JEHOVA DIOSQA tukuy imatam quwarqanchik, chaynapi mayqintapas akllakuspa kusisqa kanapaq. Chaymantam anchata agradecekunchik. Kuyakuyninpi Diospa quwasqanchikmi vinopas. Chaymi bibliapipas nin: “Mikuytaqa ruwanku kusikunapaqmi, vinopas kusisqa kanapaqmi”, nispa (Ecl. 10:19; Sal. 104:15). Ichaqa, rikunchikchá wakin runamasinchikkunaqa trago tomayllamanña qukurusqankuta. Runakunaqa manam chaynallatachu piensanku trago tomaymantaqa. Wakinqa achka tragotam tomanku llaqtankupi chayna costumbre kasqanrayku, wakinkuñataqmi mana. Diosta serviqkunataqa ¿imataq yanapawachwan trago tomaymanta allinta tantiakunapaq?

Chaypaqqa yanapawasun trago tomaymanta Diospa ima nisqanta yachaymi. Ñuqanchikqa kasukunanchik Diospa nisqantam, manam llaqtamasinchikkunapa costumbrentachu. Trago tomaymanta Diospa nisqanta kasukuspaqa kusisqam kawsakusun.

Qawasqanchikman hinam runakunaqa maypiñapas sapa kuti tragota tomanku, wakinqa yakuta hinañam tomanku. Wakin runamasinchikkunam tragota tomanku allin sientekunankupaq, wakinñataqmi llakinkuta qunqanankupaq. Wakin llaqtapiñataqmi kan tragota tomana wasi, chaypim achka tragota tomaspa qaritukunku.

Diosta serviqkunam ichaqa llumpay trago tomaymanqa mana qukunchikchu Diosta kasukusqanchikrayku. Bibliapim willawanchik llumpay trago tomayqa sasachakuykunata apamusqanta. Proverbios 23:​29-35 nisqanpim willawanchik llumpayta tragota tomaq runa imayna tukusqanta. a Europa lawmanta punta apaq iñiqmasinchik Danielmi willakun manaraq testigo kachkaptin vidan imayna kasqanmanta. Ninmi: “Manaraq Diosmanta yachachkaspayqa trago tomayllapim purikuq kani, chaymi mana allinkunata ruwarurqani. Chayta yuyarispaymi kunankama ñakakuni”, nispa.

Chaynaqa, ¿ima yachaytaq ñuqanchiktapas yanapawasun trago tomayman mana qukurunapaq chaynapi sasachakuypi mana tarikunapaq? Chaypaqqa Diospa nisqantam kasukunanchik.

Qatiqninpim yachasun trago tomaymanta bibliapi ima niwasqanchikta, chaynataq imakunarayku wakin runamasinchikkuna tragota tomasqankumanta.

Bibliapim niwanchik aslla trago tomayqa mana hucha kasqanta. Chaymi niwanchik aslla vino tomayqa kusichiwasqanchikta. Chaytam nin Eclesiastes 9:7 nisqanpi: “Rispaykiyá mikuynikita kusisqallaña mikumuy hinaspa vinoykitapas kusisqallaña tomamuy”, nispa. Bibliapim willawanchik Jesuspas chaynataq ñawpaq tiempopi Diospa wakin serviqninkunapas wakin kutipi vinota tomasqankumanta (Mat. 26:​27-29; Luc. 7:34; 1 Tim. 5:23).

Arí, bibliapim nin aslla trago tomayqa mana hucha kasqanta. Ichaqa niwanchikmi: “Amataqyá vinowanqa sinkakuychikchu”, nispa (Efes. 5:18). Niwanchiktaqmi: “Diosña kamachiptinqa manataqmi kanqachu, […] sinkakuqkunapas”, nispa (1 Cor. 6:10). Arí, qawasqanchikman hinam Jehova Diosqa mana allinpaq qawan achka trago tomaytaqa chaynataq sinkakuytaqa. Chaymi yachasqanchik lawpi trago tomaymanta runakuna imataña niptinkupas ñuqanchikqa Diospa nisqanta kasukunanchik.

Wakinmi ninku: “Ñuqaqa achka tragota tomaspaypas manam sinkanichu”, nispa. Chayna piensayqa manam allinchu. ¿Imanasqa? Bibliapim niwanchik vino tomayman qukuruqqa qariña utaq warmiña kaspanpas hatun huchaman wichiykunanmanta hinaspa Jehova Dioswanpas manaña kuyachikunanmanta (Tito 2:3; Prov. 20:1). Jesuspas nirqam wakinqa “tomakuyllapi” kasqanrayku sumaq huertapi mana kanankumanta (Luc. 21:​34-36).  Chaynaqa, ¿imataq yanapawasun trago tomayman mana qukurunapaq hinaspa sasachakuykunapipas mana tarikunapaq?

Llaqtanchikpi yachaq runakunapa costumbrenman hina tragota tomaspaqa sasachakuypim tarikusun. Chaymi Diosta serviqkunaqa mikuspapas utaq imata tomaspapas Dios kusichiyta munanchik. Chaytam bibliapipas niwanchik: “Mikuspaykichikpas, tomaspaykichikpas utaq imataña ruwaspaykichikpas llapallanta ruwaychik Dios hatunchasqa kananpaq”, nispa (1 Cor. 10:31). Diosta kusichinapaqmi bibliapi kayna yachachikuykunata yuyariy yanapawasun.

¿Tragotaqa tomani hukkuna amistadninkupaq hapiwananpaqchu? Exodo 23:2 nisqanmi kaynata yuyarichiwanchik: “Mana allin runakunataqa achkallaña kaptinpas amam qatipakunkichikchu”, nispa. Arí, Jehova Diosmi Israel runakunata nirqa mana allin runakunata ama qatipakunankupaq. Diospa chayna nisqantaqa ñuqanchikpas kasukunanchikmi. Chaymi hukkunapa mana allin piensasqantaqa hinaspa imapas mana allin ruwasqantaqa mana qatipakunachu, manachayqa Diostam manaña kasukuchwanchu hinaspam paymanta karunchakuruchwan (Rom. 12:2).

¿Qaritukuyta munaspaychu tragochata tomayta munani? Wakin llaqtakunapiqa runakunaqa sapa kutim tragota tomanku. Paykunapaqqa achka tragota tomayqa manam imananchu (1 Ped. 4:3). Yuyarisun 1 Corintios 16:13 nisqanpi Dios ima niwasqanchikta. Chaypim nin: “Qamkunaqa rikchan-rikchanllayá kaychik, Diospiyá ancha-anchata hapipakuychik, qarinchakuychikyá, hinaspapas mana manchakuqyá kaychik”, nispa. Tragoqa manamá qarinchakuq kanapaqqa yanapawachwanchu. Aswanqa achka tragota tomaq runaqa manam allintachu piensan, hinaspam mana allinkunata ruwan. Chaymantapas, achka trago tomaq runaqa kallpayuq kananmantaqa pisi kallpayuqmi rikurirun. Isaias 28:7 nisqanpim niwanchik chayna runaqa tampi-tampita purisqanmanta hinaspa pantasqanmanta.

Allin kaqkunata ruwanapaq kallpayuq kayta munaspaqa Jehova Diospim hapipakuna, hinaspam kallpanchakuna qawan-qawanlla kanapaq hinaspa iñiyninchikpipas allin kanapaq (Sal. 18:32). Chaymi cuidakunanchik imapas tantiasqanchikwan Jehova Diosta mana llakichinapaq. Jesuspas kay allpa pachapi kachkaspanmi Diosta kusichinanpaq kallpanchakurqa. Chaymi achka runakuna nirqaku  payqa qarinchakuq hinaspa mana manchakuq kasqanta.

¿Llakiykunata qunqanaypaqchu tomani? Salmos qillqaqmi Jehova Diosta mañakuspan nirqa: “Llakikuna intuwaptinmi sunqullayta tiyaykachispa hawkayaykachillawarqanki”, nispa (Sal. 94:19). Imapas llakichisuptikiqa ama tragotaqa maskaychu, aswanqa Diosta mañakuy. Chaytam sapa kuti ruwawaq. Wakin iñiqmasinchikkunaqa imapas llakinku kaptinqa allin yuyayniyuq iñiqmasinchikkunatam ninku yanapaykunanpaq. Llakinkunata qunqananpaq trago tomaq runaqa ima huchatapas ruwarunmanmi sinka kasqanrayku (Os. 4:11). Ñaqa rimamusqanchik iñiqmasinchik Danielmi nin: “Llumpay llakisqa kaspaymi, mana allin ruwasqaykunata qunqayta munaspaymi tragota tomaq kani. Ichaqa manam yanapawaqchu, aswanqa llumpay sasachakuykunapiraqmi tarikuq kani, amistadniykunapas ñuqamantam karunchakururqaku hinaspapas pinqaypaq kaqkunatam ruwaq kani”, nispa. Chaynaqa, ¿imataq Danieltaqa yanaparqa? Paymi nin: “Jehova Diospim hapipakuyta qallaykurqani. Diospa yanapakuyninwanmi ichaqa llakiykunata qunqarqani”, nispa. Mayna hatunña sasachakuyninchik kaptinpas Diosqa waqtanchikpim kanqa yanapaykuwananchikpaq (Filip. 4:​6, 7; 1 Ped. 5:7).

Sichu imapas kaptin tragota tomachanki hinaspaqa kay tapukuykunapi piensariy: “¿Pi aylluypas utaq amistadniypas niwarqachu llumpayta tragota tomasqayta?”, nispa. Sichu “arí” ninki, hinaspaqa chaywanmi cuentata qukunayki sapa kuti tragollataña tomay gustasusqaykita, chayqa manam allinñachu. Tapukuwaqtaqmi: “¿Ñawpaqmantaqa maschatachu kunanqa tomani?”, nispa. Sichu “arí” ninki, hinaspaqa punchawkuna pasasqanman hinam trago tomayllamanña qukuruwaq. Chaymantapas tapukuwaqmi: “¿Mana kallpayuqchu sientekuni tragota iskay-kimsa punchawllapas mana malliykuspayqa?”, nispa. Sichu “arí” ninki, hinaspaqa chaywanmi cuentata qukunayki chayqa vicioña kasqanta. Chay viciota saqinaykipaqqa yaqapaschá doctorman rinayki kanqa.

Tragota tomay sasachakuykuna apamusqanta qawaspankum wakin iñiqmasinchikkunaqa manaña imaniraqllatapas trago tomaytaqa munankuchu. Wakin iñiqmasinchikkunañataqmi tragotaqa mana  tomankuchu qatqi rikchakapusqanrayku. Pi iñiqmasinchikpas tragota imaniraqllatapas mana tomayta munaptinqa manam hikutananchikchu nitaq burlakunanchikchu. Chaywanqa kuyasqanchiktam yachanqa.

Wakin iñiqmasinchikkunam ichaqa tantiakurunku aschallata tragota tomanankupaq. Tantiakurunkum mikuypa hawanman aschallata tomanankupaq utaq semanapi huk kutillatapas. Tantiakurunkutaqchá ima tragollata tomanankupaqpas. Wakinqa vinollata utaq cervezallata tomanankupaqmi tantiakurunku, chaylla sinkachikuq tragotañataqmi mana. Imallata tomanapaq tantiakusqanchikqa yanapawasunmi mana llumpayta tomanapaq. Allin iñiyniyuq kaspaqa manam pinqakusunchu asllata tragota tomasqanchikrayku hukkuna imata niptinkupas.

Chaymantapas, allinta tantianapaqqa hukkunapipas piensananchiktaqmi. Chaytam yuyarichiwanchik Romanos 14:21 nisqapi, chaypim nin: “Iñiqmasiki Diosmanta karunchakunan kaptinqa allinmi kanman aychata amaña mikuyniki, vinota amaña tomayniki chaynataq imatapas karunchananpaq kaqtaqa amaña ruwayniki”, nispa. Chaynaqa, iñiqmasinchikkunata kuyaspaqa allin kanankutam munasun. Sichum pi iñiqmasinchikpas tragota tomasqanchikrayku hukmanta qawawananchikta musyaspaqa, allin tarikunanta munasqanchikraykum manaña tomasunchu. Chaynata ruwaptinchikqa chay iñiqmasinchikmi yachanqa kuyasqanchikta chaynataq allin kananta munasqanchikta (1 Cor. 10:24).

Chaymantapas, Diosta serviqkunaqa autoridadkunapa trago tomaymanta imapas kamachisqankutam kasukunchik. Autoridadkunaqa kamachinkum warmachakunaqa tragota ama tomanankupaq. Kamachinkutaqmi pipas carrota utaq ima maquinatapas manejanan kaptinqa tragota ama tomanankupaq (Rom. 13:​1-5).

Jehova Diosqa tukuy imatam quwarqanchik kusisqa kawsakunanchikpaq. Saqiwanchiktaqmi chaykunata imayna servichikunapaq kikinchik tantiakunanchikpaqpas. Chaymi sapakama tantiakunchik imata mikunapaq utaq imata tomanapaqpas. Chaynaqa, imapas tantiakusqanchikqa Jehova Diosta kusichinanpaq hinayá kachun.