí, yuyayninchikta musuqyachispanchikqa manañam ñawpaqpi hinañachu piensasun, hinaptinmi pisi-pisimanta Jehova Diospa piensasqanman hinaña piensasun.

7, 8. (1) Tukuy imayuq kaymantaqa, ¿imatam Jehova Diosqa piensan? (Qaway 27 paginapi kaq dibujota). (2) Jehova Dios hina piensaspaqa, ¿imatam puntapi churasun?

⁷ Imayna piensasqanchikman hinam imatapas ruwanchik (Mar. 7:21-23; Sant. 2:17).  Chaymanta allinta yachanapaqqa puntata rimarisun tukuy imayuq kaymanta Jehova Dios ima piensasqanmanta. Bibliaqa niwanchikmi churinta uywananpaq Jehova Dios Joseytawan Mariata akllasqanmanta, paykunaqa mana ancha kapuqniyuqmi karqaku (Lev. 12:8; Luc. 2:24). Bibliaqa niwanchiktaqmi Jesus naceruptin samapakuna wasipi campo mana kasqanrayku Mariaqa uywakunaman qarana artesapi Jesusta siriykachisqanmanta (Luc. 2:7). Jehova Dios munaspanqa sumaq wasipi churin nacenanpaqmi imatapas ruwanman karqa. Ichaqa, Jehova Diosqa munarqam paypa munayninta puntapi churaq ayllupi churin Jesus wiñananta.

⁸ Jesus maypi nacesqanmanta kay willakuymi musyachiwanchik tukuy imayuq kaymanta Jehova Dios ima piensasqanmanta. Wakin tayta-mamakunam tukuyta ruwanku churinkuman imakunatapas qunankupaq, chaykuna churinkuta Diosmanta karunchachiptinpas. Ichaqa Jehova Diospaqqa paywan kuyachikunapaq kallpanchakuymi aswan allinqa. Ñuqanchikpas, ¿Diospa piensasqanman hinañachu chaymanta piensanchik? ¿Imatam ruwasqanchikwan qawachinchik? (Qaway Hebreos 13:5).

9, 10. Hukkunata huchallichiymanta rimaspaqa, ¿imaynatam qawachinchik chaymanta Jehova Dios hina piensasqanchikta?

⁹ Kunanñataqmi rimarisun hukkunata huchallichiymanta, hinaspa Diosmanta pipas karunchakunanpaq imatapas ruwaymanta. ¿Imatam Jehova Diosqa nin chaykunamanta? Jesusmi nirqa: “Ñuqapi iñiq kay uchuychakunamanta hukninta pipas huchallichiqpaqqa, aswan allinmi kanman asnopa muyuchisqan molino rumita kunkanman wataruptinku lamar quchaman wischusqa kaynin”, nispa (Mar. 9:42). Arí, Jesuspaqqa hukkunata huchallichiyqa llumpay mana allinmi karqa. Jesusqa taytan hinam piensan, chaymi Jehova Diospas mana allinpaq hapin pipas ima ruwasqanwanpas serviqninta huchallichiptinqa (Juan 14:9).

¹⁰ ¿Jehova Dios hinaspa Jesus hinachu ñuqanchikpas piensanchik? ¿Imatam ruwasqanchikwan qawachinchik? Kaypi piensarisun: Ichapas imayna pachakusqanchik utaq imayna allichakusqanchik ñuqanchikpaq allin kanman. Ichaqa musyakuchwanmi chayna pachakusqanchikqa hinaspa allichakusqanchikqa, wakin iñiqmasinchikkunata hukmanyachisqanmanta utaq qacha kaqkunata piensachisqanmanta. Chayna kaptinqa, ¿imatam ruwananchik? ¿Yaqachu imapas munasqanchikta iñiqmasinchikkunarayku saqichwan? (1 Tim. 2:9, 10).

11, 12. Jehova Dios hina mana allin ruwaykunata chiqniyqa hinaspa controlakuy kayqa, ¿imaynatam yanapawanchik huchaman mana wichiykunapaq?

¹¹ Rimarisuntaq mana allin ruwaykunata Jehova Dios chiqnisqanmanta (Is. 61:8). Pantaq runa kasqanchikraykum imapipas pantachkanchik. Chayta Jehova Dios yachaspanpas niwanchikmi mana allin ruwaykunata pay hina chiqninapaq (qaway Salmo 97:10). Mana allin ruwaykunata Jehova Dios imanasqa chiqnisqanmanta yuyaymanayninchikqa, yanapawasunmi pay hina mana allin ruwaykunata astawan chiqninapaq.

¹² Jehova Dios hina ñuqanchikpas mana allin ruwaykunata chiqnispanchikqa entiendesunmi wakin ruwaykuna imanasqa mana allin kasqanmanta, chaykunamanta biblia mana niwaptinchikpas. Kunan tiempopim achka nacionkunapi runakunaqa allinpaq  hapichkanku lap dance nisqan millakuypaq tusuyta. Wakinkum piensanku chay tusuyqa mana huchapakuy kasqanrayku mana huchallikusqankuta. * Ichaqa, ¿chaynatachu Jehova Diospas piensan? Jehova Diosqa tukuy mana allin ruwaykunatam chiqnin. Chaynaqa, controlakuyta yachaspayá hinaspa Jehova Diospa chiqnisqankunata chiqnispayá mana allin ruwaykunamanta karunchakusun (Rom. 12:9).

13. ¿Imanasqataq imapas manaraq kachkaptin Jehova Diospa imayna piensasqanpi yuyaymanananchik?

¹³ Bibliata estudiaspanchikqa allinmi kanman Jehova Diospa imayna piensasqanpi yuyaymanayninchik, chaynapi imapas tantiasqanchikkuna allin kananpaq. Chayta ruwaspaqa imapiña tarikuspapas chayllam allinta tantiasunchik (Prov. 22:3). Yachasunyá bibliapi rikuriq Diosta serviqkunamanta.

14. ¿Imatam Joseymanta yachachwan?

¹⁴ Piensarisun Jacobpa churin Joseyta ima pasasqanpi. Potifarpa warminmi Joseyta hikutarqa paywan puñunanpaq, Joseymi ichaqa chaylla paymanta ayqikururqa. Chaytaqa ruwarqa hukwan pierdekuymanta Jehova Dios ima piensasqanta ñawpaqmantaraq yuyaymanasqanraykum (qaway Genesis 39:8, 9). Chaymantapas Joseyqa Potifarpa warmintam nirqa: “¿Imaynataq kay mana allinta ruwaspay Diospa contranpi huchallikuyman?”, nispa. Kay nisqanwanqa musyanchikmi Joseyqa Jehova Dios hinaña piensasqanta. Kunanñataq ñuqanchikpi piensarisun. Ichapas pi llamkaqmasinchik asikachawachwan paywan kananchikpaq utaq pipas qacha kaqkunata celularninchikman qillqamuwanchikman. Apachimuwachwantaqmi millakuypaq kaqkunata qawananchikpaq. * Chaykunamanta ayqikuytaqa atisunmi sichu ñawpaqmantaraq chaymanta Jehova Dios ima piensasqanta yachaspanchikqa, pay hinaña piensaspanchikqa hinaspa chaynapi tarikuspa imata ruwanapaq ñawpaqmantaraq tantiaspanchikqa.

15. Kimsa musukuna hina, ¿imatam ñuqanchikpas ruwananchik Diosman sunqu hinalla kananchikpaq?

¹⁵ Kunanñataq piensarisun Sadrac, Mesac hinaspa Abednego musukunapi. Kamachiq Nabucodonosormi qurimanta taytachata ruwachirqa, hinaspam chay taytachata yupaychanankupaq kamachirqa. Chay kimsa musukunam ichaqa mana yupaychayta munarqakuchu. Chayna ruwasqankuwanmi paykunaqa sutillata qawachirqaku Jehova Diosman sunqu kanankupaq ñawpaqmantaraq piensasqankuta (Ex. 20:4, 5; Dan. 3:4-6, 12, 16-18). Ñuqanchiktapas patronninchikmi niwanchikman Diospa mana allin qawasqa fiestata ruwanankupaq  qullqichanchikwan yanapakunapaq. Chayna kaptinqa, ¿iskayrayasunchu ima ruwananchikmanta? Manam chaykuna pasawananchiktaraqchu suyananchik. Aswanqa allinmi kanman kunanmantapuni chaykunamanta Jehova Dios ima piensasqanpi yuyaymanayninchik. Chayta ruwaspaqa chay kimsa musukuna hinam mana sasachakusunchu allin kaqkunata ruwanapaq hinaspa rimanapaqpas.

16. Yawarmanta Diospa ima piensasqanta allinta yachayqa, ¿imaynatam yanapawanchik?

¹⁶ Diosman sunqu kaymanta puntamantaraq yuyaymanayninchikqa yanapawasunmi hospitalman manaraq chayachkaspa yawarta mana churachikuymanta allinta tantiananchikpaq. Arí, ñuqanchikqa manamá yawartaqa churachikunchikchu nitaq yawarpa tawa partenkunaman rakinasqa kaqkunatapas (Hech. 15:28, 29). Chaywanpas, sapakamam tantiakunanchik mana yawarllawan imayna operachikunapaq. Chaypaqqa bibliapa yachachikuyninkunatam estudiananchik Diospa ima piensasqanmanta yachananchikpaq. Imatapas allinta tantianapaqqa manam hospitalpiraqchu nitaq hikutasqaraqchu kananchik utaq imapas nanawananchiktaraqchu suyananchikqa. Aswanqa, ancha allinmi kanman kunanmantapacha chaymanta allinta estudiayninchik, papelpi tantiasqanchikta churayninchik hinaspa kikin doctorwan rimayninchikpas. *

17-19. ¿Imanasqataq kunanmantapacha yachananchik Diospa imayna piensasqanmanta? Willarimuy imakunapi tarikuptinchik Diospa piensasqanman hina piensayqa yanapawananchikmanta.

¹⁷ Kunanñataq piensarisun “llakipayarikuyá señor” Pedro niptin Jesus ima nisqanpi. Jesusqa yuyaymanarqam ima ruwananta taytan munasqanpi, yuyaymanarqataqmi vidanmanta hinaspa wañunanmanta qillqasqa kaqkunapipas. Chayna yuyaymanasqanmi yanaparqa hinalla Diosman sunqu kananpaq hinaspa runakunarayku mana iskayrayaspa wañunanpaq (qaway Mateo 16:21-23).

 ¹⁸ Kunanpas, Jehova Diosqa munanmi paywan kuyachikunanchikta, munantaqmi tukuyta ruwaspa munayninta ruwananchikta (Mat. 6:33; 28:19, 20; Sant. 4:8). Ichaqa Jesusta hinam pipas allinninchikta munaspanpas Diosmanta karuncharachiwachwan. Kaypi piensarisun, patronninchikqa niwanchikmanmi aswan allin llamkayniyuq kananchikpaq chaynapi astawan qullqita chaskinanchikpaq. Chayqa allin kaspanpas sasachawasunmi Diospaq astawan llamkananchikpaq. Kaypipas piensarisun, ichapas musu-sipasllaraq kasqaykirayku profesornikikuna nisunkiman huk law llaqtaman rispayki astawan estudianaykipaq. ¿Chaynapi tarikuspachu chayraq Diospa yanapakuyninta maskawaq, qillqanchikkunata estudianaykipaq kallpanchakuwaq, tayta-mamaykiwan utaq punta apaqkunawan rimawaq estudianaykimanta imayna tantiakunaykipaq? ¿Manachu aswan allinqa kanman kunanmantapacha Diospa imayna piensasqanta yachayniki hinaspa pay hinaña piensanaykipaq kallpanchakuyniki? Chaykunamanta kunanmantapacha piensaspaqa, qipa punchawkunapiqa manam sasachakusunchu chaykunata qipanchanapaqqa. Chaymantapas kallpanchakusunmi Jehova Diospaq ima tantiasqanchikman hina astawan llamkananchikpaq, chayta ruwanapaq ñawpaqmantaraq tantiasqanchikrayku. Hinaspam Jehova Diospa munasqanman hina ruwasunchik.

¹⁹ Ichapas huk sasachakuykunapipas qunqayllamanta tarikuchwan. Manachá tukuy chay sasachakuykunapi kaspa ima ninanchikpaqqa yuyaymanaytaqa atisunchu. Ichaqa estudiasqanchikpi Jehova Diospa imayna piensasqanpi yuyaymanayqa, yanapawasunmi chayna sasachakuykunapi tarikuspa estudiasqanchikta yuyarinapaq hinaspa Diospa munasqanman hina ruwanapaq. Chaynaqa, kallpanchakusunyá Diospa imayna piensasqanmanta yachanapaq, pay hinaña piensanapaq hinaspa allinta tantianapaq imayna yanapawananchikmanta yuyaymanananchikpaqpas.

20, 21. (1) ¿Imanasqataq musuq allpa pachapiqa llutanpi imapas munasqallanchiktaqa mana ruwasunchu? (2) ¿Imaynatam kunanpas kusisqa tarikuchwan?

²⁰ Ñuqanchikqa suyachkanchikmi kay allpa pachanchik sumaqyachisqa kananta. Yaqa llapanchikmi kay allpa pachapi wiña-wiñaypaq kawsakuyta munanchik. Diospa munaychakuyninqa sasachawasqanchikkunatam hinaspa imapas llakichiwasqanchikkunatam chinkachinqa. Chaymantapas, musuq allpa pachapiqa imapas munasqanchikman hinam hinalla tantiayta atisun.

²¹ Musuq allpa pachapiqa manam llutanpichu imapas munasqanchiktaqa ruwasun. Chaypi yachaq llampu sunquyuqkunaqa, Diospa kamachikuyninman hinam hinaspa piensasqanman hinam imatapas ruwanankupaq tantianqaku. Chayqa kusikuytawan hawkayaytam quwasun (Sal. 37:11). Kunanpas kusisqam tarikuchwan Jehova Diospa piensasqanman hinaña piensaspanchikqa.