1. ¿Imayna familiapitaq Santiago wiñarqa?

 JESUSPA wawqin Santiagoqa Diosman sunqu familiapim wiñarqa. * Paypa tayta-maman Joseywan Mariaqa Diosta anchata kuyasqankuraykum kallpanchakurqaku Diospa munasqanman hina kawsakunankupaq. Santiagopaqqa mayna kusikunapaqchá karqa Diospa prometesqan Mesias mayornin Jesus kasqanqa.

2. ¿Imakunaraykutaq Santiagoqa wawqin Jesusta qatipakunman karqa?

² Santiagopaqqa achka razonmi karqa mayornin Jesusta qatipakunanpaq (Mat. 13:55). ¿Imanasqam chaynata ninchik? Jesusqa 12 watanpi kachkaspallanraqmi Jerusalen llaqtapi yachachiqkunata Diosmanta yachasqanwan anchata admirachirqa (Luc. 2:46, 47). Chaymantapas, Santiagowan kuskachá carpinteriapiqa llamkarqa. Chayna kaptinqa allintachá wawqin Jesustaqa riqsirqa. Iñiqmasinchik Nathan Knorrmi sapa kuti niq: “Piwanpas kuska llamkaspanchikqa allintam riqsinchik”, nispa. * Santiagoqa wiñasqanman hinachá cuentata qukurqa Jesusqa ‘yachayninpipas chaynataq sayayninpipas hinalla wiñaspan Diostapas chaynataq runakunatapas kusichisqanta’ (Luc. 2:52). Chaykunaraykum Santiagoqa Jesuspa punta qatiqnin kanman karqa. Ichaqa manam chaynachu karqa.

3. ¿Allinpaqchu Santiago hapirqa Jesuspa willakusqanta?

 ³ Diosmanta willakuyta Jesus qallaykuptinqa Santiagoqa manam qatiqninraqchu karqa (Juan 7:3-5). Yaqachusmi paypas wakin familiankuna hina nirqa: “Locoyarunmi”, nispa (Mar. 3:21). Chaymantapas, Jesusta qirupi warkuptinkuqa manam Santiagoqa maman Mariawan kuskachu karqa (Juan 19:25-27).

4. ¿Ima tapukuykunamantam yachasun?

⁴ Chaymantañam Santiagoqa Jesuspa qatiqnin karqa. Payqa iñiqmasinkunapa allin respetasqanmi karqa. Kay yachachikuypim paymanta yachaspanchik kay tapukuykunamanta yachasun: 1) ¿Imanasqam humilde kananchik? 2) ¿Imaynatam Diosmanta allin yachachiq kachwan?

5. ¿Imam Santiagowan pasarqa kawsariramuspan Jesus rikuriykuptin?

⁵ ¿Haykapimantataq Santiagoqa Jesuspa qatiqnin karqa? Jesus kawsariramuspanmi ‘Santiagoman rikuriykurqa, chaymantañataqmi llapallan apostolkunaman’ (1 Cor. 15:7). Chaymantapacham Santiagoqa Jesuspa qatiqninña karqa. Wasipa altusninpi chuya espirituta chaskinankupaq apostolkuna suyaptinpas paykunawanmi karqa (Hech. 1:13, 14). Tiempopa pasasqanman hinataqmi Santiagoqa Diospa llaqtanpi punta apaqkunapa huknin karqa (Hech. 15:6, 13-22; Gal. 2:9). Chaymantapas, 62 watapa ñawpaqnintam Diospa yanapakuyninwan hanaq pachapaq akllasqakunaman cartata qillqarqa. Kunanqa llapanchiktam chay qillqasqanqa yanapawanchik (Sant. 1:1). Josefo sutiyuq runapa nisqanman hinaqa Anan sutiyuq sacerdote kamachiptinsi Santiagotaqa wañurachisqaku. Santiagoqa wañukunankamam Diosman sunqu karqa.

6. ¿Imanasqataq Santiagoqa mana religionkunapi punta apaqkuna hinachu karqa?

⁶ Santiagoqa humildem karqa. Payqa manam chaynallachu karqa religionkunapi punta apaqkunawanqa. Manataqmi iskayrayarqachu Diospa churin Jesus kasqanmantaqa. Religionkunapi punta apaqkunam ichaqa mana chaynachu karqaku. Paykunaqa Lazarota kawsarirachiptinpas mana creespankum Jesustaqa Lazarotawan kuskata wañurachiyta munarqaku (Juan 11:53; 12:9-11). Jesus kawsariramuptinpas manam munarqakuchu runakuna yachanantaqa  (Mat. 28:11-15). Hatun tukuq kasqankuraykumá Jesus Mesias kasqantaqa mana creerqakuchu.

7. ¿Imanasqataq hatun tukuqqa mana kananchikchu?

⁷ ¿Imatam yachachwan? Amayá hatun tukuqqa kasunchu, aswanqa Jehova Diospa yachachisqanyá kasun. Imaynam ukunchikpi unquypas corazonninchikta dañanman, chaynam hatun tukuypas yuyayninchikta dañanman Diosta mana kasukunapaq. Fariseokunapas sunqunku rumiyaruptinmi mana creerqakuchu Diospa churin Jesus kasqanta chaynataq chuya espiritunwan Dios yanapasqantapas (Juan 12:37-40). Chayna kasqankuraykum wiñay kawsaytapas mana haypayta atirqakuchu (Mat. 23:13, 33). Chayraykum ancha allin imayna kasqanchikpi, yuyayninchikpi hinaspa imapas tantiasqanchikpi palabranwan hinaspa chuya espiritunwan Diospa yanapawasqanchikqa (Sant. 3:17). Santiagoqa humilde kasqanraykum Diospa yachachisqan karqa. Humilde kasqanraykutaqmi allin yachachiq karqa. Chaymantayá yachaykusun.

8. ¿Imataq yanapawasun allin yachachiq kanapaq?

⁸ Santiagoqa manam allin estudioyuqchu karqa. Payqa religionpi punta apaqkunapaqqa karqa Pedrowan Juan hina ‘mana ancha educacionniyuqmi’ (Hech. 4:13). Chaywanpas Santiagoqa Diosmanta allin yachachiqmi karqa. Ñuqanchikpas pay hinapaschá mana ancha educacionniyuq kanchik. Chaywanpas chuya espiritunwan Dios yanapawaptinchikmi hinaspa llaqtanpi yachachiwasqanchikwanmi Santiago hina allin yachachiq kachwan. Qatiqninpiyá chaymanta yachaykusun.

9. ¿Imaynam Santiagopa yachachisqan karqa?

⁹ Santiagoqa facil entiendenallatam yachachirqa. Chayna yachachisqanraykum runakunaqa ima ruwanankutapas chaylla cuentata qukuqku. Yanqamanta ñakarichiwaptinchikpas hinalla kusisqa kanamantam Santiago kaynata qillqarqa: “Ñakariykunapi aguantaqkunatam ninchik: ‘Paykunaqa kusisqallañam kanku’, nispa. Uyarirqankichikmi Job sutiyuq runapa ñakariykuna aguantasqanmanta,  yachankichiktaqmi Jehova Dios payta bendecisqantapas. Arí, Jehova Diosqa llumpay kuyapayakuqmi hinaspapas llakipayakuqmi”, nispa (Sant. 5:11). Chaywanmi yachanchik Santiagoqa bibliapa nisqanman hina yachachisqanta. Diospa palabranwanmi yachachirqa Diosqa Job hina payman sunqu kaqkunata yanapasqanmanta. Facil entiendenallata yachachisqanwanqa manamá kikillantachu hatunchakurqa, aswanqa Jehova Diostam.

10. ¿Imaynatam Santiagota qatipakuchwan yachachispa?

¹⁰ ¿Imatam yachachwan? Facil entiendenallata hinaspa bibliapa nisqanman hinayá yachachisun. Runamasinchikmanqa yachachinanchik manam yachayniyuq kasqanchikta qawachinapaqchu, aswanqa Jehova Dios mayna yachayniyuq kasqanta hinaspa paykunata kuyasqanta qawachinapaqmi (Rom. 11:33). Chaytaqa atisun bibliapa nisqanman hina yachachispallam. Bibliamanta estudiachisqanchik imatapas tantianan kaptinqa amayá nisunchu: “Ñuqaqa kaynatam ruwaruyman”, nispaqa. Aswanqa Jehova Dios ima piensasqantayá paykunaman qawachisun bibliapa nisqanman hina. Chayraykum yachachisqanchiktaqa kasukunqaku Diosta kusichiyta munasqankurayku.

11. ¿Imaynam wakin iñiqkuna karqaku? ¿Imaynatam Santiago paykunata kallpancharqa? (Rimarimuytaq Sant. 5:13-15 nisqanmantapas).

¹¹ Santiagoqa wawqi-paninkuna imayna kasqankutam entienderqa. Paykunaman cartata qillqasqanwanmi yachanchik sasachakuykunapi tarikusqankuta allinta yachasqanta. Chayraykum nirqa imata ruwanankupaq. Wakin iñiqmasinkunaqa manam chayllachu imapas nisqantaqa kasukuqku (Sant. 1:22). Wakiqninqa apu runakunallamanmi sayapakuqku (Sant. 2:1-3). Wakiqninkuñataqmi rimasqankuta mana controlakuyta atiqkuchu (Sant. 3:8-10). Chayna kaptinkupas Santiagoqa manam saqirurqachu, aswanqa kuyakuyllawanmi cartata qillqaspan kallpancharqa. Iñiyninkupi hukmanyasqa kaqkunatapas iñiqkunapi punta apaqkunapa yanapakuyninta maskanankupaqmi kallpancharqa (leey Santiago 5:13-15).

12. ¿Imaynatam biblia estudiaqkunata yanapachwan mana hukmanyachispalla?

¹² ¿Imatam yachachwan? Hukkunapa imayna kasqankutayá entiendesun, ichaqa amayá hukmanyachisunchu. Bibliata achka estudiaqkunam imapas yachasqankutaqa mana chayllachu kasukunku (Sant. 4:1-4). Ichapas unaypi imayna kasqankuta cambiaspanku bibliapa nisqanman hina kawsakunqaku. Chaymi Santiago hina mana manchakuspa ninanchik kanqa imapi kallpanchakunankupaq, ichaqa manam hukmanyachinanchikchu. Manataqmi iskayrayananchikchu humilde runakunata Jehova Dios yanapananmantaqa (Sant. 4:10).

13. ¿Imaynam Santiago karqa? (Rimarimuytaq Sant. 3:2 nisqanmantapas).

¹³ Santiagoqa manam aswan allinpaqchu hapikurqa. Payqa manam Jesuspa wawqin kasqanraykuchu utaq imapipas yanapakusqanraykuchu wakin iñiqmasinkunamanta aswan allinpaq hapikurqa. Paykunataqa nirqa “kuyasqay wawqi-panillaykuna” nispanmi (Sant. 1:16, 19; 2:5). Manataqmi mana pantaqpaqchu hapikurqa, aswanqa kaynatam nirqa: “Llapallanchikmi sapa kuti pantanchik”, nispa (leey Santiago 3:2).

14. ¿Imanasqataq pantaq kasqanchikta riqsikunanchik?

¹⁴ ¿Imatam yachachwan? Llapallanchik pantaq kasqanchiktam yuyarinanchik.  Manam yachachisqanchik runakunamanta aswan allin kasqanchiktaqa piensananchikchu. ¿Imanasqa? Mana pantaq kasqanchikta hina qawachiptinchikqa mana haykapipas Diospa serviqnin kay atinankutam piensanmanku. Ichaqa bibliapa nisqanman hina kawsakuy wakinpi mana facil kasqanta hinaspa imapipas Jehova Dios yanapawasqanchikta qawachispaqa Diospa serviqnin kanankupaqmi yanapasun.

15. ¿Imayna rikchanachiykunawanmi Santiagoqa yachachirqa? (Rimarimuytaq Sant. 3:2-6, 10-12 nisqanmantapas).

¹⁵ Rikchanachiykunawan Santiagopa yachachisqanqa uyariqninkunapa sunqunmanmi chayaq. Paytaqa Jehova Diosmi yanaparqa chaynata yachachinanpaq. Chaymantapas, wawqin Jesuspa yachachisqankunatachá allinta estudiarqa. Chaymi rikchanachiykunawan Santiagopa qillqasqanqa kachkan facil entiendeylla hinaspa sunquman chayaq (leey Santiago 3:2-6, 10-12).

16. ¿Imanasqam facil entiendekuq rikchanachiykunawan yachachinanchik?

¹⁶ ¿Imatam yachachwan? Facil entiendekuq rikchanachiykunawanyá yachachisun. Riqsisqanku rikchanachiykunawan yachachiptinchikqa yachachisqanchiktam yuyanqaku. Jesusqa facil entiendekuq rikchanachiykunawanmi yachachirqa. Chaymi Santiagopas payta qatipakurqa. Qatiqninpiyá yachaykusun chaylla entiendenankupaq Santiago imawan yachachisqanmanta.

17. ¿Imanasqataq Santiago 1:22-25 nisqanpi rikchanachiyqa allinpuni?

¹⁷ (Leey Santiago 1:22-25). Espejomanta Santiagopa yachachisqanqa allinpunim karqa. ¿Imatam chaywan yachachirqa? Bibliataqa manam leeyllachu-leenanchik, aswanqa leesqanchikman hinam kawsakunanchik. Santiagoqa espejowanqa rikchanachirqa runakuna riqsisqankuraykum. Pipas espejopi qawakuspan imapas allichakunanpaq kaqtaqa manam hinallatachu saqirun. Chaynam bibliata leespa imapas cambianapaq kasqanta cuentata qukuspaqa chaylla cambiananchik.

18. ¿Imakunatam yuyarinanchik rikchanachiykunawan yachachispaqa?

¹⁸ Santiago hina rikchanachiykunawan yachachispanchikqa kaykunatam yuyarinanchik:  1) Yachachisqanchikwanmi tupanan. 2) Runakunapa riqsisqankum kanan. 3) Allintam entiendekunan. Ima rikchanachiywanpas mana yachachiyta atispanchikqa castellano rimaypi Índice de las publicaciones Watch Tower nisqapiyá maskasun “Ejemplos” niqta. Chaypim tarisun achka rikchanachiykunata. Imaynam parlantepas yanapawanchik vozninchik astawan uyarikunanpaq. Chaynam rikchanachiykunapas yanapawanchik imapas yachachiy munasqanchik allin entiendekunanpaq. Chaynaqa, rikchanachiykunawanqa yachachinanchik astawan entiendewanallanchikpaqmi. Imamantapas aswan allinqa Jehova Diospa kuyasqan kanankupaq runamasinchikkunata yanapaymi.

19. ¿Imaynatam iñiqmasinchikkuna kuyasqanchikta qawachichwan?

¹⁹ Manamá mayqanninchikpas mana pantaq mayorninchikwanqa wiñarqanchikchu. Chaywanpas waranqantin iñiqmasinchikkunawan kuskam Diosta servinchik, chayqa ancha kusikunapaqmi. Paykuna kuyasqanchiktam qawachichwan kuska kanapaq tiempochakuspanchik, imatapas paykunamanta yachaspanchik hinaspa paykunawan kuska willakuspanchik. Chayraykum imayna kasqanchikpi, ima ruwasqanchikpi hinaspa imayna yachachisqanchikpi Santiagota qatipakuspaqa Diosta hatunchachkanchik. Allin sunqu runamasinchikkunatapas yanapachkanchiktaqmi taytanchik Jehova Diosman asuykunankupaq.