1. ¿Imanasqataq Jehova Diosqa hukkunawan mana tupachiwanchikchu?

JEHOVA DIOSQA manam tukuy imapas chaynalla kanantachu munan. Chaytam sutillata qawanchik runata hinaspa tukuy imata unanchasqanpi. Manam pi runapas chaynallachu kanchik. Chaymi Jehova Diosqa hukkunawanqa mana tupachiwanchikchu. Payqa manam hawallanchiktachu qawan, aswanqa sunqunchiktam (1 Sam. 16:7). Payqa yachantaqmi imakunata allin ruwasqanchikta, imakunata mana allin ruwasqanchikta chaynataq ñawpaqpi imayna kawsakusqanchiktapas. Chaymi imapas mana ruway atisqanchiktaqa mana mañawanchikchu. Ñuqanchikpas manam hukkunawanqa tupachikunanchikchu, manataqmi mana ruway atisqanchiktaqa ruwananchikchu. Chayna kaspaqa yuyayniyuq kasqanchiktam qawachisun, hinaspapas manam aswan allinpaqqa nitaq mana serviqpaqqa hapikusunchu (Rom. 12:3).

2. ¿Imanasqataq hukkunawanqa mana tupachikunanchikchu?

² Diosmanta allintapuni willakuq iñiqmasinchikkunataqa qatipakuytam munanchik (Heb. 13:7). Qatipakuspaqa ñuqanchikpas allin yachachiqmi kasun (Filip. 3:17). Ichaqa manam chaynallachu hukkunapa allin ruwasqankuta qatipakuywan tupachikuyqa. Hukkunawan tupachikuspaqa envidiakuyta, hukmanyayta utaq mana valeqpaq hapikuytam qallaykuchwan. Chaymantapas, pasaq yachachikuypi yachamusqanchikman hina iñiqmasinchikkunawan llallinakuypi hina kaspaqa manañam Diosman sunquñachu kachwan. Chayraykum payqa kuyakuywan niwanchik: “Sapakamayá qawakuchun imapas ruwasqan imayna kasqanta,  chaynapi ama hukwan tupachikuspa kusikunanpaq aswanqa kikinpa ruwasqallanwan kusikunanpaq”, nispa (Gal. 6:4).

3. ¿Dios serviyninchikpi imakunapi kallpanchakusqanchikwantaq anchata kusikunchik?

³ Jehova Diosqa munan payta serviyninchikpi allinkunata ruwasqanchikwan kusikunanchiktam. Anchatam kusikunchik payta kuyasqanchikrayku bautizakusqanchikwanqa. Kunanqa astawanraqchá gustanchik biblia leeyta hinaspa estudiayta. Yaqapaschá Diosta mañakuyninchikpas puntamantaqa aswan allinña (Sal. 141:2). Runamasinchikkunamanpas kunanqa mana manchakuspañachá willakunchik. Diosmanta willakunapaq qillqanchikkunatapas, videonchikkunatapas chaynataq tukuy imakunatapas astawanraqchá servichikuyta yachanchik. Chaymantapas, yaqapaschá Jehova Diosqa astawanraq yanapawarqanchik allin qusa, allin warmi utaq allin tayta-mama kananchikpaq. Anchatamá kusikunchik tukuy chaykunapi kallpanchakusqanchikmantaqa.

4. ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasun?

⁴ Hukkunatam yanapachwan Dios serviyninkupi imapas ruway atisqankuwan kusisqa kanankupaq hinaspa hukkunawan mana tupachikunankupaq. Chaymi kay yachachikuypi yachasun tayta-mamakuna churi-wawankuta imayna yanapanankumanta, casarasqakuna imayna yanapanakunankumanta hinaspa punta apaqkunawan lliw iñiqkuna imayna yanapanakunankumanta. Yachasuntaqmi Dios serviyninchikpi ruway atisqanchikman hina astawan kallpanchakunapaq bibliapa nisqankuna imayna yanapawananchikmantapas.

5. Efesios 6:4 nisqanman hinaqa, ¿imatam tayta-mamakuna mana ruwanankuchu?

⁵ Tayta-mamakunaqa manam churi-wawankutaqa hukkunawanqa tupachinankuchu. Manataqmi imapas mana ruway atisqankutaqa mañanankuchu, manachayqa churi-wawankutam hukmanyarachinmanku (qaway Efesios 6:4). Sachiko * sutiyuq iñiqmasinchikmi nin: “Profesorniykunam niwaq hukkunamanta aswan allin estudiaq kanaypaq. Mamaypas allin estudiaq kanaytataqmi munaq, chaynapi profesorniykunapas chaynataq Diosta mana serviq papaypas Jehova  Diospa serviqninkunamanta allinta rimanankupaq. Arí, mamayqa munaq examenkunapipas manapuni pantanaytam. Ichaqa manamá chayna kaytaqa atiqchu kani. Colegioyta tukusqaymantaqa unay watañam pasarun, chaywanpas wakinpim piensani: ‘Allin kaqkunata ruwanaypaq anchata kallpanchakuptiypas Jehova Diosqa manachusmi kusisqachu tarikun’”, nispa.

6. ¿Imatam tayta-mamakuna yachanmanku Salmos 131:1, 2 nisqanwan?

⁶ Kamachiq Davidmi kaynata nirqa: “Manam hatun kaqkunatapas munanichu. Manam admirakuypaq kaqkunatapas munanichu”, nispa (qaway Salmos 131:1, 2). Chayna mana hatun tukuq hinaspa llampu sunqu kasqanraykum Davidqa hawkalla karqa. ¿Imatam tayta-mamakuna yachanmanku Davidpa nisqanmanta? Mana hatun tukuqmi kananku, hinaspapas churi-wawanku chaynataq kikinku mana lliwta ruway atisqankutam riqsikunanku. Chaymantapas, churi-wawankupa imapas ruway atisqankuta ruwanankupaqmi kallpanchanmanku, chaynapi paykunapas kusisqa kanankupaq. Iñiqmasinchik Marinam nin: “Mamayqa manam haykapipas tupachiwaqchu sullkaykunapiwan mayorniykunawanqa nitaq wiñaymasiykunawanqa. Sapakama imapas ruway yachaq kasqanchiktam hinaspa llapallanchik Diospa kuyasqan kasqanchiktam niwaq. Chaynata yachachiwasqanraykum ñuqaqa mana piwanpas tupachikunichu”, nispa.

7, 8. ¿Imaynatam qusakunaqa warmichankuta kuyasqankutawan respetasqankuta qawachinmanku?

⁷ Bibliam nin qusakuna warminkuta kuyanankupaq hinaspa respetanankupaq (1 Ped. 3:7). Manam imapas mana ruway atisqantaqa mañanankuchu, manataqmi huk warmikunawanqa tupachinankuchu. Hukkunawan tupachiy mana allin kasqanmanta yachanapaq rimarisun iñiqmasinchik Rosamanta. Paypa qusanqa manam testigochu, chaymi huk warmikunawan tupachin. Nanay simiwan tukuy mana allinkunata niptinmi Rosaqa mana serviqpaqña hapikun. Paymi nin: “Jehova Dios kuyawasqanmanta pipas yuyariykachiwanantam ñuqaqa munani”, nispa. Diosta serviq qusakunam ichaqa warmichankutaqa anchata kuyanku hinaspa respetanku. Paykunaqa yachankum chayna kasqankuqa Jehova Diospaqwan ancha allin kasqanta. *

⁸ Warminkuta kuyaq hinaspa respetaq qusakunaqa paykunamantam allinta rimanku, hinaspapas allinkuna ruwasqankumantam alabaykunku (Prov. 31:28). Chaytam ruwarqa pasaq yachachikuypi yachamusqanchik iñiqmasinchik Katerinapa qusan. Katerinataqa mamanmi warmachallaraq kachkaptin mana serviqpaq hapiq, hinaspapas warmamasinkunawanmi tupachiq. Chaymi payqa Jehova Diosta servichkaspanñapas hukkunawan tupachikuq, hinaspapas mana servisqanpaqmi hapikuq. Ichaqa qusanmi yanaparqa. Katerinam nin: “Qusayqa anchatam kuyawan, imapas ruwasqaykunamantam alabaykuwan, hinaspapas Diostam mañapuwan. Paymi yuyarichiwan Jehova Diosqa ancha kuyakuq kasqanta. Chaykunawanmi mana allinkunapiqa manaña piensanichu”, nispa.

9, 10. ¿Imaynatam punta apaqkuna yanaparqaku hukkunawan tupachikuq iñiqmasinchikta?

⁹ ¿Imaynatam iñiqkunapi punta apaqkuna yanapanmanku hukkunawan tupachikuq iñiqmasinkuta? Chaypaq rimarisun Hanuni  sutiyuq iñiqmasinchikmanta. Paytaqa manam pipas warmachallaraq kachkaptinqa alabaykuqchu imapas allin ruwasqanmantaqa. Paymi willakun: “Pinqakuqllañam karqani, hinaspapas wakin warmakuna ñuqamanta aswan allin kasqankutam piensaq kani. Yuyasqayman hinaqa warmacha kasqaymantaraqmi hukkunawan tupachikuq kani”, nispa. Hanuniqa testigo karuspanpas hinallam hukkunawan tupachikuq. Chayna tupachikuspanmi Diospa llaqtanpipas mana yanapakusqanpaq hapikuq. Kunanqa precursora kaspanmi kusisqaña tarikun.

¹⁰ Hanuniqa kikinmi nin iñiqkunapi punta apaqkuna kuyakuywan yanapaykusqankuta. Paykunaqa imapas ruwasqanmantam kallpanchaykurqaku. Hinaspapas imapipas yanapakunanpaqmi nirqaku. Hanunim nin: “Iñiqkunapi punta apaqkunam niwarqa yanapanapaq kaq ñañaykunata kallpanchanaypaq. Chaywanmi nikurqani imapas ruwasqayqa allin kasqanta, hinaspapas anchatam kusikurqani. Sipaskunata kallpanchasqaymantam punta apaqkunaqa anchata agradecekuwarqa, hinaspankum ñawinchaykapuwarqa 1 Tesalonicenses 1:2, 3 nisqanta. Chaymi sunquyta tiyaykachirqa. Punta apaqkunatam anchata agradecekuni. Kunanqa manapunim iskayrayanichu Diospa llaqtanpi imapipas yanapakusqay ancha allin kasqanmantaqa”, nispa.

11. ¿Imaynatam yanapachwan ‘ñakarichisqakunata’?

¹¹ (Qaway Isaias 57:15). Jehova Diosqa anchatam llakikun ‘ñakarichisqakunamantaqa’. Chayna tarikuq iñiqmasinchikkunataqa llapallanchikmi yanapachwan paykunata sunqumanta kuyaspanchik. Chayna kasqanchikwanmi Jehova Dios kuyasqanmanta mana iskayrayanqakuchu (Prov. 19:17). Iñiqmasinchikkunataqa yanapachwantaqmi mana hatun tukuq chaynataq llampu sunqu kaspanchikpas. Mana envidiakunankupaqmi hukkunamanta aswan allin kasqanchikpaqqa mana hapikunchikchu. Chayna kanamantaqa imapas yachasqanchikwanmi iñiqmasinchikkunata kallpanchanchik (1 Ped. 4:10, 11).

12. ¿Imanasqataq runakunaqa Jesuswan kayta munaqku? (Qaway qaranpi kaq dibujota).

¹² Qatiqninkunawan Jesus imayna kasqanmanta yachaspanchikmi ñuqanchikpas payta qatipakuchwan. Jesusqa pimantapas aswan yachayniyuq kachkaspanpas manam hatun tukurqachu, aswanqa llampu sunqum karqa (Mat. 11:28-30). Yachachispanpas lliw runakuna entiendenankupaq hina rikchanachiykunallawanmi yachachiq (Luc. 10:21). Religionkunapi punta apaqkunaqa runakunatam mana serviqpaq hinata hapiqku. Jesusmi ichaqa mana chaynachu karqa (Juan 6:37). Payqa lliw runakunatam kuyaq.

13. ¿Imaynatam yachanchik qatiqninkunata Jesus kuyasqanta?

¹³ Jesusqa anchatam kuyarqa qatiqninkunataqa. Payqa yacharqam mana chaynalla kasqankuta, chaymi mana hukkunawanqa tupachiqchu. Payqa sapakamapa imapas ruwasqankuwanmi kusikuq. Jesuspa chayna kasqantam yachanchik huk rikchanachiyta willakusqanwan. Chaypim nirqa serviqninkunata qayachimuspan qullqinta saqipakuq runamanta. Sapakamamanmi qurqa ruway atisqankuman hinalla. Huknin sirvientem hukninmanta astawan mirarachirqa, chaywanpas patronninqa iskayninkutam kaynata nirqa: “¡Tukuy sunqumanta ruwaq allin sirviente, allintam ruwarunki!”, nispa (Mat. 25:14-23).

14. ¿Imaynatam Jesusta qatipakuchwan?

¹⁴ Ñuqanchiktapas Jesusqa anchatam kuyawanchik. Payqa yachanmi mana chaynalla kasqanchikta. Imatapas ruwananchikpaq  anchata kallpanchakusqanchikwantaqmi kusikun. ¿Imaynatam Jesusta qatipakuchwan? Iñiqmasinchikkunatam alabaykuchwan Diosta serviyninkupi anchata kallpanchakusqankumanta. Manamá munanchikchu mayqan iñiqmasinchikpas hukkuna hina mana ruwasqanrayku hukmanyarunantaqa.

15, 16. ¿Imaynataq Midoriqa tarikurqa imapas ruway atisqanta ruwananpaq tantiakuspan?

¹⁵ Diospaq imatapas ruwananchikpaq tantiakuspanchikqa kusisqam kasun. Chay tantiasqanchikqa manam hukkunapa ruway atisqankuman hinachu kanan, aswanqa kikinchikpa ruway atisqanchikman hinallam, manachayqa hukmanyaruchwanmi (Luc. 14:28).

¹⁶ Midori sutiyuq iñiqmasinchiktam warmachallaraq kachkaptin Diosta mana serviq papan turi-ñañankunawan chaynataq estudiaqmasinkunawan tupachispan pinqachiq. Chaymi Midoriqa mana valeqpaq hapikuq. Manaña chayna tarikunanpaq ima yanapasqanmantam willakun: “Sapa punchaw bibliata ñawinchasqayraykum hawka tarikuq kani, hinaspapas Jehova Dios kuyawasqanmantam mana iskayrayaqchu kani”, nispa. Chaymantapas, imapas ruway atisqanta ruwananpaqmi tantiakurqa, hinaspanmi Diosta mañakurqa chaypi yanapananpaq. Chaynapimá Midoriqa anchata kusikurqa Jehova Diospaq imapas ruwasqanwan.

17. ¿Imatam ruwachwan ‘hinalla imayna piensasqanchikta musuqyachinapaq’?

¹⁷ Bibliam nin: “Hinallayá imayna piensasqaykichikta musuqyachiychik”, nispa (Efes. 4:23, 24). Arí, hinallam kallpanchakunanchik  hukkunawan mana tupachikunapaq, mana hatun tukuq kanapaq hinaspa mana envidiakuq kanapaq. Chaypaqqa Diostam mañakunanchik, bibliatam estudiananchik, hinaspapas chaypim yuyaymanananchik. Chaynaqa, hinallayá taytanchik Jehova Diosta mañakusun. Payqa atiyninwanmi yanapawasun.

18. ¿Imaynatam kallpanchasunki 2 Cronicas 6:29, 30 nisqan?

¹⁸ (Qaway 2 Cronicas 6:29, 30). Jehova Diosqa llapallanchikpa sunqunchiktam riqsin. Yachantaqmi kay pachapi mana allinkunawan hinaspa pantasqanchikkunawan mana aysachikunapaq kallpanchakusqanchiktapas. Chaykunapi kallpanchakusqanchikta qawaspaqa astawanraqmi kuyawanchik.

19. ¿Piwantaq Jehova Dios tupachikun ancha kuyawasqanchikta yachanapaq?

¹⁹ Jehova Diosqa ancha kuyawasqanchikta yachanapaqmi tupachikun ñuñusqan wawata kuyaq mamawan (Is. 49:15). Raquel sutiyuq iñiqmasinchikmi nin: “Wawaymi manaraq isqun killaman chayachkaspan taksachalla nacerurqa. Chaymi hospitalpi incubadora nisqapi huk killa karqa, chaywanpas sapa punchawmi hospitalta rispay marqakuq kani. Kunanqa suqta watachayuqñam kachkan. Payqa wiñaymasinkunamantapas aswan taksacham. Chaywanpas, wañunanmantaña kawsasqanraykum tukuy sunquywan kuyani”, nispa. Chaynam Jehova Diospas anchata kuyawanchik paypaq imatapas ruwanapaq tukuy sunqunchikwan kallpanchakuptinchikqa. ¿Manachu chayta yachaspanchikqa anchata kusikunchik?

20. ¿Imanasqataq anchata kusikunanchik?

²⁰ Jehova Diosqa sapakamatam anchata kuyawanchik, hinaspapas tukuy ruwasqanchikwanmi kusikun (Sal. 25:9). Payqa manam hukkunamanta aswan allin kasqanchikraykuchu kuyawanchik, aswanqa llampu sunqu kasqanchikraykum hinaspa paypa yachachisqan kayta munasqanchikraykum. Manapunim iskayrayachwanchu payta serviyninchikpi tukuy sunqunchikwan ruwasqanchikmanta kusikusqanmantaqa. Allin sunquyuq kaspaqa imaña-haykaña kaptinpas Diosman sunqum kasun (Luc. 8:15). Chaynaqa, tukuy sunqunchikwan hinaspa tukuy kallpanchikwan Jehova Diospaq imatapas ruwasqanchikwanmi kusikunanchik.