1. ¿Imanasqataq Jehova Diosqa tukuy imata unancharqa?

TAYTANCHIK Jehovaqa tukuy imakunatapas manaraq unanchachkaspanqa sapallanmi karqa. Chaywanpas sapallanraq kasqanraykuqa manam hukmanyasqachu tarikurqa, paypaqa tukuy imam makillanpi karqa. Ichaqa manam munarqachu paylla kusisqa kaytaqa, chaymi kuyakuq kasqanrayku tukuy imata unancharqa (Sal. 36:9; 1 Juan 4:19).

2. ¿Imaynataq Jesuswan angelkunaqa tarikurqaku tukuy imata Jehova Dios unanchaptin?

² Jehova Diosqa churin Jesustam puntataqa unancharqa, chaymantañataqmi paynintakama tukuy imata unancharqa. Unancharqataqmi wara-waranqantin angelkunatapas (Col. 1:16). Jesusqa kusisqallañam taytanta tukuy ima unanchaypi yanaparqa (Prov. 8:30). Angelkunapas kusisqallañam tarikurqaku. Paykunaqa rikurqakum Jehova Dioswan churin Jesus hanaq pachatawan kay pachata unanchaptinku. Bibliapas ninmi angelkunaqa Diospa unanchasqanta qawaspanku qapariyllawanña kusikusqankuta. Paykunaqa hinallachá kusikuywan Jehova Diosta hatuncharqaku runata ruwayta tukunankama (Job 38:7; Prov. 8:31). Tukuy unanchasqankunawanmi yachanchik Jehova Diosqa kuyakuq hinaspa yachayniyuq kasqanta (Sal. 104:24; Rom. 1:20).

3. 1 Corintios 15 nisqanman hinaqa, ¿imatam haypachwan Jesus wañukusqanrayku?

³ Taytanchik Jehovaqa munarqa runakuna wiñaypaq kawsakunankutam, ichaqa Adanwan Eva mana kasukusqankuraykum runakunaqa huchayuq hinaspa wañuqña rikurirurqaku (Rom. 5:12). Chaymi Diosqa tantiarurqa huchamantawan wañuymanta runakunata imayna librananpaq (Gen. 3:15). Chayraykum  churin Jesucristota kachamurqa ñuqanchikrayku wañunanpaq. Chay ruwasqanwanmi payta yupaychaspanchik wiñaypaq kawsakuyta haypachwan (Juan 3:16; Rom. 6:23; qaway 1 Corintios 15:21, 22).

4. ¿Imamantam kunan yachasunchik?

⁴ Jehova Diosqa niwanchiktaqmi wañuqkunata kawsarichimunanmantapas. Chayrayku ichapas nichwan: “¿Imaynataq chayqa kanqa? ¿Riqsiyta atisunchu kuyasqanchik ayllunchikkuna kawsarimuptin? ¿Imanasqataq kawsarimuyqa ancha kusikunapaq kanqa? ¿Imanasqataq kawsarimuywanqa kuyakuq, yachayniyuq hinaspa mana amiruspa suyaq Jehova Diosninchik kasqanta yachanchik?”, nispa. Chaymantayá yachaykusun.

5. ¿Imanasqataq mana llapallan runakunachu hukllata kawsarimunqaku?

⁵ Churin Jesuswanmi Jehova Diosqa wara-waranqantin runakunata kawsarichimunqa. Ichaqa manachusmi llapallankuchu hukllata kawsarimunqaku. Llapallanku hukllata kawsarimuptinkuqa chaqwachá kakunman. Jehova Diosqa manam chaqwa kanantaqa munanchu (1 Cor. 14:33). Payqa pisi-pisimantam allpa pachataqa unancharqa runakuna yachanankupaqqa, chayna kasqanwanmi yachanchik yachayniyuq hinaspa mana amiruspa suyaq kasqanta. Chaynam Jesuspas kanqa waranqa wata kamachisqan ukupi. Payqa Diospa piñakuynin punchawpi kawsaqlla pasaqkunatam yanapanqa kay allpa pachata allichanankupaq, chaynapi wañuqkuna kawsarimuptinku chaskiykunankupaq.

6. Hechos 24:15 nisqanman hinaqa, ¿allin ruwaq runakunallachu kawsarimunqaku?

⁶ Diospa piñakuynin punchawpi mana wañuqkunapa aswan allin ruwayninkuqa kanqa kawsarimuqkunaman Diospa munaychakuyninmanta hinaspa kamachikuyninkunamanta  yachachiyninkum. ¿Imanasqa? Kawsarimuqkunamanta yaqa llapallankum kanqaku “mana allin ruwaq” utaq Diosta mana riqsiq runakuna (qaway Hechos 24:15). Paykunaqa mana allin kawsakusqankutam saqinanku kanqa Jesus wañukusqanrayku wiñaypaq kawsakunankupaq. Diosta mana riqsiq wara-waranqantin runakunaman yachachiyqa manam iskay-kimsa punchawllachu kanqa. Hinaptinqa, ¿kunan yachachisqanchikman hinachu sapa runaman yachachisun? ¿Iñiqmasinchikkunawan huñunakunankupaqchu tupachisqa kanqaku, chaynapi yachachisqa kaspanku kawsarimuqkunaman yachachinankupaq? Chaykunamanta yachanapaqqa suyananchikmi kanqa. Ichaqa manapunim iskayrayanchikchu Jesuspa waranqa wata kamachikuynin tukuypaq llapallan runakuna Jehova Diosta riqsinankumantaqa (Is. 11:9). Mayna kusikuypaqchá kanqa waranqa wata ukupi tukuy ima ruwayninchikqa.

7. ¿Imanasqataq kawsarimuqkunamanqa Jehova Diosmanta kuyakuywan yachachinanchik kanqa?

⁷ Jesuspa kamachisqan waranqa wata ukupiqa, Jehova Diosta llapallan yupaychaqkunam paypa munasqanman hina kawsakunanchikpaq kallpanchakunanchik kanqa. Chaynapim kawsarimuqkunata kuyakuywan yanapasunchik Diospa munasqanman hina paykunapas kawsakunankupaq (1 Ped. 3:8). Paypa munasqanman hina kawsakunanchikpaq kallpanchakuptinchikqa, paykunapas Diostam yupaychayta munanqaku (Filip. 2:12).

8. ¿Imanasqataq nichwan kuyasqanchik ayllunchikkuna kawsarimuptinku riqsiy atinanchikmanta?

⁸ Kuyasqanchik ayllunchikkunataqa riqsisunmi kawsarimuptinkuqa. Yaqachusmi Jehova Diosqa runakunataqa kawsarichimunqa manaraq wañukuchkaspan imayna rikchayniyuq, imayna rimayniyuq hinaspa imayna tantiayniyuq kasqanman hina. ¿Imanasqataq chaynata ninchik? Bibliapa willakusqan kawsarimuqkuna chayna kawsarimusqankuraykum. Chaymantapas Jesusmi nirqa wañusqakunaqa puñuchkaq hina kasqankumanta. Chayraykum wañuqkunaqa kawsarimunqaku puñusqankumanta rikcharimuchkaq hinalla (Mat. 9:18, 24; Juan 11:11-13). Puñusqanchikmanta rikchariruptinchikqa imayna rikchayninchikpas hinaspa imayna rimayninchikpas hina kaqllam. Rimarisunchik Lazaromanta. Lazaroqa tawa punchawñam wañusqa karqa, chayraykuchá aychanqa ismuytaña qallaykurqa. Chaywanpas, Jesus kawsarirachiptinqa chayllam paninkunaqa riqsirurqaku, Lazaropas manataqmi paykunataqa qunqarqachu (Juan 11:38-44; 12:1, 2).

9. ¿Imanasqataq kawsarimuqkunaqa yuyayninkupipas chaynataq cuerponkupipas manaraq Diospa munasqanman hinaraqchu kanqaku?

⁹ Jesus kamachimuptinqa manañam mayqinninchikpas nisunñachu ‘unquchkanim’ nispaqa (Is. 33:24; Rom. 6:7). Chayraykum nichwan wañuqkunaqa mana unquqña kawsarimunankumanta. Ichaqa manaraqmi yuyayninkupiqa chaynataq cuerponkupiqa Diospa munasqanman hinaraqchu kanqaku, chaynapi kawsarimuptinku riqsiyta atinapaq. Yaqachusmi Jesuspa kamachisqan ukupiqa pisi-pisimanta mana pantaqña kayta haypasun. Waranqa wata Jesus kamachiyta tukuptinqa taytanñam kamachinqa, chaymantapacham runakunaqa yuyayninchikpi hinaspa cuerponchikpi Diospa munasqanman hinaña kasun (1 Cor. 15:24-28; Apoc. 20:1-3).

10. ¿Pikunatam astawanqa kuyasun ayllunchikkuna kawsarimuptinku?

¹⁰ ¿Imaynataq tarikusunchik kuyasqanchik ayllunchikkuna kawsarimusqankuta qawaspanchik?  ¿Kusikuymantachu waqasunchik? ¿Jehova Diospaqchu kusikuymanta takisunchik? Imayna tarikuspanchikpas, Jehova Diostawan churin Jesustam astawanqa kuyasunchik.

11. Juan 5 nisqanman hinaqa, ¿imaynam kanqaku kawsarimuspanku Jehova Diospa kamachikuyninkunata kasukuqkunaqa?

¹¹ Kawsarimuqkunapas mayna kusisqataqchá tarikunqaku mana allin ruwasqankuta saqispa Diospa kamachikuyninkunaman hina kawsakuspankuqa. Chayman hina kawsaqkunaqa wiñaypaqmi kawsakunqaku. Mana allinkunata hinalla ruwaqkunam ichaqa Jehova Diospa chinkachisqan kanqaku (qaway Juan 5:28, 29; Is. 65:20).

12. ¿Imaynam kasun Diosta yupaychaqkunaqa?

¹² Jehova Diosta llapallan yupaychaqkunam qawasunchik Proverbios 10:22 nisqan ruwakusqanta, chaypim nin: “Diospa bendicionninqa manam llakikuytaqa apamunchu”, nispa. Taytanchik Jehovapa yanapakuyninwanmi paymanta yachaypiqa apu hinaña kasunchik, hinaspapas Jesusmanmi astawan rikchakusun (Juan 13:15-17; Efes. 4:23, 24). Sapa punchawmi Diospa munasqanman hina kawsakusun. Hinaspapas musu-sipas kasqanchikpi hina kallpayuqmi kasun. ¡Mayna kusikunapaqchá chayqa kanqa! (Job 33:25). Kunanñataq yachasun kawsarimuymanta Jehova Diospa ima yachachiwasqanchikta.

13. Salmo 139:1-4 nisqanman hinaqa, ¿imanasqataq taytanchik Jehovapaqqa wañuqkunata kawsarichimuyqa mana sasachu?

¹³ Yachamusqanchikman hinaqa, Jehova Diosqa wañuqkunataqa kawsarichimunqa manaraq wañukuchkaspanku imayna kasqankuman hinam. Chaywanmi yachanchik Jehova Diosqa anchata kuyawasqanchikta hinaspa ima piensasqanchikta, ima rimasqanchikta chaynataq ima ruwasqanchiktapas yachasqanta. Chaymi mana iskayrayanchikchu chayman hina kawsarichiwananchikmantaqa. Kamachiq Davidpas nirqam Diosqa sapakamata allintapuni riqsiwasqanchikta (qaway Salmo 139:1-4). ¿Imaynataq tarikunchik taytanchik Jehova ancha kuyawasqanchikta yachaspanchik? Pay kuyawasqanchikmantaqa anchatamá kusikunchik.

14. ¿Imaynataq tarikunanchik allintapuni Jehova Dios riqsiwasqanchikta yachaspanchik?

¹⁴ Taytanchik Jehovaqa allintapunim riqsiwanchik, chayta yachaspaqa amayá hukmanyasunchu. Payqa sapakamatam anchata kuyawanchik. Manataqmi qunqanchu kawsakuyninchikpi imakuna pasawasqanchiktapas. Chayta yachasqanchikwanmi hawka hinaspa kusisqa tarikunchik, manam sapallanchikchu tarikunchik. Jehova Diosqa chaylla yanapaykuwananchikpaqmi kachkan (2 Cron. 16:9).

15. ¿Imanasqataq wañuqkunapa kawsarimusqanwan yachanchik taytanchik Jehovaqa yachayniyuq kasqanta?

¹⁵ Yaqa llapallan runakunam wañuytaqa manchakunku. Chaymi satanaspa munaychakusqan runakunaqa chay wañuy manchakuyta servichikunku runamasinku imapas mana allinta ruwarunankupaq. Ñuqanchikmi ichaqa wañuytaqa mana manchakunchikchu. Yachanchikmi pi chiqniwaqninchikpas wañurachiwaptinchikqa Jehova Diosninchik kawsarichimuwananchikta (Apoc. 2:10). Imataña ruwaspankupas manam Jehova Diosmantaqa rakiyta atiwachwanchu (Rom. 8:35-39). Wañuqkuna kawsarimunanta yachasqanchikwanmi yachanchik Jehova Diosqa ancha yachayniyuq kasqanta. Payqa wañuqkunata kawsarichimusqanwanmi qawachinqa runakunata wañuywan satanaspa manchachisqanqa yanqa  kasqanta. Ñuqanchiktapas kallpanchawanchiktaqmi Jehova Diosllapi hapipakuspanchik wañuyta mana manchakunanchikpaq.

16. ¿Ima tapukuykunapim yuyaymanananchik? ¿Imapaqmi yanapawasun chaykunamanta mana iskayrayayninchikqa?

¹⁶ Sichum chiqniwaqninchikkuna wañurachiyta munawaptinchikqa, ¿iskayrayasunchu Jehova Dios kawsarichimuwananchikmanta? Chayta yachanapaqqa kay tapukuykunapim yuyaymanananchik: “¿Jehova Diospi hapipakuspaychu imatapas tantiani? ¿Iskayrayanichu Diospa munayninta kawsakuyniypi puntapi churaptiyqa Jehova Dios imapas pisipuwaqniyta quwananmanta?” (Luc. 16:10; Mat. 6:31-33). Chaykunamanta mana iskayrayaspaqa ima sasachakuyña kaptinpas atipasunmi (Prov. 3:5, 6).

17. (1) ¿Imanasqataq haykapi wañuqkunata kawsarichimunanwan yachanchik Jehova Diosqa mana amiruspa suyaq kasqanta? (2) ¿Imata ruwanapaqtaq kallpanchakunanchik?

¹⁷ Taytanchik Jehovaqa ñam tantiarunña imay punchaw hinaspa imay hora tukuy mana allinkunata chinkachinanpaqqa (Mat. 24:36). Wañuqkunata kawsarichimuyta munaspanpas Diosqa mana amiruspanmi suyachkan tantiasqan punchawpi kawsarichimunanpaq (Job 14:14, 15; Juan 5:28). Jehova Diospa mana amiruspa suyayninqa ancha allinmi. Mana amiruspa suyasqanraykum achka runakuna payman asuykuyta atichkanchikraq (2 Ped. 3:9). Payqa munachkanmi llapallan runakunapas wiñaypaq kawsakunankuta. Chayraykuyá ñuqanchikpas anchata kallpanchakusun runamasinchikkunata yanapananchikpaq, chaynapi paykunapas Jehova Diosta kuyaspanku yupaychanankupaq (Hech. 13:48). Chaynapim paykunapas wiñaypaq kawsakunqaku.

18. ¿Imanasqataq mana amiruspa hukkunata yanapananchik hinaspa pampachananchik?

¹⁸ Jesuspa kamachisqan waranqa wata tukuytañam mana pantaqqa kasunchik, chaykamaqa imapas pantasqanchikkunatam mana amiruspa Jehova Diosqa pampachawasun. Jehova Diosta qatipakuspam ñuqanchikpas hukkunapa allin ruwasqankuta qawananchik, hinaspapas pantasqankumantam mana amiruspa pampachaykunanchik. Chaytam ruwarqa huk iñiqmasinchik. Paypa qusanmi muspaypi hinaña rikurirurqa, chaymi huñunakuykunamanpas riyta saqirurqa. Paymi nin: “Qusay unqusqanwanqa llumpay llakisqam tarikurqani, imatapas ruwanaykupaq tantiasqaykum yanqachakururqa”, nispa. Chaywanpas  iñiqmasinchikqa mana amiruspanmi kuyakuywan qusantaqa yanaparqa. Jehova Diospi hapipakuspanmi llumpaytaqa mana hukmanyarqachu. Qusanpa imayna tarikusqanwan llumpayta hukmanyananmantaqa qusanpa imapas allin ruwasqankunapim yuyaymanarqa. Iñiqmasinchikqa nintaqmi: “Qusayqa allin sunquyuqmi hinaspapas tukuytam ruwachkan allinyananpaq”, nispa. Chaynaqa, manamá hukmanyananchikchu sasachakuypi tarikuq ayllunchikkunawan hinaspa iñiqmasinchikkunawanqa, aswanqa kuyakuywanmi yanapaykunanchik.

19. ¿Imayna kananchikpaqmi kallpanchakunanchik?

¹⁹ Jesuswan angelkunaqa anchatam kusikurqaku kay allpa pachata Jehova Diosninchik unancharuptinqa. Mayna kusisqaraqchá tarikunqaku mana pantaq runakuna Jehova Diosta kuyaspanku yupaychaptinkuqa. Jesuswan kamachimuqkunapas mayna kusisqachá tarikunqaku allin kawsakunankupaq runakunata yanapaspanku (Apoc. 4:4, 9-11; 5:9, 10). Ñuqanchikpas mayna kusisqachá tarikusunchik unquypas, llakikuypas chaynataq wañuypas manaña kaptinqa (Apoc. 21:4). Chay punchaw chayamunankamaqa Jehova Diosta qatipakuspayá kuyakuq, yachayniyuq hinaspa mana imatapas amiruspa suyaq kasunchik. Chayna kaspaqa ima sasachakuyña kaptinpas manam llumpaytaqa hukmanyasunchu, aswanqa kusisqam kasun (Sant. 1:2-4). Wañuqkuna kawsarimunankumanta Jehova Diospa niwasqanchikwanmi anchata kusikunchik (Hech. 24:15).