1. ¿Imatam ruwananchik Diospa punchawninpi mana wañunapaq?

 JEHOVA DIOSPA punchawninmanta bibliapi rimaspanqa rimachkan enemigonkunata chinkachinan hinaspa serviqninkunata salvanan tiempomantam. Ñawpaq tiempotapas Jehova Diosqa wakin nacionkunamanmi piñakuyninta chayachirqaña (Is. 13:1, 6; Ezeq. 13:5; Sof. 1:8). “Jehova Diospa punchawninqa” qallarinqa llapallan pantay religionkunata chinkachiyta qallaykusqankuwanmi, tukunqañataqmi Armagedon punchawpi. Jehova Diospa punchawninpi mana wañunapaqqa kunanmantapacham listolla kana. Arí, Jesuspas nirqam llumpa-llumpay ñakariy punchawpaq ‘listolla kanamanta’. Chayraykum ninchik tukuy tiempo listolla kanamanta (Luc. 12:40; Mat. 24:21).

2. ¿Imamantam punta kaq Tesalonicenses libropi Pablo yachachirqa? ¿Imamantam kunan yachasun?

² Punta kaq Tesalonicenses libropim apostol Pablo iñiqmasinkunata rikchanachiykunawan yachachirqa Jehova Diospa punchawninpaq listolla kanankupaq. Pabloqa yacharqam mana allin runakunata chinkachinanpaq Diospa punchawnin unamunantaraq (2 Tes. 2:1-3). Chaywanpas Pabloqa iñiqmasinkunatam nirqa chay punchaw chayllapiñapas kachkanman hina listolla kanankupaq. Ñuqanchikpas Pablopa chay nisqantam kasukunanchik. Chaymi kunan yachasunchik 1) Jehova Diospa punchawnin imayna chayamunanmanta, 2) pikuna wañunanmanta 3) hinaspa listolla kanapaq imakuna ruwanamanta.

3. ¿Imaynanpim Jehova Diospa punchawninqa tutapi suwa hamuchkaq hina chayamunqa? (Qaway dibujokunatapas).

³ “Tutapi suwa hamuchkaq hina” (1 Tes. 5:2). Apostol Pablom Jehova Diospa punchawninta tupachin kimsa rikchanachiykunawan. Punta kaqtam tupachirqa tutapi suwa hamuchkaq hina chayamunanmanta. Suwakunaqa tutallanmi suwakunku wasiyuqpa mana piensasqan horapi. Yaqa chaynallataqmi Jehova Diospa punchawninpas qunqayllamanta chaylla chayamunqa, runakunapa mana piensasqan punchawpi. Diosta serviqkunapas yaqapaschá admirasqa tarikusun tukuy imapas utqaylla pasakusqanwanqa. Chay punchawqa mana allin runakunallam  wañuchisqa kanqaku, Jehova Diosta serviqkunam ichaqa mana.

4. ¿Imaynanpitaq Jehova Diospa punchawninqa chayamunqa unqukunanpaq wiksayuq warmipa nanaynin hina?

⁴ “Unqukunanpaq wiksayuq warmipa nanaynin chayaramusqan hina” (1 Tes. 5:3). Wiksayuq warmiqa manam yachanchu imay hora utaq imay punchaw unqukunantaqa, ichaqa manam iskayrayanchu wawachan nacenantaqa. Chay punchawqa qunqayllamantam chayamun. Wiksayuq warmita nanaynin hapiramuptinqa wawaqa nacenpuniñam. Chaynallataqmi mana yachanchikchu imay punchaw chaynataq imay hora Jehova Diospa punchawnin qallarinantaqa, ichaqa manapunim iskayrayanchikchu chayamunanmanta. Chay punchawqa qunqayllamantam chayamunqa, chaymi mana allin ruwaq runakunaqa maymanpas mana ayqikuyta atinqakuchu.

5. ¿Imaynanpitaq llumpa-llumpay ñakariy punchawkunaqa kanqa achki hayparamuchkanmanpas hina?

⁵ Achki hayparamuchkanmanpas hina. Pablom kimsa kaq rikchanachisqanpi yapamanta riman tutapi suwakuqkunamanta, kay kutipim ichaqa riman suwata achki hayparusqanmanta. Yaqachusmi chay kutipiqa Jehova Diospa punchawninta tupachichkan achki hayparamusqanwan (1 Tes. 5:4). Suwakunaqa tukuy imata apakunankuraykum horapa pasasqantapas cuentata qukunkuchu, manamá musyakunkuchu achikyamusqantapas, achikyaramuptinqa piwanpas rikurachikunmankum. Yaqa chaynam kanqa llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapipas. Chay tiempo chayaramuptinqa, tutallan suwakuchkaq hina mana allin ruwaq runakunapas manañam imapas mana allin ruwasqankuta pakayta atinqakuchu, imapas ruwasqankum yachasqa kanqa. Ñuqanchikmi ichaqa mana paykuna hinachu kanchik, aswanqa Jehova Diospa punchawnintam listolla kaspa suyachkanchik. ¿Imata ruwaspa? Ñuqanchikqariki Jehova Diospa chiqnisqan ruwaykunataqa manam ruwanchikchu, kallpanchakuchkanchiktaqmi ‘tukuy imapi allin sunquyuq kanapaq, allinta ruwanapaq hinaspa imam kaqta rimanapaq’ (Efes. 5:8-12). Kunanñataq yachaykusun Jehova Diospa punchawninpi pikuna wañunanmanta, chaymantam apostol Pablo rimarqa iskay rikchanachiywan.

6. ¿Imanasqataq ninchik yaqa lliw runakuna puñuchkaq hina kasqankuta? (Rimarimuytaq 1 Tesalonicenses 5:6, 7 nisqanmantapas).

⁶ “Puñuqkuna” (leey 1 Tesalonicenses 5:6, 7). Pablom nirqa Jehova Diospa punchawninpiqa puñuq runakuna hina kaqkuna wañunankumanta. Puñuq runaqa manam cuentata qukunchu waqtanpi ima kasqantapas nitaq imay hora kasqantapas, manataqmi musyanchu ima pasasqantapas, nitaqmi ima ruwaytapas yachanchu. Chaynallataqmi kunan tiempopi runakunapas puñusqa hina kachkanku (Rom. 11:8). Tukuy ima pasakusqanta qawaspankupas manam cuentata qukunkuchu “tukupay punchawpiña” kawsasqanchiktaqa nitaq llumpa-llumpay ñakariy punchaw hichpallapiña kasqantapas. Hatun sasachakuy enteron pachapi kaptinñam runakunaqa tumpallatapas rikcharinku hinaspam Diosmanta yachayta munanku. Ichaqa achkaqmi Diosmanta yachayninkuta chaylla saqirunku, hinaspam puñuqkuna hina yapamanta kachkanku. Wakin runakunaqa ninkum Diospa piñakuynin chayamunanmanta, ichaqa ninkum “haykapiraqya chayamunqa” nispa (2 Ped. 3:3, 4). Ñuqanchikmi ichaqa allinta yachanchik rikchan-rikchanlla kayqa ancha allin kasqanta, punchawkuna pasasqanman hinaqa aswanraq.

7. ¿Imanasqataq ninchik Diospa chinkachinan runakunaqa sinka hina kasqankuta?

⁷ ‘Sinkakuqkuna’. Pablom nirqa Jehova Diospa punchawninpiqa sinka hina kaq runakuna wañunankumanta. Sinka runaqa imatapas willaptinkuqa manam kaqpaqpas hapinchu. Chaynallataqmi mana allin runakunapas Diosmanta willasqanchikta mana kaqpaq hina hapinku, hinaspam mana allin vidata akllakunku wañunankuta yachachkaspankupas. Ichaqa apostol Pablom Diosta serviqkunata niwarqanchik yuyaywan utaq mana sinkakuq runa hina kawsakunapaq (1 Tes. 5:6). Bibliamanta yachaq runam nirqa mana sinka kaq runaqa imayna kasqanta, nirqam: “Chayna runaqa hawkallam, imaña kaptinpas manam cambianchu, manaraq imatapas ruwachkaspanmi sumaqta piensan chayraykum allinta tantian”, nispa. Chaynaqa, ¿imanasqam hawkalla kananchik imaña kaptinpas? Kunanqa yaqa lliw runam politicaman yaykunku allin kawsakuyta piensaspanku, chayqa ñuqanchiktapas aysawachwanmi. Astawanraqmi llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna hichpallapiña kaptinqa runakunaqa hikutawasunchik politicaman chaqrukunapaq utaq paykuna hina piensanapaq. Ñuqanchikqa manam llakikunachu ima ninamantaqa. Jehova Diosmi atiyninwan yanapawasunchik hawkalla kanapaq, hinaptinmi imapaqpas allinta tantiakusunchik (Luc. 12:11, 12).

8. ¿Imakunata churakuspanchiktaq rikchan-rikchanlla kachwan hinaspa yuyaywan kawsakuchwan 1 Tesalonicenses 5:8 nisqanman hinaqa? (Qaway dibujotapas).

⁸ ‘Churakusunchik qasqu harkachikunatawan cascota’. Apostol Pablom Diosta serviqkunata tupachiwarqanchik qawan-qawanlla kaq allin pachasqa soldadowan (leey 1 Tesalonicenses 5:8). Guerra kaptinqa soldadokunaqa tukuy tiempom listolla kanku, yaqa chaynam ñuqanchikpas tarikuchkanchik. Jehova Diospa punchawninpaqmi listolla kachkanchik soldadopa qasqun harkachikunanta churakuchkaq hina Diospi hapipakuspanchik chaynataq kuyanakuspanchik. Chaymantapas cascowan churakuchkaq hina salvasqa kananchikta suyaspanchik. Chaykunata ruwanapaq kallpanchakuyninchikqa anchatam yanapawasun.

9. ¿Imaynatam yanapawanchik Diospi hapipakusqanchikqa?

⁹ Imaynam soldadotapas qasqu harkachikunan enemigonkunamanta waqaychan, chaynam Diospi hapipakuypas hinaspa kuyanakuypas sunqunchikta waqaychan. Chaykuna ruwayqa yanapawanchikmi Jesusta qatipakuspa Jehova Diosta hinalla servinapaq. Diospi hapipakusqanchikraykum mana iskayrayanchikchu tukuy sunqunkuwan maskaqninkunaman pagapuq kasqanmanta (Heb. 11:6). Chaymantapas Diospi hapipakusqanchikqa yanapawanchikmi ima sasachakuyña kaptinpas kamachiwaqninchik Jesusta hinalla kasukunapaq. Yuyarinanchiktaqmi Diospi hinalla hapipakunapaqqa  wakin iñiqmasinchikkuna ñakarichisqa kaspapas utaq mana qullqinku kaptinpas Diosman sunqu kanankupaq ima yanapasqanmanta. Chaymantapas tukuy imayuq kayta mana munapayanapaqmi qatipakunanchik kapuqllankuwan kawsakuspa Diospa munayninta puntapi churaq iñiqmasinchikkunata. b

10. ¿Imaynatam yanapawanchik Diosta hinaspa runamasinchikta kuyayqa?

¹⁰ Rikchan-rikchanlla kanapaqqa hinaspa yuyaywan kawsakunapaqqa kuyakuqtaqmi kananchik (Mat. 22:37-39). Jehova Diosta kuyasqanchikmi yanapawanchik sasachakuy kaptinpas hinalla willakunapaq (2 Tim. 1:7, 8). Runamasinchikkunata kuyasqanchiktaqmi kallpanchawanchik tukuyta ruwaspa paykunaman willakunapaq, chaymi celularwanpas utaq cartawanpas willakunchik. Manam ninchikchu “paykunaqa manam haykapipas cambianmankuchu”, nispaqa. Aswanqa piensanchikmi qipakunataqa mana allin ruwasqankuta saqispa allin kaqtaña ruwayta qallaykunankumanta (Ezeq. 18:27, 28).

11. ¿Imakunatam ruwananchik iñiqmasinchikkunata kuyasqanchikrayku? (Rimarimuytaq 1 Tesalonicenses 5:11 nisqanmantapas).

¹¹ Chaymantapas iñiqmasinchikkunatam kuyanchik, chaytam qawachinchik kallpanchanakuspa hinaspa sapa kuti yanapanakuspa (leey 1 Tesalonicenses 5:11). Guerrapi peleaq soldadokunaqa yanapanakunkum, wakinpim ichaqa enemigonwan peleachkaspanku compañerollanta heridarunman. Ichaqa chaytaqa manam llullantachu ruwanman. Chaynam ñuqanchikpas mana haykaqpas iñiqmasinchiktaqa llullanchiktaqa sientechichwanchu nitaq mana allinta ruwawaptinchikpas mana allinwanqa kutichikuchwanchu (1 Tes. 5:13, 15). Chaymantapas iñiqmasinchikkuna kuyasqanchiktam qawachinchik pusawaqninchik punta apaqkunata respetaspanchik (1 Tes. 5:12). Ñawpa tiempopi Tesalonica llaqtapi iñiqkunamanta rimarisunchik. Paykunaman cartata Pablo apachiptinqa manapas wataraqmi huñunakuyta qallaykuchkarqaku. Chaychá punta apaqkunaqa mana ancha experienciayuq kasqankurayku pantarqaku, chaywanpas Pablom nirqa respetanankupaq. Llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna hichpamuptinqa yaqapaschá aswanraq congregacionninchikpi punta  apaqkunapi confiananchik kanqa. Chay tiempoqa sasachakuy kasqanraykuchá Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa chaynataq betel wasimantaqa yaqapas manaña willakuytaqa chayachimuwasunñachu. Chaymi kunanmantapacha congregacionninchikpi punta apaqkunataqa kuyananchik hinaspa respetayta yachananchik. Imaña kaptinpas yuyaywanyá kawsakusunchik, amayá pantasqallankutachu qawasun. Aswanqa sapa kutiyá yuyarisun Jehova Dioswan Jesusqa punta apaqkunawan pusawasqanchikta.

12. ¿Imamantam salvasqa kananchikpi yuyaymanayqa harkawanchik?

¹² Imaynam cascopas soldadopa umanta imamantapas harkaq, chaynam salvasqa kananchikpi yuyaymanaypas umanchikta harkan mana allin pensamientokunamanta. Chaymi hamuq tiempopi kusisqa kawsakunanchikta yachasqanchikrayku runakunapa imapas munachiwasqanchiktaqa mana valeqpaq hapinchik (Filip. 3:8). Chaymantapas, kusisqa kawsakunanchikta yachasqanchikqa ima llakiña qatiwaptinchikpas sunqunchiktam hawkayaykachin. Chaynam tarikurqaku casado kaq iñiqmasinchik Walas hinaspa Laurinda, paykunaqa Africa lawpim Diosninchikta servichkanku. Manapas kimsa semanapim Walaspa papaynin wañukurqa, Laurindapañataqmi mamaynin wañukullarqa. Covid unquy kasqanraykum mana atirqakuchu nacionninkuman kutispa tayta-maman atiendeytaqa, manataqmi atirqakuchu pampaq riytapas. Walasmi nin: “Tayta-mamayku kawsarimunankumanta yachasqaymi anchata kusichiwan, wañukunanku punchawkuna mana allin tarikusqankupi piensanaymantaqa. Hamuq punchawpi kawsarimuspanku kusisqa tarikunankupim yuyaymanani. Chaypi piensaptiyqa sunquypas hawkayaykunraqmi, chaymi manaña llumpaytañachu wañukusqankumantaqa llakikuni”, nispa.

13. ¿Imatam ruwananchik Jehova Dios atiyninwan yanapawananchikta munaspaqa?

¹³ “Amayá Diospa atiynin imapipas yanapasunaykichiktaqa harkakuychikchu” (1 Tes. 5:19). Pablom nirqa Diospa atiyninqa imapipas yanapawasqanchikmanta. Diospa atiynin yanapawaptinchikqa kallpanchasqam kasunchik, allin ruwaytam munasunchik, hinaspapas kallpayuqmi kasunchik Jehova Diospaq astawan llamkanapaq (Rom. 12:11). ¿Imatam ruwananchik Jehova Dios atiyninwan yanapawananchikta munaspaqa? Chaypaqqa mañakunanchikmi, palabrantam leenanchik. Chaymantapas Diospa llaqtanmantam mana karunchakunanchikchu. Chayta ruwaptinchikqa ‘Diosmi atiyninwan yanapawasun’ payman rikchakunapaq (Gal. 5:22, 23).

14. ¿Imayna runam kananchik atiyninwan Dios hinalla yanapawananchikpaqqa? (Qaway fototapas).

 ¹⁴ Jehova Diosqa atiyninwanmi yanapawanchik, wakinpim ichaqa manaña yanapawanchikmanchu. Ñuqanchikqariki munanchik Dios atiyninwan hinalla yanapawananchiktam, chaypaqqa imayna portakuyninchikpas hinaspa pensamientonchikpas chuyam kanan. Sichu mana allin pensamientokunawan inturachikusun hinaspa chayman hina ruwaptinchikqa manañam Diosqa atiyninwanqa yanapawasunchu (1 Tes. 4:7, 8). ¿Imatapiwanmi ruwananchik? Pablom kaynata niwarqanchik: “Amayá mana kaqpaqta hinaqa hapiychikchu Diospa rimarisqan willakuykunataqa”, nispa (1 Tes. 5:20). Kaypi ‘Diospa rimarisqan willakuykuna’ nispanqa rimachkan atiyninwan Diospa imapas willachiwasqanchikmantam. Chay willakuykunamanta wakinninmi Jehova Diospa punchawninmanta hinaspa chay punchaw hichpallapiña kasqanmanta willakuy. Ñuqanchikqa manamá piensanchikchu Jehova Diospa punchawnin unamunantaqa nitaq armagedon punchawta manaña rikunamantaqa. Aswanqa piensanchik Jehova Diospa punchawninqa kayllapiña kasqantam. Chaymi kallpanchakunchik allinta portakunapaq chaynataq tukuy sunqunchikwan sapa punchaw Diosta servinapaq (2 Ped. 3:11, 12).

15. ¿Imatam ruwananchik pipas mana pantachiwananchikpaq? (Rimarimuytaq 1 Tesalonicenses 5:21 nisqanmantapas).

¹⁵ Manapas unaymantam Diospa enemigonkunaqa kaynata willakunqaku: “Hawkañam, seguroñam kachkanchik”, nispanku (1 Tes. 5:3). Demoniokunapa rikurichisqan admirakuypaq willakuykunatam yaqa llapallan runakuna creenqaku (Apoc. 16:13, 14). ¿Ñuqanchikpas yaqachu chay willakuyta creesun? Bibliapi “tukuy imamantayá allinta yachaychik” nisqanta kasukuspaqa manapunim creesunchu (leey 1 Tesalonicenses 5:21). Ñawpaq tiempopiqa chiqap quri utaq chiqap qullqi kasqanta yachanankupaqqa sumaqtam qawapaykuqku, yaqa chayna ruwanamantam rimachkan “tukuy imamantayá allinta yachaychik” nispanqa. Ñuqanchikpas chaynatam ruwananchik. Imapas uyarisqanchik utaq leesqanchik chiqap kasqanta yachanapaqqa allintam yachaykunanchik. Chaytam ruwananku karqa Tesalonica llaqtapi iñiqkunaqa. Chaynallataqmi ñuqanchikpas tukuy imamanta aswanraq allinta yachananchik kanqa llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna hichpamuptinqa. Imapas uyarisqanchikta utaq leesqanchikta chaylla creerunamantaqa, puntatam tupachinchik bibliapa nisqanwan hinaspa Diospa llaqtanpa nisqanwan. Chayta ruwaspanchikqa manam creesunchu demoniokunapa pantachiwananchikpaq rikurichisqan willakuykunataqa (Prov. 14:15; 1 Tim. 4:1).

16. ¿Imatam Diosta serviqkunaqa suyachkanchik? Chaypaqqa, ¿imatam kunanmanta ruwana?

¹⁶ Yachanchikmi llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapiqa Diospa llaqtanqa mana chinkananta. Ichaqa manam yachanchikchu sapakamata paqarin punchaw ima pasawananchiktaqa (Sant. 4:14). Manaraq llumpa-llumpay punchawkuna chayamuchkaptin wañukuptinchikpas utaq chay punchawkunata kawsachkaqlla pasaptinchikpas wiñay kawsaytam Jehova Diosqa quwasun payman sunqu kaptinchikqa. Hanaq pachapaq kaqkunaqa Cristowan kuskam hanaq pachapi kawsakuyta suyachkanku, sapaq ovejakunañataqmi kay pachapi sumaq huertapi kawsakuyta suyachkanku. Chaykamaqa salvasqa kananchikpi umayuqllayá kasun hinaspa Jehova Diospa punchawninta listolla suyasun.