1, 2. (1) Runakunaqa, ¿ima ruwasqankutam jubileo ninku? (Qaway ¿ Imam jubileo karqa? niqta). (2) ¿Imamantam Jesus rimarqa Lucas 4:16-18 nisqanpi?

WAKIN nacionkunapi kamachiqkunaqa, 50 wata kamachisqankupim hatun kusikuyta ruwanku. Chaytam runakunaqa jubileo ninku. Chay kusikuyqa kanmanmi huk punchaw, utaq achka punchawpas, utaq killapas. Ichaqa tukuruqllam, chaykuna tukuruptinqa chayllam runakunaqa qunqarunku chay punchawtaqa.

² Kay yachachikuypim qawasun ñuqanchikrayku Jehova Diospa ima ruwasqanmanta. Chayqa Israel runakunapa sapa 50 wata hatun kusirikuyta ruwasqankunamantapas aswan kusikunapaqraqmi. Chay kusikuyqa watantinmi karqa hinaspapas llapallankupaqmi suma-sumaq wata karqa. Ichaqa, ¿imaynanpitaq chaykunamanta yachananchik? Jehova Dios ancha kuyakuyninpi allinña kawsakunapaq tukuy ima ruwasqanta yuyarichiwasqanchikraykum. Jesuspas chaymantaqa rimarqam. Ñuqanchiktapas chayqa yanapawachkanchikñam (qaway Lucas 4:16-18).

3. Levitico 25:8-12 nisqanman hinaqa, ¿imakunam karqa sapa 50 wata?

³ Jesuspa nisqanmanta allinta yachanapaqqa, allintam yachananchik sapa 50 wata Israel runakunapa ima ruwasqankumanta. Diosmi nirqa: ‘Pichqa chunka kaq watatam ñuqapaq sapaqchankichik. Chay wataqa [...] esclavo kaqkunata libre kacharina watam kanqa. Chay wataqa jubileo watam kanqa. Chay watapiqa sapakamam chakraykichikman chaynataq aylluykichikkunamanpas kutikunkichik’, nispa (qaway Levitico 25:8-12). Qayna yachachikuypim qawarqanchik Israel runakunapa sabado punchawpi samayninkuqa allinninkupaq kasqanmanta. Kunanñataqmi qawasun sapa 50 wata  hatun kusikuyta ruwasqanku Israel runakunata imayna yanapasqanmanta. Wakinpiqa manunkuta kutichinankupaqmi Israel runakunaqa chakrankuta rantikuqku, ichaqa chay rantikusqanku chakrankum kikinkuman kutiykuq hatun kusikunapaq wata chayamuptin, hinaspapas churinkupaqmi qipaq. Wakinkuñataqmi manunkuta kutichinankupaqqa manukusqankupa rantinpi churinkuta quqku utaqmi kikinku manuqnin runapaq llamkaqku. Ichaqa chay hatun kusikunapaq wata chayamuptinmi llapallanku ayllunkuman kutiqku. Chayna kasqanraykum mana wañunankukamachu manuqnin runapaqqa llamkaqku. Tukuy kaykunawanmi sutilla qawakurqa paykunata Jehova Dios kuyasqan.

4, 5. ¿Imanasqataq ancha allin sapa 50 wata hatun kusikuy ruwasqankumanta yachayqa?

⁴ ¿Imaynatawanmi sapa 50 wata hatun kusikuyta ruwasqankuqa Israel runakunata yanaparqa? Mayqinninkupas mana llumpay wakcha kanankupaqmi. Bibliapipas ninmi: ‘Qamkuna ukupiqa wakchakunapas manam kanqachu, aswanqa [Jehova Diosmi] qususqaykichik allpapi bendecisunkichik’, nispa (Deut. 15:4). Chayqa suma-sumaqmi karqa, manam kunan hinachu apukuna aswan apuyaq wakchakuna aswan wakchayaq.

⁵ Ñuqanchikqa manañam Moisespa chaskisqan kamachikuyman hinañachu kawsanchik. Chaymi chay hatun kusikuytaqa manaña ruwanchikchu (Rom. 7:4; 10:4; Efes. 2:15). Chaywanpas, chay watamanta yachayninchikqa ancha allinmi. Yuyarichiwanchikmi mana huchayuqña kaspa suma-sumaqña kawsakunapaq Jehova Diospa ruwasqanta.

6. ¿Imatam llapallanchik munanchik?

⁶ Llapallanchikmi munanchik manaña huchayuq kaspa hawkaña kawsakuytaqa. Ichaqa huchapa intusqan kasqanchikraykum machuyanchik utaq payayanchik, unqunchik hinaspa wañunchik. Chayqa sutillam qawakun espejopi uyanchikta qawakuptinchik utaq hampillawanña kawsaptinchik, chaynataq huchallikuruspapas hukmanyaptinchik. Apostol  Pablopas chayna kasqanmanta riqsikuspanmi nirqa: “Musyakunim cuerpoypi huk ley kasqanta, chay leymi yuyayniypi kaq leywan peleachkan, chay peleaq leyqa cuerpoypi kaq hucham hinaspam controlawan. ¡Imapitaq rikukullani! ¿Piraq wañuyman apaq cuerpoymanta libraykullawanman?”, nispa (Rom. 7:23, 24).

7. ¿Imatam hamuq tiempopaq Diosmanta willakuq Isaias nirqa?

⁷ Jehova Diosmi ichaqa tukuyta ruwarqa manaña huchapa munaychakusqan kananchikpaq. Jesusmi chaypaqqa yanaparqa. Manaraq kay pachapi Jesus kachkaptinmi, Diosmanta willakuq Isaias nirqaña hamuq tiempopi manaña huchayuq kananchikmanta. Chayqa aswan kusikunapaqraqmi kanqa Israel runakuna hatun kusikuyta ruwasqankumantaqa. Isaiasmi nirqa: ‘[Jehova] Diospa espiritunmi ñuqapi kachkan, Diosmi sapaqchawaspan kamachiwarqa wakchakunaman allin noticiata willakamunaypaq, llakisqakunata consuelamunaypaq, [mana allinkunawan presochasqa hina kaqkunata] libramunaypaq’, nispa (Is. 61:1). Chaynaqa, qawasunyá kay willakuy pimanta rimasqanta.

8. ¿Pimantam rimachkan Isaiaspa willakusqanqa?

⁸ Isaiaspa nisqanqa ruwakurqa Jesus willakuyta qallaykusqanwanmi. Jesusqa wiñasqan Nazaret llaqtapi kaq Diospa wasinman rispanmi Isaiaspa qillqasqanta chaypi judiokunapaq ñawincharqa. Hinaspam chay qillqa kikinmanta rimasqanta nispan, kaynata nirqa: “Jehova Diospa espiritunmi ñuqapi kachkan, paymi akllawarqa wakchakunaman sumaq willakuyta willakunaypaq. Kachamuwarqam presochasqa [hina kaqkuna] librasqa kananmanta hinaspa ñawsakuna qawakunanmanta willakunaypaq. Kachamuwarqataqmi ñakarichisqa kaqkunatapas libranaypaq, chaynallataq Jehova Diospa favorninta tarinapaq tiempomanta willakunaypaqpas”, nispa (Luc. 4:16-19). Jesusqa, ¿imaynatam Isaiaspa nisqanta ruwarqa?

9. Jesuspa tiemponpi runakunaqa, ¿imatam munarqaku?

⁹ Jesuspa tiemponpi kawsaq runakunapim Isaiaspa nisqanqa ruwakuyta qallaykurqa. Chayna kasqanmantam Jesuspas nirqa “kay uyarisqaykichik rimaykunam kunan punchaw cumplikurun” nisqanwan (Luc. 4:21). Chayna nisqanta uyariq runakunaqa Roma nacionta munaychakuq runapa makinmanta hurquykunantachá munarqaku. Jesuspa iskay qatiqninkunapas nirqakum: “Ñuqaykuqa suyachkarqanikum payqa Israel llaqtata librananta”, nispa (Luc. 24:13, 21). Jesusqa qatiqninkunataqa manam umacharqachu Roma nacionta qipanchanankupaqqa. Aswanmi  nirqa: “Roma nacionpi kamachiqpa kaqtaqa paymanyá quychik”, nispa (Mat. 22:21). Chaynaqa, ¿imaynatam Jesusqa tiemponpi runakunata yanaparqa?

10. ¿Imapaqmi Jesusqa runakunata yanaparqa?

¹⁰ Jesusqa kay allpa pachamanqa hamurqa runakunata yanapananpaqmi. Chay tiempopi runakunatam yanaparqa pantay yachachikuykunata saqinankupaq. Achkaq runakunam pantaypi karqaku mana allin ruwaykunawan hinaspa yanqa yachachikuykunawan (Mat. 5:31-37; 15:1-11). Chay tiemponpi punta apaqkunapas yanqallam Diosta yupaychaq tukurqaku, paykunaqa ñawsa hinam karqaku. Jesusta hinaspa yachachisqankunata qipanchasqankuraykum tutayaypi hina tarikurqaku hinaspa huchapa munaychakusqan karqaku (Juan 9:1, 14-16, 35-41). Chaymi Jesusqa llampu sunqu runakunata pantay yachachikuykunata qipanchanankupaq yanaparqa Diosmanta imam kaqta yachachispan hinaspa imayna kawsakusqanwan (Mar. 1:22; 2:23–3:5).

11. ¿Imaynatawanraqmi Jesusqa runakunata yanaparqa?

¹¹ Jesusqa runakunataqa yanaparqataqmi manaña huchapa munaychakusqan kanankupaq. Payraykum huchanchikmanta pampachasqa kayta atinchik (Heb. 10:12-18). Jesusqa nirqataqmi: “Chayraykum Diospa churin librasuptikichikqa chiqaptapuni libre kankichik”, nispa (Juan 8:36). Jesusrayku manaña huchapa munaychakusqan kasqanchikqa sapa 50 wata hatun kusikuyta ruwasqankumantapas aswan allinraqmi. Chay hatun kusikuy watapi ayllunkuman kutiykuqkunaqa wakinpiqa kaqmantam rantikusqa kaqku, hinaspapas wañuqkum.

12. ¿Pikunam puntata qawarqaku Jesuspa nisqan ruwakusqanta?

¹² 33 kaq watapim, Jesuspa qatiqninkunataqa Jehova Dios atiyninwan yanapayta qallaykurqa. Chaymi paykunaqa Jehova Diospa churinkuna hinaña karqaku, chaynapi kawsarispanku Jehova Diospa akllasqan punchawpi Jesuswan kuska hanaq pachamanta kamachimunankupaq (Rom. 8:2, 15-17). Paykunam puntata qawarqaku Jesuspa ñawinchasqan ruwakusqanta. Paykunaqa manañam pantay yachachikuykunapa munaychakusqanñachu nitaq mana allin ruwaykunapa intusqanñachu karqaku. Jehova Diospas mana huchayuqpaqñam paykunataqa hapirqa. Jesusta qatikuqkunapa ancha kusikuyninkuqa qallaykurqa 33 kaq watapi Jehova Dios atiyninwan yanapayta qallaykuptinmi, tukunqañataqmi  Jesuspa kamachisqan waranqa wata tukuyta. ¿Chaykamaqa imakunaraqya kanqa?

13, 14. ¿Pikunatawanmi Jesuspa nisqanman hina Diosqa yanapachkan?

¹³ Kunan punchawkunapiqa tukuy hinastinmanta runakunam Jehova Diospa “sapaq ovejankuna” kanku (Juan 10:16). Paykunaqa manam Jesuswan kuskachu kamachimunqaku, aswanqa bibliapi nisqanman hinam kay allpa pachapi wiñaypaq kawsakunqaku.

¹⁴ Ñuqanchiktapas, hanaq pachapaq akllasqakunata hinam Jehova Diosqa yanapawachkanchikña. Chayqa sutillam qawakun Jesuspa wañukusqanrayku Jehova Diosta pampachaykuwananchikpaq mañakuyta atisqanchikwan. Chayraykutaqmi Jehova Diospa kuyasqan kanchik chaynataq hawka tarikunchik (Efes. 1:7; Apoc. 7:14, 15). Chaymantapas Diosmanta imam kaqta yacharusqanchikraykum manaña pantaypiñachu kanchik. Jesuspas nirqam: ‘Chiqapmantam yachankichik hinaptinmi chay chiqap yachasqaykichik librasunkichik’, nispa (Juan 8:32). Chayqa kusikunapaqmi ¿aw?

15. ¿Imakunatam ñuqanchikrayku hamuq tiempopi Jehova Dios ruwanqa hinaspa imakunawanmi kusisqa kasun?

¹⁵ Hamuq tiempopiqa manañam kanqachu imapas mana allinqa. Manapas unaymantam  pantay religionkunatawan kamachiqkunata Jesusqa chinkachinqaña. “Mana pipa yupay atinan achkallay-achka” yupaychaqninkunatañataqmi waqaychawasun, hinaspa kay allpa pacha huertayaptinpas tukuypim yanapawasun (Apoc. 7:9, 14). Kawsarichinqataqmi achkallay-achka runakunatapas. Paykunatapas manañam huchaqa munaychakunqachu (Hech. 24:15).

16. ¿Imakunam kanqa Jesus waranqa wata kamachimusqanpi?

¹⁶ Waranqa wata Jesus kay allpa pachata kamachimusqanpim, paywan kuska kamachimuqkuna kay allpa pachapi runakunata yanapanqaku mana unquspa wiñaypaq kawsanankupaq hinaspa wiñaypaq Dioswan kuyachikunankupaq. Chayqa yaqa chay sapa 50 wata hatun kusikuyta ruwasqanku hinam kanqa. Chay tiempopi Diosman sunqu kaqkunaqa mana pantaqñam kanqaku, hinaspapas manañam huchapa munaychakusqanñachu kanqaku.

17. Isaias 65:21-23 nisqanman hinaqa, ¿imaynam kanqa kay allpa pachapi kawsakuy? (Qaway qaranpi kaq dibujota).

¹⁷ Isaias 65:21-23 (qaway) niwanchik hamuq tiempopi kay allpa pacha imayna kananmanta. Chaypiqa tukuy imatam kusisqallaña ruwasun. Iskayrayananchikchuqaya Jesuspa kamachisqan tukuyta, tukuy ima allinña kananmantaqa, hinaspa ñuqanchikpas Diospa churinkuna hinaña kananchikmantaqa (Rom. 8:21).

18. ¿Imaynanpitaq mana iskayrayachwanchu hamuq tiempopi kusisqallaña kawsakunanchikmantaqa?

¹⁸ Jehova Diosmi Israel runakunataqa nirqa llamkayninku hinaspa samayninku allin kasqanmanta. Yaqa chaynam kanqa Jesus kamachimuptin kay allpa pachapi kawsaqkunawanpas. Chaypiqa llapallanchikmi Jehova Diospaq kaqkunata ruwasun, Diospaq kaqkunata ruwaspallam riki kusikuyta tarinchik. Diosman sunqu kaqkunaqa llapallankum kusisqallaña kanqaku sumaq llamkaykunapi llamkasqankuwan hinaspa Diosta yupaychasqankuwan.