Allpantinpi runakunam hawkalla chaynataq huk sonqolla kawsachkanku

¿IMATAQ qampaq hawkalla chaynataq huk sonqolla kawsayqa? Wakiqnin runakunapaqqa guerrakunapa tanisqanpi hawkalla kawsaymi. Ejemplopaq, sichum achkaq nacionkuna acuerdota ruranku hawkalla kanankupaq chaynaqa hawkallañachiki kawsanmanku. Ichaqa manam cheqapchu chayqa.

Kayta entiendenapaq, qawarichwan kunankamaqa hawkalla kanankupaq waranqantin acuerdokuna rurasqanku mana respetasqankuta. ¿Imanasqataq mana respetankuchu? Allpantinpi gobiernaqkunam astawan preocupakunku reqsisqa kamachikuq kaymanta hawkalla chaynataq huk sonqolla kawsanankupaq yanapanankumantaqa. Manam admirakunapaqchu, achka nacionkunapas hinallam afanakunku armakuna ruraypi chaynataq rantiypipas.

Chaynaqa iskay nacionkuna guerrapi manaña peleasqankuwanchu nichwan hawkallaña chaynataq huk sonqollañam kawsachkanku nispa. Rikchanachinapaq: iskay runakunata armankuwan apuntanakuqta qawawaq, ¿manaraq baleanakuptinkuchu hawkallam kachkanku niwaq? Chayta creeyqa yanqachá kanman, ¿aw? Ichaqa kay tiempopim achkaq nacionkuna chayna tarikunku: manaña confianakuymi astawanraq kachkan, chaymi mayqen nacionpas qonqayllamanta “armankuwan peleayta qallaykunmanku”. ¿Imatataq rurachkanku chay manchakuypaq guerrakuna mana kananpaq?

Bombas nucleares nisqankum: hawkalla kawsakuyta harkan

Achka runakunam confianku 1968 watapi Tratado de No Proliferación Nuclear nisqanku acuerdo rurasqankupi. Chay acuerdopim kan iskay arreglokuna: bombas nucleares nisqankuta manaraq ruraq nacionkunatam kamachin chayta mana ruranankupaq, chaynallataqmi bombas nucleares nisqanku ruraq nacionkunatañataq kamachin manaña runanakupaq. Kay acuerdotaqa firmarunku pachak pusaq chunka masnin nacionkunañam kaywanqa munanku bombas nucleares nisqanku pasaypaq chinkanantam.

Cheqaptam chay rurasqankuqa allinpaq kanman. Ichaqa wakin runakunam chay acuerdo rurasqankuta qawanku engañopaq hina kasqanta, bomba nuclear nisqankuta wakin nacionkuna mana ruranankupaq. Chaymantapas llakikuypaqmi chay acuerdopi firmaq wakin nacionkuna firmasqankuta manaña cumplinankumanta. Wakin nacionkunañataqmi piensanku chay acuerdo rurasqankuqa mana allinpaq kasqanta, paykunam ninku bomba nuclear rurayqa defiendekunapaqmi nispa.

Chaymantapas kanmi astawanraq peligro, mayqen nacionkunatapas manam harkankuchu corriente kananpaq energía nuclear nisqankuta hatun maquinakunapi ruranankuta. ¿Ima sasachakuytaq kanman chaywanqa? Ichaqa piensachkankum chaywan servichikuspam wakin nacionkunaqa bomba nuclear nisqankuta pakallapi ruranankumanta.

Manam chayllachu, chaymantapas bomba nuclear nisqanku ruraq nacionkunapas Tratado de No Proliferación Nuclear nisqan acuerdota manaña respetaspa astawan ruranankumantam peligro kachkan. Ichaqa chay acuerdo ruraqkunapa contranpi kaqkunaqa, manam creenkuchu bomba nuclear nisqanku ruraq nacionkuna armankuta puchukachinanta nitaq pisiyachinallankumantapas. Huk noticiapa nisqanpi hina chayta ruranankupaqqa “kay tiempopi cheqninasqa nacionkuna allinyanakuspa confianakuptinqa allinmi kanman, ichaqa chay rurayqa manam atikunmanchu”.

Qawasqanchikman hina, allpantinpi huk sonqolla kawsanankupaq maynataña runakuna kallpanchakuptinkupas: yanqapim tukun. Kayqa  manam admirachinchu Diospa Palabranta estudiaqkunataqa, Bibliaqa cheqaptam nin: ‘Runaqa mana kikillanmantaqa kawsanmanchu’ nispa (Jeremias 10:23). Chaymantapas Bibliaqa nintaqmi: “Kanmi allin ñanman rikchakuq ñan ichaqa chay ñanpa tukupayninqa wañuyllam” nispa (Proverbios 16:25). Cheqaptamá, gobiernokunaqa manam atinqakuchu allpantinpi runakuna hawkalla kanankuta. Chayna kaptinpas, manam suyakuyninchiktaqa chinkachinachu.

¿Pitaq runakunataqa kawsachinman huk sonqollata?

Bibliapim Dios prometen runakuna allpantinpi huk sonqolla kawsanankupaq chayamunan tiempomanta, chayna ruraytaqa manam haykapipas runakunaqa atinmankuchu. Chay ruraytaqa Unanchaqllanchikmi atinqa. Chaytaqa manapaschá wakiqnin runakunaqa creenkuchu, chayna kaptinpas Diosqa prometesqantam cumplinqa. Runakunata unanchasqanmantapacham Payqa munarqa hawkalla chaynataq huk sonqolla kawsanankuta, chayna munasqan mana cambiasqantam Bibliaqa yachachin. * Chaytam qatiqninpi Bibliamanta textokuna qawachin:

• “Hamuspayá qawaychik Tayta Diospa imam rurasqankunata. Hamuspayá qawaychik kay pachapi imam purmachisqankunata. Guerrakunatam payqa tanirachin. Kay pachapa cantonkamam tanirachin. Flechana arcokunatam pakiparun. Peleana lanzakunatam pakiparun. Guerrapaq carretakunatam kañarun.” (SALMO 46:8, 9.)

• “Sapaqchasqay enteron orqopiqa manañam pipas mana allintaqa ruranqachu. Sapaqchasqay enteron orqopiqa manañam pipas dañanqachu. Imaynam yaku pasaypaqta tapaykun lamar qochata, chaynam enteron kay pachapi runakunapas reqsiwanqaku ñoqa Tayta Diosta.” (ISAIAS 11:9.)

• “Tayta Diosmi wiñaypaq chinkachinqa wañuyta. Señor Diosmi pichanqa llapallan waqaqkunapa weqenta. Paymi horqonqa runankunapa kay pachapi penqaypi kasqanta. Chaynatam nirqa Tayta Dios.” (ISAIAS 25:8.)

• “Ñoqanchikmi ichaqa suyachkanchik Diospa prometewasqanchik mosoq cielokunatawan mosoq allpata, chaypim ichaqa tukuy imapas allin arregloman hina rurasqa kanqa.” (2 PEDRO 3:13.)

• “Diosmi pichanqa paykunapa weqenta, manañam kanqachu wañuypas, lutokuypas, waqaypas nitaq nanaypas. Ñawpaq kaqkunaqa pasarunñam.” (APOCALIPSIS 21:4)

Tukuy sonqonchikwanmi confiachwan Jehová Diospa promesankunapi, Unanchaqninchikqa atiyniyoqmi hinaspa yachayniyoqtaqmi kay pachaman hawkayayta chaynataq huk sonqolla kawsakuyta apamunanpaq (Lucas 18:27). Chaymantapas yachanchiktaqmi Diosqa chay ruray munasqanmanta. Bibliapim Diosqa prometewanchik ‘imam ruray munasqanta’ “kay pachapi kaqkunatapas chaynataq hanaq pachapi kaqkunatapas llapallanta Dios hukllawanqa, chaynataqa ruranqa chaykunapi Cristo munaychakunanpaqmi” (Efesios 1:8-10).

Diosqa prometen “mosoq allpata” rurananpaq chaypim ichaqa tukuy imapas “allin arregloman hina rurasqa kanqa” chayqa manam yanqa munayllachu (2 Pedro 3:13). Jehová Diospunim nin: “manam yanqachu kanqa, aswanqa munasqaytam ruranqa. Kachasqayman hinam ruramunqa” nispa (Isaias 55:11).

Diospa Palabranmi Huk Sonqolla Kawsachiqqa

Runakuna rakinasqa kanankupaqqa religionkunam culpayoq. Chaymi achkaq runakunata iskayrayachin Unanchaqpi iñiyninkuta. ¿Manachu Diosta serviqkunaqa hawkalla chaynataq huk sonqolla kawsakunmanku?

 Ichaqa allpantinpi religionkuna runakunata rakinachisqanmantaqa manam Jehová Dioschu nitaq Bibliachu culpayoqqa. Diospa yachachisqanta mana kasukuspankum religionkunaqa allpantinpi huk sonqolla kanankupaq runapa yachachisqallanta qatikunku chaymi paykunaqa huchayoq kanku. Jesuspa tiemponpi religionpi umalliqkunapas chaynam karqaku. Chaymi payqa iskay uyapaq hapispan kaynata nirqa: “Allintam Diosmanta willakuq Isaias qamkunamanta kaynata qeIlqarqa: ‘Simillanwanmi yupaychawan kay runakunaqa, ñoqamanta karupim kachkan sonqonkuqa. Paykunaqa adorawankupas yanqapaqmi, yachachisqankupas runapa kamachisqaIlanmi’” nispa (Mateo 15:7-9).

Cheqap religionñataqmi runakunataqa huk sonqollata kawsachin. Chaymantam willakuq Isaiasqa nirqa: “Tukupay tiempokunapim Tayta Diospa templonpa kasqan orqoqa wakin orqokunamantapas altosuraq kanqa. Wakin alto moqokunamantapas aswan hatunchasqam kanqa. Chay orqomanmi rinqaku llapallan nacion runakunaqa. Tayta Diosmi juzganqa nacionkunata. Paymi arreglanqa nana-nanaq runakunapa asuntonkunata. Paykunaqa espadankutapas rejakunamanñam tikrarunqaku. Paykunaqa lanzankutapas rutunakunamanñam tikrarunqaku. Manañam nacionpurapas peleanqakuñachu. Guerrapaqpas manañam yachanqakuñachu” nispa (Isaias 2:2, 4).

Kay tiempopiqa, Jehová Diospa testigonkunaqa iskay pachak kimsa chunka masnin nacionkunapi chaynataq llaqtakunapipas hawkalla hinaspa huk sonqollaña kawsachkanku Diospa yachachisqanta kasukuspanku. Chaynaqa, ¿imataq huk sonqollata kawsachin? Apostol Pablom qellqarqa: “Kuyanakuychikyá kuyanakuyllam tukuy imatapas sumaqtaqa allinyanachin otaq hukllawanachin” nispa (Colosenses 3:14). Kaypiqa griego rimaypi “hukllawanachin” nisqanqa wakin kutikunapiqa cuerpopi ankukunamantam willan. Kay ankukunaqa mana tipikuq waskakuna hinam cuerpopi yanapan: cuerpopa partenkunata sitionpi hapin hinaspa tullukunatapas maymi sitionpi takyachin.

Chaynallataqmi kuyanakuypas huk sonqollata runakunata kawsachin. Cristianokuna kuyanakusqankuqa manam paykunapura sipinakunankumanta harkakuqllachu aswanqa imaynaña runakuna kaptinkupas hawkallata chaynataq huk sonqollata kawsanankupaq yanapanman. Chaynata kuyanakuspankum kawsakunmanku Jesucristopa yachachisqanman hina: “Chaynaqa runamasikichik qamkunapaq allin kaqkuna rurananta munaspaqa qamkunapas paykunapaqyá allin kaqkunata ruraychik” (Mateo 7:12). Kaynata Jesuspa yachachisqanqa achka runatam yanaparqa mana pimanpas sayapakunankupaq.

“Kuyanakuptikichikqa”

Jehová Diospa testigonkunaqa Cristopa cheqap qatiqninkuna kasqankuta resichikunku kayna nisqanta qatikuspanku: “Kuyanakuptikichikqa llapallan runakunam yachanqa discipuloykuna kasqaykichikta” (Juan 13:35). Huk rikchaq castakunawan runakuna cheqninakuspa chaqwapi kaptinku chaynataq gobiernaqpa contranpi sayariptinkupas, kuyanakuyqa sutillatam admirakuypaq qawachikurqa. Chaynamá karqa Ruanda nacionpi 1994 watapi runakuna wañuchinakuptinkupas, Jehová Diospa testigonkunaqa mayna kuyanakusqankutam qawachirqaku. Chayna sasallaña kaptinpas hutus ayllumantam Jehová Diospa testigokunaqa tutsis ayllumanta wawqe-paninkunata ampararqaku vidanku llumpay peligropiña kaptinpas.

Ichaqa, allpantinpi runakunaqa manam atinmankuchu hawkalla kawsakuytaqa nitaq runamasinkuta kuyaytapas. Chaytaqa, Bibliapa yachachisqanman hinam Diosqa tanteasqan tiempollanpi ruranqa. Chayna kaptinpas, atichwanmi kay tiempopi hawkalla chaynataq huk sonqolla kawsakuyta.

Jehová Diospa testigonkunam kaymantaqa ejemplopaq kanku, qayna watam mil millones horasmanta mastaraq Bibliamanta chaynataq imayna yanapasqanmanta runakunaman willakurqaku. Diospa Palabranmanta chaykunata yachasqankuqa allpantinpi wara-waranqatin runakunata huk sonqolla kawsanankupaq yachachichkan manaña cheqnikuq chaynataq manaña sayapakuq kanankupaq. Chaynam kachkanku Arabia lawmanta runakuna judio kaq runakunawan, Armenia nacion runakuna Turquia nacion runakunawan, Alemania nacion runakuna Rusia nacionmanta runakunawanpas.

¿Munawaqchu yachayta Diospa Palabran imayna huk sonqolla kawsachisqanmanta? Kallpanchamuykikum llaqtaykipi Jehová Diospa testigonkunawan yachanaykipaq otaq kay revistapa 2 kaq paginanpi direccionman qellqanaykipaqpas.

[Willakuy]

[4 kaq paginapi dibujo]

Diospa Palabranmi yanapawanchik huk sonqolla kawsakunanchikpaq