1. ¿Imakunapim warmi iñiqmasinchikkuna kallpanchakunku? ¿Ima sasachakuyniyuqtaq kanku? (Qaway qaranpi kaq fotota).

ANCHA kusisqam tarikunchik warmi iñiqmasinchikkuna Diospaq tukuy ima ruwasqankuwan. Paykunaqa huñunakuypi rimarinankupaq, Diosmanta willakunankupaq hinaspa iñiqmasinchikkunata yanapanankupaqmi kallpanchakunku. Yanapakunkutaqmi huñunakusqanchik wasikunata allichaypipas. Chaywanpas, paykunaqa sasachakuyniyuqmi kanku. Wakinkum yuyaq tayta-mamankuta yanapanku, wakinkuñataqmi Diosta yupaychasqankumanta ayllunku piñakuptinpas mana hukmanyarunkuchu. Hukkunañataqmi sapallanku warmankuta uywanku.

2. ¿Imanasqataq warmi iñiqmasinchikkunata kallpanchananchik?

² ¿Imanasqataq warmi iñiqmasinchikkunata kallpanchananchik? Hawa runakuna wakinpi warmikunata mana kaqpaqta hina hapisqankuraykum. Bibliapas niwanchikmi paykunata kuyakuywan kallpanchaykunanchikpaq. Pablom Roma nacionniyuq iñiqmasinkunata nirqa Febe sutiyuq iñiqta sumaqta chaskiykunankupaq hinaspa imapas pisipuqninta quykunankupaq (Rom. 16:1, 2). Pabloqa fariseo kaspanqa yaqapaschá warmikunataqa mana kaqpaqta hina hapiq. Jesuspa qatiqnin karuspanmi ichaqa kuyakuywan rimapayaq hinaspa kallpanchaq (1 Cor. 11:1).

3. ¿Mana kaqpaqta hinachu Jesusqa hapiq warmikunata? ¿Imaynam Jesus karqa taytanpa munayninta ruwaq warmikunawan?

³ Jesusqa manam religionkunapi punta apaqkuna hinachu warmikunataqa mana kaqpaqta hina hapiq (Juan 4:27). Chaymi huk qillqapas Jesusmanta kaynata nin: “Jesus yachachispanqa manam warmikunata hukmanyachinanpaq hinachu rimarqa”, nispa. Jesusqa astawanraqmi kuyaq taytanpa munayninta ruwaq warmikunataqa. Chaymi nirqa: “Pipas hanaq pachapi  taytaypa munasqanta ruwaqmi wawqiyqa, paniyqa hinaspa mamayqa”, nispa (Mat. 12:50).

4. ¿Imamantam yachasunchik kay yachachikuypi?

⁴ Jesusqa Diosta yupaychaq warmikunata yanapananpaqmi tiempochakurqa. Chaymantapas, imapas ruwasqankumantam agradecekuq hinaspa alabaykuq. Hinaspapas hukmanyachiptinkum paykunaman sayaq. Chaymi kay yachachikuypi yachasunchik Jesusta qatipakunamanta.

5. ¿Imanasqataq wakin warmi iñiqmasinchikkunaqa sapallanku hina tarikunku utaq hukkunawan hukllawakuyta sasachakunku?

⁵ Llapallanchikmi kusisqa tarikunchik riqsinakusqanchikkunawan kaspanchik. Wakin warmi iñiqmasinchikkunam ichaqa sapallanku hina tarikunku. Juliam * kaynata nin: “Sapallayraq kasqayraykum wakinpi piensani iñiqmasiykuna mana kuyawasqanta”, nispa. Cristinapas ninmi: “Diosmanta astawan willakunaypaqmi huk llaqtachaman rirqani. Chayllaraq chay llaqtaman chayaruspaymi sapallay hina tarikurqani”, nispa. Wakin warmi iñiqmasinchikkunapaqa ayllunkuqa manam Diosta yupaychankuchu, chayraykum sapallanku hina tarikunku. Wakinkuñataqmi chayna tarikunku unquspa wasillankupi kasqankurayku utaq unquq ayllunkuta uywasqankurayku. Anam nin: “Mamayta sapallay uywasqayraykum pipas wasinman rinaypaq niwaptinqa mana atiqchu kani”, nispa.

6. Lucas 10:38-42 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam Jesusqa yanapaykurqa Martatawan Mariata?

⁶ Jesusqa tiempochakurqam Diosta yupaychaq warmikunata yanapananpaq hinaspa kallpanchananpaq. Chaynam Mariawan hinaspa ñañan Martawan karqa (qaway Lucas 10:38-42). Paykunaqa kuyakuywan Jesus rimapayaptinmi hawka tarikuqku. Chaymi Mariaqa mana manchakuspan waqtanpi tiyaykuq yachachisqanta uyarinanpaq. * Martapas ñañan Maria mana yanapaptin imayna tarikusqanmantam Jesusman willarqa. Chay kutipim Jesus yachachirqa Diosmanta yachayqa imamantapas aswan allin kasqanmanta. Chaymantapas Mariata, Martata hinaspa turinku Lazarota kuyasqanraykum huk kutikunapipas Jesusqa paykunata watukurqa (Juan 12:1-3). Chayraykum Martawan Mariaqa mana manchakuspanku qayachirqaku Lazaro unquspan aswanyaruptinpas (Juan 11:3, 5).

7. ¿Imaynatam warmi iñiqmasinchikkunata kallpanchachwan?

⁷ Wakin warmi iñiqmasinchikkunaqa huñunakuyllapim ñuqanchikwan kaytaqa atinku. Chaymi kallpanchakunanchik sumaqta chaskiykunanchikpaq, paykunawan rimananchikpaq hinaspa imayna kasqankumanta tapuykunanchikpaq. Juliam nin: “Ancha kusisqam tarikuni huñunakuypi rimariptiy pipas ‘allintam rimarunki’ niykuwaptin. Kusisqataqmi tarikuni Diosmanta willakuq rinaykupaq pipas niykuwaptin hinaspa imayna kasqaymanta tapuykuwaptin”, nispa. Karinapas ninmi: “Huñunakuyman mana riptiyqa kamasmi qayaykamuwanku, chaywanmi yachani iñiqmasiykunaqa ancha kuyawasqankuta”, nispa. Chaynaqa, warmi iñiqmasinchikkunatayá anchata kallpanchasun.

8. ¿Jesuspa ima ruwasqankunatam qatipakuchwan?

⁸ Jesus hinayá warmi iñiqmasinchikkunata kallpanchaykusun. Paykunatam wasinchikman qayaykuchwan imachallatapas mikuykunanchikpaq, parlarinanchikpaq utaq  pukllarinanchikpaq. Chayna huñunasqa kaspaqa kallpanchanakunapaq hinayá rimasun (Rom. 1:11, 12). Punta apaqkunam chaypiqa astawan kallpanchakunanku Jesusta qatipakuspanku. Jesusqa yacharqam wakinkunapaqqa sapallankuraq kayqa sasa kasqanta. Paypa nisqanman hinaqa, kusisqa kanapaqqa manam casarakunaraqchu nitaq churi-wawayuqraqchu kana, aswanqa Jehova Diospa munaynintam puntapi churana (Mat. 19:12; Luc. 11:27, 28).

9. ¿Imaynatam warmi iñiqmasinchikkunata yanapanmanku punta apaqkuna?

⁹ Iñiqkunapi punta apaqkunaqa warmi iñiqmasinkutam qawananku mamankuta hina hinaspa paninkuta hina (1 Tim. 5:1, 2). Paykunawan rimanankupaqmi tiempochakunanku huñunakuy manaraq qallarichkaptin utaq huñunakuy tukuyta. Cristinam nin: “Huk kaqnin punta apaqmi yacharurqa mana imapipas haypakusqayta, chaymi niykuwarqa imakunata ruwanaypaq. Chayqa anchatam kallpanchawarqa”, nispa. Warmi iñiqmasinchikkuna imayna kasqankuta tapunankupaq punta apaqkunapa tiempochakuyninkuqa ancha allinmi. * Paykunapa chayna ruwasqankuwanmi iñiqmasinchikkunaqa ancha kusisqa  tarikunku. Anam nin: “Ñuqawan rimaptinmi punta apaqkunataqa riqsiniña. Paykunapas yachanñam imayna kasqayta. Chaymi imapas sasachakuyniy kaptinqa mana manchakuspay asuykuni yanapaykuwanankupaq”, nispa.

10. ¿Ima nisqanchikmi warmi iñiqmasinchikkunata kallpanchanqa?

¹⁰ Allin ruwasqanchikkunamanta pipas alabaykuwaptinchikqa kusisqam tarikunchik. Mana imatapas niwaptinchikmi ichaqa hukmanyasqa hinaspa llakisqa tarikunchik. Chaynam tarikurqa manaraq casarasqa Abigail, paymi nin: “Wakinpim piensani mana kaqpaqta hina iñiqmasiykuna hapiwasqanta”, nispa. Pamelam ichaqa kusisqa tarikun iñiqmasinchikkuna kallpanchaptin. Payqa achka watam huk nacionkunapi Diosmanta willakurqa. Ichaqa tayta-mamanta yanapananraykum wasinman kutirqa. Kunanqa 70 masnin watanpiñam kachkan, chaywanpas hinallam precursora. Paymi nin: “‘Anchatam kuyaykiku’ nispa iñiqmasiykuna niwaptinmi kallpanchasqa tarikuni”, nispa.

11. ¿Imatam Jesusqa ruwarqa Diosta yupaychaq warmikunata kuyasqanrayku?

¹¹ Jesusqa anchatam agradecekurqa Diosman sunqu warmikuna kapuqninkuwan yanapasqanmanta (Luc. 8:1-3). Chayraykum apostolninkunaman hina taytanmanta willarqa, willarqataqmi wañukunanmantawan kawsarimunanmantapas. Chaynapi chaykuna kaptin mana hukmanyarunankupaq (Luc. 24:5-8; Mar. 9:30-32; 10:32-34). Kaypi yuyaymanasun: Jesusta chiqniqninkuna presocharuptinkuqa sapallantam saqirurqaku qatiqninkunaqa. Wakin warmikunam ichaqa Jesus qirupi warkusqa kaptinpas wañukunankama karqaku (Mat. 26:56; Mar. 15:40, 41).

12. ¿Imatam Jesusqa kamachirqa wakin warmikunaman?

¹² Jesusqa manam qarikunallatachu akllarqa imatapas ruwanankupaqqa, akllarqam warmikunatapas. Kawsariramuspanpas Diosman sunqu warmikunamanmi puntata rikuriykurqa, hinaspam kamachirqa apostolninkunaman kawsarisqanmanta willamunankupaq (Mat. 28:5, 9, 10). 33 kaq watapipas Jesuspa achka qatiqninkunatam Diosqa atiyninwan akllaykurqa hanaq pachaman rinankupaq. Yaqachusmi chaypiqa warmikunapas karqa. Chayna kaptinqa, achka rimaykunapiñachá warmikunapas Diosmanta willakurqaku (Hech. 1:14; 2:2-4, 11).

13. (1) ¿Imakunatam warmi iñiqmasinchikkunaqa Jehova Diospaq ruwachkanku? (2) ¿Imakunatam ruwachwan Diospaq tukuy ima ruwasqankunamanta warmi iñiqmasinchikkunata agradecekunapaq?

¹³ Warmi iñiqmasinchikkunaqa Jehova Diospaqmi tukuyta ruwachkanku. Chaymi agradecekunanchik hinaspa alabaykunanchik. Wakinkum yanapakuchkanku huñunakunanchik wasikunata ruwaypi hinaspa allichaypi. Wakinkuñataqmi huk rimayta yachaspa Diosmanta astawan willakuchkanku, yanapakuchkankutaqmi betelpi imapas ruwaypi, huk rimaykunaman qillqanchikkunata ruwaypi, sapa killa qanchis chunka hora willakuypi utaq huk nacionkunapi Diosmanta willakuypi. Chaymantapas, qari iñiqmasinchikkuna hinam rinku precursorkunapaq escuelaman, Diospa munaychakuyninmanta willakuqkunapaq escuelaman hinaspa galaad escuelaman. Casarasqa iñiqmasinchikkunapas qusankutam imapipas yanapanku, chaynapi ima ruwayninkutapas allinta ruwanankupaq. Warmichanku mana yanapaptinqa manachá paykunaqa kunan hinachu yanapakuchkanmanku (Efes. 4:8). ¿Imakunatam ruwachwan Diospaq tukuy ima ruwasqankunamanta warmi iñiqmasinchikkunata agradecekunapaq?

14. Salmos 68:11 nisqanta yachaspanku, ¿imatam punta apaqkuna ruwanku?

 ¹⁴ Punta apaqkunaqa yachankum warmi iñiqmasinchikkuna sunqumanta Jehova Diospaq tukuyta ruway munasqankuta hinaspa Diosmanta allinta yachachisqankuta (qaway Salmos 68:11). Chaymi paykunapa yanapakuyninta maskanku. Rimamusqanchik Abigailmi nin: “Diosmanta runakunaman imayna yachachisqayta tapuwaptinkum ancha kusisqa tarikuni. Imapipas yanapakuy atisqaywanmá kallpanchasqa tarikuni”, nispa. Punta apaqkunaqa yachankutaqmi Diosman sunqu yuyaq iñiqmasinchikkuna sipaskunata sasachakuyninkupi yanapay atinankumanta (Tito 2:3-5). Chaynaqa, Diospaq tukuy ruwasqankumantam warmi iñiqmasinchikkunataqa agradecekunanchik, hinaspapas kuyananchikmi.

15. ¿Imakunapitaq warmi iñiqmasinchikkunata yanapananchik kanqa?

¹⁵ Wakinpiqa warmi iñiqmasinchikkunatam yanapananchik kanqa imapas sasachakuyninkupi (Is. 1:17). Yaqapaschá sapallanña utaq qusanmanta rakikuqkunataqa wasinpi yanapananchik kanqa imapas mana ruway atisqankunapi. Yuyaq iñiqmasinchikkunatapas yanapananchiktaqmi kanqa hospitalman riypi hinaspa doctorkunawan rimaypi. Ichapas wakinkuqa precursora kaspa betelpi utaq huk ruwaykunapi yanapakusqankurayku Diosmanta mana anchatachu willakunku. Chayrayku ichapas paykunamanta mana allinta rimanmanku, chaymi yanapananchik. ¿Imaynatam paykunata yanapachwan? Kaqmanta yachaykusun Jesuspa ima ruwasqanmanta.

16. Marcos 14:3-9 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam Jesusqa Mariaman sayarqa?

¹⁶ Jesusqa warmikunamanta mana allinta rimanankutaqa manam saqiqchu. Huk kutipim Jesusta Marta nirqa ñañan Maria mana yanapasqanmanta qaqchananpaq, chaymi Jesusqa Mariaman sayarqa (Luc. 10:38-42). Huk kutipipas Jesuspa umanman Maria aceiteta tallisqanmantam hukkuna mana allinta rimarqaku, chaypipas Jesusqa Mariamanmi sayarqa (qaway Marcos 14:3-9). Jesusqa yacharqam Mariapa ruwasqanqa allin kasqanta, chaymi Mariata alabaspan nirqa: “Payqa allin ruwaytam ñuqapaq ruwarun. [...] Payqa atisqantam ruwarun”, nispa. Nirqaraqmi: “Maypipas kay sumaq willakuymanta enterollan kay pachapi willakusqa kaptinmi, kay warmipa ruwasqanpas willakusqa kanqa”, nispa. Chayna nisqanwanqa mayna kusisqachá Mariaqa tarikurqa. ¡Jesuspa nisqanman hinamá kunanpas Mariamanta yachachkanchik!

17. ¿Imakuna kaptintaq warmi iñiqmasinchikkunaman sayananchik kanqa?

¹⁷ ¿Sayanchikchu ñuqanchikpas warmi iñiqmasinchikkunaman? Yaqapaschá huk kaqnin warmi iñiqmasinchikqa mana tiempollanpichu huñunakuyman chayamunman, tukuykuptinpas kamas pasakunman chaynataq wawankunatapas mana pusamunmanchu. Ichapas chayrayku wakin iñiqkunaqa paymanta rimanmanku. Ichaqa qusan mana testigo kachkaptinpas anchatam kallpanchakun huñunakuyman hamunanpaq. Yaqapaschá warmankunata huñunakuyman pusamunantaqa qusan mana munanchu. Ima tantiasqanpas manamá iñiqmasillanchikmantachu. Chaynaqa, ¿imaynatam payman sayasqanchikta qawachichwan? Kallpanchakusqanmanta alabaykuspam hinaspa allin ruwasqanmanta hukkunaman willaspam. Chaynata ruwaptinchikqa manañam paymantaqa mana allintaqa rimanqakuñachu.

18. ¿Imakunapiraqmi warmi iñiqmasinchikkunata yanapachwan?

¹⁸ Warmi iñiqmasinchikkunataqa kuyasuntaqmi  imapipas yanapaykuspa (1 Juan 3:18). Iñiqmasinchik Anam unquq mamanta uywaq. Paymi willakun: “Wakin iñiqmasinchikkuna hamuspankum mamaywan yanapawaq, chaynapi imallatapas ruwanaypaq. Wakinpiqa mikuytapas apamuwaqkum. Chaywanmi yacharqani anchata kuyawasqankuta”, nispa. Juliatañataqmi qari iñiqmasinchik nirqa carronwan mana imanakurunanpaq imata ruwananpaq. Juliam nin: “Allinlla kanaypaq imatapas niykuwasqankuwanmi kusisqa tarikuni”, nispa.

19. ¿Imakunapim punta apaqkunaqa warmi iñiqmasinchikkunata yanapaykunmanku?

¹⁹ Punta apaqkunapas warmi iñiqmasinchikkunata yanapanankupaqmi tukuyta ruwananku. Chaytamá Jehova Diosninchikpas munan (Sant. 1:27). Paykunaqa Jesustam qatipakunku, hinaspapas yachankum hukkunata yanapaykuy aswan allin kasqanta (Mat. 15:22-28). Manam yanapayllachu-yanapanku, kusisqa tarikunankupaqmi paykunaqa tukuyta ruwanku. Chaynatam yanapaykurqaku Karinata huk lawman astakuptin. Astakusqanta yacharuspanmi huk kaqnin punta apaq iñiqmasinchik wakin iñiqmasinchikkunatapas qayaykurqa yanapaykunankupaq. Karinam nin: “Punta apaqkunapa yanapaykuwasqanwan hinaspa kallpanchaykuwasqanwanmi yacharurqani ancha kuyawasqankuta hinaspa mana sapallay tarikusqayta”, nispa.

20, 21. ¿Imatam ruwananchik warmi iñiqmasinchikkuna kuyasqa tarikunankupaq?

²⁰ Huñunakusqanchikpiqa achka warmi iñiqmasinchikkunam tukuy sunqunkuwan Diosta yupaychanku, chaymi paykunataqa yanapaykunanchik. Kaypim yacharunchik Jesus hina warmi iñiqmasinchikkunapaq tiempochakunamanta, paykunata allinta riqsinamanta, Diospaq tukuy ima ruwasqankumanta alabaykunamanta hinaspa paykunamanta mana allinta rimaptinku imayna yanapanamanta.

²¹ Apostol Pablom Roma nacionniyuq iñiqmasinkunaman qillqasqanpi isqun warmi iñiqmasinkunapa sutinta rimarqa (Rom. 16:1, 3, 6, 12, 13, 15). Sutinkuta hinaspa kallpanchaykusqanta uyarispankuqa ancha kusisqachá tarikurqaku. Ñuqanchikpas warmi iñiqmasinchikkunata yanapaptinchikqa kuyasqa hinaspa kallpanchasqam tarikunqaku.