1, 2. ¿Imakunawanmi Jehova Diosta yupaychaqkunaqa sasachakunchik?

JEHOVA DIOSPA lliw yupaychaqninkunaqa payman sunqu hinalla kananchikpaqmi anchata kallpanchakuchkanchik, Abelpa tiemponmanta kunan tiempokama. Apostol Pablom hebreo rimaq iñiqmasinkunata nirqa achka ñakariykunata aguantaspanku Jehova Diospa chaskisqan kasqankumanta hinaspa bendicionnintapas chaskisqankumanta (Heb. 10:32-34). Pablom iñiqmasinkunapa kallpanchakusqankuta tupachirqa ñawpaq Grecia nacionpi kallpaqkunapa hinaspa peleaqkunapa kallpanchakusqankuwan (Heb. 12:1, 4). Kunanpas Diosta yupaychaqkunaqa wiñay kawsayman kallpachkaq hinam tarikunchik. Ichaqa kachkanmi pantarachiwananchikpaq kaqkuna, chaykunaqa manam yanapawasunchu kusisqa kanapaq nitaq hamuq tiempopi wiñay kawsayta chaskinapaqpas.

² Satanaswan chaynataq paypa munaychakusqan kaqkunapa contranpi peleayninchikqa llumpay sasam (Efes. 6:12). Ichaqa manam saqinanchikchu runakunapa yachachisqankuna, piensasqankuna hinaspa mana allin ruwayninkuna inturuwananchikta, chaykunaqa tanqawachwanmi huchapakunapaq, cigarrota pitanapaq, trago tomayman utaq drogakuyman qukurunapaq. Hinallataqmi  kallpanchakunanchik mana hukmanyasqa tarikunapaq hinaspa pantaq kasqanchikta atipanapaqpas (2 Cor. 10:3-6; Col. 3:5-9).

3. ¿Imaynatam Jehova Diosqa yachachiwanchik pantarachiwananchikpaq kaqkunawan atipanakunanchikpaq?

³ ¿Atichwanchu pantarachiwananchikpaq kaqkunata atipayta? Arí atichwanmi, ichaqa anchatam kallpanchakunanchik. Pablom peleaqwan tupachikuspan nirqa: ‘Peleachkaniqa [manam] wayrata takachkaq hinachu’, nispa (1 Cor. 9:26). Peleaqkuna hinam pantarachiwananchikpaq kaqkunawan atipanakunanchik, chaypaqqa Jehova Diosmi yanapawanchik hinaspa yachachiwanchik. ¿Imaynatam chayta ruwan? Bibliawan, qillqanchikkunawan, huñunakuyninchikkunawan hinaspa hatun huñunakuykunawanmi. ¿Chaninchanchikchu yachachiwananchikpaq Jehova Diospa quwasqanchikta? Mana chaninchaspanchikqa, manam kallpanchakuchkanchikchu pantarachiwananchikpaq kaqkunata atipanapaqqa. Chayqa kanman wayratapas takachkachwan hinam.

4. ¿Imatam ruwananchik mana allinkunawan mana atipachikunapaq?

⁴ Qawan-qawanllam haykapipas kananchik. ¿Imanasqa? Pantarachiwananchikpaq kaqkunam mana piensasqanchik horapi utaq hukmanyasqa tarikuptinchik wichiykachiwachwan. Bibliam kaynata niwaspanchik kallpanchawanchik: “Amayá mana allinwanqa vencechikuychu, aswanqa hinallayá mana allinta vencey allin kaqta imapipas ruwaspa”, nispa (Rom. 12:21). Kaywanqa nichkanmi hinalla kallpanchakuspaqa mana allinkunata atipayta atinanchikmanta. Mana kallpanchakuspam ichaqa satanaswan, paypa munaychakusqan kaqkunawan hinaspa pantaq kasqanchikwan atiparachikuchwan. Chaykunawanqa amayá atipachikusunchu. Amataq hukmanyasunchu nitaq hinalla kallpanchakuytapas saqisunchu (1 Ped. 5:9).

5. (1) Jehova Dios chaskiwananchikta munaspaqa, ¿imatam ruwananchik? (2) ¿Pikunamantam kay yachachikuypi rimasunchik?

⁵ Mana allinta atipayta munaspanchikqa, Dios chaskiwananchikta munasqanchikraykum anchata kallpanchakunanchik. Hebreos 11:6 nin: “Pipas Diosman asuykuqqa Dios chiqap kasqantam creenan, creenantaqmi tukuy sunqunkuwan maskaqninkunaman pagapuq kasqantapas”, nispa. Arí, Jehova Dios bendeciwananchikta munaspaqa, anchatam kallpanchakunanchik (Hech. 15:17). Bibliam willawanchik tukuy sunqunkuwan kallpanchakuq qarikunamantawan warmikunamanta. Paykunamanta wakinmi Jacob, Raquel, Josey hinaspa Pablo. Paykunam imaymana sasachakuykunapi tarikurqaku. Ichaqa anchata kallpanchakuptinkum Jehova Diosqa bendeciykurqa. Paykuna hina kallpanchakuptinchikqa ñuqanchiktapas Jehova Diosmi bendeciwasun. Qawasun imaynatam paykunata qatipakuchwan.

6. (1) ¿Imanasqam Jacobqa Diosman sunqu kananpaq anchata kallpanchakurqa? (2) ¿Imatam Jacobqa kallpanchakusqanrayku chaskirqa? (Qaway 9 kaq paginapi dibujota).

⁶ Jacobqa haykapipas Diosman sunqu kananpaqmi kallpanchakurqa. ¿Imanasqa? Jehova Diosta kuyasqanraykum hinaspa paywan amistadninta chaninchasqanraykum. Manam iskayrayarqachu nisqanman hina Jehova Dios mirayninkunata bendecinanmantaqa (Gen. 28:3, 4). Yaqa 100 watanpi kachkaspanmi Jacobqa huk angelwan atipanakurqa Jehova Diospa bendicionninta chaskinanpaq (leey Genesis 32:24-28). ¿Imanasqam huk angelwan atipanakurqa? Manam kallpasapa kasqanraykuchu. Aswanqa Jehova Diospa bendicionninta anchata chaskiyta munasqanraykum. Chayraykum Jehova Diosqa bendicionninta  quykurqa. Chaymi Israelwan suticharqa ‘Dioswan peleaspa vencesqanrayku’. Chaynapim Jehova Diospa chaskisqan hinaspa bendecisqan karqa. Chaytam ñuqanchikpas chaskiyta munanchik.

7. (1) ¿Ima sasachakuyniyuqmi Raquelqa karqa? (2) ¿Imatam Raquelqa ruwarqa, hinaspa ima bendiciontam chaskirqa?

⁷ Raquelqa Jacobpa kuyasqan warminmi karqa. Jacobmanpas Jehova Diosqa nirqam mirayninta bendecinanmanta, chaytam Raquelpas qawayta munarqa. Ichaqa Raquelmi qulluq warmi karqa, chay tiempopi qulluq warmikunaqa anchatam ñakariqku. ¿Imatam Raquelqa ruwarqa? Jehova Diostam anchata mañakurqa kallpanta qunanpaq. Jehova Diosqa mañakusqantam uyariykurqa, chaymi tiempopa risqanman hina wawankuna karqa. Chayraykum huk kutipi nirqa tukuy kallpanwan atipanakusqanmanta. Hinaspam nirqa: ‘Vencerunim’, nispa (Gen. 30:8, 20-24).

8. (1) ¿Ima sasachakuykunapim Joseyqa tarikurqa? (2) ¿Imatam Joseymanta yachachwan?

⁸ Jacobpawan Raquelpa iñiyninkum warmanku Joseyta yanaparqa sasachakuyninkunata atipananpaq. 17 watanpi Josey kachkaptinmi wawqinkuna llumpayta envidiakuspanku sirvienteta hina rantikururqaku. Tiempopa risqanman hinam Joseyqa Egipto nacionpi yanqamanta achka watakuna presochasqa karqa (Gen. 37:23-28; 39:7-9, 20, 21). Ichaqa manam chaywanqa hukmanyarqachu nitaq piñakurqachu, manataqmi vengakurqachu. ¿Imanasqa? Jehova Dioswan amistad kasqankupi astawan yuyaymanasqanraykum (Lev. 19:18; Rom. 12:17-21). Joseypa chayna kasqanmi yachachiwanchik, ñawpaqta warmallaraq kaspanchik anchata ñakarispanchikpas utaq kunan llumpay sasachakuypi tarikuspanchikpas, mana hukmanyananchikpaq. Manataqmi iskayrayananchikchu Diospa amistadnin kanapaq hinalla kallpanchakuptinchik, Jehova Dios bendeciwananchikmantaqa (leey Genesis 39:21-23).

9. ¿Imaynatam Jacobta, Raquelta hinaspa Joseytapas qatipakuchwan?

⁹ Yaqapaschá ñuqanchikpas anchata kallpanchakuchkanchik sasachakuykunata atipanapaq.  Ichapas yanqamanta ñakarichiwachkanchik, imayna rikchayniyuq kasqanchikmanta asikuwachkanchik utaq envidiakuwaspanchik ñakarichiwachkanchik. Ichaqa manam chaykunawanqa hukmanyananchikchu. Yuyarisunyá Jacobta, Raquelta hinaspa Joseyta kusikuywan Jehova Diosta hinalla yupaychanankupaq ima yanapasqanmanta. Paykunam Jehova Dioswan amistadninkuta anchata chanincharqaku, chayraykum Diosqa paykunaman kallpata quykurqa hinaspam bendecirqa. Chaymantapas paykunaqa hinallam kallpanchakurqaku Diosta mañakusqankuman hina ruwanankupaq. Kay tukupay punchawkunapi kawsasqanchikraykum ñuqanchikpas hamuq tiempopi suyakuyninchikmanta sapa kuti yuyarinanchik. ¿Kallpanchakuchkanchikchu Jehova Diospa bendicionninta chaskinanchikpaq?

10, 11. (1) Jehova Diospa bendicionninta chaskinanchikpaqqa, ¿imanasqataq anchata kallpanchakunanchik? (2) ¿Imakunataq yanapawasun allinta tanteakunanchikpaq?

¹⁰ ¿Imanasqam anchata kallpanchakunanchik Diospa bendicionninta chaskinanchikpaq? Llapallanchik pantaq runakuna kasqanchikraykum. Chaymi wakin iñiqmasinchikkunaqa mana allin munapayaykunata atipanankupaq kallpanchakuchkanku. Wakinkum Diosmanta aswan allinta willakuyta munanku. Wakinkunañataqmi unqusqankurayku utaq sapallanku tarikusqankurayku mana hukmanyanankupaq kallpanchakuchkanku. Chaymantapas wakinkuqa pampachakuykuq kanankupaqmi sasachakunku. Unay wataña Jehova Diosta yupaychaspanchikpas, llapallanchikmi kallpanchakunanchik pantarachiwaqninchik kaqkunata atipananchikpaq. Yuyarinanchiktaqmi Diosman sunqu kaptinchikqa, pay bendeciwananchikmanta.

¹¹ Diosta yupaychananchikpaq hinaspa allinta tanteakunanchikpaqqa imapas sasachawachwanmi, astawanraqmi mana allin munapayaykunata atipananchikpaqqa (Jer. 17:9). Chayna tarikuspanchikqa Jehova Diostam chuya espiritunta quwananchikpaq mañakunanchik. Diospa chuya espiritunqa hinaspa payta mañakuyninchikqa kallpanchawasunmi imapipas allinta ruwananchikpaq, chaynapim Diospa bendicionnintapas chaskisun. Mañakusqanchikman hinam imatapas ruwananchik. Kallpanchakunanchiktaqmi sapa punchaw bibliata ñawinchananchikpaq, sapa semana sapallanchikpi bibliata estudiananchikpaq chaynataq ayllunchikwan kuska Diosta yupaychananchikpaqpas (leey Salmo 119:32).

12, 13. ¿Imam iskay iñiqmasinchikkunata yanaparqa mana allin munapayasqankuta qipanchanankupaq?

¹² Achka iñiqmasinchikkunam bibliawan, chuya espirituwan hinaspa qillqanchikkunawan yanapachikuspanku mana allin munapayaykunata atiparurqaku. Huk mozom 2003 watapa 8 diciembre killanpi lluqsimuq ¡Rikchariy! qillqata castellano rimaypi ñawincharqa, chaypim “¿Imaynatam mana allin munapayaykunata atipawaq?” niq yachachikuy lluqsimurqa. ¿Imaynam ñawincharuspan tarikurqa? Paymi nin: “Mana allin munapayaykunata atipanaypaqmi kallpanchakuchkani. Chay yachachikuyta ñawinchaspaymi yacharurqani achka iñiqmasinchikkunapas mana allin munapayaykunata atipanankupaq anchata kallpanchakusqankumanta. Musyakururqanim hukkunapas ñuqa hina tarikusqankumanta”, nispa. Kay mozoqa yanapachikurqataqmi: “¿Diosqa chaskinmanchu qarimasillanwan utaq warmimasillanwan puñuqta?” niq yachachikuywanpas, chayqa castellano rimaypim 2003 watapa 8 octubre killanpi ¡Rikchariy! qillqapi lluqsimurqa. Kaypim yacharurqa ‘aychanpi tipaqnin kichka hina’ sasachakuykunapi wakin iñiqmasinchikkuna  tarikusqankumanta (2 Cor. 12:7). Chayna kaptinpas paykunaqa Diospa munasqanman hina kawsakunankupaqmi chaynataq hamuq tiempota kusikuywan suyanankupaqmi hinalla kallpanchakuchkanku. Kay mozoqa nirqataqmi: “Kunanqa yachanim sapa punchaw Diosman sunqu kay atinaymanta. Anchatam Jehova Diosta agradecekuni llaqtanta servichikuspan yanapawasqanchikmanta, chaynapi kay sasallaña tiempopi allinta kawsakunanchikpaq”, nispa.

¹³ Estados Unidos nacionniyuq iñiqmasinchikmantañataq rimarisun. Paymi kaynata qillqarqa: “Anchatam agradecekullaykichik necesitasqayku tiempopi achka yachachikuykuna quwasqaykikumanta. Achka kutipim ñuqapaq hina qillqasqa kasqanmanta musyakuni. Achka watañam Jehova Diospa chiqnisqan kaqta mana ruwanaypaq kallpanchakuchkani. Wakinpiqa amiruspaymi hinalla kallpanchakuyta saqiruytaña munani. Yachanim Jehova Dios llakipayakuq hinaspa pampachakuq kasqanta, ichaqa kay mana allin munapayayta mana chiqnisqayraykum, yanapawananta mana saqikurqanichu. Mana allin ruwayta munasqaymi kawsakuyniypi sasachawarqa”, nispa. Chaymantam ñawincharqa “¿Sonqoyki munanchu Jehova Dios reqsiyta?” niq yachachikuyta, 2013 watapa 15 marzo killanpi lluqsimuq Willakuq qillqapi. ¿Imaynam ñawincharuspan tarikurqa? Paymi nin: “Jehova Dios yanapaway munasqantam musyakurqani”, nispa.

14. (1) ¿Imatam Pabloqa yacharqa? (2) ¿Imaynatam ñuqanchikpas sasachawaqninchik kaqkunata atipachwan?

¹⁴ (Leey Romanos 7:21-25). Pabloqa yacharqañam pantaq runakuna kasqanchikta chaynataq mana allin munapayaykunata atipayqa llumpay sasa kasqanmanta. Ichaqa manam iskayrayarqachu Jehova Diosta mañakuspan, yanapakuyninta maskaspan hinaspa Jesuspa wañukusqanpi iñispan sasachakuyninkuna atipananmantaqa. ¿Ñuqanchikpas atichwanchu sasachawaqninchik kaqkunata atipayta? Arí atichwanmi, Pablota qatipakuspanchik, Jesuspa wañukusqanpi iñispanchik hinaspa tukuy sunqunchikwan Jehova Diospi hapipakuspanchikqa.

15. ¿Imaynatam Jehova Diosqa yanapawanchik sasachakuyninchikkuna kaptinpas hinalla payman sunqu kananchikpaq?

¹⁵ Wakinpim Jehova Diosqa saqinman sasachakuypi tarikuspa imayna kasqanchikta qawachinanchikta. ¿Imatam ruwachwan huk kaqnin ayllunchik llumpayta unquptin utaq yanqamanta ñakarichisqa kaptin? ¿Imatam ñuqanchikpas ruwachwan chaynapi tarikuspanchikqa? Jehova Diospi tukuy sunqunchikwan hapipakuspanchikqa, mañakusunmi hinalla payman sunqu kananchikpaq hinaspa kusisqa kananchikpaqwan amistadnin kananchikpaqpas (Filip. 4:13). Ñawpaq tiempomanta kunankama Jehova Diosta yupaychaqkunapa ruwasqankum qawachiwanchik Diosta mañakuptinchik kallpata quwasqanchikmanta. Chaynapi ima sasachakuytapas aguantananchikpaq.

16, 17. ¿Imapaqtaq kallpanchakunanchik?

¹⁶ Satanasqa kusikunmi llakisqata hinaspa hukmanyasqata qawawaspanchikqa. Chaymi kallpanchakunanchik ‘allin kaqkunata’ hinalla ruwananchikpaq (1 Tes. 5:21). Satanastawan mana allin munapayaykunataqa atipachwanmi Jehova Dios kallpanchawananchikmanta hinaspa yanapawananchikmanta mana iskayrayaspa (2 Cor. 4:7-9; Gal. 6:9).

¹⁷ Chaynaqa, ama amiruspayá hinalla kallpanchakusun. Chaynata ruwaptinchikqa, Jehova Diosmi ‘bendicionninta llimparinankama quwasunchik’ (Mal. 3:10).