1. ¿Imatam wakin iñiqmasinchikkunaqa kamachiq David hina ninmanku?

LLAPALLANCHIKMI hawka hinaspa kusisqa kawsakuyta munanchik. Chaywanpas, wakinpiqa sasachakuykunawanmi hukmanyanchik. Arí, wakin iñiqmasinchikkunaqa kamachiq David hinam tarikunku. Paymi Jehova Diosta kaynata nirqa: ‘¿Haykapikamataq pensamientopa llumpay intuykusqan kasaq ñuqaqa? ¿Haykapikamataq sunqullaypipas llumpay llakisqaraq kasaq ñuqaqa?’, nispa (Sal. 13:2).

2. ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasun?

² Sasachakuykuna kaptinpas atichwanmi mana llumpayta hukmanyaruytaqa. Kay yachachikuypim yachasunchik imakuna llakichiwasqanchikmanta. Yachasuntaqmi chaykuna kaptin hawkalla kanapaq imakuna ruwanamantapas.

3. ¿Imakunataq llakichiwanchik? ¿Imatapas ruwayta atichwanchu mana allinkuna hinaspa sasachakuykuna mana kananpaq?

³ Kay tiempopiqa tukuy imam llakichiwanchik. Kunanqa tukuyta ruwaspam tarinchik mikuytapas, pachatapas chaynataq imatapas. Llamkaqmasinchikkunapas utaq escuelapi warmamasinchikkunapas Diospa chiqnisqan kaqkunata utaq mana allinkunata ruwanapaqmi hikutawachwan. Maypiñapas kachkantaqmi suwakunaqa. Tukuy chaykuna mana kananpaqqa manamá ima ruwaytapas atichwanchu. Mana  allinkunaqa kachkan kay pachata satanas munaychakusqanraykum. Payqa yachanmi sasachakuykunapi kaspanku runakuna Jehova Diosta mana maskanankuta (Mat. 13:22; 1 Juan 5:19).

4. ¿Imaynataq tarikuchwan sasachakuykuna kaptin?

⁴ Wakinpiqa sasachakuykuna kaptinmi llumpay llakisqa tarikuchwan. Llakikuchwanmi mana qullqinchik kaptin, unqusqanchikrayku mana llamkaspanchik utaq llamkayninchikmanta qarquruwaptinchik. Chaymantapas, llumpayta llakikuspam nichwan: “¿Diosman sunquchu kasaq mana allinkunata ruwanaypaq pipas hikutawaptin? ¿Imaynataq tarikusaq satanaspa munaychakusqan runakuna Jehova Diosta yupaychaqkunata wañuchiyta munaptinku?”, nispa. Yaqapaschá tukuy chaykunapi yuyaymanaspaqa nichwan: “¿Llumpaytachu llakikunay chaykuna imayna kananmanta?”, nispa.

5. ¿Ima niytataq munachkarqa Jesusqa ‘amayá llakikuychikchu’ nispanqa?

⁵ Jesusmi qatiqninkunata nirqa: ‘Amayá llakikuychikchu’, nispa (Mat. 6:25). ¿Chaywanqa nichkarqa mana imaniraqllatapas llakikunamantachu? Manam. Ñawpaq tiempopi Diosman sunqu runakunapas sasachakuykunapi kaspankum llakisqa tarikurqaku. Ichaqa manam chayraykuchu Jehova Diosqa qipancharurqa (1 Rey. 19:4; Sal. 6:3). * Jesusqa rimachkarqa sasachakuykunapi kaspa mana llumpayta llakikunamantam. Llumpayta llakikuspaqa Diosmantam karunchakuruchwan. Chaynaqa, ¿imatam ruwachwan llumpayta llakikuspaqa? (Qaway “ Chaypaqqa kaytayá ruwasun” niqta).

6. Filipenses 4:6, 7 nisqanman hinaqa, ¿imataq sasachakuypi kaptinchik hawkayaykachiwachwan?

⁶ 1) Tukuy tiempoyá Diosta mañakusun. Imapas sasachakuyninchikta Diosman willakuspaqa hawkam tarikusun. Chaymi imay horapas hinaspa maypi kaspapas Diostaqa mañakunanchik (1 Ped. 5:7). Mañakuptinchikqa ‘runapa mana entiendey atinan Diospa hawkayayninmi sunqunchikta tiyaykachinqa’ (qaway Filipenses 4:6, 7). Jehova Diosqa atiyninwanmá yanapaykuwasun hawka kananchikpaq (Gal. 5:22).

7. ¿Imayna mañakunanchiktam Jehova Diosqa munan?

⁷ Jehova Diosta mañakuspanchikqa lliwtam willakunanchik. Willakunanchikmi ima sasachawasqanchikta hinaspa imayna tarikusqanchikta. Sasachakuyninchikta allichanapaqyá yachayta quwananchikpaq mañakusun. Sasachakuyninchikwan mana ima ruwaytapas atispaqa Diostataqyá mañakusun ama llumpayta llakikunapaq. Diosqa munan imapipuni yanapawananchikpaq hinaspa mana amispa mañakunanchiktam (Luc. 11:8-10).

8. ¿Imatam mana qunqananchikchu Diosta mañakuspaqa?

⁸ Imapas sasachakuyninchikmanta Diosman willakuspaqa manataqmi qunqananchikchu allin kaqkuna quwasqanchikmanta agradecekuytapas. Wakinpiqa manapaschá llakinchikmantaqa imayna willakuytapas atisunchu. Chaywanpas, “yanapaykullaway” niptillanchikpas payqa uyariykuwasunmi (2 Cron. 18:31; Rom. 8:26).

9. ¿Pillapitaq hapipakunanchik imamantapas harkasqa kanapaqqa?

⁹ 2) Jehova Diospiyá hapipakusun, amayá kikillanchikpichu. Ñawpaq tiempopi  Juda llaqtayuq Diospa serviqninkunam Asiria tropakunata manchakuspanku Egipto nacionniyuq runakunata yanapaykunanpaq mañakurqaku (Is. 30:1, 2). Jehova Diosmi willachirqa Egipto runakunapi hapipakuspankuqa mana allinpi kanankumanta (Is. 30:7, 12, 13). Chaymi Isaiaswan willachirqa paypi hapipakuspallanku imamantapas harkasqa kanankumanta. Isaiasmi kaynata nirqa: ‘Hawkalla kaspa hinaspa Diospi hapipakuspam kallpata hapinkichik’, nispa (Is. 30:15).

10. ¿Imakuna kaptintaq Jehova Diospi astawan hapipakunanchik kanqa?

¹⁰ ¿Imakuna kaptintaq Jehova Diospi astawan hapipakunanchik kanqa? Yaqapaschá pipas niwachwan allinta pagawananchikrayku semanantin llamkapakunapaq. “Arí” niykuptinchikqa manamá tiemponchik kanqachu Diosmanta willakunapaq chaynataq huñunakuyman rinapaqpas. Yaqapaschá Diosta mana yupaychaq llamkaqmasinchikpas paywan kananchikta munasqanrayku qawapayawachwan. Utaqchá kuyasqanchik ayllunchikpas niwachwan: “¿Ñuqatachu icha Diosnikitachu astawan kuyanki?”, nispa. Chayna sasachakuykunapi tarikuptinchikqa Jehova Diosmi yanapawasun imata ruwanapaqpas allinta tantianapaq (Mat. 6:33; 10:37; 1 Cor. 7:39). Ichaqa, ¿Diospi hapipakuspachu paypa niwasqanchikta kasukusun?

11. ¿Bibliapi pikunamanta yachasqanchiktaq yanapawasun autoridadkuna ñakarichiwaptinchikpas hawkalla kanapaq?

¹¹ 3) Ñawpaq tiempopi Jehova Diospa serviqninkunamantayá yachasun. Bibliam willawanchik Jehova Diospi hapipakuq runakunamantawan mana paypi hapipakuq runakunamanta. Diospi hapipakuqkunamanta yachaspanchikmi yuyaymanachwan sasachakuypi kaptinkupas hawkalla kanankupaq imakuna yanapasqanpi. Jesuspa apostolninkunapas sasachakuypim tarikurqaku. Paykunaqa autoridadkuna harkakuptinkupas mana manchakuspankum Diosmanta hinalla willakurqaku. Paykunam nirqaku: “Runakunamantaqa Diostam kasukunayku”, nispa (Hech. 5:29). Manamá iskayrayarqakuchu Jehova Dios yanapananmantaqa. Chaymi maqapaptinkupas mana manchakuspanku hinalla willakurqaku (Hech. 5:40-42). Chaynam Estebanpas wañuchinankutapas mana manchakuspan hawkalla sayarqa, hinaptinmi ‘angelpa uyan hinaraq uyanpas karqa’ (Hech. 6:12-15). Chaynaqa karqa Jehova Diospa chaskisqan kasqanmanta manapuni iskayrayasqanraykum.

12. 1 Pedro 3:14 hinaspa 4:14 nisqanman hinaqa, ¿imanasqataq kusisqa kananchik chiqniwaptinchikpas?

¹² Apostolkunaqa imatapas ruwanankupaq Jehova Dios atiyta qusqanraykum mana iskayrayarqakuchu pay yanapasqanmantaqa (Hech. 5:12-16; 6:8). Ñuqanchiktapas palabranpim niwanchik allinkunata ruwaspa ñakariptinchikqa atiyninwan yanapawananchikmanta, chaymi ñakarispapas kusisqa kachwan (qaway 1 Pedro 3:14; 4:14). Chaynaqa, hamuq punchawpi chiqniwaptinchik imata ruwananchikpi yuyaymananamantaqa kunanmi astawan kallpanchakunanchik Jehova Diospi hapipakunapaq. Chaynapi imaña-haykaña kaptinpas yanapawananchikmanta mana iskayrayananchikpaq. Jesuspa nisqantam yuyarinanchik. Paymi nirqa: “Ñuqam yachachisqaykichik imam rimanaykichikta, qusqaykichiktaqmi yachaytapas, chaynapim llapallan enemigoykichikkunapas contraykichikpi ima niytapas  mana atinqakuchu”, nispa. Chaymantapas niwanchikmi: “Aguantasqaykichikraykum vidaykichikta salvankichik”, nispa (Luc. 21:12-19). Manataqmi qunqananchikchu: Diosman sunqu wañukuptinchikqa payqa kawsarichimuwasunchikpunim.

13. ¿Imapaqmi yanapawasun Jehova Diospi mana hapipakuq runakunamanta yachayninchik?

¹³ Bibliaqa willawanchiktaqmi Jehova Diospi mana hapipakuq runakunamantapas. Paykunamanta yachayninchikmi yanapawasun mana paykuna hina kanapaq. Rimarisun Juda nacionta kamachiq Asamanta. Kamachiyta qallaykuspanqa Diospim hapipakurqa. Chaymi paypa yanapakuyninwan mana yupay atina Etiopia nacionniyuq tropakunata vencerurqa (2 Cron. 14:9-12). Chaymanta qipatam Israel tropakuna Asawan peleanankupaq hamurqaku. Israel tropakunaqa aschallamá karqakupas. Chay kutipiqa Siria tropakunamanmi Asaqa pagarurqa yanapananpaq, manam ñawpaqta hinachu Jehova Diospi hapipakurqa (2 Cron. 16:1-3). Llumpayta unquruspanpas manam Diospa yanapakuynintaqa maskarqachu (2 Cron. 16:12).

14. ¿Imatam Asapa mana allin tantiasqanmanta yachachwan?

¹⁴ Kamachiq Asaqa imapas sasachakuynin kaptinqa Jehova Diospa yanapakuynintam maskaq qallariypiqa. Chaymantam ichaqa kikinpa tantiasqanman hinallaña imatapas ruwaq. Asapaqqa ichapas allin rikchakurqa Israel tropakunawan peleananpaq Siria tropakuna yanapaykunanpaq tantiasqanqa, ichaqa manam allinchu karqa. Diosmi paymanta willakuqninwan kaynata willachirqa: ‘Siria nacionpa kamachiqninman hapipakuspaykim yupaychasqayki tayta Diosmanqa mana hapipakurqankichu, chayraykum paypa soldadonkunaqa qanmanta lluptirun’, nispa (2 Cron. 16:7). Ñuqanchikqa kikinchikpa tantiasqanchikman hinalla imatapas ruwanamantaqa Jehova Diospa palabranpa nisqanman hinam ruwananchik. Wakinpiqa chayllam imatapas tantiananchik kanqa. Chayna kaptinpas, hawkalla kaspa Jehova Diospi hapipakuspaqa allintam tantiasun.

15. ¿Imatam ruwananchik bibliata ñawinchaspanchik?

¹⁵ 4) Bibliapa wakin textonkunatayá umallamanta yachasun. Bibliata ñawinchasqanchikpi hawkalla hinaspa Jehova Diospi hapipakunapaq tarisqanchiktayá umallamanta yachanapaq kallpanchakusun. Ichapas chay textokunataqa qillqaruchwan, chaynapi sapa kuti qawananchikpaq. Jehova Diosmi Josueyta kamachirqa yachachikuyninkunata ñawinchaspan tuta-punchaw yuyaymanananpaq, chaynapi imatapas yuyaywan ruwananpaq. Chay yachachikuykunapi yuyaymanasqanmi Josueytaqa yanapanan karqa ima sasachakuypiña kaspanpas hawkalla hinaspa mana manchakuq kananpaq (Jos. 1:8, 9). Ñuqanchiktapas bibliapa nisqankunam yanapawachwan ima sasachakuypiña kaptinchikpas hawkalla hinaspa mana manchakuq kanapaq (Sal. 27:1-3; Prov. 3:25, 26).

16. ¿Imaynatam Jehova Diosqa iñiqmasinchikkunawan yanapawanchik hawkalla kanapaq hinaspa paypi hapipakunapaq?

¹⁶ 5) Iñiqmasinchikkunawan kanapaqyá kallpanchakusun. Jehova Diosqa paykunawanmi yanapawanchik hawkalla kanapaq hinaspa paypi hapipakunapaq. Iñiqmasinchikkunapa huñunakuypi rimarisqanku, ñawpaqmanta yachachimusqanku hinaspa paykunawan parlarisqanchikmi anchata yanapawanchik (Heb. 10:24, 25). Amistadninchikkunaman  imapas llakinchikmanta willakuypas anchatataqmi kallpanchawasun. Paykunapa rimapayaykuwasqanchikqa sunqunchiktam tiyaykachin (Prov. 12:25).

17. Hebreos 6:19 nisqanman hinaqa, ¿imataq yanapawasun sasachakuykuna kaptin hawkalla kanapaq?

¹⁷ 6) Hamuq tiempopiyá astawan yuyaymanasun. Hamuq tiempopi Jehova Diospa imakuna ruwananmanta yachayninchikmi anchata kallpanchawanchik ima sasachakuypiña kaspanchikpas mana hukmanyarunapaq. Bibliapa nisqanman hinam chay yachayninchikqa “buqueta sayachiq llasaq fierro hina” (qaway Hebreos 6:19). Chayraykuyá hamuq tiempopi tukuy mana allinkuna manaña kananpi yuyaymanasun (Is. 65:17). Chaypi kachkachwanpas hinañayá imayna kananpi yuyaymanasun. Chaypiqa hawka hinaspa kusisqañamá kawsakusun (Miq. 4:4). Hamuq tiempopi Jehova Diospa tukuy ima ruwananmanta willakunapaqpas anchatataqmi kallpanchakunanchik. Chayta ruwaspaqa ‘imam suyasqanchiktam mana iskayrayaspa tukupaykama suyasunchik’ (Heb. 6:11).

18. ¿Imakunataq aswan-aswan kanqa Diospa piñakuynin punchaw hichpamusqanrayku? ¿Imataq yanapawasun sasachakuykunapi kaspa mana hukmanyarunapaq?

¹⁸ Diospa piñakuynin punchaw astawan hichpamusqanraykum aswan-aswan sasachakuykunaqa kanqa. Chayna kaptinqa hukmanyaruchwanmi. 2021 watapaq textom yuyarichiwanchik ima sasachakuyña kaptinpas Jehova Diosllapi hapipakunapaq. Chayraykuyá kay wataqa Jehova Diospi astawan hapipakusun. Paymi Isaiaswan qillqachirqa: ‘Hawkalla kaspa hinaspa Diospi hapipakuspam kallpata hapinkichik’, nispa (Is. 30:15).