1, 2. ¿Imatataq ruwananchik bautizakurusqanchikmanta qipamanpas, imaynanpi?

 ¿SAPA kutichu wasikita limpiakunki? Yachasqayki wasipi yachanaykipaqqa puntatachá sumaqtaraq limpiarqanki. Ichaqa, ¿imaynataq kanman wasikiqa mana limpiaptikiqa? Polvollañachá kanman chaynataq qachallañachá kanman. Wasinchik limpio kananpaqqariki sapa kutillam limpiana.

² Yaqa chaynatam ruwananchik piensasqanchikwanpas chaynataq imayna kasqanchikwanpas, ñuqanchikqariki manaraq bautizakuchkaspanchikmi chuyanchakurqanchik “aychanchikta hinaspa yuyayninchikta qanrachaq kaqkunamanta” (2 Cor. 7:1). Ichaqa bautizakuruspañapas apostol Pablopa “hinallayá imayna piensasqaykichikta musuqyachiychik” nisqantam kasukunanchik (Efes. 4:23). ¿Imaynanpitaq chaypaq hinalla kallpanchakunanchik? Kay pachapi mana allin kaqkuna yuyayninchikpi mana takyarunanpaqmi. Diosninchikwan allinlla kanapaqqa sapa kutillam qawarikunanchik ima piensasqanchikta, imayna kasqanchikta chaynataq imakuna munasqanchikta.

3. ¿Imatataq ruwananchik yuyayninchikta musuqyachinapaqqa? (Rimarimuytaq Romanos 12:2 nisqanmantapas).

³ ¿Imatataq ruwananchik yuyayninchikta musuqyachinapaq utaq piensasqanchikta cambianapaq? (Leey Romanos 12:2). Chaypaqqa manam runakuna qawanallanpaqchu allin runaqa kananchik, aswanqa sunqunchikpi imayna kasqanchiktam qawarikunanchik. Hinaspam Jehova Diospa munasqanman hinaña kawsakunanchikpaq anchata kallpanchakunanchik, chaytaqa sapa kutillam ruwananchik manam huk kutillatachu.

4. ¿Imatataq ruwananchik kay pachapi runakuna hina mana piensanapaq?

 ⁴ Mana pantaqña kaspaqa tukuy ima ruwasqanchikwanmi Diosta kusichisun, ichaqa pantaq kasqanchikraykum hinalla kallpanchakunanchik chay punchaw chayamunankama. Apostol Pablopa Romanos 12:2 nisqanman hinaqa yuyayninchiktam musuqyachinanchik ima ruwananchikta Dios munasqanta yachanapaqqa. Imayna kasqallanchikwan kusisqa kanamantaqa chaynataq kay pachapi mana allinkunawan intuchikunamantaqa nikunanchikmi: “¿Imapas ruway munasqaykunaqa utaq imapas tantiasqaykunaqa lliwchu Diospa piensasqanman hina?”, nispa.

5. ¿Imaynatataq yachachwan Diospa punchawninqa kayllapiña kasqanmanta ima piensasqanchikta? (Qaway fotokunata).

⁵ Jehova Diosninchikqa munanmi ‘punchawnin chayamunanta qawan-qawanlla suyananchikta’ (2 Ped. 3:12). Chaynaqa nikusunyá: “¿Diospa piñakuynin punchaw kayllapiña kasqanta yachachkaspaypas tukuy imata maskaypiraqchu richkani? ¿Diosta serviy puntapi kananta yachachkaspaypas allin estudioyuq chaynataq allin llamkayniyuq kaytachu maskachkani? ¿Imapas pisipuwaqniyta Dios quwananmanta yachachkaspaypas llakisqallañachu kachkani imaypas mana ancha kasqanrayku?”, nispa. Jehova Diosninchikqa ancha-anchatam kusikun paypa munasqanman hina kawsakunapaq kallpanchakuptinchikqa (Mat. 6:25-27, 33; Filip. 4:12, 13).

6. ¿Imapaqmi hinalla kallpanchakunanchik?

⁶ Sapa kutillam qawarikunanchik imayna piensasqanchikta, hinaspam cambiana kaptinqa cambiananchikpuni. Apostol Pablom Corinto llaqtayuq iñiqmasinkunata nirqa: “Hinallayá qawakuychik iñiynikichikpi allin utaq mana allin kasqaykichikta yachanaykichikpaq. Hinallataqyá qawakuychik imayna runa  kasqaykichiktapas”, nispa (2 Cor. 13:5). Iñiyninchikpi allin kanapaqqa manam huñunakuykunallamanchu rinanchik nitaq atisqanchikman hina Diosmanta willakuqllachu rinanchik. Qawarikunanchiktaqmi imayna piensasqanchiktapas, imayna kasqanchiktapas chaynataq imarayku imata ruwasqanchiktapas. Chaymi hinalla kallpanchakunanchik Diospa palabranta leespa yuyayninchikta musuqyachinapaq, Diospa piensasqanman hina piensanapaq chaynataq Diosta kusichinapaq atisqanchikta ruwanapaq (1 Cor. 2:14-16).

7. Efesios 4:31, 32 nisqanman hinaqa, ¿imapaqwanmi kallpanchakunanchik hinaspa imaynanpim chayqa sasa kanman?

⁷ (Leey Efesios 4:31, 32). Imayna piensasqanchikta cambiaruspapas ‘musuq pachawan pachakuchkaq hinam musuq runaña kananchik’ (Efes. 4:24). Chaypaqqa kallpanchakunanchikmi manaña sientikuqlla, piñakuqlla, rabiakuqlla kanapaq. ¿Imaynanpitaq chaykuna saqiyqa sasa? Sunqunchikpi yaqa sapichasqa hina kasqanraykum. Bibliapipasriki ninmi wakiqninchikqa “chaylla piñakuruq” kasqanchikta, wakiqninchikñataq “chaylla rabiakuruq” kasqanchikta (Prov. 29:22). Chaynaqa, bautizakuruspanchikpas hinallam kallpanchakunanchik ñawpaq vidanchikman mana kutinapaq. Qatiqninpiyá chaymanta astawan yachaykusun.

8, 9. ¿Imaynanpitaq Stephenpa willakusqanman hinaqa ñawpaq vidanchikta saqinapaq hinalla kallpanchakunanchik?

⁸ Rimarisun iñiqmasinchik Stephenmanta. Payqa chaylla piñakuqmi karqa. Paymi willakun: “Bautizakusqaymanta qipamanpas hinallam piñakuq kayniyta atipanaypaq kallpanchakunay karqa. Huk punchawmi runakunaman Diosmanta willakunaykupaq risqaykupi musyakururqani huk suwa carroypa radionta suwakusqanmanta, chaymi paypa qipanta kallparqani. Hapiykuchkaptiyñam radiota wikapaspan hinalla kallpakurqa. Radioyta maymi kasqanman kutichisqaymanta willakuptiymi allin yuyayniyuq iñiqmasiy tapuwarqa: ‘¿Hapiruspaykiqa imatataq ruwaruwaq karqa?’, nispa. Chayna tapuwasqanmi qawachiwarqa imayna kayniy ñawpaq hinaraq kasqanmanta”, nispa. b

⁹ Iñiqmasinchik Stephenpa willakusqanwanmi yachanchik ñawpaq genionchikta saqirusqanchikpaqña piensaptinchikpas sunqunchikpiqa hinallaraq kasqanta. Stephenta hina pasawaptinchikqa amayá hukmanyasunchu, amataqyá mana allinpaqqa hapikusunchu. Apostol Pablopas nirqam: “Kamachiwachkanmanpas hinam allin kaqta ruwayta munaptiypas mana allin kaqta ruway munay ñuqapi kachkan”, nispa (Rom. 7:21-23). Imaynam wasipas sapa kutilla qachachakun chaynataq polvopas sapa kutilla imamanpas tiyan, chaynam mana allin munaykunawan mana allin ruwaykunapas pantaq kasqanchikrayku ñuqanchikman kutimun. Chayraykum anchata kallpanchakunanchik chuya kananchikpaq. ¿Chaypaqqa imataq yanapawasun? Qatiqninpiyá yachaykusunchik.

10. ¿Imatam ruwananchik genionchikta saqinapaq? (Rimarimuytaq 1 Juan 5:14, 15 nisqanmantapas).

¹⁰ Ima mana allintapas saqinapaq sasachakuspaqa utaq genionchikwan sasachakuspaqa Jehova Diosmanyá willakusunchik. Payqa uyariykuwasunmi, hinaspam yanapaykuwasun, chaymantaqa amayá iskayrayasunchu (leey 1 Juan 5:14, 15). Jehova Diosqa imapas sasachawasqanchiktaqa manamá chinkarachinqachu, ichaqa yanapawasunmi chaykunata atipanapaq (1 Ped. 5:10). Chaypaqqa mañakusqanchikman hinam ruwananchik, manam ruwananchikchu ñawpaq vidanchikman kutichiwaqninchik  hina kaqkunataqa. Imapas mana allin kaqta saqinapaq kallpanchakuspaqa amayá chaykunataqa qawasunchu televisionpipas, videopipas nitaq libropipas. Amataqyá saqisunchu tukuy chaykuna yuyayninchikman yaykunantaqa (Filip. 4:8; Col. 3:2).

11. ¿Imataq yanapawasun musuq runa kasqanchikmanta ñawpaq vidanchikman mana kutinapaq?

¹¹ Ñawpaq vidanchikta saqiruspapas hinallam kallpanchakunanchik musuq runaña kananchikpaq. ¿Imataq chaypaqqa yanapawasun? Jehova Diosta astawan riqsiymi, imayna kasqanmanta sumaqta yachaymi chaynataq payta qatipakuymi (Efes. 5:1, 2). Bibliata leechkaspa Jehova Dios pitapas pampachaykusqanmanta tariruspaqa nikusunyá: “Ñuqaqa, ¿pampachanichu hukkunata?”, nispa. Utaq bibliapi leechkaspa sasachakuypi kaqkunata Jehova Dios llakipayaykusqanmanta tariruspaqa nikusunyá: “¿Ñuqapas llakipayaspaychu yanapaykuni sasachakuypi tarikuq iñiqmasiykunata?”, nispa. Chaynaqa, hinallayá kallpanchakusun yuyayninchikta musuqyachinapaq chaynataq imapas ruwasqanchikta mana saqiyta atispaqa mana chaylla hukmanyarunapaq.

12. ¿Imaynanpitaq nichwan Diospa palabranqa runakunapa vidanta cambiananpaq atiyniyuq kasqanta? (Rimarimuy Stephenmanta).

¹² Iñiqmasinchik Stephenqa pisi-pisimantam musuq runaña karqa. Paymi willakun: “Bautizakusqaymanta qipamanqa imayna genioyuq kasqaywanmi sasachakurqani. Imapas kaptinqa chayllam pasakuni mana imatapas ruwarunaypaq, utaqmi hawkalla kanaypaq kallpanchakuni. Chayta qawaspankum achkaq runakuna alabawan, señoraypas alabawanmi. Kikiypas admirakunim kunanqa imaynaña kasqaywan. Musuq runaña kasqayqa manam ñuqamantachu, chayqa Diospa palabranmantam. Chaywanmi yachani Diospa palabranqa runakunapa vidanta cambiananpaq atiyniyuq kasqanta”, nispa.

13. ¿Imataq yanapawasun allin kaqta ruwanapaq? (Rimarimuytaq Galatas 5:16 nisqanmantapas).

¹³ (Leey Galatas 5:16). Jehova Diosqa achkanpim imatapas quwanchik, chaymi mana allinkuna intuwaptinchikqa allin kaqta ruwanapaq atiyninwan yanapawanchik. Ichaqa chay atiyqa yanapawanchik Diospa palabranta estudiaptillanchikmi chaynataq huñunakuykunaman riptillanchikmi. Chaypimriki iñiqmasinchikkunawan parlarinchik. Paykunapas ñuqanchik hinam allin kaqta ruwanankupaq kallpanchakuchkanku, chayqa anchatam kallpanchawanchik (Heb. 10:24, 25; 13:7). Imapipas yanapaykuwananchikpaq sunqumanta ruegakuspa mañakuptinchikqa Jehova Diosninchikqa atiyninwanmi yanapaykuwasun kallpata hapispa hinalla aguantanapaq. Tukuy chaykunata ruwaptinchikpas manam qunqayllamantachu aychapa munasqankunaqa chinkarunqa, ichaqa kallpatam hapisun aychapa munasqankunawan mana aysachikunapaq. Galatas 5:16 nisqanman hinapas Diospa atiynin yanapawaptinchikqa ‘manam aychapa munasqantachu ruwasun’.

14. ¿Imaynanpitaq allin kaqkunata ruwanapaq hinalla kallpanchakunanchik?

¹⁴ Jehova Diosta astawan kuyanapaq yanapawaqninchik kaqkunataqa hinallayá ruwasun, amayá saqisunchu. Hinaspapas kallpanchakusunyá allin kaqkunata ruwanapaq. ¿Imaynanpi? Mana allin kaqta munaykuna enemigonchik hina kasqanraykum, chay enemigonchikqa manam puñunchu. Wakinpiqa bautizakurusqanchikmanta qipamanpas chay enemigonchikqa hinallam aysawachwan qullqipaq pukllanapaq, sinkakunapaq chaynataq qalalla qarita utaq qalalla warmita qawanapaq (Efes. 5:3, 4). Musullaraq kaq testigopas ninmi: “Sunquypiqa hinallaraqmi kachkan qarimasillaywan kakuy, chaymi  ancha-anchata kallpanchakuni chayman mana wichiykunaypaq. Ñuqaqa nirqanim: ‘Kayna kaytaqa saqirusaqchá’, nispay. Ichaqa kunankamapas manam atiniraqchu, hinallam sunquypi kachkan”, nispa. ¿Chaynaqa imataq yanapawachwan mana allin munaykuna sunqunchikpi kaptinqa? Chaymantayá yachaykusun.

15. ¿Kallpanchawanchikchu mana ñuqallanchik ñakarisqanchikmanta yachayqa? (Qaway fotokunata).

¹⁵ Mana allin munaykuna sunqunchikpi hinalla kaptinqa yuyarinanchikmi chaykunawanqa mana ñuqallanchik sasachakusqanchikta. Bibliapim nin: “Tentacionpi tarikusqaykichikqa manam wakin runakunapa tarikusqan tentacionmanta hukchu”, nispa (1 Cor. 10:13a). Huk bibliapiñataqmi kaynata nin: “Tentasqa kasqaykichikqa manam wakinkunapa tentasqa kasqankumantaqa maschu”, nispa. Chaynatam nirqa apostol Pablo Corinto llaqtayuq iñiqkunata. Paykunamanta wakinqariki karqaku hukwan pierdekuqkunam, qarimasinwan kakuqkunam, sinkakuqkunam (1 Cor. 6:9-11). Paykunapas bautizakusqanku qipamanqa hinallam sasachakurqaku. Hanaq pachapaq kachkaspankupas pantaqmi karqaku. Chaymi hinalla kallpanchakurqaku allin kaqta ruwanankupaq. Chaynaqa ñuqanchikpas hinallayá kallpanchakusun paykunapasriki ñuqanchik hinam sasachakurqaku, ichaqa kallpanchakusqankuraykum chaykunataqa atiparqaku. Chaynaqa llapallanchikyá kallpanchakusun. Bibliapim nin: “Qaqa hina sayaychik Diospi ancha-anchata iñispa, yachasqaykichikpi hinapas enteron pachapi lliw iñiqmasikichikkunapas qamkuna hinam ñakarichkanku”, nispa (1 Ped. 5:9).

16. ¿Imata niytaq mana allinchu kanman, imaynanpi?

¹⁶ Manam ninanchikchu sasachakuyninchikkunata pipas mana entiendesqantaqa, chaynata nispaqa chay sasachakuyta mana atipayta atisqanchiktam piensayta qallaykuchwan chaynataq yanqapaqña kallpanchakusqanchiktam  piensayta qallaykuchwan. Ichaqa bibliapim kaynata nin: “Diosqa rimasqanman hinam ruwan, chaymi payqa mana saqisunkichikchu mana aguantay atinaykichikkama sasachakuypi kanaykichiktaqa, aswanqa chayna hatun sasachakuypi kaptikichikqa yanapasunkichikmi imatapas ruwanaykichikpaq hinaspa aguantanaykichikpaq”, nispa (1 Cor. 10:13b). Chaynaqa, mana allin munay sunqunchikpi sapichasqaña kaptinpas atichwanmi Jehova Diosman sunqu kaytaqa, pay yanapawaptinchikqa manam ruwasunchu mana allin kaqtaqa.

17. Mana allinkuna umanchikman chayamuptinpas, ¿imatataq ruwananchik?

¹⁷ Amayá qunqasunchu, pantaq kasqanchikraykumriki mana allinkunaqa umanchikman chayamun. Mana allinkuna umanchikman chayamuptinqa Josey hinayá ayqikusun. Joseypasriki Potifarpa warminmantam ayqikurqa (Gen. 39:12). Ñuqanchikqa manam saqikunanchikchu mana allinkuna munaychakuwananchiktaqa.

18, 19. ¿Imakunatam nikunanchik yuyayninchikta hinalla musuqyachinapaq?

¹⁸ Yuyayninchikta musuqyachinapaqqa hinallam kallpanchakunanchik Jehova Diospa piensasqanman hina piensanapaq chaynataq paypa munasqanman hina imatapas ruwanapaq. Chaypaqqa imayna kasqanchikta qawarikuspam nikunanchik: “¿Mana allinkunapa tukunan punchaw kayllapiña kasqanta yachasqayraykuchu Diospa munasqanman hinaña kawsakuchkani? ¿Hinallachu kallpanchakuchkani musuq runaña kanaypaq? ¿Mañakunichu Jehova Diosta atiyninwan yanapawananpaq, chaynapi mana allin munaykunawan mana aysachikunaypaq?”, nispa.

¹⁹ Kikinchikta qawakuspanchikqa amayá llapanpi imatapas allinta ruwaruytachu suyasun, aswanqa imallatapas allintaña ruwasqanchikwanyá kusikusun. Imawanpas hinallaraq sasachakuspaqa amayá hukmanyasunchu. Aswanqa Filipenses 3:16 nisqantayá kasukusunchik, chaypim nin: “Maykama Dios servisqanchikpi ñawparisqanchikmantaqa aswanraqyá ñawparisun”, nispa. Hinalla kallpanchakuptinchikqa Jehova Diosmi yanapawasun yuyayninchikta hinalla musuqyachinapaq.