1. ¿Imaynam tarikurqanchik bibliamanta willakuyta qallaykuptinchik mana uyariyta munaptinku?

ANCHATAMÁ kusikurqanchik bibliamanta imam kaqta yacharuspanchikqa. Chaymi munarqanchik ayllunchikkunamanpas chaynataq pimanpas willayta, chaynapi kusisqa kawsakunankupaq hinaspa hamuq tiempopipas wiñaypaq kawsakunankupaq (Sal. 119:105). Ichaqa yaqa llapanku mana uyariyta munawaptinchikmi anchata llakikurqanchik.

2, 3. ¿Imanasqataq Jesusta mana uyariyta munarqakuchu?

² Manam hukmanyananchikchu Diosmanta willakusqanchikta runakuna mana uyariyta munaptinkuqa. Jesustapas manam uyariyta munarqakuchu achka milagrokunata ruwachkaptinpas. Lazarota kawsarirachiptinpas “Diospa akllasqanmi” ninankumantaqa Lazarotawan kuskatam wañurachiyta munarqaku (Juan 11:47, 48, 53; 12:9-11).

³ Achka runakunam mana creerqakuchu Jesusqa Diospa akllasqan kasqantaqa, Jesusqa yacharqañam chayna kanantaqa (Juan 5:39-44). Chaymi Juanpa qatiqninkunata nirqa: “Mayna kusisqam pipas mana iskayrayaspa ñuqapi hapipakuqqa”, nispa (Mat. 11:2, 3, 6).

4. ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasun?

⁴ Kay yachachikuypiwan qatiqnin yachachikuypim yachasun imakunarayku Jesusta achka runakuna mana uyarisqankumanta hinaspa ñuqanchiktapas imanasqa mana uyariyta munawasqanchikmanta. Yachasuntaqmi Jesusmanta mana iskayrayanapaq imakuna yanapawananchikmantapas.

5. ¿Imanasqataq wakin runakuna iskayrayarqaku Jesusqa Diospa akllasqan kasqanmanta?

⁵ Achka runakunam allin yachachiq kaptinpas hinaspa milagrokunata  ruwaptinpas Jesusmantaqa nirqaku carpinteropa churillan kasqanta, chaymi iskayrayarqaku Diospa akllasqan kasqanmanta. Nazaret llaqtamanta kasqanraykutaqmi iskayrayarqaku. Yaqachusmi chay llaqtaqa wakinkunapaqqa mana ancha riqsisqa karqa. Natanaelpas chayllaraq Jesusmanta uyarispanmi nirqa: “Nazaret llaqtamanta, ¿yaqachum pipas allin runa lluqsimunman?”, nispa (Juan 1:46). Ichapas chaynataqa nirqa paypaqpas Nazaret llaqtaqa mana ancha riqsisqa kasqanrayku utaq Diospa akllasqan runaqa Belen llaqtapi nacenanta yachasqanrayku (Miq. 5:2).

6. ¿Imatam ruwanmanku karqa Jesusqa Diospa akllasqan kasqanmanta mana iskayrayanankupaq?

⁶ ¿Imatam biblia nin? Diosqa ñam qillqachirqaña akllasqan runa pipa miraynin kasqanmanta chiqniqninkuna mana cuentata qukunankumanta (Is. 53:8). Diospa willakuqninkunapa qillqasqanta leespankuqa hinaspa Jesusmanta allinta yachaykuspankuqa yachanmankum karqa Belen llaqtapi nacesqanta hinaspa kamachiq Davidpa miraynin kasqanta (Luc. 2:4-7). Arí, Jesusqa Miqueas 5:2 nisqanman hinam Belen llaqtapi nacerqa. Chaykunamanta mana sumaqta yachaykuspankum Diospa akllasqan kasqanmanta iskayrayarqaku.

7. ¿Imanasqataq achka runakuna Jehova Diospa testigonkunamanta iskayrayanku?

⁷ ¿Chaynachu kunanpas? Arí. Jehova Diosta serviqkunaqa yaqa llapallanchikmi mana qullqisapachu kanchik. Achka runakunataqmi ninku “mana ancha educacionniyuq chaynataq mana riqsisqa” runakuna kasqanchikta (Hech. 4:13). Bibliamanta yachanapaq universidadkunaman mana risqanchikraykum ninku bibliamanta yachachiyta mana atisqanchikta. Hukkunañataqmi ninku Jehova Diospa testigonkunaqa Estados Unidos nacionniyuqkunapa religionnin kasqanta. Ichaqa manamá chaynachu, chay nacionniyuq testigokunaqa asllam kanku. Wakin runakunañataqmi ninku Jesuspi mana iñisqanchikta hinaspa autoridadkunata mana kasukuspa paykunapa contranpi kasqanchikta. Tukuy chaykunata uyarispankum achka runakunaqa Diospa serviqninkunamanta iskayrayanku.

8. Hechos 17:11 nisqanman hinaqa, ¿imatam ruwanayki Jehova Diospa serviqninkunamanta mana iskayrayanaykipaq?

⁸ ¿Imataq yanapawasun mana iskayrayanapaq? Imamantapas allinta yachaykuyninchikmi. Chaytam bibliata qillqaq Lucaspas ruwarqa. Jesusmanta qillqananpaqmi uyarisqankunamanta sumaqta yachaykurqa, chaynapi qillqasqanmanta mana iskayrayanankupaq (Luc. 1:1-4). Berea llaqtayuqkunapas Jesusmanta chayllaraq uyariruspankum “chiqap kasqanta” yachanankupaq “Diospa qillqanta sapa punchaw allintapuni estudiaqku” (qaway Hechos 17:11). Chaynallataqmi qampas Jehova Diospa testigokunawan estudiaspaykiqa yachachisusqaykita bibliawan tupachinayki. Allintaqmi kanman testigokunamanta sumaqta yachaykuynikipas. Allinta yachaykuspanchikqa Jehova Diospa testigonkunamantaqa manam iskayrayasunchu imataña niptinkupas.

9. ¿Imam pasarurqa Jesus milagrota ruwayta mana munaptin?

⁹ Sumaqllataña yachachichkaptinpas wakinninkuqa manam Jesuspiqa iñirqakuchu, aswanqa “hanaq pachamanta kaq milagrota” qawachinantaraqmi munarqaku, chaynapi Diospa akllasqan kasqanta yachanankupaq  (Mat. 16:1). Yaqapaschá chaytaqa munarqaku Daniel 7:13, 14 nisqanta allinta mana entiendesqankurayku. Ichaqa manam chayqa chay tiempopichu cumplikunan karqa. Jesuspa yachachisqanta sumaqta uyarispankuqa manam iskayrayanmankuchu karqa payqa Diospa akllasqan kasqanmantaqa. Ichaqa milagrokunata ruwayta mana munaptinmi Diospa akllasqan kasqanta mana creerqakuchu (Mat. 16:4).

10. ¿Imaynatam Isaiaspa qillqasqan Jesuspi cumplikurqa?

¹⁰ ¿Imatam biblia nin? Isaiasmi Diospa akllasqanmanta kaynata qillqarqa: “Manam payqa qayaykachakunqachu. Fuertemantapas manam qaparinqachu. Callekunapi vozninpas manam uyarikunqachu”, nispa (Is. 42:1, 2). Jesusqa manam munarqachu imapas ruwasqanmanta hukkuna alabanantaqa, chaymi mana templokunata ruwaymanchu qukururqa. Manam religionkunapi punta apaqkuna hinachu suma-sumaq pachakunawan churakurqa. Manataqmi munarqachu religionkunapi punta apaqkunata hina riqsisqa sutikunawan sutichanankutaqa. Herodesman pusaruspanku tapupayaptinkupas Jesusqa manam ima milagrotapas ruwarqachu wañuymanta libranan kaptinpas (Luc. 23:8-11). Jesuspaqqa milagrokunata ruwaymantapas aswan allinqa karqa taytanmanta willakuymi. Chaymanta rimaspanmi qatiqninkunatapas nirqa: “Chaypaqmi ñuqaqa hamurqani”, nispan (Mar. 1:38).

11. ¿Imata piensaspankum wakin runakuna mana uyariwanchikchu?

¹¹ ¿Chaynachu kunanpas? Arí. Yaqa lliw runakunam achka-achka qullqiwan ruwachisqa hatun iglesiakunata qawaspanku hinaspa religionkunapi punta apaqkuna riqsisqa sutikunawan sutichachikuptinku anchata admirakunku. Admirakunkutaqmi tukuy imaymana fiestakunatawan huñunakuykunata ruwasqankuwanpas. Chay religionkunaqa manam Diosmantaqa allintachu yachachinku. Huñunakuyninchikkunaman hamuqkunam ichaqa allinta yachanku Jehova  Diosmanta hinaspa imayna kawsakunanchikta munasqanmanta. Huñunakunanchik wasikunaqa sumaq hinaspa limpiom, ichaqa manam achka-achka qullqiwan ruwasqachu. Punta apaq iñiqmasinchikkunapas manam chaylla riqsisqa kanankupaq hina pachakunawanchu churakunku, nitaqmi riqsisqa sutikunawanchu sutichachikunku. Bibliapa nisqanman hinataqmi yachachinchikpas hinaspa kawsakunchikpas. Chaywanpas, runakunaqa Diosta serviyninchik paykunapaq mana sumaqllaña kasqanraykum hinaspa Diosmanta willakuyninchik munasqankuman hina mana kasqanraykum mana uyariwanchikchu.

12. Hebreos 11:1, 6 nisqanman hinaqa, ¿imatam ruwananchik iñiyniyuq kanapaq?

¹² ¿Imataq yanapawasun mana iskayrayanapaq? Apostol Pablom iñiqmasinkunaman qillqarqa: “Iñinapaqqa uyarinanchikmi. Uyarinapaqñataqmi Cristomanta pipas willakunan”, nispa (Rom. 10:17). Allin iñiyniyuqqa kasunchik manam pantay religionkunapa imapas ruwasqanpi yanapakuspachu, aswanqa Diospa palabranta allinta estudiaspam. Bibliapa nisqanman hinam ‘mana iñiyniyuq kaspaqa manapuni Diostaqa kusichichwanchu’ (qaway Hebreos 11:1, 6). Yachasqanmanta pipas mana iskayrayananpaqqa manam hanaq pachamanta milagrotaraqchu qawanan, aswanqa bibliapa nisqanmantam allintapuni yachanan.

13. ¿Imanasqataq achka runakuna Jesusta chiqnirqaku?

¹³ Bautizaq Juanpa qatiqninkunam hukmanyarurqaku Jesuspa qatiqninkuna mana ayunasqankuwan. Chaymi Jesusqa paykunata nirqa pay kawsakuchkaptinqa mana ayunanankupaq (Mat. 9:14-17). Jesusta chiqniqkunaqa costumbrenkuta mana ruwasqanraykum paymanta mana allinkunata rimarqaku. Piñakurqakum samana punchawpi unquqkunata sanoyachiptin (Mar. 3:1-6; Juan 9:16). Paykunam alabakuqku kaynata: “Ñuqaykuqa samana punchawpi  mana imatapas ruwanapaq kamachikuytam kasukuniku”, nispa. Chaywanpas mana pinqakuspankum Diospa wasinpi negociota ruwakurqaku. Chay ruwasqanku mana allin kasqanta Jesus niptinmi astawan piñakururqaku (Mat. 21:12, 13, 15). Nazaret llaqtayuqkunapas piñakururqakum kikillankupaq munaq hinaspa mana iñiyniyuq kasqankumanta yachachiptin (Luc. 4:16, 25-30). Achka runakunam Jesuspi mana iñirqakuchu munasqankuta mana ruwasqanrayku (Mat. 11:16-19).

14. ¿Imanasqataq Jesusqa runakunapa costumbrenkunata mana allinpaq hapirqa?

¹⁴ ¿Imatam biblia nin? Willakuqnin Isaiaswanmi Jehova Dios qillqachirqa: ‘Kay runakunaqa simillankuwanmi asuykamuwanku. Kay runakunaqa hawa sunqullam yupaychawanku. Sunqunkum ichaqa ñuqamanta karupi kachkan. Paykunaqa runapa kamachisqanman hinallam adorawachkan’, nispa (Is. 29:13). Jesusqa costumbrekunataqa mana allinpaqqa hapirqa taytanpa nisqankunawan mana tupasqanraykum. Costumbrekunata hinaspa runakunapa rikurichisqan kamachikuykunata aswan allinpaq hapiqkunam Diosta hinaspa kachamusqan Jesusta qipancharurqaku.

15. ¿Imanasqataq runamasinchikkunaqa ñuqanchikpaq piñakunku?

¹⁵ ¿Chaynachu kunanpas? Arí. Achka runakunam piñakunku mana santokusqanchikrayku hinaspa navidadta mana ruwasqanchikrayku. Wakinkuñataqmi piñakunku nacionninchikpaq fiesta ruwasqankuman mana chapukusqanchikrayku hinaspa pipas wañukuptin costumbrenkuta mana qatipakusqanchikrayku. Manaqa ruwanchikchu Diospa palabranman hina mana kasqanraykum. Chiqnisqan costumbrekunata hinalla ruwaq runakunataqa Diosqa manam chaskinqachu allin sunquyuq kaptinkupas (Mar. 7:7-9).

16. Salmos 119:97, 113, 163-165 nisqanman hinaqa, ¿imatam ruwananchik hinaspa imatam chiqninanchik?

¹⁶ ¿Imataq yanapawasun mana iskayrayanapaq? Jehova Diosta sunqumanta kuyaymi hinaspa kamachikuyninkunata kasukuymi (qaway Salmos 119:97, 113, 163-165). Imamantapas astawan Diosta kuyaspaqa manam chiqnisqan costumbrekunataqa ruwasunchu.

17. Jesuspa tiemponpi runakunaqa, ¿Diospa akllasqan runa ima ruwanantam munarqaku?

¹⁷ Jesuspa tiemponpi runakunaqa munarqakum Roma nacionpa munaychakusqan kasqankumanta Diospa akllasqan runa libraykunanta. Chaymi Jesusta kamachiq kananpaq churaruyta munarqaku, paymi ichaqa mana munarqachu (Juan 6:14, 15). Religionpi punta apaqkunañataqmi manchakuywan karqaku Roma nacionpa contranpi runakuna hatarinankupaq Jesus umachananta piensaspanku. Paykunaqa manamá munarqakuchu autoridad kasqankumanta qarqurunankutaqa. Tukuy chaykunaraykum wakinkuqa Diospa akllasqan runa Jesus kasqanmanta iskayrayarqaku.

18. ¿Diospa akllasqan runamanta ima willakuykunatataq runakunaqa mana kaqpaqpas hapirqakuchu?

¹⁸ ¿Imatam biblia nin? Qillqasqañam karqa Diospa akllasqan runa guerrapi peleaspan vencenanmanta. Qillqasqañataqmi karqa manaraq chaykuna kachkaptin huchanchikrayku wañunanmantapas (Is. 53:9, 12). Chaynaqa, ¿imanasqataq munarqaku autoridadkunapa contranpi Jesus hatarinanta? Ima sasachakuyninkumantapas chaylla libraykunanta munasqankuraykum. Chayta  munaspankum Diospa akllasqan runamanta wakin willakuykunataqa mana kaqpaqpas hapirqakuchu (Juan 6:26, 27).

19. ¿Imanasqataq wakin runakunaqa mana uyariyta munawanchikchu?

¹⁹ ¿Chaynachu kunanpas? Arí. Autoridadkunaman mana sayapakusqanchikraykum hinaspa kamachiqkunata akllanapaq mana votasqanchikraykum willakusqanchikta mana uyariyta munankuchu. Pi runatapas kamachiqninchik kananpaq akllaspanchikqa Jehova Diostam qipanchachkachwan (1 Sam. 8:4-7). Wakin runakunam munanku hospitalkunatawan escuelakunata ruwananchikta hinaspa wakchakunata yanapananchikta. Chaykuna ruwanamanta puntataqa Diosmanta willakusqanchikraykum mana uyariyta munawanchikchu.

20. Mateo 7:21-23 nisqanman hinaqa, ¿ima ruwayninchiktaq imamantapas aswan allinqa?

²⁰ ¿Imataq yanapawasun mana iskayrayanapaq? (Qaway Mateo 7:21-23). Imamantapas aswan allinqa runamasinchikkunaman willanapaq Jesuspa kamachiwasqanchikta kasukuymi (Mat. 28:19, 20). Chay ruwaytaqa manam saqirunanchikchu tukuy ima sasachakuyta allicharuyta munasqanchikraykuqa. Jehova Diospa testigonkunaqa runamasinchikkunata kuyaspanchikmi yanapaykuyta munanchik. Yachanchikmi Diospa gobiernollan tukuy ima sasachakuykunata chinkachinanta, chaymi kallpanchakunchik chaymanta yachachinapaq.

21. ¿Imaynam kananchik?

²¹ Kaypim yacharunchik Jesusmanta iskayrayaspanku achka runakuna mana uyariyta munasqankumanta. Yacharunchiktaqmi ñuqanchiktapas imanasqa mana uyariyta munawasqanchikmanta. Qatiqnin yachachikuypipas chaymantam astawan yachasun. Chaynaqa, allin iñiyniyuqyá kasun, amataqyá imapas nitaq pipas pantachiwasunchu.