Imaynatam casadokuna kusisqa kanmanku
Imaynatam casadokuna kusisqa kanmanku
“Yachaywanmi wasitaqa hatarichina. Yuyaywanmi wasitaqa cimientana.” (PRO. 24:3.)
1. ¿Imaynatam yachayniyoq kasqanta Dios qawachirqa Adanta unancharuspan?
HANAQ pachapi Taytanchikqa yachanmi ñoqanchikpaq imam allin kasqanta. Ejemplopaq, payqa yacharqam munaynin cumplikunanpaqqa Eden huertapi “qaripa sapallan kayninqa” mana allin kasqanta. Diospa munasqan cumplikunanpaqqa casarasqa kaqkunam wawa-churiyoq kaspanku kay Pachaman huntananku karqa (Gen. 1:28; 2:18).
2. ¿Ima arreglotam Jehová Dios rurarqa runakunapa allinninpaq?
2 Jehová Diosmi nirqa: “Yanapaqnintayá payman rikchakuqta rurasaq”, nispa. Hinaspanmi Adanta sinchita puñurachispa huknin costillanta horqoruspa mana huchayoq warmita rurarurqa. Jehová Diosmi Adanman pusarurqa, hinaptinmi kaynata nirqa: “Payqa tulluymanta hinaspa aychaymanta kaqmi. Paypaqa warmim sutin kanqa qarimanta rurasqa kasqanrayku”, nispa. Evaqa Adanpa yanapaqninmi karqa; iskayninku mana pantaq hinaspa Diosman rikchakuq unanchasqa kachkaspankupas imayna kasqankupiqa manam chaynallachu karqaku. Yachasqanchikman hinaqa, Jehová Diosmi casado vidata qallarichirqa. Adanwan Evaqa manam sasachakurqakuchu kay arreglowanqa, iskayninkum yanapanakunanku karqa (Gen. 1:27; 2:21-23).
3. ¿Imatam ninku achka runakuna casarakuymanta, hinaspa ima tapukuykunam kanman?
3 Kunan tiemponchikpiqa enteron pachapim mana kasukuyllaña kachkan, chayraykum llumpay sasachakuykuna kachkan. Kayqa manam Diospa culpanchu. Achka runakunam mana allintachu qawanku casado vidataqa, ninkum manam kunan tiemponchikpaqchu, llakikunallapaqmi hinaspa mana allinllaña kanapaqmi nispa. Achkataqmi casarakuruspanku divorciakunku. Achka tayta-mamakunapas wawa-churinkutaqa manam kuyankuchu. Wakinñataqmi wawa-churinkuta servichikunku peleaspanku amenazanakunankupaq. Casado kaqkunaqa manam entiendenakuyta munankuchu, huk ratollapas hawkalla hinaspa acuerdopi kanankupaq (2 Tim. 3:3). Sasa tiempopi kawsasqanchikman hina, ¿imatam casado cristianokuna ruranmanku hinalla kusisqa kanankupaq? ¿Imaynatam yanapanman entiendeq kay hinaspa Diosta kasukuypas rakinakuy mana kananpaq? ¿Imatam yachachwan achka wataña kusisqa casado kaqkunamanta?
Jehová Diospa kamachisqankunata kasukusunchik
4. a) ¿Imatam nirqa apostol Pablo casarakuymanta rimaspan? b) ¿Imatam ruranku kasukuq cristianokuna?
4 Chuya espiritunwan Dios yanapaptinmi apostol Pablo viudakunata kamachirqa, kaqllamanta casarakuyta munaspankuqa ‘Señorpi iñiqllawan’ casarakunankupaq (1 Cor. 7:39). Kay kamachikuyqa manam mosoqchu karqa ñawpapi Leyta kasukuq cristianokunapaqqa. Israelitakunaman Ley qosqanpim Jehová Diosqa kamachirqa huk nacionkunapi runakunawan mana casarakunankupaq, chay runakuna Diosta mana yupaychaq kaptinku. Jehová Diosmi nirqa kay kamachisqanta mana kasukuspaqa sasachakuypi kanankumanta: “Yanqam paykunaqa churikichikta Tayta Diosmanta karuncharachispa, taytacha-mamachakunataña adorachinmanku hinaptinqa Tayta Diosmi contraykichikpi piñakuspan qayllanmanta chaylla chinkarachisunkichikman”, nispa (Deu. 7:3, 4). ¿Imatam Dios munan kunan tiempopi serviqninkunamanta? Payqa munanmi “Señorpi iñiqwan” casarakunankuta otaq Jehová Diosman qokuspa bautizasqa kaqkunawan. Casarakunapaq Diospa kamachisqanta kasukuyqa allin yuyayniyoq kaymi.
5. ¿Imaynatam qawanku Jehová Dios hinaspa casarasqa cristianokunapas casarakuspa prometekuyta?
5 Diospaqqa sagradom casarakuspa prometekuyqa. Qallariypi casarakuymanta rimaruspanmi, Jesus kaynata nirqa: “Chayraykum runaqa mana rakinmanchu Diospa kuskanchasqantaqa”, nispa (Mat. 19:6). Salmos qellqaqmi yuyarichiwanchik imapas prometekusqanchikta cumplinamanta: “Diosman graciasta qonaykipaqyá kachun animal ofrecesqaykiqa. Alto-altopi kaq Diosmanyá pagapuy prometekusqaykitaqa”, nispa (Sal. 50:14). Chayllaraq casarakuqkunaqa mayna kusisqachá kanqaku, ichaqa manam qonqanankuchu casarakusqanku punchawpi prometekusqanku cumplinankuta (Deu. 23:21).
6. ¿Imatam yachachwan Jefteypa rurasqanmanta?
6 Jesus manaraq nacechkaptin yaqa 1200 watapi Israel nacionpi kaq Jeftey sutiyoq juezmanta rimasun. Jefteymi Jehová Diosman prometerqa: “Sichum Amonpa mirayninkunata makiyman churaykuptikiqa vencesqaymanta kutimuptiy tupanaypaq wasiymanta lloqsimuqmi qampaq kanqa”, nispa. ¿Imatam Jeftey rurarqa Mizpa sutiyoq llaqtapi wasinman chayaruptin, chaskiykunanpaq sapallan warmi churin lloqsimuptin? ¿Imatapas ruraytachu munarqa promesanta mana cumplinanpaq? Manam. Aswanmi payqa nirqa: “Tayta Diosmanmi prometekurqani, chay prometekusqaytaqa cumplisaqchá”, nispa (Jue. 11:30, 31, 35). Prometekusqantam cumplirqa, miraynin mana kasqanrayku sutin qonqasqa kanan kaptinpas. Jefteypa prometekusqanqa manamá casarakuqkunapa prometekusqanku hinachu karqa. Ichaqa, prometekusqanta cumplisqanmi sumaq ejemplo casarasqa cristianokuna qatipakunankupaq.
¿Imataq necesitakun casado vidapi kusisqa kanapaq?
7. ¿Imakunapim cambiananku chayllaraq casarakuqkuna?
7 Casarasqa kaqkunam reqsinakusqankuta hinalla kusikuywan yuyarinku. ¡Mayna kusikunapaqmá sapa punchaw astawan reqsinakuyqa karqa! Astawan reqsinakusqankuman hinam, astawan kuyanakurqaku. Ichaqa, casarakuspankuqa imakunapipas cambianankum. Chaynataqmi mana reqsinakuchkaqta tayta-mamanpa casarachisqan kaqkunapas cambiananku. Huk cristianom casado vidan imayna qallarisqanmanta kaynata nin: “Qallariyninpim sasachakurqaniku casadoña kasqaykuta piensanaykupaq. Amistadkunatawan aylluykuta puntapi churasqaykutam unay tiempomantaña saqerqaniku”, nispa. Kimsa chunka wataña casarasqa kaq qosam, cuentata qokururqa entiendeq kananmanta hinaspa “iskayninkupi piensananmantapas”. Kunankamapas, invitasqa kaspa otaq ima ruraytapas manaraq chaskichkaspam señorantaraq tapun hinaspam ima nisqanta otaq piensasqantaraq uyarin. Kaynakuna pasakuptinqa allinmi kanman casarasqa kaqkuna hukninpa ima munasqanta entiendeyninqa (Pro. 13:10).
8, 9. a) ¿Imanasqataq ancha allin kanman mana imatapas pakaspa rimariyqa? b) ¿Imakunapitaq entiendeq kananchik, hinaspa imanasqa?
8 Wakin kutipiqa mana chaynalla costumbreyoq runakunam casarakunku. Chayna kaptinqa astawanraqmi allinta rimananku mana imatapas pakaspa. Yuyarisun imayna rimasqanchikqa manam chaynallachu. Hinaptinqa, qosaykita otaq señoraykita allinta entiendenaykipaqqa, uyariy ayllunwan imayna rimasqanta. Yaqa llapanpim, runamasinchikpa imayna kasqanqa qawakun manam rimasqallanpichu, aswanqa imayna rimasqanpim. Chaymantapas manam rimasqallanwanchu reqsichwanqa (Pro. 16:24; Col. 4:6). Yuyaywan imapas rurayqa yanapanmi kusisqa kanapaq (leey Proverbios 24:3).
9 Casarasqa kaqkunamantam achka yacharunku, kusirikunankupaq imatapas akllaspanku kikillankupi piensanankumantaqa señoranpi otaq qosanpipas piensay allin kasqanmanta. Ichapas hukninqa manaraq casarakuchkaptinku pukllayta otaq huk kusirikuykunatapas munaq karqa. ¿Manachu allin kanman imallapipas chaykunapi cambiayqa? (1 Tim. 4:8.) Chaynallataqmi tapukunanku ayllunkuwan hayka tiempo pasasqankumantapas. Casadokunaqa tiempotam necesitanku iskayninku Dios serviyninkupi kallpanchakunankupaq hinaspa huk ruraykunapaqpas (Mat. 6:33).
10. ¿Imaynatam entiendeq kayqa yanapan tayta-mamakunawan casarasqa churikuna allin kanankupaq?
10 Qari casarakuspanqa tayta-mamanta saqespam warminmanña hukllawakunan, señoranpas chaynatam ruranan (leey Genesis 2:24). Chayna kaptinpas, tayta-mamata respetanapaq Diospa kamachisqantaqa hinallam wawa-churikunaqa kasukunanku casarakuruspankupas. Chaymi casadokunaqa iskayninkupa ayllunkuta watukunankupas. Iskay chunka pichqayoq wataña casarasqa cristianom nin: “Wakinpiqa manam facilchu ñoqaykupaq hinaspa tayta-mamaykupa chaynataq wawqe-paniykupa ima munasqankuta rurayqa. Genesis 2:24 nisqanmi yanapawarqa tanteaspa ima ruranaypaq. Yachanim aylluyta yanapanaytaqa hinaspa kuyanaytapas, ichaqa kay textopa nisqanmi yacharachiwan señorayta puntapi churanaypaq”, nispa. Chaynataqmi entiendeq kaspa cristiano tayta-mamakunaqa yachanku, casarasqa churinkuqa sapaq familiaña kasqankuta hinaspa qosa familiapi uma kasqantapas.
11, 12. ¿Imanasqataq ancha allin kanman casadokunapa Bibliata kuska estudiayninku hinaspa mañakuyninkupas?
11 Allinmi cristianokunapa familianwan kuska Bibliata estudiayninkuqa, chaytam qawachin achka familiakunapa rurasqanku. Ichapas sasa kanman aylluwan Biblia estudianapaq arreglota rurayqa hinaspa chayman hina sapa semana estudiay. Huk qosam nin: “Sichu qepa punchawkunaman kutispa imatapas cambiayta atispaykuqa, casarasqa kasqaykumantapacham ayllupi ima punchaw Bibliata estudianaykupaq arreglota ruraymanku hinaspa kallpanchakuymankum chaynata ruranaykupaq”, nispa. Nintaqmi: “Ancha kusikunapaqmi kuskayku Bibliata estudiaspayku sumaq yachachikuykunata tariptiyku señoraypa kusikusqanta qawayqa”.
12 Warmi-qari orakuyninkupas ancha allinmi (Rom. 12:12). Jehová Dioswan allin kayninkum yanapanqa casado vidankupi sumaqta kawsakunankupaq (Sant. 4:8). Huk cristianopas ninmi: “Imapipas pantanakuruspaqa allinmi kanman pampachawananchikpaq chaylla rimayqa hinaspa pantanakusqamanta kuska mañakuypas, pantanakuy mana llumpay kaptinpas. Chayna ruraymi sonqomantapuni pesakuyta qawachin”, nispa (Efe. 6:18).
Casado vidapi entiendeq kasunchik
13. ¿Ima consejokunatam apostol Pablo qorqa casarasqa warmi-qari puñuyninkumanta?
13 Kunan tiempopi runakunaqa aychankupa munasqallanpim kachkanku, chaymi millakuypaq ruraykunata mana penqakuspa ruranku. Casarasqa cristianokunaqa manam ruranankuchu chay millakuypaq ruraykunataqa. Chaymi apostol Pablo kaynata nirqa: “Qosaqa debernintam cumplinan warminwan chaynataqmi warmipas deberninta cumplinan qosanwan. Warmipa cuerponqa manam kikinpañachu aswanqa qosanpañam, qosapa cuerponpas manataqmi kikinpañachu aswanqa warminpañam”. Chaymantapas sutillatam nirqa: “Warmikichikwan otaq qosaykichikwan kaytaqa amayá neganakuychikchu, negaspaqa-neganakuychik iskaynikichik Diosta mañakunaykichikpaq [. . .] tanteanakuspallayá.” Ichaqa nirqam: “Chaymantaqa kaqllayá kakuychik, yanqañataq mana aguantayta atiptikichik Satanas huchallichisunkichikman”, nispa. (1 Cor. 7:3-5.) Apostol Pablo oracionmanta rimaspaqa, nichkarqam cristianokuna imata puntapi churanankumanta. Qawachirqataqmi casarasqa cristianokunaqa piensanankum sapakamapa ima necesitasqankupi otaq imayna sientekusqankupipas.
14. ¿Bibliapa ima nisqankunataq casadokunata yanapanqa warmi-qari puñuyninkupi?
14 Qosapas hinaspa señoranpas allintam rimananku hinaspa entiendenankum warmi-qari puñusqankupi mana kuyakuy kaptinqa sasachakuy kananmanta (leey Filipenses 2:3, 4; hinaspa tupachiy Mateo 7:12). Chaynam wakin casadokunawan pasarqa, huknin mana cristiano kasqanrayku. Mana entiendenakuy kaptinpas, cristiano kaq qosam otaq señoram allinyachinman sumaq runa, llakipayakuq hinaspa yanapakuq kaspa (leey 1 Pedro 3:1, 2). Jehová Diosta hinaspa qosanta otaq señoranta kuyasqanwan entiendeq kasqanmi, kaypiqa casadokunata allinta yanapanqa.
15. ¿Imaynatam respetanakuy yanapan casado vidapi kusikuy kananpaq?
15 Mana kikillanpaq munaq qosaqa huk ruraykunapipas señorantam respetan. Ejemplopaq, imayna sientekusqanta yachaspanmi imatapas ruran, mana ancha valorniyoqman rikchakuqpipas. Tawa chunka qanchisniyoq wataña casarasqa cristianom kaynata nin: “Kaypiqa astawanraqmi kallpanchakunay”, nispa. Casarasqa cristianakunatam Biblia kallpanchan qosankuta respetanankupaq (Efe. 5:33). Sichu casarasqa señora, qosanmanta mana allinta otaq pantasqanmanta runakunapa qayllanpi rimaptinqa, manamá nichwanchu qosantam respetan nispaqa. Proverbios 14:1 yuyarichiwanchik: “Familianmantam nanachikun yachayniyoq warmiqa. Familiantam pierdechin mana yuyayniyoq warmiqa”, nispa.
Ama saqekusunchu Diablo huchapi urmachiwananchikta
16. ¿Imaynatam casarasqa kaqkuna kasukunmanku Efesios 4:26, 27 nisqanta?
16 “Piñakuspaqa amataqyá huchallikuychikchu, amayá inti seqaykunankamaqa piñakuruychikchu. Amayá chikantapas dejakuychikchu Diablo huchallichisunaykichiktaqa.” (Efe. 4:26, 27.) Kayna nisqanta kasukuyqa yanapanmi casado vidapi sasachakuykuna mana kananpaq otaq allichanapaqpas. Huk cristianam nin: “Sapa kutim imapas karuptinqa qosaywan rimaq kaniku, allichanaykupaq unay tiempo rimanayku kaptinpas”, nispa. Paykunaqa casarakuspankum tantearurqaku, imapipas pantanakuspa manaraq tutayachkaptin allichanankupaq. Nirqataqmi, “tantearurqanikum ima kaptinpas pampachanakuspayku qonqarunaykupaq. Chaymi qatiqnin punchawqa mana imapas pasasqan hina karqa”, nispa. Chaynapim mana saqekurqakuchu ‘Diablo huchallichinanta’.
17. ¿Imataq yanapanqa casadokunata mana allinta akllarusqankuta piensaptinkupas?
17 ¿Huk cristiano casarakunanpaq mana allin akllasqanta piensaptinqa? Ichapas wakin casadokunapa kuyanakusqankuman hina manaña kuyanakusqankuta piensan. Chayna kaptinpas, casarakuymanta Jehová Diospa ima nisqanta yuyariymi yanapanman. Apostol Pablom Diospa yanapayninwan cristianokunata nirqa: “Casado vidaqa llapallanpa respetasqanyá kachun, respetasqataqyá kachun puñunankupas. Hukwan tupakuruqkunatawan huchapakuqkunataqa Diosmi juzganqa”, nispa (Heb. 13:4). Manataqmi qonqananchikchu kay rimaykunatapas: “Manam facillataqa tipirunmankuchu kimsa pata qaytutaqa” (Ecl. 4:12). Diospa sutin hatunchasqa kananmanta warmi-qari puntata piensaspankuqa, Dioswan hinaspa kikinkupas allinmi kanqaku. Iskayninkum kallpanchakunanku casado vidankupi kusisqa kawsakunankupaq, chaynatam hatunchanqaku casado vida qallarichiq Jehová Diosta (1 Ped. 3:11).
18. ¿Imamantam seguro kachwan casado vidapi?
18 Arí, casarasqa cristianokunaqa kusisqa kaytaqa atinmankum. Cheqaptamá kallpanchakunanku cristianokuna hina entiendeq kanankupaqqa. Ichaqa Jehová Diospa llaqtanpiqa achkallaña casarasqa kaqkunam qawachinku kusisqa kawsakuy atisqankuta.
¿Ima niwaqtaq?
• ¿Imanasqataq ninchik casado vidapi kusisqa kaytaqa atichwanmi nispa?
• ¿Imataq casadokunata yanapanqa kusisqa kanankupaq?
• ¿Ima sumaq kayniyoq kanankupaqmi casadokuna kallpanchakunanku?
[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]
[15 kaq paginapi dibujo]
Invitasqa kaspa otaq imatapas rurananpaq manaraq chaskichkaspan, casadokunapa tapunakusqankuqa allinmi
[16 kaq paginapi dibujo]
Kallpanchakuychik sasachakuykunata chay punchawllapi allichanaykichikpaq, amayá saqeychikchu Diablo urmachisunaykichikta