1, 2. ¿Imaynanpitaq Jehova Diosta serviqkunaqa rikchakunchik Tokio llaqtapi hatun wasiman? (Rimarimuytaq 1 Corintios 15:58 nisqanmantapas).

 1978 watapim Japon nacionpa capitalnin Tokio hatun llaqtapi 60 pisoyuq hatu-hatun wasita ruwayta qallaykurqaku. Chaymi runakunaqa nirqaku: “Kayqa terremoto kaptinqa yaqachusmi wichiykunqa, manapasmi takyanmanchu”, nispa. Ichaqa kunankamam chay hatu-hatun wasiqa hinalla sayachkan. ¿Imanasqa? Ingenierokunam chay hatun wasita ruwarurqaku terremoto kaptinpas kayman-wakman kuyuspanpas mana raqrakunanpaq. Jehova Diosta serviqkunapas chay hatu-hatun wasi hinam kanchik. ¿Imaynanpi?

² Diosta serviqkunaqariki wakinpiqa waqtanpaman kumuykuchkaq hinam runakunapa nisqanta kasukunchik allin kaptinqa. Diospa nisqankunatam ichaqa imaña kaptinpas tukuy tiempo kasukunchik runakunapamantaqa. Chaynata ruwaspaqa mana imapa kuyurichinan wasi hinam kachkanchik (leey 1 Corintios 15:58). ‘Chaylla kasukuqmi’ kananchik. Manam haykaqpas kamachikuyninkunataqa qipanchananchikchu. Ichaqa manam hikutakuqllañaqa kananchikchu. Wakinpiqa hukkunapa nisqantam ruwaykapunanchik allin kaptinqa (Sant. 3:17). Chayna piensaq kaspaqa manam hukkunataqa hikutasunchu kamachikuyman hinapuni imatapas ruwanankupaqqa, nitaqmi hukkunapa munasqallantachu ruwasun. Kay yachachikuypim rimasunchik imaña kaptinpas imanasqa Jehova Diosta kasukunamanta. Rimasuntaqmi satanaspa pichqa tuqllankunamanta. Chay tuqllakunawanmi satanasqa sasachawanchik Diosta manaña kasukunapaq.

3. ¿Ima kamachikuykunatam Jehova Diosqa quwanchik Hechos 15:28, 29 nisqanpi?

³ Jehova Diosllam allin kamachikuykunataqa quwanchik autoridadkunapa ima kamachikuyninkunamantapas. Kamachikuyninkunataqa  quwanchik serviqninkuna chaylla entiendenapaq hinam (Is. 33:22). Apostolkunapa tiemponpi punta apaqkunam nirqaku kay kamachikuykunata kasukunamantapuni: 1) Taytacha-mamachakunataqa manapuni yupaychanamanta, aswanqa Diosllata, 2) yawartaqa manapuni imapaqpas servichikunamanta, yawarqariki Diospaq sapaqchasqam, chaynataq 3) manapuni huchapakunamanta (leey Hechos 15:28, 29). ¿Imaynatam kunanpas chay kamachikuykunata kasukuchwan?

4. Taytacha-mamachakunata mana yupaychaspapas, ¿imakunatam mana Diosta hinañaqa hatunchananchikchu? (Rimarimuytaq Apocalipsis 4:11 nisqanmantapas).

⁴ Taytacha-mamachakunataqa manapuni yupaychanamanta, aswanqa Jehova Diosllata. Jehova Diosqa Israel runakunatam kamachirqa payllata yupaychanankupaq (Deut. 5:6-10). Jesuspas satanas pantachiyta munaptinmi nirqa Jehova Diosllata yupaychanamanta (Mat. 4:8-10). Chayraykum ñuqanchikqa manapuni taytacha-mamachakunataqa imaniraqllatapas yupaychanchikchu. Manataqmi Diosta hinañaqa hatunchanchikchu religionpi punta apaqkunatapas, politicapi riqsisqa runakunatapas, allin pukllaqkunatapas, takiqkunatapas nitaq riqsisqa runakunatapas. Aswanqa munanchik tukuy ima unanchaq Jehova Diosllata yupaychaytam (leey Apocalipsis 4:11).

5. ¿Imanasqataq yawartaqa mana servichikunanchikchu?

⁵ Yawartaqa manapuni imapaqpas servichikunamanta, yawarqariki Diospaq sapaqchasqam. ¿Imanasqam yawartaqa mana servichikunachu? Bibliapim kikin Jehova Dios niwanchik yawarqa vidanchikwan tupasqanta. Vidanchikqa Diospa quwasqanchik sumaq regalom (Lev. 17:14). Chayraykum aychata mikunankupaq runakunata Dios nispanqa kamachirqa yawarninta amapuni mikunankupaq (Gen. 9:4). Moiseswan kamachikuyninkunata qillqachispanpas Israel runakunamanmi nirqa yawartaqa ama mikunankupaq (Lev. 17:10). Apostolkunapa tiemponpipas Diosqa llaqtanpi punta apaqkunawanmi kamachirqa yawartaqa imapipas ama servichikunankupaq (Hech. 15:28, 29). Ñuqanchikpas chay kamachikuykunata kasukusqanchikraykum hampichikuna kaptinpas yawartaqa manapuni churachikunchikchu. b

6. ¿Imatam ruwananchik huchapakuyman mana wichiykunapaq?

⁶ Mana huchapakunapaq Diospa kamachiwasqanchikta kasukunamanta (Heb. 13:4). Pablom kaynata niwanchik: “Cuerpoykichikpa mana allin ruway munayninkunatayá chinkachiychik”, nispa. Chaywanqa niwachkanchikmi huchapakuypiqa piensayllapas mana piensanapaq. Chaymi huchapakuyman tanqawaqninchik kaqkunapiqa manapuni piensanachu nitaq qawanachu (Col. 3:5; Job 31:1). Chaymantapas, huchapakunapaq pipas hikutawaptinchikqa chayllam ayqikunchik Dioswan hinalla kuyachikuyta munasqanchikrayku.

7. ¿Imata ruwanapaqmi Salmos qillqaq hina tantiakurunchik? ¿Imanasqa?

⁷ Jehova Diosqa munanmi ‘sunqumantapuni kasukuqña kananchikta’ (Rom. 6:17). Diospa kamachikuyninkunawan yachachikuyninkunaqa allinninchikpaqmi chaymi lliwta kasukunanchik, manam munasqanchik kaqllatachu (Is. 48:17, 18; 1 Cor. 6:9, 10). Anchatam munanchik Diosta tukuy tiempo lliwpi kasukuyta. Salmosta qillqaq hinam tantiakurunchik: “Haykapikamapas kamachikuynikikunata kasukunaypaqmi tantiaruni, wiñaypaq kasukunaypaqmi tantiaruni”, nispa (Sal. 119:112). Ichaqa, satanasqa tukuywanmi sasachawachkanchik Jehova Diosta manaña kasukunapaq. ¿Imakunawantaq sasachawanchik?

8. ¿Imata munaspanmi satanasqa runakunawan chiqnichiwanchik?

⁸ Runakunawan chiqnichiwaspanchik. Satanasqa Jehova Diosta manaña kasukunanchikta munaspanmi wakinpiqa runakunawan manchachiwanchik utaq maqachiwanchik. Chaynapi chayta manchakuspa Diosta qipancharunapaq  (1 Ped. 5:8). Apostolkunapa tiemponpi iñiqkunatapas amenazarqakum, maqaparqakum, wakintaqa wañuchirqakum kanpas Jehova Diosta mana qipanchayta munasqankurayku (Hech. 5:27, 28, 40; 7:54-60). Kunan tiempopipas satanasqa chaynatam ñakarichiwanchik autoridadkunawan chiqnichiwaspanchik. Rusia nacionpi iñiqmasinchikkunam chayna sasachakuypi kachkanku chaynataq huklaw nacionkunapipas. Huklaw llaqtakunapi iñiqmasinchikkunañataqmi runamasinchikkunapa chiqnisqan kachkanku.

9. Satanaspa tuqllanman mana wichiykunanpaq iñiqmasinchikpa ima ruwasqanmanta rimarimuy. Rimarimuytaq ima yachachiwasqanchikmantapas.

⁹ Mana musyaylla tuqllakunawan. Satanasqa mana musyaylla ‘tuqllakunawanpas wichichiytam’ munawanchik Diosta qipancharunapaq (Efes. 6:11). Rimaykusunchik Bob sutiyuq iñiqmasinchikmanta. Payqa operachikunanpaqmi hospitalpi kachkarqa. Iñiqmasinchikqa doctorkunatas nisqa wañuypa patanpi kaptinpas yawartaqa amapuni churanankupaq. Chaysi doctorqa nisqa: “Nisqaykitam kasusqaykiku”, nispa. Ichaqa operanankupaq huk tutallaña faltachkaptinsi iñiqmasinchikpa familian pasakuptin anestesiata churaq doctor nisqa: “Yawartaqa manam churasqaykikuchu, ichaqa listollam kanqa imapas kaptinqa”, nispa. Chay doctorqa piensarqapaschá familian manaña kaptinqa iñiqmasinchik “allinmi” niykunanta. Ichaqa iñiqmasinchikqa chayllas nisqa: “Wañunay kaptinpas yawartaqa amapunim churawankichikchu”, nispa.

10. ¿Imanasqam hawa runakuna hina piensayqa mana allinchu? (Rimarimuytaq 1 Corintios 3:19, 20 nisqanmantapas).

¹⁰ Runakunapa piensasqanwan. Hawa runakuna hina piensayta qallaykuspaqa Diosninchikpa kamachikuyninkunata mana kasukuspam qipancharuchwan (leey 1 Corintios 3:19, 20). Diosta mana kasukuq runakunaqariki yaqa llapanpim kallpanchawanchik aychanchikpa munasqanman hina kawsakunapaq. Yachaykusunyá Pergamo hinaspa Tiatira lawpi ima pasasqanmanta. Chay congregacionkunapi kaq wakin iñiqkunapas huchapakuqllaña hinaspa taytacha-mamacha yupaychaqllaña llaqtamasinku runakuna hinam kawsakuyta qallaykurqaku. Chayna huchapakuqkunam wakin iñiqkunapas rikurirqa, chaymi Jesusqa paykunata qaqcharqa (Apoc. 2:14, 20). Kunan tiempopipas piensasqankuman hina piensanapaqmi runakunaqa hikutawachwan. Wakinpiqa ayllunchikmi utaq riqsinakusqanchikmi niwanchik Jehova Diosta mana kasukuspa sunqunchikpa munasqanta ruwanapaq. Wakinpiqa niwachwanmi bibliapi yachachikuykunaqa manaña valesqanta, aswan allinqa sunqunchikpa munasqanman hina kawsakuy allin kasqantam niwachwan.

11. ¿Imatam Diospa kamachikuyninkunawanqa mana ruwanachu?

¹¹ Wakinpiqa piensachwanmi Diospa kamachikuyninkunaqa imatapas imaynatapuni ruwanapaq mana niwasqanchikta. Chaymi piensasqanchikman hinaña huk kamachikuykuna yaparuyta munachwan. Chaynata ruwaspanchikqa manañam ‘qillqasqa kasqanman hinañachu’ ruwachkachwan (1 Cor. 4:6). Jesuspa tiemponpi religionpi punta apaqkunapas chayna huchamanmi wichiykurqaku. Diospa kamachikuyninmanmi kikinkupa piensasqanku kamachikuykunataña yaparurqaku. Chaywanmi llasaq qipita qipichichkaq hina runamasinkuta llumpayta sasacharqaku (Mat. 23:4). Jehova Diosqa allintam chaynataq chaylla entiendenapaq hinam yachachiwanchik palabranwan chaynataq llaqtanpi punta apaqkunawan. Manam piensasqanchiktaqa yapananchikraqchu (Prov. 3:5-7). Chaymi bibliapi yachachikuykunamanqa mana imatapas yapananchikchu, nitaq iñiqmasinchikkunataqa ninanchikchu munasqanchikman hina pachakunankupaqqa utaq imatapas ruwanankupaqqa.

12. ¿Imaynatam satanasqa engañawachwan llulla yachachikuykunawan?

¹² Yanqa rimaykunawan. Satanasqa runakunatam engañan “yanqa rimaykunawan” hinaspa ‘runakunapa piensayninwan’, chaynapi rakinasqa kanankupaq (Col. 2:8). Apostolkunapa tiemponpipas satanasqa yachaysapa runakunapa hinaspa judia religionpa yachachisqanwanmi iñiqkunata  pantachiyta munarqa. Chaymantapas, iñiqkunatam creechiyta munarqa Moisespa qillqasqan kamachikuykunata hinalla kasukunankuta Diosqa munasqanta. Chayna yanqa rimaykunawanmi satanasqa runakunata pantachirqa Jehova Diosta uyarinankumantaqa runakunapa nisqallanta kasukunankupaq. Kunan tiempopipas satanasqa runakunatam pantachichkan politicokunapa llulla rimasqankuwan, chay rimasqankum chiqirin televisionnintakama hinaspa internetnintakama. Coronavirus unquy tiempopipas llulla willakuykunaqa achkallañam karqa. c Punta apaqkunapa nisqanta kasukuq testigokunaqa manam llumpay sasachakuypichu tarikurqaku. Mana kasukuqkunam ichaqa llulla yachachikuykunata uyarisqankurayku sasachakuypi hinaspa hukmanyasqa tarikurqaku (Mat. 24:45).

13. ¿Imanasqataq yanqakunapiqa mana tiemponchikta usuchinachu?

¹³ Tiemponchikta usuchiywan. Puntataqa ruwananchik “aswan allin” kaq ruwayninchikkunatam (Filip. 1:9, 10). Yanqakunapi tiemponchikta usuchispaqa manam ruwasunchu aswan allin kaq ruwayninchikkunataqa. Llamkayllapi, mikukuyllapi, pukllayllapi, kusirikuykunallapi kaptinchikqa manam tiemponchik haypawasunchu aswan allin kaqkunata ruwanapaq (Luc. 21:34, 35). Kunan tiemponchikpi runakunaqa politico runakunapa rimasqankumantam sapa punchaw rimanku. Manam chaykunamanqa chapukunanchikchu. Chaykunapi chapukuspanchikqa hukkaqnin partidomanmi sunqunchikpi sayapakuyta qallaykuchwan. Arí, satanasqa kay pichqa sasachakuykunawanmi sasachawanchik mana allin kaqta ruwanapaq. ¿Imakunataq yanapawasun chay tuqllakunaman mana wichiykunapaq?

14. ¿Imakunatataq yuyananchik Jehova Diosta hinalla servinapaq?

¹⁴ Imanasqa bautizakusqanchiktam yuyananchik. Bautizakurqanchikqa Jehova Diosta serviyta munasqanchikraykum. Amataq qunqaychu Jehova Diospa testigonkuna chiqap religion kasqanchiktaqa. Amataqyá qunqaychu Diosmanta yacharuspa hanaq pacha taytaykiman asuykusqaykita, chaynataq kuyaspa kasukusqaykitapas. Diosninchikmanta yachasqaykikunam yanapasurqanki  huchaykimanta wanakunaykipaq. Jehova Diospa mana munasqan kaqkunata saqiruspaykim paypa kuyasqan kaqkunataña ruwayta qallaykurqanki. Pampachaykususqaykita yacharuspaykim kusikurqanki (Sal. 32:1, 2). Huñunakuykunaman riyta qallaykuspaykim Diosmanta willakuytapas qallaykurqanki. Kunanqa Jehova Diospa testigonñam kachkanki, wiñay kawsayman apaq ñannintam richkanki. Chay ñanllanta rinaykipaqmi kikikimanta tantiakurunki (Mat. 7:13, 14).

15. ¿Imaynatam yanapawanchik Diospa palabranta estudiaspa yuyaymanayninchikqa?

¹⁵ Diospa palabranta estudiaspam yuyaymanananchik. Sacha imawanpas mana kunpakurunanpaqqa allin sapichasqam kanan. Ñuqanchikpas iñiyninchikpi mana kuyurinapaqqa Diospa palabranta leespanchikmi yuyaymanananchik. Sachaqa wiñasqanman hinam allpapi alli-allinta sapichakun, chaynam ñuqanchikpas bibliata leespa yuyaymanaspaqa Jehova Diospi astawan hapipakunchik. Manam iskayrayanchikchu yachachikuyninkuna allinninchikpaq kasqanmantaqa (Col. 2:6, 7). Yuyaymanananchikmi ñawpaq tiempopi Diosta serviqkuna kasukusqankurayku allinlla kasqankupi. Rimarisun Ezequielmanta. Payqa musquyninpi hinam atencionwan qawarqa huk angel Jehova Diospa templonta imayna tupusqanta. Chay qawasqanqa manam payllatachu kallpancharqa. Ñuqanchiktapas kallpanchawanchikmi Diosta munasqanman hina yupaychananchikpaq (Ezeq. 40:1-4; 43:10-12). d Arí, Diospa tukuy ima yachachikuyninkunata estudianapaq tiempochakuyqa hinaspa chaykunapi yuyaymanayqa anchatam yanapawasun.

16. ¿Imatam iñiqmasinchik Bobqa ruwarqa Diosllata kasunanpaq tantiakusqanrayku? (Rimarimuytaq Salmos 112:7 nisqanmantapas).

¹⁶ Sunqunchikqa imapapas mana kuyurichinanmi kanan. Kamachiq Davidpas tantiakururqam Jehova Diosta wiña-wiñaypaq kuyananpaq. Chaymi takipuspan kaynata nirqa: “Diosnilláy, sunqullayqa qamllapaqmi”, nispa (Sal. 57:7). Ñuqanchikpa sunqunchiktapas manam imapas kuyurichiyta atinqachu Jehova Diosllapi tukuy sunqunchikwan hapipakuptinchikqa (leey Salmos 112:7). Isqun parrafopim rimamurqanchik Bob sutiyuq iñiqmasinchikmanta. Hinallayá paymanta rimaykusun. ¿Imaynatam payta yanaparqa tukuy sunqunwan Diosllata kasukunanpaq tantiakusqan? Operaptin yawar listo kananmanta willaykuptinkum payqa doctorkunata chaylla nirqa: “Yawar churawayta munawaptikichikqa sayarispaymi chaylla pasakusaq”, nispa. Payqa nirqaraqmi:  “Chayna ninaymantaqa manam iskayrayarqanichu, manataqmi manchakurqanichu ima pasawanantapas”, nispa.

17. ¿Imatam yachachiwanchik iñiqmasinchik Bobmanta yachasqanchik? (Qawaytaq dibujotawan fototapas).

¹⁷ Bobqa manam hospitalpi kaspanñachu yawarta mana churachikunanpaqqa chayraq tantiakurqa, aswanqa tiempowanraqmi chaytaqa tantiakurqa. Payqa munarqam Jehova Dios kusichiyta, chaymi qillqanchikkunapi hinaspa bibliapi yawarmanta ima nisqanta allinta estudiarqa. Manataqmi iskayrayarqachu yawarta mana churachikuptinqa Jehova Dios bendecinanmanta. Ñuqanchikpas Bob hinam kunanmantapacha tantiakuchwan imaña kaptinpas Diosllata kasukunapaq.

18. ¿Imatam yachachwan Baracmanta? (Qaway qaranpi kaq dibujotapas).

¹⁸ Jehova Diospim hapipakunanchik. Rimarisunchik Baracmanta. Payqa Jehova Diospa kamachisqanta kasukusqanraykum ima ruwasqanpas allin tukurqa. Chay tiempopi Israel runakunaqa manam preparasqachu karqaku guerraman rinankupaq. Manam karqachu harkachikunankupas nitaq lanzallankupas. Chaywanpas Jehova Diosqa Baractam kamachirqa enemigonku Sisarawan hinaspa tropankunawan peleamunanpaq. Chay enemigonkuqa lanzayuq hinaspa espadayuqmi kakurqaku (Juec. 5:8). Diosmanta willakuq Deboram Baracta nirqa Tabor urqumanta pampaman rispan Sisarawan hinaspa 900 carretakunapi soldadokunawan peleananpaq. Pampanta carretawan riqkunaqa yaqa llapanpim guerrapi ganaqku, chaywanpas Baracqa kasukuspanmi urqumanta pampaman rirqa. Israel runakuna Baracpiwan pampaman manaraq chayaykuchkaptinkum Jehova Diosqa llumpayta paraykachimurqa. Hinaptinmi Sisarapa carretankunaqa mitupi sinigarurqa, chaymi Baracqa guerrapi ganarurqa (Juec. 4:1-7, 10, 13-16). Ñuqanchikpas Barac hina Diospi hapipakuspa llaqtanpi punta apaqkunapa kamachiwasqanchikta kasukuptinchikqa ima ruwasqanchikpas allinmi tukunqa (Deut. 31:6).

19. ¿Imanasqataq munanki imaña kaptinpas Diosllata kasukuyta?

¹⁹ Satanaspa munaychakusqan tiempo tukunankamaqa hinallam kallpanchakunanchik kanqa imaña kaptinpas Diosta tukuy sunqunchikwan kasukunapaq (1 Tim. 6:11, 12; 2 Ped. 3:17). Satanasqa runakunawanmi chiqnichiwanchik, mana musyaylla tuqllakunatam churapuwanchik, runakunapa piensasqanwan chaynataq llullakusqanwanmi engañawanchik, hinaspapas yanqakunapi tiemponchikta usuchinanchikpaqmi tanqawanchik. Chaykunawanqa amayá atipachikusunchu (Efes. 4:14). Imapapas mana kuyurichinanyá kasun, imaña kaptinpas Jehova Diospa kamachikuyninkunata kasukunapaqyá tantiakusun. Chaywanpas, wakinpiqa allin kaptinqa runamasinchikpaqmi munasqanta ruwaykapuchwan. Qatiqnin yachachikuypim yachasunchik Jehova Dioswan Jesusqa mana hikutakuqllaña hinaspa entiendeq kasqankumanta chaynataq paykunata imaynata qatipakunanchikmanta.