1. ¿Ima kaptintaq Jesusqa punta milagronta ruwarqa?

 29 WATAPA octubre killanpim Jesusqa kay allpa pachapi Diosmanta willakuyta qallaykurqa. Huk punchawmi Jesusqa wakin qatiqninkunapiwan hinaspa mamanpiwan Cana llaqtapi casarakuy convidoman rirqaku. Chay llaqtaqa Nazaret llaqtanpa hichpallanpim karqa. Mariaqa karqa casarakuqkunapa familianpa allin amistadninmi, chaychusmi Mariaqa invitadokuna atiendeypi yanapakuchkarqa. Chaychá casarakuqkunapa vinon pisirusqanmanta cuentata qukururqa, chayqa casarakuqkunapaqmi pinqaypaq karqa. b Chayqa pasakurqa invitadokuna achka hamusqanraykuch. Hinaptinmi Mariaqa utqaylla pasaspan wawan Jesusta nirqa: “Vinonkum manaña kanchu”, nispa (Juan 2:1-3). ¿Imatam Jesus ruwarqa? Jesusqa admirakuypaq kaqtam ruwarqa, yakutam ‘allinnin kaq vinoman rikurirachirqa’ (Juan 2:9, 10).

2, 3. (1) ¿Imaynatam Jesusqa runakunata yanaparqa atiyninwan? (2) ¿Imanasqataq ancha allin Jesuspa milagrokuna ruwasqanmanta yachayqa?

² Jesusqa kay allpa pachapi kaspanqa achkallay-achka milagrotam ruwarqa. c Payqa atiyninwanmi wara-waranqantin runakunata yanaparqa. Huk kutipim Jesusqa milagrota ruwaspan 5.000 qarikunaman mikuchirqa, huk kutipiñataq 4.000 qarikunaman. Chay iskaynin milagrokuna ruwasqanpiqa warmikunapas hinaspa warmachakunapas karqachá, paykunapiwanqa yaqapaschá karqaku  27.000 masnin runakuna (Mat. 14:15-21; 15:32-38). Chay iskaynin kutipiqa unquqkunatapas Jesusqa sanoyachirqam (Mat. 14:14; 15:30, 31). Milagrota ruwaspa Jesus achka runaman mikuchisqanta hinaspa sanoyachisqanta qawaq runakunaqa admirasqachá tarikurqaku.

³ Kay yachachikuypim yachasun Jesuspa milagrokuna ruwasqanmanta yachayqa Jehova Diospi astawan hapipakunapaq yanapawasqanchikmanta. Yachasuntaqmi chay milagrokunata ruwaspan Jesuspa humilde kasqanta hinaspa llakipayakuq kasqanta imayna qatipakunamantapas.

4. ¿Pikunamantam yachanchik Jesuspa milagrokuna ruwasqanmanta yachaspa?

⁴ Jesuspa milagrokuna ruwasqanmanta yachaspanchikqa manam Jesusllamantachu yachanchik, aswanqa taytanmantawanmi. Jehova Diosmiriki Jesusmanqa atiyninta quykurqa milagrokunata ruwananpaqqa. Hechos 10:38 nisqanpim Jesusmanta nin: “Paytam atiyninwan hinaspa chuya espiritunwan Dios akllarqa, hinaptinmi tukuy lawpi purirqa allin kaqkunata ruwastin hinaspa diablopa ñakarichisqan runakunata sanoyachistin”, nispa. Chaymantapas Jesusqa taytan hina sunquyuqmi karqa, taytan hinataqmi piensaqpas. Chaymi sutilla qawakurqa imakunapas rimasqanpi hinaspa milagrokuna ruwasqanpi (Juan 14:9). Qatiqninpiyá yachaykusun Jesuspa milagrokuna ruwasqan imakunata yachachiwasqanchikta, chaykunam yanapawasunchik Jehova Diospi astawan hapipakunapaq.

5. ¿Imanasqataq Jesusqa milagrokunata ruwarqa? (Rimarimuytaq Mateo 20:30-34 nisqanmantapas).

⁵ Punta kaq, Jesuswan taytanqa anchatam kuyawanchik. Runakunata anchata kuyasqanraykum kay allpa pachapi kachkaspan Jesusqa milagrokunata ruwaspan runakunata ñakariyninpi yanapaykurqa. Huk kutipim iskay ñawsachakuna Jesusta qayakurqaku yanapaykunanpaq (leey Mateo 20:30-34). Bibliam nin Jesusqa chay ñawsachakunata “llakipayaspan” qawarikunankupaq hampiykusqanmanta. Griego rimaypiqa “llakipayaspan” nispaqa rimachkan runapa llakin ñuqanchiktapas nanawachkanchikman hina kasqanmantam. Arí, runakunata anchata kuyasqanraykum Jesusqa llakipayarqa. Chayraykum yarqaymanta kaqkunaman mikuykachirqa, lepra unquyniyuqkunatapas sanoyaykachirqa (Mat. 15:32; Mar. 1:41). Chaymi manapuni iskayrayananchikchu kuyapayakuq Jehova Diosqa hinaspa churinqa anchata kuyawasqanchikmanta. Paykunaqa anchatam llakikunku imawanpas ñakariptinchikqa (Luc. 1:78; 1 Ped. 5:7). Paykunaqa tukuy sunqunkuwanmi munachkanku imapas ñakarichiwaqninchik chinkanantaña.

6. ¿Imakunata ruwananpaqmi Diosqa Jesusman atiyninta quykurqa?

⁶ Iskay kaq, Jesusmanmi Jehova Diosqa atiyninta quykurqa imapas ñakarichiwaqninchikta chinkachinanpaq. Imapas ñakarichiwaqninchik kaqkunamanta wakintaqa manam chinkachiyta atichwanchu. Jesusmi ichaqa milagrokunata ruwaspan qawachirqa chaykunatapas chinkachiy atisqanta. Payllam ñakarichiwaqninchik kaqkunata rikurichiq huchata chinkachinanpaq atiyniyuqqa. Huchayuq kasqanchikraykumiki unqunchik hinaspa wañunchik (Mat. 9:1-6; Rom. 5:12, 18, 19). Milagrokuna ruwasqanwanmi yachanchik Jesusqa ima unquytapas chinkachinanpaq atiyniyuq kasqanta chaynataq wañusqakunatapas kawsarichinanpaq atiyniyuq kasqanta (Mat. 4:23; Juan 11:43, 44). Atiyniyuqtaqmi llumpay wayra-paratapas controlananpaq chaynataq mana allin espiritukunatapas vencenanpaq (Mar. 4:37-39; Luc. 8:2). Tukuy chaykunata ruwananpaq churin Jesusman Jehova Dios atiyninta quykusqanmanta yachaspanchikmi anchata kusikunchik.

7, 8. (1) ¿Imamantam mana iskayrayananchikchu Jesuspa milagrokuna ruwasqanmanta yachaspa? (2) ¿Jesus hamuq tiempopi ima ruwanantataq astawan munachkanki?

 ⁷ Kimsa kaq, manapunim iskayrayananchikchu Diosña kamachiptin llapa prometewasqanchik cumplikunanmantaqa. Jehova Diosmi Jesusta churarun gobiernonpi kamachiq kananpaq. Chaymi Jesusqa kay allpa pachapi kachkaspan milagrokuna ruwasqanmantapas aswan mastaraq ruwanqa hamuq tiempopiqa. Yuyaymanasun Jesusña kamachiwaptinchik imaynaña vida kananpi. Llapallan nanayninchikkunata, ñakarichiwaqninchik unquykunata chinkachiptinqa sanoy-sanoyñach kawsakusunchik (Is. 33:24; 35:5, 6; Apoc. 21:3, 4). Manañataqmi yarqaymantaqa haykapipas kasunchu, nitaqmi terremotokunapas, wayra-parapas kanqañachu (Is. 25:6; Mar. 4:41). Ancha kusikuywantaqmi chaskiykusun wañukuq ayllunchikkuna kawsarimuptinku (Juan 5:28, 29). Chaykunapi yuyaymanaspaqa ¿mayqan qawaykuytataq astawan munachkanki?

⁸ Milagrokunata Jesus ruwaspanqa humildem hinaspa llakipayakuqmi karqa. Chaynam ñuqanchikpas kananchik. Chayna kasqanmantayá iskay milagrokuna ruwasqanwan yuyarisun. Qallarisunchik casarakuy convidopi ima ruwasqanmanta yachaspa.

9. ¿Imanasqataq Jesusqa Cana llaqtata casarakuy convidoman risqanpiqa milagrota ruwarqa? (Rimarimuytaq Juan 2:6-10 nisqanmantapas).

⁹ (Leey Juan 2:6-10). Punta parrafopi rimamusqanchikman hinam casarakuy convidopi  vino tukururqa. ¿Yaqachu Jesusqa paykunata yanapananpaq kamachisqa karqa? Manam. Bibliapiqa manam rimarqachu Diospa akllasqan runa milagrota ruwaspa yakuta vinoyachinanmantaqa. Ichaqa kaypi yuyaymanay, ¿imaynataq tarikuwaq karqa casarakusqayki punchawraq vino pisiruptinqa? Jesusqa yacharqachá mana yanapaptinqa casarakuqkunapas, familianpas pinqaypi kanankumanta, chaymi llakipayasqanrayku yanapaykurqa. Punta kaq parrafopi yachamusqanchikman hinam Jesusqa yaqa 390 litro yakuta vinoyarachirqa. Chay vinoqa karqa allinnin kaq vinom. ¿Imanasqataq achka vinotaqa ruwarurqa? Puchuruptinpas huk punchawpaq guardanankupaqmi, utaqmi casarasqakunaqa chay vinota rantikuruspanku imapas necesitasqankuta rantinmanku karqa. ¡Maynatachá agradecekurqaku chay vinomantaqa!

10. Willarimuy Juan 2 kaq capitulopa nisqanman hina chay punchaw imakuna pasakusqanmanta (Qawaytaq dibujotapas).

¹⁰ Kunanqa yuyaymanasunyá Juan 2 capitulo nisqanman hina chay punchawpi Jesus imakuna ruwasqanpi. ¿Pikunataq urpukunaman yakuta hillpurqaku? Manamá kikin Jesuschu. Payqa manamá munarqachu hatunchasqa kaytaqa, chaymi sirvientekunata nirqa yakuta hillpunankupaq (6 hinaspa 7 versiculokuna). Yakuta vinoyarachiptinqa ¿pitaq casarakuypi cuentallikuqman aparqa malliykunanpaq? Manataqmi Jesuschu. Aswanqa sirvientekunatam nirqa apananpaq (8 kaq versiculo). Manataqmi Jesusqa invitadokunapa qayllanpi sayariykuspanqa nirqachu: “¡Malliykuychik kay miski-miskillaña chayllaraq ruwasqay vinota!”, nispaqa.

11. ¿Imatam yachanchik Jesuspa chay milagro ruwasqanmanta?

¹¹ ¿Imatam yachanchik Jesuspa chay milagro ruwasqanmanta? Ñuqanchikpas Jesus hinam humilde kananchik. Jesusqa manam alabakurqachu yakuta vinoyarachisqanmantaqa. Manamá haykapipas imapas ruwasqankunamantaqa alabakurqachu, aswanqa humilde kaspanmi nirqa taytan yanapaptillan imatapas ruwasqanmanta (Juan 5:19, 30; 8:28). Jesusta qatipakunapaq kallpanchakuspaqa ñuqanchikpas humildem kasun, hinaspapas manam haykapipas alabakusunchu imapas ruwasqanchikmantaqa. Jehova Diospa llaqtanpi imapipas yanapakuspaqa amayá alabakusunchu kikillanchikmanta ruwachkaq hinaqa. Alabakuspaqa alabakusun Jehova Diosta servisqanchikmantayá (Jer. 9:23, 24). Paymiriki yachaytawan kallpata quwanchik imatapas ruwanapaq, chaymi payta alabananchik (1 Cor. 1:26-31).

12. ¿Imaynatam Jesuspa humilde kasqanta qatipakuchwan? Rimarimuy punta apaqpa yanapasqanmanta.

¹² Jesuspa humilde kasqantaqa kaypipas qatipakuchwanmi. Punta apaqmi punta apaqkunapa yanapaqnin huk musuta yanapanman discursota congregacionninpi qunanpaq. Hinaptinmi chay musuqa sumaqchata yachachimunman, iñiqmasinchikkunapas kusisqam taqllakunmanku. Hinaptinmi huñunakuy tukuyta chay punta apaqta hukkaqnin iñiqmasinchik ninman: “Sumaqchatam yacharachimun ¿aw?”, nispa. “Arí, ñuqamriki yanapaykurqani”, ¿nispachu ninman? Icha ninmanchu: “Arí, allintam ruwarurqa”, nispa. Humilde runaqa yanapasqan runakuna allinta ruwaptinkupas manam yanapasqanmantaqa alabakunchu, aswanqa kusikun chay ruwasqanta Jehova Dios yachasqallanwanmi (tupachiy Mateo 6:2-4; Heb. 13:16 nisqanwan). Jehova Diosqa anchatam kusikun churin Jesus hina humilde kanapaq kallpanchakuptinchikqa (1 Ped. 5:6).

13. ¿Pikunawanmi Jesusqa tuparurqa Nain llaqtaman chayaykuchkaspan hinaspan imatam ruwarqa? (Rimarimuytaq Lucas 7:11-15 nisqanmantapas).

¹³ (Leey Lucas 7:11-15). Yaqa iskay wataña willakuchkaspanmi Jesusqa Nain llaqtaman  rirqa. Galilea llaqtapi Nain llaqtaqa Sunem llaqtapa hichpallanpim karqa. Chay Sunem llaqtapim 900 wata ñawpaqta Eliseo huk warmipa wawanta kawsarichirqa (2 Rey. 4:32-37). Nain llaqtapa punkunman chayaykuchkaspanmi Jesusqa tuparurqa wañukuqta apamuq runakunawan. Llakikuypaqmi chayqa karqa. Chay wañukuqqa karqa viudapa sapallan wawanmi, chaymi mamanqa waqakuchkarqa. Llaqtamasinkunapas riysichkarqakum. Chay riqkunata sayarachispam Jesusqa viudapa wawanta kawsarirachirqa. Kimsa runakunata Jesus kawsarichisqanmantam bibliaqa willawanchik, chaymanta punta kaqmi viudapa wawan.

14. Willarimuy Lucas 7 capitulo nisqanman hina chay punchaw ima pasasqanmanta (Qawaytaq dibujotapas).

¹⁴ Yuyaymanasun Lucas 7 capitulo nisqanman hina chay punchaw ima pasasqanpi. Jesusmi chay llakisqa viudata rikururqa, hinaspam ‘llakipayarikurqa’ (13 kaq versiculo). Yaqapaschá Jesusqa chay viudata rikururqa wañukuq wawanpa ñawpaqninta waqastin richkaqta. Chay waqaq viudata rikuruspanmi Jesusqa llumpayta llakikurqa. Ichaqa manam llakiyllachu-llakikurqa, aswanqa ‘yanapaykurqam’. Sumaqllatachá nirqa: “Amaña waqaychu”, nispa. Hinaspam wawanta kawsarirachispan quykapurqa (14 hinaspa 15 versiculokuna).

15. ¿Imatam yachachwan Jesuspa chay milagro ruwasqanmanta?

¹⁵ ¿Imatam yachachwan Jesuspa chay milagro ruwasqanmanta? Pipapas ayllun wañukuptinqa ñuqanchikpas llakipayaykuspam yanapaykunanchik. Manachá ñuqanchikqa Jesus hinaqa wañukuqkuna kawsarichiytaqa atisunchu, ichaqa llakipayaykuspam yanapaykuchwan wañukuqmanta waqaqkunata. Puntataqa kallpanchakunanchikmi imapas necesitasqankuta yachanapaq, hinaspam chayman hina yanapaykunanchik utaq consuelaykunanchik (Prov. 17:17; 2 Cor. 1:3, 4; 1 Ped. 3:8). d Imachatapas niykusqanchikqa utaq ruwaykapusqanchikqa anchatam yanapanman wañukuqmanta llakisqa kaqkunataqa.

16. ¿Imatam yachachwan wawanmanta llakisqa kaq iñiqmasinchikpa nisqanmanta? ¿Imaynatam chayta Jehova Diosninchikpas qawan? (Qawaytaq yaqa chayna pasakusqanta qawachiq fototapas).

 ¹⁶ Huk kutipim huñunakuna wasipi kawsarimuymanta rimaq takita takichkarqaku, hinaptinmi huk iñiqmasinchik rikururqa huk warmi iñiqmasinchik waqakuchkaqta. Paypaqa killakuna pasayllatas warmi wawachan wañukusqa. Chayta yachaspansi chay rikuq iñiqmasinchikqa asuykuspan abrazaykusqa, hinaspas kuskaña takiyta tukusqaku. Chay waqaq iñiqmasinchikmi willakun chayrayku iñiqmasinchikkunata anchata kuyasqanmanta. Payqa ancha kusisqam tarikurqa huñunakuyman risqanmanta. Paymi nirqa: “Ñuqaqa yacharqanim huñunakuyman rispa chaypi yanapakuyta chaskinaymanta”, nispa. Jehova Diosqa yuyanmi wañukuqkunamanta llakisqa kaqkunata chaynataq llumpay hukmanyasqa kaqkunata imallatapas ruwaspa yanapasqanchiktaqa. Chaymantaqa manam iskayrayananchikchu (Sal. 34:18).

17. ¿Imakunamantam kay yachachikuypi yacharqanchik?

¹⁷ Jesuspa milagrokuna ruwasqanmanta yachayqa yanapawasunmi Jehova Diospi astawan hapipakunapaq. Mateomanta Juan librokama Jesuspa milagrokuna ruwasqanmanta yachaspaqa cuentatam qukusun Jehova Dioswan Jesusqa anchata kuyawasqanchikta. Yachasuntaqmi Jesusqa imapas ñakarichiwaqninchik kaqkunata chinkachinanpaq atiyniyuq kasqantapas. Jesuspa milagrokuna ruwasqanmanta yachaspanchikqa manataqmi iskayrayasunchu Diosqa hamuq tiempopi tukuy ima niwasqanchikta ruwananmantapas. Chaymantapas Jesuspa milagrokuna ruwasqanmanta yachayqa yanapawanchiktaqmi imaynata qatipakunapaqpas. Chaynaqa, ancha allinmi kanman Jesuspa ruwasqan huk milagrokunamanta familiaykiwan utaq sapallaykipas estudiaynikiqa. Imakunata yachachisusqaykipi yuyaymanay, hinaspam hukkunamanpas chayta willariwaq. Hinaptinqa paykunapas kallpanchasqam tarikunqaku (Rom. 1:11, 12).

18. ¿Imamantam hawanta yachachkasunchik?

¹⁸ Wañukunan punchaw hichpallaña kachkaptinpas Jesusqa amistadnin Lazarotam kawsarichirqa. Lazaroqa tawa punchawñam wañusqa kachkarqa, chaymi karqa milagrota ruwaspan kimsa kaq kawsarichisqan runa. ¿Imatam kay milagro ruwasqanmantapas yachanchikman? ¿Imaynatam chay yachasqanchikqa yanapawachwan wañukuqkuna kawsarimunanmanta mana iskayrayanapaq? Hawantam chaykunamanta yachachkasunchik.