1, 2. (1) ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasunchik? (2) ¿Imaynatam yachanchik Dios yanapay munawasqanchikta?

 JEHOVA DIOSLLAM ima sasachakuypiña kaptinchikpas payta kusisqa hinalla servinanchikpaq yanapawanchik. Chaymi kunan yachasunchik imaynata yanapawasqanchikmanta chaynataq yanapawananchikpaq imata ruwanamanta. Chaynaqa, ¿chiqaptachu Jehova Diosqa yanapayta munawanchik?

² Apostol Pablom iñiqmasinkunaman carta qillqasqanpi nirqa: “Jehova Diosmi ñuqapa yanapawaqniyqa, manam manchakusaqchu ¿imanawanmantaq runaqa?”, nispa (Heb. 13:6). Bibliapi “yanapawaqniyqa” nisqantam wakin qillqakunapi nin pipas sasachakuypi kaptin brincaykuspa yanapaykunamanta. Chayna hinam Jehova Diospas sasachakuypi kaptinchik chaylla yanapaykuwananchikpaq kachkan. Chaywanmi yachanchik Diosqa mana yanapawanallanchikpaq kasqanta, aswanqa tukuy sunqunwan yanapay munawasqanchikta. Diospa yanapakuyninwanqa ima sasachakuytapas atipaspanchikmi kusisqa kasunchik.

3. ¿Imaynatam sasachakuypi kaptinchikpas Diosqa yanapawanchik kusisqa kanapaq?

³ ¿Imaynatam sasachakuypi kaptinchikpas Diosqa yanapawanchik kusisqa kanapaq? Isaias qillqapim chaymanta rimachkan. Isaiaspa willakusqanqa ñuqanchiktapas yanapawanchikmi. Isaias 30 capitulopim rikchanachiykunawan niwanchik Jehova Dios imaynata serviqninkunata yanapasqanmanta. Chaypim nin 1) mañakusqanchikta uyarisqanmanta, 2) yachachiwasqanchikmanta hinaspa 3) kunanpas  chaynataq hamuq tiempopipas tukuy imata quwananchikmanta. Sapakamamantayá yachaykusun.

4. (1) Isaiaspa tiemponpi judiokunamantaqa, ¿imatam Diosqa nirqa hinaspa ima pasananmantam nirqa? (2) ¿Ima sumaq willakuytataq Diosqa nirqa kasukuq judiokunamanta? (Rimarimuytaq Isaias 30:18, 19 nisqanmantapas).

⁴ Isaias 30:1 nisqanpim Jehova Diosqa judio runakunamanta nirqa ‘mana uyarikuq churikuna’ kasqankuta. Chaymantapas nirqam: “Huchallikuruspankupas astawanraqmi huchallikuyta munachkanku”, nispa. Isaias 30:9 nisqanpipas ninmi: “Paykunaqa kanku mana uyarikuq runakunam [...], Jehova Diospa kamachikuyninta mana uyariyta munaq churikunam”, nispa. Chaymi Diosqa Isaiaswan willachirqa mana kasukusqankurayku hatun sasachakuypi kanankumanta (Is. 30:5, 17; Jer. 25:8-11). Chay nisqanman hinam Babilonia runakuna presota hina judiokunata llaqtankuman aparurqaku. Ichaqa manam llapankuchu mana kasukuqkunaqa karqaku, chaymi Diosqa Isaiaswan willachirqa Babiloniapiqa mana unay kanankumanta (leey Isaias 30:18, 19). Chay nisqanqa cumplikurqam. Bibliapi “mana amispam llakipayasunaykichikpaq [Diosqa] suyasuchkankichik” nisqanqa achka watakuna pasaytam cumplikurqa. Chaymi 70 wata pasayta chayraq Diosman sunqu wakin judiokunaqa Babiloniamanta Jerusalenman kutirqaku (Is. 10:21; Jer. 29:10). Babiloniapi kaspaqa llakisqa kaspam waqarqaku, Jerusalenman kutikuspam ichaqa kusikuymantaña waqarqaku.

5. ¿Imatam Isaias 30:19 nisqanqa yachachiwanchik?

⁵ Isaiasmi nirqa: ‘Pitapas yanapaykusunaykipaq qayakuptikiqa, payqa llakipayarisunkim, manaraqpas qayakuyta tukuchkaptikim yanapaykusunki’, nispa (Isaias 30:19). Jehova Diosmanta chayna nisqanqa kunanpas anchatam kallpanchawanchik. Isaiaspa nisqanman hinam Diosqa mañakusqanchikta uyariykuspan chaylla yanapaykuwanchik. Kay sumaq willakuywanmi yachanchik Jehova Diosqa chaylla yanapawananchikpaq kasqanta chaynataq tukuy sunqunwan yanapaykuyta munawasqanchiktapas. Diospa chayna kasqanqa anchatam yanapawanchik sasachakuypiña kaspapas kusisqa servinanchikpaq.

6. ¿Mañakusqanchikta Dios imayna uyarisqantam Isaias 30:19 niwanchik?

⁶ Isaias 30:19 nisqanwanmi yachanchik Jehova Diosqa mañakusqanchikta sapakamapata sumaqta uyariykusqanta. ¿Imaynanpitaq chaynata ninchik? Isaias 30 capitulopa qallariyninpim Jehova Diosqa lliw serviqninkunamanta rimachkan, 19 versiculopim ichaqa sapakamamanta rimachkan. Isaiasmi nirqa: “Qamqa manañam waqankiñachu [...], payqa llakipayarisunkim”, nispa. Jehova Diosqa kuyapayakuq tayta kasqanraykum sasachakuypi kaspa hukmanyasqa kaptinchikqa mana niwanchikchu: “Wawqiki utaq ñañayki hinam kallpanchakunayki”, nispaqa. Aswanqa sapakamapa mañakusqanchiktam uyariykuwanchik (Sal. 116:1; Is. 57:15).

7. ¿Imatam yachachwan Isaiaspa hinaspa Jesuspa nisqanmantaqa?

⁷ Jehova Diosman llakinchikmanta willakuptinchikqa payqa kallpatam quwanchik mana llumpayta hukmanyananchikpaq. Llakinchik mana chaylla chinkaptinñataqmi Diosta hinalla mañakunanchik manaña  llumpay llakisqa kanapaq. Diosqa hinalla payta mañakunanchiktam munan. Isaiaspas chaymanta rimaspanmi nirqa: “[Diostaqa] amayá samachiychikchu”, nispa (Is. 62:7). ¿Ima ninantaq chayqa? Diosta mana samachiq hina sapa kuti mañakuymi. Jesuspas achka rikchanachiykunawanmi Jehova Diosta sapa kuti mañakunamanta rimarqa. Rimarqataqmi atiyninwan yanapawananchikpaq mañakunamantapas hinaspa yachaywan imatapas tantiakunapaq yanapawananchikmantapas (Lucas 11:8-10, 13).

8. ¿Imaynatam Isaias 30:20, 21 nisqan cumplikurqa?

⁸ (Leey Isaias 30:20, 21). Babilonia nacionniyuq soldadokunam Jerusalenta muyurirurqaku wata parten. Chay tiempopim judiokunaqa llumpa-llumpayta ñakarirqaku. Chayna kaptinpas Isaiaspa nisqanman hinam wanakuspa mana allin ruwayta saqiptinkuqa Jehova Diosqa salvanan karqa. Isaiasqa nirqataqmi Diosqa ‘suma-sumaq yachachiqninku’ kasqanrayku imaynata payta yupaychanankupaq yachachinanmantapas. Chaynamá karqa judiokuna Babilonia nacionmanta librasqa kaspa llaqtankuman kutiptinku. Jehova Dios ‘suma-sumaq yachachiqninku’ kasqanraykum judiokunaqa Diospa munasqanman hinaña yupaycharqaku. Chaynamá kunanpas Jehova Diosqa sumaqta yachachiwanchik, chayqa anchatam kusichiwanchik.

9. ¿Imaynatam Diosqa kunan tiempopi yachachiwanchik?

⁹ ¡Mayna allinmi Jehova Diosninchikpa yachachiwasqanchikqa! Isaiaspa nisqanman hinaqa Jehova Diosmi yachachiwaqninchikqa. Paymi nirqa: “Kikikipunim qawanki suma-sumaq yachachisuqnikita”, nispa. Chaywanmi cuentata qukunchik ñawpaqninchikmanta yachachiwachkanchikmanpas hina kasqanta. ¿Imaynatam Jehova Diosqa kunan tiempopi yachachiwanchik? Diosninchikqa yachachiwanchik llapan huñunakuyninchikkunawanmi, qillqanchikkunawanmi, sapa killa lluqsimuq videonchikkunawanmi hinaspa wakin sumaq yachachikuykunawanmi. Chay yachachikuykunaqa anchatam yanapawanchik ima sasachakuypiña kaspapas hinalla kusisqa kanapaq.

10. ¿Imaynatam Jehova Diosta uyarinchik?

¹⁰ Chaymantapas Jehova Diosqa qipanchikmantapas rimapayawachkanchikman hinam yachachiwanchik. Isaiasmi nirqa:  “Qipaykimantam uyarinki ‘kaymi ñan, kaynintayá riy’ niqta”, nispa. Chaywanmi yachanchik Diosninchikqa allin ñanninta pusawananchikpaq maymi purisqanchikta qawasqanta. ¿Imaynatataq kunan tiempopiqa uyarinchik qipanchikmanta Jehova Diospa rimapayawasqanchikta? Bibliata leespanchikmi. Chaypim ñawpaqmantaraq Jehova Diospa ima niy munawasqanchik qillqasqa kachkan. Chaymi bibliata leespaqa Diospa ima niy munawasqanchikta yachasun (Is. 51:4).

11. ¿Imatam ruwananchik sasachakuypi kaspapas Diosta hinalla kusisqa servinapaq?

¹¹ Jehova Diosqa runankunawanmi chaynataq palabranwanmi yanapawanchik. ¿Imaynata? Isaiaspa qillqasqanpim Diosninchik nin: “Kaymi ñan, kaynintayá riy”, nispa (Is. 30:21). Chaywanqa niwachkanchik manam imatapas yachanallamantachu, aswanqa kasukunamantam. Arí, Jehova Diosqa palabranwan hinaspa akllasqan runankunawanmi sumaqta yachachiwanchik, chaynapi munasqanman hina kawsakunanchikpaq. Chaykunata ruwaspam Diosta kusikuywan servisunchik, chaynata ruwaptinchikqa Diosqa bendeciwasunmi.

12. Isaias 30:23-26 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam Jehova Diosqa runankunata yanapanan karqa?

¹² (Leey Isaias 30:23-26). ¿Imaynatam Isaiaspa nisqanqa judiokunapa tiemponpi cumplikurqa? Babilonia nacionmanta llaqtankuman kutispankum judiokunaqa achka bendicionkunata chaskirqaku. Paykunaqa tukuy imapi yanapasqam karqaku. Jehova Diosqa achkanpim mikuykunatapas qurqa, ichaqa mikuymantapas aswan allinqa karqa Jehova Diosmanta yachasqankum hinaspa payta yupaychasqankum. Chay tiempopiqa Diosmanta aswan yachachisqam karqaku. Isaias 30:26 nisqanman hinam Jehova Diospa yachachikuyninkunaqa inti hina astawan kancharirqa (Is. 60:2). Tukuy chay yanapakuykunata chaskisqankuraykum judiokunaqa tukuy kallpankuwan Diosta kusisqa hinalla servirqaku (Is. 65:14).

13. Kunan tiempopiqa, ¿cumplikuchkanchu imaynata Diosta yupaychanamanta Isaiaspa nisqan?

¹³ Kunan tiempopiqa Jehova Diostaqa munasqanman hinam yupaychachkanchik, chayqa Isaiaspa willakusqanman hinam kachkan. 1919 watamantam achkallay-achka runakuna pantay religionkunamanta lluqsikuchkanku. Paykunawan kuskam  Jehova Diosta hawka hinaspa kusisqa yupaychachkanchik (Is. 51:3; 66:8).

14. ¿Imaynataq kawsakuchkanku munasqanman hina Diosta yupaychaqkunaqa?

¹⁴ 1919 watamantam hanaq pachapaq akllasqakuna hawkalla hinaspa huk sunqulla Diosta yupaychachkanku. Chaymantapas kay pachapi kawsakuyta suyaqkunapas hanaq pachapaq akllasqakunawanmi huk sunqulla Diosmanta imam kaqta yachachkanku. Chaymantapas kusisqam Diospa gobiernonmanta willakuchkanku, hinaspapas Dioswan kuyachikuspankum iñiqmasinkuwanpas hawka kawsakuchkanku. Kay pachapi sasachakuykuna kaptinpas Diospa munasqanman hina yupaychaqkunaqa kusisqam kawsakuchkanku (Juan 10:16; Is. 25:6; 65:13).

15. Diosta munasqanman hina yupaychaspaqa, ¿maypi kachkachwanpas hinataq kawsakuchkanchik?

¹⁵ Kunanqa sumaq huertapi kachkachwanpas hinam Diosta yupaychaspa hawka, kusisqa hinaspa huk sunqulla kawsakuchkanchik. Jehova Diosta serviqkunaqa enteron allpa pachapim kachkanchik, chaymi maypiña kaspapas Jehova Diosta tukuy sunquwan yupaychaspaqa hawka hinaspa kusisqa kawsakunchik.

16. ¿Imapaqtaq kallpanchakunanchik hinaspa imanasqa?

¹⁶ Sumaq huertapi hina hawka hinaspa kusisqa kawsakunanchikpaqqa enteron allpa pachapi iñiqmasinchikkunatam kuyananchik. Chaymi pantasqallankuta qawanamantaqa allinkuna ruwasqankuta qawananchik (Juan 17:20, 21). ¿Imanasqam chaypaq kallpanchakunanchik? Imaynam montepipas tukuy rikchaq sachakuna kan, chaynam enteron allpa pachapi iñiqmasinchikkunapas tukuy rikchaq kanku (Is. 44:4; 61:3). Imaynam hichpanchikpi chaprakuna harkawaptinchikpas mana saqinchikchu sumaqllaña sachakuna, urqukuna hinaspa mayukuna qawaytaqa. Chaynam iñiqmasinchikkuna pantaptinkupas utaq kikinchik pantaspanchikpas mana chayllatachu qawananchik, aswanqa llapanchik huk sunqulla hinaspa allin kasqanchiktam.

17. ¿Imatam sapakama ruwananchik iñiqmasinchikkunawan hawkalla hinaspa huk sunqulla kananchikpaq?

¹⁷ ¿Imatam sapakama ruwananchik iñiqmasinchikkunawan huk sunqulla kananchikpaq?  Piwanpas hawkalla kawsakunanchikpaqmi anchata kallpanchakunanchik (Mat. 5:9; Rom. 12:18). Chayta ruwanapaq anchata kallpanchakuspaqa llapanchikmi aswan kusisqa kawsakusun. Amayá qunqasunchu kikin Jehova Dios lliw iñiqmasinchikkunata pusamusqantaqa (Juan 6:44). Jehova Diosninchikqa anchatam kusikun iñiqmasinchikkunawan hawkalla hinaspa huk sunqulla kawsakunanchikpaq kallpanchakuptinchikqa, payqariki sapakamatam kuyawanchik (Is. 26:3; Ageo 2:7).

18. ¿Imakunapim sapa kutilla yuyaymanananchik hinaspa imanasqa?

¹⁸ ¿Imatam sapakama ruwananchik Jehova Diospa tukuy ima quwasqanchikwan yanapachikunapaq? Yuyaymanananchikmi Diospa palabranmanta hinaspa qillqanchikkunamanta yachasqanchikpi, chayta ruwaspanchikqa wawqi-panintin hinam sunqumanta anchata kuyanakusun (Rom. 12:10). Jehova Diospa tukuy ima quwasqanchikpi yuyaymanaspaqa paywanmi astawan kuyachikusun. Hamuq tiempopi tukuy imata quwananchikpi yuyaymanasqanchikñataqmi yanapawasun tukuy sunqunchikwan Diosta hinalla servinapaq. Tukuy chaykunam yanapawasun Jehova Diosta kusisqa yupaychanapaq.

19. (1) Isaias 30:18 nisqanman hinaqa, ¿imamantam mana iskayrayananchikchu? (2) ¿Imataq yanapawasun sasachakuypiña kaspapas Jehova Diosta kusisqa servinapaq?

¹⁹ Jehova Diosqa mana allinkunata chinkachispanqa llakipayawaspanchikmi harkaykuwasun (Is. 30:18). Payqa allin ruwaq kasqanraykum mana ni huk punchawllapas saqinqachu satanaspa munaychakusqan tukuy mana allinkuna hinalla kanantaqa (Is. 25:9). Jehova Diospas hinaspa ñuqanchikpas mana amiruspam suyachkanchik tukuy mana allinkuna chinkananta. Salvasqa kananchik punchaw chayamunankamam hinalla kallpanchakunanchik Diosta mañakunapaq, palabranta estudianapaq, yachasqanchikman hina kawsakunapaq chaynataq Diospa tukuy ima quwasqanchikpi yuyaymananapaq. Chaypaq hinalla kallpanchakuspaqa sasachakuypiña kaspapas Jehova Diostam kusisqa servisunchik.