1, 2. ¿Imata ruwanankupaqñam kallpanchakunanku casarakuqkunaqa utaq churi-wawayuq kaqkunaqa?

 IÑIQMASINCHIKKUNAQA casarakusqanku punchawmi yachachikuykunata sumaqta uyarinankupaq kallpanchakunku. Chay yachachikuykunataqa manaraq casarakuchkaspankuqa uyarirqakuñachá. Ichaqa casarakusqankumanta qipamanqa chay yachachikuykunaman hinaña kawsakunankupaqmi kallpanchakunanku.

² Yaqa chaynam tayta-mamakunawanpas pasan. Manaraq churi-wawayuq kaspankuqa uyarirqakuchá imaynata warmakunata uywanapaq Jehova Diospa yachachikuyninkunataqa. Ichaqa churi-wawayuq karuspankuqa chay yachachikuykunaman hinaña uywanankupaqmi kallpanchakunanku. Anchatamá kallpanchakunanku Jehova Diospa yachachikuyninkunaman hina uywanankupaq. Casadokunaqa qunqayllamantam churi-wawayuq rikurirunmanku. Chaymi llapallanchik kallpanchakunanchik bibliata “sapa punchaw” leespa yuyaymanananchikpaq. Chaynatam ruwarqaku Israelpi ñawpaq kamachiqkunapas (Deut. 17:19).

3. ¿Imakunamantam kay yachachikuypi yachasun?

³ Tayta-mamakuna, qamkunam kallpanchakunaykichik Jehova Diospa kamachikuyninkunaman hina churi-wawaykichikta uywanaykichikpaq. Ichaqa manam yachayllachu-yachachinaykichik, aswanqa Jehova  Diosta tukuy sunqunkuwan kuyanankupaqmi yanapanaykichik. ¿Imataq chaypaqqa yanapasunkichik? Kay yachachikuypim yachasunchik Diospa tawa yachachikuyninkunamanta (2 Tim. 3:16). Yachasuntaqmi wakin tayta-mamakuna churi-wawankuta imaynata uywasqankumantapas.

4. ¿Imaynatam Santiago 1:5 nisqan tayta-mamakunata yanapanman warmankuman Jehova Diosmanta yachachinankupaq?

⁴ 1. Jehova Diostayá mañakuychik. Jehova Diosta churi-wawaykichikkuna tukuy sunqunkuwan kuyanankupaq yachachinaykichikpaqqa, yachayniyuqmi kanaykichik. Chaypaqqa Jehova Diospa yanapakuynintam mañakunaykichik (leey Santiago 1:5). Jehova Diospa yachachikuyninkunaqa ancha allinmi una-unay watayuq kasqanrayku (Sal. 36:9). Chaymantapas yachachikuyninkunaqa allinninchikpaqmi (Is. 48:17).

5. (1) ¿Ima yanapakuykunam tayta-mamakunapaqqa kachkan? (2) Rimarimuy videomanta iñiqmasinchik Abiliowan señoran warmankuta imaynata uywasqankumanta.

⁵ Churi-wawanku Jehova Diosta tukuy sunqunkuwan kuyanankupaqmi tayta-mamakunapaqqa achka yanapakuykuna kachkan (Mat. 24:45). Chay yanapakuykunatam tariwaq “Ayllukunapaq” niqta jw.org nisqanpi maskaspa. Chaypim kachkan videokuna, chaykunawanmi churi-wawaykichikta allinta yachachiwaqchik Jehova Diosmanta (Prov. 2:4-6). *

6. ¿Ima nintaq iñiqmasinchik Josep churi-wawakunata uywanapaq yanapakuykuna kasqanmanta?

⁶ Achka tayta-mamakunam anchata agradecekunku warmankuta Jehova Diospa kamachikuyninman hina uywanankupaq yanapakuykuna kasqanmanta. Iñiqmasinchik Joseppas ninmi: “Jehova Diospa kamachikuyninkunaman hina kimsan warmaykunata uywayqa sasam. Chaymi señoraypiwan kuska Jehova Diosta sapa kutilla mañakuniku yanapawanankupaq. Mañakusqaykuman hinamá Jehova Diosqa yanapawanku videokunawan chaynataq qillqanchikkunapi yachachikuykunawan. Jehova Diospa yanapakuyninwanmi churi-wawaykuta allinta  uywachkaniku”, nispa. Chayna yanapakuykunawanmi paykunaqa Jehova Diosta kuyanankupaq churi-wawankuta yanapachkanku.

7. ¿Imanasqataq tayta-mamakunaqa mana rimasqallankuwanchu yachachinanku? (Rimarimuytaq Romanos 2:21 nisqanmantapas).

⁷ 2. Amayá rimaspallachu yachachiychikqa. Warmachaykichikkunaqa ruwasqaykichiktam qawasuchkankichik hinaspam qatipakusunkichik (Rom. 3:23). Chaymi anchata kallpanchakunaykichik ruwasqaykichikwan yachachinaykichikpaq (leey Romanos 2:21). Hukkaqnin taytam nin: “Warmachayqa imapas ruwasqaytam qatipakuwan”, nispa. Chaymantapas ninraqmi: “Yachachisqanchikman hina mana ruwaptinchikqa paykunaqa niykuwasunmi: ‘¿Imanasqataq qamqa mana ruwankichu?’”, nispa. Chaynaqa, churi-wawaykichikkuna Jehova Diosta tukuy sunqunkuwan kuyanankuta munaspaqa kikikichikraqmi chaypaq kallpanchakunaykichik.

8, 9. ¿Imatam yachachwan Andrewpa hinaspa Emmapa willakusqanmanta?

⁸ Tayta-mamakuna, Jehova Diosta churi-wawaykichik tukuy sunqunkuwan kuyanankupaqqa tukuyta ruwaspam yachachinaykichik. Musullaraq iñiqmasinchik Andrewmi nin: “Tayta-mamayqa Jehova Diosta mañakunaypaqmi kallpanchawarqa. Papaymi manaraq puñuykuchkaptiy sapa tuta ñuqawan kuska Diosta mañakuq, sapallaypi mañakuruptiypas chaynatam payqa ruwaq. Papaywan mamayqa sapa kutim niwaq: ‘Jehova Diostaqa imay horapas mañakuwaqmi’, nispa. Chaymi Jehova Dios mañakuytaqa anchata chaninchani. Payta mañakuspaymi kusisqa tarikuni kuyakuq taytaywan rimachkaymanpas hina kasqanrayku”, nispa. Tayta-mamakuna, Jehova Diosta tukuy sunquykichikwan kuyaptikichikqa churi-wawaykichikkunapas kuyanqakum.

⁹ Kunanñataq rimaykusunchik iñiqmasinchik Emmamanta. Paypaqa taytanmi mamanta saqirurqa manuyuqta. Emmam willawanchik: “Mamaypaqa qullqinmi mana haypaqchu. Ichaqa payqa sapa kutillam niwaqku: ‘Jehova Diosqa payman sunqu kaqkunataqa manam usuchinchu’, nispa. Payqa niwasqankuman hina ruwananpaqmi kallpanchakuq”, nispa. ¿Imatam yachachwan? Sasachakuypi kaspanchikpas atichwanmi churi-wawanchikkunaman Jehova Diosmanta yachachiytaqa (Gal. 6:9).

10. ¿Maykunapitaq Israel runakunaqa warmankuman Diosmanta yachachinanku karqa? (Rimarimuytaq Deuteronomio 6:6, 7 nisqanmantapas).

¹⁰ 3. Churi-wawaykichikwan rimanaykichikpaqyá tiempochakuychik. Israel runakunamanmi Jehova Diosqa kamachirqa churi-wawankuman paymanta sapa punchaw yachachinankupaq (leey Deuteronomio 6:6, 7). Imata ruwaspankupas churi-wawankumanmi Jehova Diosmanta willananku karqa. Qari warmachakunaqa taytankuwanchá imatapas chakrapi ruwaqku. Warmi warmachakunañataqchá mamankuwan wasipi imatapas ruwaqku. Chaypim tayta-mamakunaqa warmachankuman yachachiqku Jehova Dios kuyapayakuq kasqanmanta chaynataq paykunata imaynata yanapasqanmanta.

11. ¿Imapaqmi tayta-mamakunaqa kallpanchakunanku?

¹¹ Kunan tiempopiqa tayta-mamakunaqa manañam warmachankuwan kuskañachu imatapas ruwanku. Wakin tayta-mamakunaqa tukuy punchawmi llamkanku. Warmachakunapas escuelapitaqmi kachkanku. Chaywanpas Diosman sunqu tayta-mamakunaqa kallpanchakunankum churi-wawankuwan  rimanankupaq (Efes. 5:15, 16; Filip. 1:10). Chaypaqqa allinmi kanman ayllunkuwan Diosta yupaychaspanku warmankuwan rimariyninkuqa. Alexander sutiyuq warmacham nin: “Papayqa ima ruwaynintapas saqiykuspanmi kuskayku Diosta yupaychanaykupaq tiempochakun. Estudiayta tukuruptiykupas tiempochakuntaqmi parlarinaykupaq”, nispa.

12. ¿Imapaqmi taytakunaqa kallpanchakunanku ayllunkuman Jehova Diosmanta yachachispankuqa?

¹² Taytakuna, kallpanchakunaykichikmi churikichikkunaman Jehova Diosmanta yachachispaykichik kuyakuywan rimanaykichikpaq. Chaypaqqa yanapasunkichikmanmi Kusisqa kawsakunapaq niq qillqata qawaynikichik. Chay qillqata estudiaptikichik warmachaykichik imatapas rimaptinqa utaq yachachisqaykichikman hina mana rimaptinqa amayá qaqchakachaychikchu nitaq hukmanyaychikchu. Aswanqa imamantapas willakusuptikichikqa allintayá uyariykuychik. Chaynata ruwaspaykichikqa atinkichikmi imawan sasachakuptinpas yanapayta.

13. ¿Bibliata estudiaspallachu tayta-mamakunaqa warmankuman Diosmanta yachachinmanku?

¹³ Tayta-mamakuna, imata ruwaspaykichikpas sapa punchawyá kallpanchakuychik warmaykichikkunaman Jehova Diosmanta yachachinaykichikpaq. Manam bibliata estudiaspallachu yachachiwaqchikqa. Lisa sutiyuq mamam nin: “Warmachaykunamanmi Diosmanta yachachiq kaniku unanchasqakunata qawaspayku. Allquchaykupa pukllasqanta qawaspanku asikuptinkupas niqmi kani: ‘Jehova Diosqa allquchakunatam unancharqa kusisqa kawsakunanchikta munaspan’”, nispay.

14. ¿Imanasqataq tayta-mamakunaqa warmankuta yanapananku allin amistadniyuq kanankupaq? (Rimarimuytaq Proverbios 13:20 nisqanmantapas).

¹⁴ 4. Churi-wawaykichik allin amistadniyuq kanankupaqyá yanapaychik. Bibliapim pikunawan hukllawakunamanta riman (leey Proverbios 13:20). Tayta-mamakuna, kallpanchakuychikyá warmaykichikpa amistadnin pikuna kasqanta riqsinaykichikpaq. Kallpanchakuychiktaqyá Diosman sunqu kaqkunawan warmaykichikkuna  hukllawakunanpaqpas (1 Cor. 15:33). Kusirikunaykichikpaq tantiaspaykichikpas Diosman sunqu iñiqmasinchikkunapiwanyá kaychik (Sal. 119:63).

15. ¿Imaynatam tayta-mamakunaqa yanapanmanku warmanku allin amistadniyuq kanankupaq?

¹⁵ Churinkuna allin amistadniyuq kanankupaq imaynata yanapasqanmantam iñiqmasinchik Tony nin: “Señoraywanmi tantiarurqaniku iñiqmasinchikkuna warma kaptinkupas, yuyayniyuq kaptinkupas, huk lawmanta kaptinkupas wasiykuman qayaykunaykupaq. Paykunawan kuska mikuspaykum chaynataq Jehova Diosta yupaychaspaykum astawan yacharqaniku Diosman sunqu kasqankumanta. Wasiykupitaqmi samachiq kaniku llaqtan-llaqtan watukuq iñiqmasinchikkunatapas, misionerokunatapas, wakin iñiqmasinchikkunatapas. Paykuna tukuy sunqunkuwan Jehova Diosta servinankupaq kallpanchakusqankumanta yachasqankum warmaykutapas yanaparqa Jehova Diospi astawan hapipakunankupaq”, nispa. Tayta-mamakuna anchatayá kallpanchakuychik warmaykichik allin amistadniyuq kanankupaq.

16. ¿Imatam tayta-mamakunaqa yuyarinanku churi-wawanku Jehova Diosta saqiruptinqa?

¹⁶ Jehova Diosmanta yachachinaykichikpaq kallpanchakuptikichikpas warmaykichikqa ichapas mana munanqachu Jehova Dios yupaychaytaqa. Chayna pasasuptikichikqa amayá llakikuychikchu. Jehova Diosqa manam pitapas hikutanchu payta servinanpaqqa. Churi-wawaykichik Jehova Dios serviyta mana munaptinpas paymanta yachachisqaykichikqa manam yanqapaqchu kanqa. Yuyariychikyá wasinmanta pasakuq musumanta Jesuspa willakusqanta (Luc. 15:11-19, 22-24). Chay musuqa wasinmanta pasakuspanmi mana allinkunata ruwarqa. Ichaqa sasachakuypi tarikuspanmi taytanman kutirirqa. Ichapas nichkanki: “Chayqa willakuyllam, warmaywanqa manachá chayqa pasanmanchu”, nispa. Elie sutiyuq warmapa willakusqanwanmi yachanchik  Jesuspa willakusqanqa mana yanqa kasqanta.

17. ¿Imapaqmi tayta-mamakunata kallpanchan Eliepa willakusqan?

¹⁷ Eliem nin: “Tayta-mamayqa anchatam kallpanchakurqa Jehova Diosmanta allinta yachachiwanankupaq. Ichaqa wiñasqayman hinam manaña kasukuq rikurirurqani”, nispa. Elieqa tayta-mamanpa Diosmanta yachachisqantapas manañam uyariyta munarqañachu. Wasinmanta pasakuspanmi munasqanman hinaña kawsakurqa. Chaywanpas payqa tayta-mamanpa Diosmanta yachachisqankunatas amistadninman willaq. Elieqa nirqataqmi: “Amistadniyman Diosmanta willaspaymi Diospi astawan yuyaymanaq kani. Taksachaymanta tayta-mamaypa Jehova Diosmanta yachachiwasqanqa, pisi-pisimantam sunquypi wiñayta qallaykurqa”, nispa. Tiempo pasasqanman hinam Elieqa Diospa llaqtanman kutimurqa. * Chaywanqa maynatachá tayta-mamanqa kusikurqa. Taksachanmanta Diosmanta yachachinankupaq kallpanchakusqankuqa manam yanqapaqchu karqa (2 Tim. 3:14, 15).

18. ¿Imaynam Jehova Dios tarikun churi-wawaykichikman yachachinaykichikpaq kallpanchakusqaykichikwan?

¹⁸ Tayta-mamakuna Jehova Diosqa munanmi churi-wawaykichikkunaman payta servinankupaq yachachinaykichikta (Sal. 78:4-6). Anchatam kusikuniku sasa kaptinpas churi-wawaykichikman yachachinaykichikpaq tukuy sunquykichikwan kallpanchakusqaykichikmanta. Jehova Diospa munasqanman hina churi-wawaykichikman yachachinaykichikpaq kallpanchakuptikichikqa Jehova Diosqa anchatam kusikunqa (Efes. 6:4).