1. ¿Imaynataq runakunaqa kanku kay tukupay punchawkunapi?

BIBLIAPA nisqanman hinam kay tukupay punchawkunapiqa ‘ayllunta mana kuyaq runakuna’ kanku (2 Tim. 3:1, 3). Chaymi achka casarasqa kaqkuna mana kuyanakuspanku rakinakunku. Churi-wawankupas tayta-mamankupa mana kuyasqanñam wiñanku. Wakin ayllukunañataqmi kuska yachaspankupas mana allillaqa rimanakunkupaschu. Sapakamam munasqankuman hina imatapas ruwanku. Huk runapa nisqanman hinam tayta-mamakunapaqa mana tiemponkupas kanchu rimanankupaqqa. Churi-wawakunapas television qawayllamanña utaq celularwan pukllayllamanñam qukurunku.

2, 3. (1) Romanos 12:10 nisqanman hinaqa, ¿pikunatam ayllunchikta hina sunqumanta kuyananchik? (2) ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasun?

² Manamá munanchikchu mana kuyakuq runakuna hina kaytaqa (Rom. 12:2). Ñuqanchikqa manam ayllullanchiktachu kuyananchik, aswanqa iñiqmasinchikkunatawan kuyanapaqmi anchata kallpanchakunanchik (qaway Romanos 12:10). Bibliapa nisqanman hinam iñiqmasinchikkunataqa ayllunchikta hina kuyananchik. Sunqumanta kuyanakuspaqa yanapanakuspam huk sunqulla Jehova Diosta yupaychasun (Miq. 2:12).

³ Kay yachachikuypim yachasun ñawpaq tiempopi Jehova Diospa serviqninkunamanta. Paykunamanta yachasqanchikmi yanapawasun sunqumanta kuyakuq kananchikpaq.

4. Santiago 5:11 nisqanqa, ¿imatam yachachiwanchik Jehova Diosmanta?

⁴ Bibliam willawanchik Jehova Diosninchikqa ancha kuyapayakuq kasqanta (1 Juan 4:8, qaway Santiago 5:11). Chayna kuyakuq kasqanmanta yachaspanchikmi anchata kusikunchik.

5. ¿Imatam Diosqa ruwan llakipayawasqanchikrayku? ¿Imaynatam payta qatipakuchwan?

⁵ Santiago 5:11 nisqanpiqa willawanchiktaqmi Jehova Diosqa llakipayakuq kasqantapas (Ex. 34:6). Llakipayakuq kaspanmi ima huchanchikmantapas pampachaykuwanchik (Sal. 51:1). Llakipayakuq kaspantaqmi sasachakuypi tarikuptinchikpas yanapaykuwanchik. Ñuñusqan wawata maman kuyasqanmantaqa astawanraqmi Diosqa kuyawanchik, chaymi llakipayaykuwaspanchik yanapawanchik (Is. 49:15; Sal. 37:39; 1 Cor. 10:13). Ñuqanchikpas llakipayakuq kaspam iñiqmasinchikkunata sunqumanta pampachaykunanchik (Efes. 4:32). Llakipayakuq kaspanchiktaqmi sasachakuypi tarikuptinkupas yanapaykusun. Chaynata ruwaspaqa Jehova Diostam qatipakuchkanchik, payqa pimantapas aswan llakipayakuqmi (Efes. 5:1).

6. ¿Imaynatam yachanchik Jonatanwan David sunqumanta kuyanakusqankuta?

⁶ Bibliam willawanchik ñawpaq tiempopi Diospa serviqninkuna sunqumanta kuyanakusqankuta. Jonatanmantawan Davidmanta rimaspanmi kaynata nin: ‘Jonatanmi amistadta armarurqa Davidwan, hinaspam kikinta hina kuyarqa’, nispa (1 Sam. 18:1). Jehova Diosmi Davidta akllarqa Jonatanpa taytan Saulpa rantinpi kamachiq kananpaq, hinaptinmi Saulqa piñakuspan Davidta wañuchiyta munarqa. Jonatanmi ichaqa Davidta kuyasqanrayku yanaparqa. Paykunaqa imaña-haykaña  kaptinpas yanapanakunankupaqmi ninakurqaku (1 Sam. 20:42).

7. ¿Jonatanpa hayka wata sullkantaq Davidqa karqa? ¿Imatam Jonatanqa Davidmanta ninman karqa?

⁷ Jonatanqa Davidwanmi allin amistad karqa yaqa kimsa chunka wata sullkan kachkaptinpas. Yaqapaschá Jonatanqa ninman karqa: “¿Imaynataq mana ancha yuyayniyuq musuwanqa amistad kayman?”, nispa. Ichaqa manamá haykapipas chaynataqa nirqachu. Manataqmi haykapipas Davidmanta aswan allin kasqanpaqqa hapikurqachu.

8. ¿Imayna kasqanraykutaq Jonatanqa Davidta yanaparqa?

⁸ Chaymantapas, Jonatanqa taytan Saulpa qipanman kamachiq kayta munaspanchá Davidpaqqa piñakurunman karqa, hinaspanchá taytanta yanapanman karqa Davidta wañuchiypi (1 Sam. 20:31). Piñakuspan chayta ruwananmantaqa Diosman sunqu kaspan hinaspa mana hatun tukuspanmi tukuy sunqunwan Davidta yanaparqa kamachiq kananpaq. Jonatanqa yacharqam kamachiq kananpaq Davidta Jehova Dios akllasqantaqa, chaymi taytan Saul piñakuptinpas tukuy sunqunwan kuyaspan yanaparqa (1 Sam. 20:32-34).

9. ¿Imanasqataq nichwan Jonatanqa Davidta mana chiqnisqanta?

⁹ Jonatanqa Davidta sunqumanta kuyasqanraykum mana haykapipas chiqnirqachu. Jonatanqa flechawan hichu-hichu peleaqmi hinaspa mana manchakuqmi karqa. Chaymi runakunaqa paymantawan taytanmanta niqku ‘ankakunamantapas aswan pawaq kasqankuta, leonkunamantapas aswan kallpasapa kasqankuta’ (2 Sam. 1:22, 23). Jonatanqa allin peleaq kasqanrayku hatun tukuq kananmantaqa Davidpas allin peleaq kasqanmantam anchata kusikurqa. Diospi hapipakuspan hinaspa mana manchakuq kaspan hatunkaray Goliatta wañurachiptinmi astawanraq Davidtaqa kuyarqa. ¿Imaynatam ñuqanchikpas Jonatan hina iñiqmasinchikkunata sunqumanta kuyachwan?

10. ¿Imapaqtaq anchata kallpanchakunanchik? ¿Imaynam iñiqmasinchikkunawan kasun sunqumanta kuyakuq kaspaqa?

¹⁰ Jehova Diosmi palabranpi niwanchik: “Sunqumantayá llapallaykichik anchata kuyanakuychik”, nispa (1 Ped. 1:22). Diosqa ancha-anchatam kuyawanchik. Chaymi tukuy sunquwan kuyaptinchikqa mana imapas paymantaqa rakiwachwanchu (Rom. 8:38, 39). Ñuqanchikpas iñiqmasinchikkunata sunqumanta kuyanapaqqa anchatam kallpanchakunanchik. Astawanraqmi pipas piñarachiwaptinchikqa. Bibliam kaynata niwanchik: ‘Kuyakuywanyá aguantanakuychik hawkalla kaspa hinaspa chuya espiritupa yanapakuyninwan huk sunqulla kanaykichikpaq anchata kallpanchakuspa’, nispa (Efes. 4:1-3). Huk sunqulla kananchikpaqqa manam iñiqmasinchikkunapa pantasqallankutaqa qawananchikchu, aswanqa Jehova Diosta qatipakuspam allin ruwasqankuta qawananchik (1 Sam. 16:7; Sal. 130:3).

11. ¿Imataq sasachawachwan iñiqmasinchikkunata sunqumanta kuyananchikta?

¹¹ Iñiqmasinchikkunapa pantasqallankuta qawaspaqa manam sunqumanta kuyakuqchu kasun. Rimarisun ñawpaq tiempopi  Jehova Diosta serviq Evodia hinaspa Sintique sutiyuq warmikunamanta. Paykunaqa apostol Pablowan kuskam kallpanchakurqaku “sumaq willakuymanta willakuypi”. Ichaqa pantasqallankuta qawanakuspankum mana sunqumantachu kuyanakurqaku. Chaymi Pablo nirqa huk sunqulla kaypi kallpanchakunankupaq (Filip. 4:2, 3).

12. ¿Imatam ruwananchik iñiqmasinchikkunata sunqumanta kuyananchikpaq?

¹² ¿Imatam ruwananchik iñiqmasinchikkunata sunqumanta kuyananchikpaq? Paykunata allinta riqsinapaqmi kallpanchakunanchik. Chaynapim imayna kasqankuta yachaspanchik pantaruptinkupas hinalla sunqumanta kuyasun. Hayka watayuqña utaq maymantaña kaptinkupas allinta riqsinapaqmi kallpanchakunanchik. Jonatanpapas manam Davidqa wiñaymasinchu karqa, chaywanpas anchatam kuyarqa. Chaynaqa, ¿manachu kallpanchakuchwan sullkanchikwan utaq mayorninchikwan allin amistad kanapaq? Chayta ruwaspaqa ‘llapallan iñiqmasinchikkunatam kuyasun’ (1 Ped. 2:17).

13. ¿Llapankuwanchu amistad kanchik lliw iñiqmasinchikkunata kuyaspanchikpas?

¹³ Iñiqmasinchikkunata sunqumanta kuyaspanchikpas wakillanwanmi allin amistadqa kanchik. ¿Imanasqa? Wakillankuwanmi imapipas tupanchik, manataqmi llapankumanchu imamantapas willakunchik. Jesusqa lliw apostolninkunatam kuyarqa, chaywanpas Juantam astawanqa kuyarqa (Juan 13:23; 15:15; 20:2). Ichaqa manam haykapipas Juanmanqa sayapakurqachu. Chaymi wawqin Santiagopiwan kamachispan iskay lawninpi tiyaykachinanpaq niptinku Jesusqa kaynata nirqa: “Alliq lawniypi utaq ichuq lawniypi tiyaykuyqa manam ñuqamantachu”, nispa (Mar. 10:35-40). Jesus hinam ñuqanchikpas aswan kuyasqanchik  iñiqmasinchikkunamanqa mana sayapakunanchikchu (Sant. 2:3, 4). Pimanpas sayapakuspaqa iñiqmasinchikkunatam rakinachichkachwan, chayna kanantaqa manamá Diosqa munanchu (Jud. 17-19).

14. ¿Iñiqmasinchikkunawan imayna kanapaqmi Filipenses 2:3 nisqanqa yanapawanchik?

¹⁴ Kuyakuq kaspaqa manam iñiqmasinchikkunamanta aswan allinpaqqa hapikusunchu. Jonatanpas manam Davidmanta aswan allinpaqqa hapikurqachu. Manataqmi kamachiq kananmanta yachaspanpas chiqnirqachu. Ñuqanchikpas Jonatanta qatipakuspayá iñiqmasinchikkunataqa ama chiqnisunchu. Amataqyá imapas yachasqankumantaqa envidiakusunchu. Aswanqa Pablopa nisqanman hinayá ‘humillakuspa ñuqanchikmantapas aswan allinpaqraq wakinkunata qawasun’ (qaway Filipenses 2:3). Amayá qunqasunchu, llapanchikmi imapipas yanapakunchik. Mana hatun tukuq kaspanchikqa iñiqmasinchikkunapa allin ruwaq kasqankutam qawasun, hinaspapas chayna kasqankutam qatipakusun (1 Cor. 12:21-25).

15. ¿Imaynatam iñiqmasinchikkunaqa Taniatawan wawankunata sasachakuypi kaptin yanapaykurqaku? ¿Imatam chaymanta yachachwan?

¹⁵ Jehova Diosninchikqa ima sasachakuypi tarikuptinchikpas iñiqmasinchikkunawanmi yanapaykuwanchik. Rimarisun Tania sutiyuq iñiqmasinchikmanta. Paymi 2019 watapi hatun huñunakuypi kasqanmanta wawankunapiwan samapakusqanku wasiman carrowan kutichkarqaku, hinaptinmi huk carro chocarurqa. Taniam kaynata willakun: “Chocaruwaptinkum carromanta lluqsiruspayku manchakuyllawanña  sayachkarqaniku. Chayna sayachkaptiykum carroyuq iñiqmasinchik waklawniqmanta qayamuwarqaku. Paymi huk nacionniyuq iñiqmasinchikkunapiwan abrazaykuwaspanku unay kaysiwarqaku. Hinaspankum tukuypi yanapaykuwarqaku. Iñiqmasinchikkunapa yanapaykuwasqankuwanmi mana iskayrayarqanikuchu Jehova Diosqa anchata kuyawasqankuta. Chaymantapacham Jehova Diostawan iñiqmasinchikkunataqa astawanraq kuyaniku”, nispa. Yaqapaschá ñuqanchiktapas iñiqmasinchikkunaqa Taniata hina kuyakuywan yanapaykuwarqanchik.

16. ¿Imanasqataq kallpanchakunanchik sunqumanta kuyakuq kanapaq?

¹⁶ ¿Imanasqataq kallpanchakunanchik sunqumanta kuyakuq kanapaq? Chayna kaspaqa sasachakuypi kaq iñiqmasinchikkunatam yanapaykusun hinaspapas huk sunqulla kanapaqmi yanapakusun. Jesuspa qatiqninkuna kasqanchiktam runamasinchikkuna yachanqaku, chaynapim Diosmanta yachayta munanqaku. Tukuy imamantapas astawanqa ancha llakipayakuq hinaspa tukuy imapi sunqu tiyaykachiq Diosninchiktam hatunchasun sunqumanta kuyakuq kaspaqa (2 Cor. 1:3). Chaynaqa, hinallayá kallpanchakusun iñiqmasinchikkunata sunqumanta kuyanapaq.