1. ¿Imanasqataq ancha kusikunapaq Jehova Diospa testigon kayqa?

 ¡ANCHA kusikunapaqmi Jehova Diospa testigon kayqa! Kay tukupay punchawkunapi kawsakuy llumpay mana allinllaña kaptinpas Diosta serviqkunaqa iñiqmasinchikkunawanmi huk sunqulla kawsakunchik (Sal. 133:1). Jehova Diosqa kamachikuyninkunawanmi yanapawanchik familiapi kusisqa kawsakunapaq (Efes. 5:33–6:1). Payqa quwanchiktaqmi yachaytapas, chaynapi imaña kaptinpas mana hukmanyaruspa kusisqa kawsakunapaq.

2. ¿Imatam ruwananchik hinaspa imanasqa?

² Chaywanpas mana hukmanyaspa Diosta servinapaqqa tukuytam ruwananchik. ¿Imanasqa? Wakinpiqa hukkunapa imapas nisqankum utaq imapas ruwasqankum hukmanyachiwachwan. Hukmanyachwantaqmi kikinchikpa pantasqanchikwanpas, astawanraqmi sapa kuti pantaspaqa. Kay yachachikuypim yachasun 1) pi iñiqmasinchikpas hukmanyarachiwaptinchik, 2) qusanchik utaq señoranchik sientichiwaptinchik hinaspa 3) kikinchik pantasqanchikwan hukmanyasqa kaspanchik hinalla Jehova Diosta servinapaq ima yanapawananchikmanta. Sapakamamanta yachaspanchikmi rimasun ñawpaq tiempopi Diosta serviqmanta ima yachasqanchikta.

PI IÑIQMASINCHIKPAS HUKMANYARACHIWAPTINCHIK

3. ¿Ima sasachakuypim Diosta serviqkunaqa tarikuchwan?

³ Sasachakuy. Wakin iñiqmasinchikkunam rimasqanwan utaq ruwasqanwan hukmanyachiwanchik. Wakinkuqa ichapas mana llakipayawachwanchu utaq mana kaqpaqtapas hina hapiwachwan. Wakinpiqa punta apaqkunapas pantaq kasqankuraykum  hukmanyarachiwachwan. Tukuy chaykunaraykum wakin iñiqmasinchikkunaqa iskayrayayta qallaykunmanku chiqap religion kasqanchikmanta. Chayraykum iñiqmasinchikkunawan “huk sunqulla” Diosta servinanmantaqa sientichiqnin iñiqmasinchikta manaña rimapayanmanchu utaq huñunakuykunamanpas manaña rinmanchu (Sof. 3:9). ¿Chay ruwayqa allinchu kanman? Qatiqninpiyá yachaykusun ñawpaq tiempopi Diosta serviq runa chaynapi tarikuspan ima ruwasqanmanta.

4. ¿Imakunaraykum Pabloqa hukmanyarunman karqa?

⁴ Apostol Pablomanta. Payqa yacharqam iñiqmasinkuna pantaq kasqankutaqa. Jerusalenpi iñiqkunapa huñunakusqanman riyta qallaykuptinmi chaypi iñiqkunaqa Pablota manchakuspanku mana confiakuqkuchu (Hech. 9:26). Chaymanta pasakuptinmi wakin iñiqkunaqa Pablomanta mana allinta rimarqaku (2 Cor. 10:10). Pablom qawarqa unayña Diosta serviq iñiqpa mana allin tantiasqanta. Chayna tantiasqanwanqa wakin iñiqkunatapas pantarachinmanmi karqa (Gal. 2:​11, 12). Chaymantapas puriqmasin Marcospa ima ruwasqanwanmi llumpay hukmanyasqa tarikurqa (Hech. 15:​37, 38). Pabloqa chaykunaraykum chay sientichiqnin iñiqmasinkunawanqa manaña hukllawakunmanchu karqa. Ichaqa manamá chaynachu karqa. Payqa hinallam chay sientichiqnin iñiqmasinkunataqa kuyarqa, hinaspapas hinallam Diosta tukuy sunqunwan servirqa. ¿Imataq chaypaq yanaparqa?

5. ¿Imaraykum Pabloqa iñiqmasinkunamanta mana karunchakururqachu? (Rimarimuytaq Colosenses 3:​13, 14 nisqanmantapas, qawaytaq dibujotapas).

⁵ Pabloqa iñiqmasinkunata kuyasqanraykum mana imapas pantasqallankutachu qawaq, aswanqa sumaq sunqu kasqankutam. Kuyakuq kasqanraykutaqmi iñiqmasinkunatapas pampachaykuq. Chaytam kikin nirqa Colosenses 3:​13, 14 nisqanpi (leey). Chayna kasqanraykum Pabloqa sientichiqnin Marcoswanpas allinyanakurqa. Punta kaq viajasqanpi Marcos saqiruptinpas Pabloqa manamá paypaqqa piñasqallachu karqa. Chayna kasqanmi sutilla qawakurqa Colosas llaqtapi iñiqkunaman cartata apachisqanwan. Chaypim nirqa Marcosqa ancha valorniyuq hinaspa hukkunata kallpanchaykuq kasqanta (Col. 4:​10, 11). Chaymantapas Pabloqa Romapi preso kaspanmi Marcosta nirqa rispan yanapaykunanpaq (2 Tim. 4:11). Pabloqa iñiqmasinkunataqa pampachaykurqamá imaynaña kaptinkupas, hinaspapas manam paykunamantaqa karunchakururqachu. ¿Imatam Pablomanta yachachwan?

6, 7. ¿Imataq yanapawasun pantaq kaptinkupas iñiqmasinchikkunawan kuyanakunapaq? (Rimarimuytaq 1 Juan 4:7 nisqanmantapas).

⁶ ¿Imatam yachachwan Pablomanta?  Jehova Diosqa munan llapallan iñiqmasinchikkunawan kuyanakunanchiktam (leey 1 Juan 4:7). Pi iñiqmasinchikpas imapas rimasqanwan utaq ruwasqanwan sientirachiwaptinchikqa manam piensanachu disyunta chayta ruwasqantaqa. Aswanqa Jehova Diosta kasukunanpaq tukuyta ruwasqantam piensananchik (Prov. 12:18). Diosqa pantaq kaptinchikpas anchatam kuyawanchik, manam imapipas pantaruptinchikqa qipancharuwanchikchu nitaq piñasqallachu (Sal. 103:9). Diosta qatipakuspam ñuqanchikpas hukkunata pampachaykunanchik (Efes. 4:32–5:1).

⁷ Chaymantapas, Diospa piñakuynin kayllapiña kasqanraykum iñiqmasinchikkunawanqa huk sunqulla kananchik. Yaqapaschá chiqnisqa kasqanchikrayku wakiqninchikqa carcelmanpas apasqa kasun. Chaynapi tarikuspam astawanraq necesitasun iñiqmasinchikkuna yanapaykuwananchikta (Prov. 17:17). Yaqa chaynam tarikurqa España nacionmanta punta apaq Josey. a Paytam militar kayta mana munasqanrayku wakin iñiqmasinkunatawan kuskata carcelman aparurqaku. Paymi willakun: “Carcelpi llapayku kuskalla kasqaykuraykum facil karqa imawanpas piñanakuruyniyku. Chayraykum aguantanakuspayku pampachanakunayku karqa, chayna kayniykum yanapawarqaku huk sunqulla kanaykupaq hinaspa mana testigo kaq presokunamanta cuidanakunaykupaq. Huk kutipim accidente pasaruwaptin makiyta pakikururqani, hinaptinmi ima ruwanaypaqpas mana allinchu karqa. Chaymi huknin iñiqmasinchik pachayta taqsaykapuwaq hinaspa imapipas yanapaykuwaq. Iñiqmasinchikkunaqa kuyakuq kasqankuraykumá necesitasqay punchawraq yanapaykuwarqaku”, nispa. Chayraykum mayqan iñiqmasinchikwanpas piñanasqa kaspaqa kunanmanta allinyanakunanchik.

QUSANCHIK UTAQ SEÑORANCHIK SIENTICHIWAPTINCHIK

8. ¿Ima sasachakuykunam kan casado vidapi?

⁸ Sasachakuy. Bibliapa nisqanman hinam llapallan casarasqakunaqa “sasachakuykunapi tarikunqaku” (1 Cor. 7:28). ¿Imanasqa? Qaripas chaynataq warmipas pantaq kasqankuraykum. Manataqmi igualchu kanku imayna kayninkupipas chaynataq ima munasqankupipas. Ichapas sapakama mana chay llaqtayuqllachu kanku utaq mana chaynalla uywasqachu kanku. Chaymantapas riqsinakusqanku tiempopiqa manamá lliwtachu yachanku sapakama imayna genioyuq utaq imayna costumbreyuq kasqankutaqa. Chayraykum casarakuruspankuña sientichinakunmanku. Ichapas pantasqankuta iskayninku riqsikunankumantaqa hinaspa allichanankumantaqa tumpanakuspanku rakinakuyman utaq divorcianakuyman chayanmanku. Ichaqa, ¿allinninkupaqchu kanqa chaypi piensayninkuqa? b Yachaykusun Diosta serviq warmimanta, payqa casado vidanpi sasachakuykuna kaptinpas manam hukmanyarurqachu.

9. ¿Ima sasachakuypim Abigail tarikurqa?

⁹ Abigailmanta. Paymi casarasqa karqa mana allinlla ruwaq nanay simi Nabalwan (1 Sam. 25:3). Chayna runawan kuska yachayqa mayna sasachá karqa. Huk kutipim rey kananpaq Diospa akllasqan Davidtawan runankunata Nabalqa insultarurqa, hinaptinmi Davidqa Nabalpa wasinpi kaqkunata llapallanta wañurachiyta munarqa (1 Sam. 25:​9-13). Chayta yachasqanraykum Abigailqa qusan Nabalta saqiruspan ayqikunman karqa. Ichaqa chayta ruwananmantaqa qusan Nabalta pampachaykunanpaqmi  Davidta ruegakuq rirqa (1 Sam. 25:​23-27). ¿Imanasqam chayta ruwarqa?

10. ¿Imanasqam Abigailqa casado vidanpi sasachakuykuna kaptinpas mana hukmanyarurqachu?

¹⁰ Abigailqa Jehova Diostam anchata kuyarqa, chaymi pay hina casado vidamanta piensarqa. Payqa yacharqachá Adantawan Evata casaraykachispan Diospa ima nisqanta (Gen. 2:24). Abigailqa allintamá yacharqa casado vidaqa Jehova Diospaqqa ancha valorniyuq kasqanta. Diosta kusichiyta munasqanraykum Abigailqa qusan Nabalta chaynataq wasinpi kaqkunatapas wañuymanta salvaykurqa. ¿Imatam chaypaq ruwarqa? Qusan Nabalta pampachaykunanpaqmi chaylla Davidman rirqa. Chayna mana manchakuq kasqanraykuchá Diosqa Abigailtaqa anchata kuyarqa. ¿Imatam Abigailmanta yachanmanku señorakunapas chaynataq qusakunapas?

11. (1) ¿Casarasqakuna imayna kawsakunankutam Dios munan? (Rimarimuytaq Efesios 5:33 nisqanmantapas). (2) ¿Imatam yachawaq Carmenmanta? (Qawaytaq dibujokunatapas).

¹¹ ¿Imatam yachachwan Abigailmanta? Jehova Diosmi casado vidataqa qallarichirqa. Chaymi payqa munan qari utaq warmi mana allin genioyuq kaptinpas kuskanku hinalla kawsakunankuta. Diosninchikqa anchatam kusikun imapas sasachakuyninkuta allichanankupaq tukuyta ruwaptinkuqa chaynataq kuyanakuspa respetanakuptinkuqa (leey Efesios 5:33). Carmenmi suqta wataña casada kachkaspan testigonkunawan biblia estudiayta qallaykurqa hinaspam bautizakururqa. Paymi willakun: “Qusaytaqa manam gustarqachu testigo kanaypaq tantiakusqayqa, tukuytam niwaq. Hinaspapas wasimanta ripukuywanmi manchachiwaq”, nispa. Chaywanpas, Carmenqa manamá hukmanyarurqachu. Payqa 50 watam tukuyta ruwarqa qusanta kuyananpaq hinaspa respetananpaq. Carmenqa ninraqmi: “Watakuna pasasqanman hinam qusayta entiendeyta hinaspa kuyakuywan rimapayayta yacharqani. Yacharqanim Jehova Diospaqqa casado vidaqa ancha valorniyuq kasqanta, chayraykum tukuyta ruwarqani qusaywan kuska kanaypaq. Diosta kuyasqaymá yanapawarqa mana hukmanyarunaypaq”, nispa. c Casado vidaykipi sasachakuykuna kaptinqa Jehova Diosmi yanapasunki hawka kawsakunaykipaq.

IMAPAS PANTASQANCHIKWAN HUKMANYASQA KASPANCHIK

12. ¿Imaynam tarikuchwan hatun huchaman wichiykuspaqa?

¹² Sasachakuy. Wakinpiqa ima huchatapas ruwarusqanchikraykum pasaypaqta hukmanyaruchwan. Bibliapim niwanchik ima huchatapas ruwaruspaqa llakisqa hinaspa ‘llumpay  hukmanyasqa’ tarikusqanchikmanta (Sal. 34:18). Chaynam pasarqa Robertwan, payqa punta apaqkunapa yanapaqnin kananpaqmi unay wata tukuyta ruwarqa. Ichaqa hatun huchaman wichiykuspanmi cuentata qukurqa Jehova Diosta qipancharusqanta. Robertmi willakun: “Qalaypaq hukmanyasqam tarikurqani, pirqa ñitiruwanmanpas hinam karqani. Llakipa intusqanmi tarikurqani, chaymantam waqayta qallaykuspay Diosta mañakurqani. Ñuqaqa piensarqani manaña haykapipas uyariwanantam. Jehova Diostamá traicionarurqani”, nispa. Yaqapaschá hatun huchata ruwaruspanchikqa piensachwan Jehova Dios qipancharuwasqanchikta utaq paypaq imapas ruwasqanchikta manaña chaskiwananchikta (Sal. 38:4). ¿Yaqachu haykapipas chayna tarikurqanki? Chayna kaptinqa ñawpaq tiempopi Diospa serviqninmanta yachaymi yanapasunki. Payqa hatun huchata ruwaruspanpas hinallam Jehova Diosta servirqa.

13. ¿Ima pantasqankunataq Pedrota hatun huchaman aparurqa?

¹³ Pedromanta. Jesusta manaraq wañuchichkaptinkum Pedroqa qatinasninpi pantasqanrayku hatun huchata ruwarurqa. Puntataqa kikillanpi llumpayta hapipakuspanmi Jesusta nirqa wakin apostolkuna saqiruptinpas payqa manapuni saqinanmanta (Mar. 14:​27-29). Chaymantapas Jesuswan kuska Getsemani huertapi kaptinkum achka kutikama puñururqa (Mar. 14:​32, 37-41). Chaymantam Jesusta presocharuptinku Pedroqa saqirurqa (Mar. 14:50). Chaymantañataqmi Pedroqa Jesusta kimsa kutikama negarurqa. Chaypaqqa jurarqaraqmi (Mar. 14:​66-71). ¿Imaynam Pedroqa tarikurqa hatun huchata ruwarusqanmanta cuentata qukuruspan? Llumpay llakisqa tarikuspanmi waqakuyta qallaykurqa (Mar. 14:72). Imaynaraq Pedroqa tarikullarqa chaymanta qipallata Jesusta qirupi warkusqata rikuspanqa. Pasaypaq mana valeq kasqantachá piensarqa.

14. ¿Imam Pedrota yanaparqa Diosmanta mana karunchakunanpaq? (Qawaytaq qaranpi dibujotapas).

¹⁴ Pedroqa pantaruspanpas Jehova Diosmantaqa manam karunchakurqachu. ¿Imataq chaypaq yanaparqa? Iñiqmasinkunamanta mana karunchakusqanmi, paykunachá anchata yanaparqa (Luc. 24:33). Chaymantapas Jesusmi kawsariramuspan Pedromanqa rikuriykurqa, yaqapaschá rikuriykurqaqa kallpanchaykunanpaq (Luc. 24:34; 1 Cor. 15:5). Chaymantañataqmi Pedropa pantasqankunamanta Jesus qaqchananmantaqa nirqa iñiqmasinkunamanta encargakunanpaq (Juan 21:​15-17). Pedroqa yacharqam hatun huchata ruwarusqantaqa, ichaqa manam chayraykuchu Dios serviyta saqirurqa. ¿Imanasqa? Payqa manapunim iskayrayarqachu  Jesus pampachaykusqanmantaqa. Yanaparqataqmi iñiqmasinkunapas.

15. ¿Imamanta mana iskayrayananchiktam Jehova Diosqa munan? (Rimarimuytaq Salmos 86:5 hinaspa Romanos 8:​38, 39 nisqanmantapas, qawaytaq fototapas).

¹⁵ ¿Imatam yachachwan Pedromanta? Jehova Diosqa munan kuyawasqanchikmanta hinaspa pampachaykuwasqanchikmanta manapuni iskayrayananchiktam. (leey Salmos 86:5; Romanos 8:​38, 39). Ima huchatapas ruwaruspanchik pesapakuyqa hinaspa llakisqa kayqa allinmi. Ichaqa manapunim piensananchikchu Jehova Dios manaña kuyawasqanchiktaqa hinaspa mana haykapipas pampachawananchiktaqa. Aswanqa hukkuna yanapawananchiktam saqinanchik. 12 parrafopi rimamusqanchik Robertmi nin: “Ima tentacionpas kaptin mana pipa yanapakuyllanwan vencey atisqayta piensasqaymi hatun huchamanqa aparuwarqa”, nispa. Ichaqa cuentatam qukururqa punta apaqkunawan rimayta necesitasqanta. Paymi nin: “Paykunawan parlaruspaymi cuentata qukururqani Jehova Diosqa hinallaraq kuyawasqanta. Punta apaqkunaqa manamá qaqchawarqachu, aswanqa Diosninchik mana qunqaruwasqantam niwarqaku”, nispa. Ñuqanchikpas Robert hinam manapuni iskayrayananchikchu Jehova Dios anchata kuyawasqanchikmanta. Manataqmi iskayrayananchikchu huchanchikmanta wanakuptinchik, yanapakuyta maskaptinchik hinaspa chay huchaman kaqmanta mana wichiptinchik Jehova Dios pampachaykuwananchikmantaqa (1 Juan 1:​8, 9). Diosninchik hinalla kuyawasqanchikmanta yachaymi yanapawasun imapi pantaruspanchikpas mana hukmanyanapaq.

16. ¿Imanasqataq qamqa imaña kaptinpas hinalla Jehova Diosta serviyta munanki?

¹⁶ Jehova Diosqa anchatam kusikun sasallaña tiempopi kawsaspapas payta servinapaq tukuyta ruwaptinchikqa. Payqa imawanña hukmanyaptinchikpas aguantanapaqmi hinaspa paymanta mana karunchakunapaqmi yanapawasun. Atisunmi iñiqmasinchikkunata kuyaytaqa hinaspa sientirachiwaptinchik pampachaykuytaqa. Atisuntaqmi Jehova Diosta kuyasqanchikrayku hinaspa casado vidanchikta respetasqanchikrayku ima sasachakuytapas allichaytaqa. Ima hatun huchatapas ruwaruspaqa atisunmi Dioswan yanapaykachikuyta hinaspa pampachaykuwananchikmanta chaynataq hinalla kuyawasqanchikmanta mana iskayrayayta. “Chaynaqa amayá amirusunchu imapas allin ruwaytaqa”, hinaptinqa Jehova Diosmi achkanpi bendeciwasun (Gal. 6:9).