1. 1 Pedro 5:2 nisqanman hinaqa, ¿imawanmi punta apaqkunaqa kusikunku?

 PUNTA APAQKUNAPA makinmanmi Jehova Diosqa kuyasqan ovejachankunata churaykun michinankupaq, paykunaqa kusikunkum iñiqmasinkuta servinankupaq Jehova Diospa churaykusqanwan, chaymi anchata kallpanchakunku iñiqmasinkuta allinta cuidanankupaq (Jer. 23:4; leey 1 Pedro 5:2). ¡Llapallanchikmi anchata kusikunchik huñunakusqanchikpi punta apaqkuna imatapas allinta ruwasqankuwan!

2. ¿Imakunawanmi wakin punta apaqkunaqa sasachakunku?

² Congregacionpi imapas ruwayninkuta allinta ruwanankupaqqa punta apaqkunaqa tukuy imawanmi sasachakunku. Iñiqmasinkuta yanapanankupaqqa tukuy imatam ruwanku. Rimarisunchik Estados Unidospi yachaq iñiqmasinchik Tonimanta. Paymi cuentata qukururqa paylla imatapas ruwayta munaspanqa mana haypakunanmanta. Toniqa imatapas ruwananpaq niptinkuqa “arí” nispam chaskikuq. Ichaqa cuentatam qukururqa lliwta mana ruway atisqanmanta. Tonim nin: “Covid unquy qallaykuptinqa tukuy imam ruwana karqa huñunakuy kananpaq hinaspa Diosmanta willakunapaq, chaymi imatapas ruwanaypaq niwaptinkuqa “arí” nispa chaskikurqani. Ichaqa maynataña kallpanchakuspaypas manam lliw ruwaytaqa atirqanichu. Achka ruwayniyuq kasqayraykum manaña tiempo haypawarqachu bibliayta leenaypaqpas, qillqanchikkunata estudianaypaqpas nitaq Diosninchikta mañakunaypaqpas”, nispa. Kosovo nacionmanta punta apaq iñiqmasinchik Ilirñataqmi huk sasachakuypi tarikurqa. Yachasqan lawpi guerra kasqanraykum paypaqqa sasa karqa Diospa llaqtanpi punta apaqkunapa kamachimusqanta kasukuy. Paymi nin: “Betelpi iñiqmasinchikkunam niwarqa guerrapa kasqanpi yachaq iñiqmasinchikkunata yanapaq rinaypaq, chaymi llumpayta mancharikurqani. Chay kamachikuyqa mana ruwanapaq hinam rikchakapuwarqa, chaymi anchata kallpanchakunay karqa kasukunaypaq”, nispa. Asia lawpi misionero kaq iñiqmasinchik Timñataqmi tukuy ima ruwayninkunata ruwananpaq sasachakurqa. Paymi nin: “Achka ruwayniyuq kasqayraykum wakinpiqa manaña allintapasñachu piensaq kani”, nispa. Chaynaqa, ¿imatam punta apaqkuna ruwanmanku chayna sasachakuykunapi mana tarikunankupaq?

3. ¿Imaynam Gedeonqa karqa? ¿Imata ruwanapaqmi Gedeonmanta yachayninchikqa llapanchiktapas yanapawanchikman?

 ³ Punta apaqkunaqa juez Gedeonpa imapas ruwasqankunamantam allinta yachanmanku (Heb. 6:12; 11:32). Gedeonqa Diospa runankunatam yanaparqa hinaspa sumaqta michirqa (Juec. 2:16; 1 Cron. 17:6). Kunanpas sasachakuy tiempokunapi kawsasqanchikraykum punta apaqkunaqa Gedeon hina akllasqa kachkanku Diospa runankunata yanapanankupaq (Hech. 20:28; 2 Tim. 3:1). Gedeonqa imapas mana ruway atisqanta riqsikuqmi karqa, humildem karqa, kasukuqmi karqa hinaspapas achka ruwayniyuqmi karqa. Chaymi paymanta yachayninkuqa punta apaqkunata anchata yanapanqa. Chaymantapas Gedeonmanta yachayninchikqa llapallanchiktam yanapawasunchik punta apaqkunata tukuy ima ruwasqankumanta agradecekunapaq hinaspa sunqumanta imapipas yanapanapaq (Heb. 13:17).

4. ¿Gedeonpa ima nisqanwantaq yachanchik mana ruway atisqanta riqsikuq kasqanta hinaspa humilde kasqanta?

⁴ Gedeonqa mana ruway atisqantam riqsikurqa hinaspapas humildem karqa. b Gedeontam Jehova Diospa angelnin niykurqa Madian runakunapa ñakarichisqan Israel runakunata yanapananpaq, hinaptinmi payñataq humilde kasqanrayku nirqa: “Manasespa lliw ayllunmantaqa mana ancha riqsisqam kaniku, ñuqapas aylluy ukupiqa mana valeq hina qawasqam kallani”, nispa (Juec. 6:15). Payqa llaqtamasinkunata mana yanapay atinantam piensarqa, Jehova Diosmi ichaqa yacharqa yanapay atinanta. Arí, Diosninchik yanapasqanraykumá Gedeonqa llaqtamasinkunata allinta yanaparqa.

5. ¿Imaynanpitaq punta apaqkunaqa sasachakunmanku humilde kayta?

⁵ Punta apaqkunaqa imapas mana ruway atisqankutam riqsikunku hinaspapas humildem kanku, chaypaqmi kallpanchakunku (Miq. 6:8; Hech. 20:18, 19). Imapas allin ruwasqankumantaqa manam alabakunkuchu nitaq imapipas pantaruspankuqa kikinkupaqqa llumpaytaqa piñakunkuchu nitaq hukmanyankuchu. Wakinpim ichaqa humilde kayta sasachakunmanku. Ichapas punta apaqqa imapas lliw nisqankuta “arí ruwasaqmi” ninman. Chaymantañataq lliwta ruwananpaqqa mana haypakunmanchu. Wakinpiñataqmi punta apaqmantaqa rimanmanku “manam allintachu ruwarqa” nispa, utaq imapas allin ruwasqanmanta alabasqa kanman. Chaykuna pasaptinqa, ¿imatam punta apaqkunaqa Gedeonmanta yachanmanku?

6. ¿Imata ruwaspataq punta apaqkunaqa Gedeonpa imayna kasqanta qatipakunmanku? (Qaway fototapas).

⁶ Yanapasunaykipaq niy. Imapas mana ruway  atisqanta riqsikuq runaqa pipas yanapaykunanpaqmi mañakun. Chaynam Gedeonpas karqa, payqa hukkuna yanapaykunanpaqmi nirqa (Juec. 6:27, 35; 7:24). Chaynam yuyayniyuq punta apaqkunapas Gedeon hina hukkunata ninku yanapaykunankupaq. Iskay parrafopi rimamusqanchik Tonim nin: “Imayna uywasqa kasqayraykum imapas niwasqankutaqa ‘arí ruwasaqmi’ niq kani, mana ruwayta atispaypas. Chaymi familiaywan Jehova Diosta yupaychasqayku tutapi rimarqaniku imapas mana ruway atisqanchikta riqsikuymanta, hinaspam warmichayta tapukurqani sichus chayna kasqaymanta. Chaymantapas jw.org niqpim qawarqani Jesucristo hinayá astawan yachachisun hinaspa paykunapi confiasun sutiyuq videonchikta”, nispa. Chaymantam Toniqa iñiqmasinkunata mañakunña ima ruwayninpipas yanapaykunanpaq. Chayqa imanasqa ancha allin kasqanmanta rimaspanmi nin: “Kunanqa huñunakusqaypi iñiqkunaqa allin yanapasqañam kachkanku. Chaymantapas, kanñam tiempochay tukuy imata ruwaspa Jehova Dioswan astawan kuyachikunaypaq”, nispa.

7. ¿Imaynatam punta apaqkuna Gedeonta qatipakunmanku pipas paykunamanta mana allinta rimaptin? (Rimarimuytaq Santiago 3:13 nisqanmantapas).

⁷ Amayá piñakuychikchu hukkuna rimakusuptikichikpas. Punta apaqkunapa imayna kasqanmi yachakun paymanta hukkuna mana allinta rimaptinku. Mana piñakunankupaqqa Gedeonta qatipakuyninkum yanapanqa. Gedeonqa pantaq kasqantam riqsikurqa. Chaymi Efrain ayllumanta runakuna paymanta mana allinta rimaptinkupas mana piñakurqachu (Juec. 8:1-3). Aswanqa humilde kasqanraykum hawkalla kaspan paykunata allinta uyariykurqa, hinaspam sumaqllata rimaspan paykunataqa hawkayaykachirqa. Allin yuyayniyuq punta apaqkunapas Gedeon hinam kanku. Paykunamanta mana allinta rimaptinkupas sumaqtam uyariykunku, hinaspam llampu simillawan imatapas niykunku (leey Santiago 3:13). Chayna kasqankuraykum huñunakusqankupi iñiqkunawan hawkalla Diosta servinku.

8. ¿Imaynam punta apaqkunaqa kananku pipas alabaptin? Rimarimuy iñiqmasinchik Timoteomanta.

⁸ Jehova Diostayá tukuy ima ruwasqaykichikmantaqa hatunchaychik. Madian runakunata venceruptinmi Israel runakunaqa Gedeonta hatunchayta munarqaku. Paymi ichaqa nirqa Jehova Diosllata hatunchanankupaq (Juec. 8:22, 23). ¿Imaynatam punta apaqkunaqa Gedeonta qatipakunmanku? Paykunapas Gedeon hinam imatapas allinta ruwaruspankuqa Jehova Diosllata hatunchananku (1 Cor. 4:6, 7). Pipas punta apaqta allin yachachisqanmanta alabaykuptinqa ninmanmi Diospa palabranpi kasqallanta rimasqanta, chaynataq allin yachachiq kanapaqqa Diospa llaqtan yachachiwasqanchikmanta. Chaymi punta apaqkunaqa kaynata nikunanku: “¿Imayna yachachisqaywanqa Jehova Diostachu hatunchani icha kikiytachu hatunchakuchkani?”, nispa. Rimarisun iñiqmasinchik Timoteomanta. Punta apaqña kaspanpas discursokuna yachachiytam gustaq. Paymi nin: “Yachachispayqa imapas rikchanachisqallaymantañam rimaq kani. Hinaptinmi yachachiyta tukuruptiy yaqa llapallan iñiqmasinchikkuna alabawaq. Kikillaytañam hatunchakuchkarqani, manañam anchachu rimaq kani Jehova Diosmantapas nitaq bibliamantapas, chayqa llakikuypaqmi karqa”, nispa. Chaymi Timoteoqa cuentata qukururqa imayna yachachisqanta cambiananmanta. Tantiakururqam imayna yachachisqanwan manaña pay hatunchasqa kananpaq (Prov. 27:21). Iñiqmasinchikkuna payta ima nisqankutam willawanchik: “Kunanqa iñiqmasinchikkunam niwan yachachisqayqa sasachakuyninpi yanapasqanmanta, hinalla aguantanankupaq yanapasqanmanta utaq Jehova Diosta astawan riqsinankupaq yanapasqanmanta. Chayraykum kunanqa aswan kusisqa tarikuni ñawpaqmantaqa”, nispa.

9. ¿Ima ruwanan kaptintaq Gedeonpaqqa sasa karqa kasukuq kaynin hinaspa mana manchakuq kaynin? (Qaway qaranpi kaq dibujota).

⁹ Juez kananpaq Jehova Diospa akllarusqan qipallamanmi Gedeonpaqqa sasa karqa kasukuq kaynin hinaspa mana manchakuq kaynin. Jehova Diosmi kamachirqa taytanpa ruwachisqan Baal taytachapa altarninta tuñichinanpaq, chayta ruwaspanqa vidantam peligropi churachkarqa (Juec. 6:25, 26).  Chaymantam Gedeonqa guerraman rinanpaq achkallaña soldadokunata huñururqa. Ichaqa Jehova Diosmi iskay kutipi nirqa asllayachinanpaq (Juec. 7:2-7). Hinaspapas Diosqa nirqam enemigonkupa kasqanman tutalla rinankupaq (Juec. 7:9-11).

10. ¿Imakuna ruwananku kaptinmi punta apaqkunaqa kasukuyta sasachakunmanku?

¹⁰ Punta apaqkunaqa chaylla kasukuqmi kananku (Sant. 3:17). Kasukuq kaspankuqa kusikuywanmi bibliapa nisqanta hinaspa Diospa llaqtanpa nisqanta kasukunqaku. Chayta qawaspam iñiqkunapas kasukuq kayta yachanqaku. Wakinpim ichaqa kasukuyta sasachakunmanku. Wakinpiqa sasachakunqakuchá lliw chayamuq cartakuna leeyta. Wakinpiqa ninmankupaschá: “Kay cartapi kamachikuyqa, ¿mana ruwanapaq hinachus rikchakun?”, nispa. Wakinpiñataqmi kamachisqa kanmanku mana musyachikuspalla imatapas ruwanankupaq. Chay ruwachkaqta policiakuna tariruspankuqa carcelmanmi aparunmanku. Chaynakunapi tarikuspankuqa, ¿imaynatam punta apaqkuna Gedeon hina kasukuq kanmanku?

11. ¿Ima ruwayninkutaq punta apaqkunata yanapanqa kasukuq kanankupaq?

¹¹ Ima kamachikuytapas sumaqta yachaspa chayman hina ruwaychik. Jehova Diosmi Gedeonta nirqa taytanpa altarninta imaynata ñutupananpaq. Nirqataqmi Jehova Diospaq altarta maypi ruwananpaqpas chaynataq ima animalta wañuchispa kañapunanpaqpas. Gedeonqa mana rimapakuspam chaylla kasukurqa. Chaynam kunanpas Jehova Diosqa allin ruwaq yuyayniyuq sirvientewan punta apaqkunaman apachimun cartakunata hinaspa willakuykunata imayna ruwanapaq. Chay kamachikuykunaqa chayamun iñiqkuna sumaq atiendesqa kanankupaqmi. Diospa llaqtanpa apachimusqan cartakunata leeyninkuqa hinaspa chayman hina ruwayninkuqa punta apaqkunatam yanapanqa kasukuq kanankupaq. Chayna kasukusqankuraykum lliw iñiqkuna allinlla kanchik. Chayraykum punta apaqkunataqa anchata kuyanchik (Sal. 119:112).

12. Diospa llaqtan ñawpaqta hina imatapas manaña ruwanapaq niptinqa, ¿imaynatam punta apaqkuna Hebreos 13:17 nisqanta kasukunmanku?

¹² Imapas ñawpaqpi hina mana kaptinpas kasukuychikyá. Jehova Diosmi Gedeonta kamachirqa achkallay-achka soldadoyuq kananmantaqa kimsa pachakllawanña qipananpaq (Juec. 7:8). Chaynata niptinqa piensarqapaschá: “¿Kay niwasqanqa allinchu? ¿Yaqachu kay soldadokunallawan venceyta atisaq?”, nispa. Chaywanpas Gedeonqa kasukurqamá. ¿Imaynatam punta apaqkuna qatipakunmanku? Diospa llaqtanpa imapas musuq kamachimusqanta chaylla kasukuspam (leey Hebreos 13:17). 2014 watapim Diospa llaqtanpi punta apaqkuna tantiarurqaku huñunakuna wasita ruwanapaqqa manaña ñawpaqta hina ruwanapaq (2 Cor. 8:12-14). Ñawpaqtaqa betelmi congregacionpi iñiqkunaman qullqita prestaq chaywan huñunakunankupaq wasita ruwanankupaq. Hinaptinmi paykunañataq allimanta kutichipuqku. Kunanmi ichaqa manaña chaynachu. Kunanqa maypipas huñunakuq iñiqmasinchikkunaman qullqichata cajachaman churanku chaywan maypipas huñunakuna wasita ruwanapaq. Chaypi kaqkuna asllata qullqichata churaptinkupas. Ñawpaqta hina manaña ruwananchikmanta yacharuspanmi punta apaq Joseyqa iskayrayarqa. Payqa piensarqam: “Huklaw nacionpichiki chaynata ruwanku, kaypiqa manam chayqa allinchu. Manachusmi kaywanqa ni huk huñunakuna wasillatapas ruwanqakuchu”, nispa. Chaynata  piensaspanpas chay musuq kamachikuytam kasukurqa. ¿Imanasqa? Paymi nin: “Yuyarirurqanim Proverbios 3:5, 6 nisqanpi Jehova Diosllapi tukuy sunquwan hapipakunamanta nisqanta. Chaymi Jehova Diospi hapipakurqani. ¡Chayqa mayna allinmi karqa! Kunanqa ñawpaqmantaqa achka huñunakuna wasikunatañam ruwaniku. Chaymantapas, atisqaykuman hinalla qullqicha churasqaykum yanapakun huklaw llaqtakunapipas huñunakuna wasita ruwanankupaq”, nispa.

13. (1) ¿Imamantam Gedeonqa manapuni iskayrayarqachu? (2) ¿Imaynatam punta apaqkuna Gedeonta qatipakunmanku? (Qaway fototapas).

¹³ Mana manchakuspayá Jehova Diospa munayninta ruwaychik. Gedeonqa wañuytapas mana manchakuspanmi Jehova Diospa nisqanta kasukurqa (Juec. 9:17). Jehova Diosmi Gedeonta nirqa llaqtamasinkunata libraptin yanapananmanta, chaynata niykuptinqa manapunim iskayrayarqachu Dios yanapananmanta. Wakin nacionpiqa gobiernom harkakuwanchik Jehova Dios yupaychanata. Chay nacionpi yachaq punta apaqkunaqa Gedeon hinam kanku. Mana manchakuspam huñunakuykunata ruwanku chaynataq Diosmanta willakuypipas puntarinku. Arí, manamá manchakunkuchu carcelman apasqa kaytapas, llamkayninkumanta qarqusqa kaytapas nitaq maqapasqa kaytapas. c Llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapiqa, punta apaqkunaqa aswan mana manchakuqmi kananku kanqa Diospa llaqtanpa nisqanta kasukunankupaqqa, vidanku peligropiña kanan kaptinpas. Chay tiempopiqa Diospa llaqtanqa musuq kamachikuykunatach quwasunchik mana allin runakuna chinkachisqa kanankumantaña willakunapaq. Chay willakuytam bibliaqa tupachin llasaq runtu parawan. Utaqchá Diospa llaqtanqa musuq kamachikuykunata quwasun huñunasqa nacionkuna wañuchiwananchikpaq maskawaptinchik imata ruwanamanta. Chay nacionkunatam biblia sutichan Magog lawmanta Gog nispa (Ezeq. 38:18; Apoc. 16:21).

14. ¿Imatam Gedeonqa ruwarqa pisipasqaña kaspanpas?

¹⁴ Israel nacionpa jueznin kaspaqa Gedeonqa tukuy imatam ruwarqa, chaywanqa pisipasqachá tarikurqa. Madian runakuna tuta ayqikuptinkuqa Gedeonqa Jezreel pampamantam Jordan mayukama  qatirqa. Chay mayupa patanpiqa kichka-kichka sachakunallañach kakurqa (Juec. 7:22). Chayna kichkakunallaña kaptinpas Gedeonqa hinallam qatichallarqa. Gedeonwan 300 runankuna pisipasqaña kaspankupas mayuta chimpaspam enemigonkuta hinalla qatirqaku, hinaspam Madian runakunataqa hayparuspa wañurachirqaku (Juec. 8:4-12).

15. ¿Pikunata yanapasqanraykum punta apaqqa pisipasqa tarikunman?

¹⁵ Aylluntapas hinaspa iñiqmasinkunatapas yanapananpaq tukuyta ruwasqanraykum punta apaqqa pisipasqa tarikunman utaq manaña atinanta piensanman. Chayna tarikuq punta apaqkunaqa, ¿imatam yachanmanku Gedeonmanta?

16, 17. (1) ¿Imanasqam Gedeonqa mana pisiparqachu kamachiqkunata haypanankama? (2) ¿Imamantam punta apaqkunapas mana iskayrayanankuchu? (Rimarimuytaq Isaias 40:28-31 nisqanmantapas, qaway fototapas).

¹⁶ Jehova Dios kallpata qusunaykichikmantaqa amayá iskayrayaychikchu. Jehova Diosqa prometesqanman hinamá Gedeonman kallpata qurqa (Juec. 6:14, 34). Huk kutipim Gedeonqa runankunapiwan Madian runakunapa iskay kamachiqninta chakillawan qatirqaku hapinankupaq, yaqachusmi chay kamachiqkunaqa camellonkupi sillasqa ayqikurqaku (Juec. 8:12, 21). Ichaqa Jehova Diospa yanapakuyninwanmi mana pisipaspa hayparurqaku hinaspam vencerurqaku. Jehova Diosqariki mana haykapipas pisipaqmi, kallpanpas mana tukuqmi. Chaymi punta apaqkunaqa mana iskayrayanankuchu pisipasqa tarikuptinkuqa Diosninchik kallpata qunanmanta (leey Isaias 40:28-31).

¹⁷ Rimarisun hospitalpi hampichikunapaq yanapakuq iñiqmasinchik Mateomanta. ¿Imataq yanapan pisipasqa tarikuptin? Paymi nin: “Filipenses 4:13 nisqanman hinam Diosqa kallpata quwan. Wakinpiqa llumpay pisipasqa tarikuspaymi piensani manaña atinaymanta. Chayna tarikuspayqa tukuy sunqumantam Jehova Diosta mañakuni kallpata quwananpaq chaynapi iñiqmasinchikkunata hinalla yanapanaypaq. Mañakuyta tukuruspayqa kallpayuqñam tarikuni. Sutillatam musyakuni Jehova Dios kallpanta quwasqanta”, nispa. Punta apaqkunapas Gedeon hinam tukuy ima ruwayniyuq kaspankupas anchata kallpanchakunku iñiqkunata kuyakuywan michinankupaq. Ichaqa yuyarinankutaqmi iñiqmasinkupaq lliw ruway munasqankuta mana atinankumanta. Chaywanpas punta apaqkunaqa manam iskayrayankuchu mañakusqankuta uyariykuspa Jehova Dios kallpata qunanmanta, chaynapi hinalla yanapakunankupaq (Sal. 116:1; Filip. 2:13).

18. Kay yachachikuypi yachamusqanchikman hinaqa, ¿imaynatam punta apaqkunaqa Gedeonta qatipakunmanku?

¹⁸ Yachamusqanchikman hinam punta apaqkunaqa Gedeonpa imayna kasqanta qatipakunmanku. Paykunaqa humilde kaspankum imapas ruway atinallankuta chaskikunanku, paykunamanta mana allinta rimaptinkupas manam piñakunankuchu, alabaptinkupas Jehova Diostam hatunchananku. Chaymantapas tukupay tiempopi kawsasqanchikraykum kasukuq hinaspa mana manchakuq kananku. Yuyarinankutaqmi imawanña pisipasqa tarikuptinkupas Jehova Diosqa kallpata qunanmanta. Arí, ñuqanchikpaq tukuy ima ruwasqankuraykum punta apaqkunataqa anchata agradecekunchik hinaspa ‘anchata kuyanchik’ (Filip. 2:29).