Tukuy sonqowan mañakuyta Jehová Dios uyarisqanmanta

“Chaynapi Jehová Dios sutiki kasqanta lliw runakuna yachanankupaq, qamllam kanki kay pachapa altonpi Kamachiqqa.” (SAL. 83:18, NM.)

1, 2. Achka runakuna, ¿imaynam tarikunku Diospa sutinta yacharuspanku? ¿Imakunatam tapukuchwan Salmo 83 capitulomanta?

PASAQ watakunapim, huk señora ancha llakisqa tarikurqa yachasqan sitiopi huk desgracia pasaruptin. Catolica kaspanmi iglesiata rirqa, sacerdote yanapaykunanpaq ichaqa sacerdoteqa manam chaskiytapas munarqachu. Chaymi mañakuspan kay señoraqa Diosta nirqa: “Manam reqsikichu pi kasqaykita, ichaqa yachanim uyariwasqaykita. ¡Ama hina kaspaykiyá yanapaykullaway reqsiykunaypaq!”, nispa. Pisi tiempollamantam Jehová Diospa testigonkuna watukurqaku, paykunam consuelaspanku willarqaku yachay munasqanmanta. Lliw willasqankumantapas, yachachirqakutaqmi Diospa sutin Jehová kasqanta. Kay yachasqanmi anchata kusirichirqa, chaymi nirqa: “¡Warmacha kasqaymantaraq reqsiyta munasqay Diosmi kasqa!”, nispa.

² Achka runakunam chaynata kusirikunku Diospa sutinta yachaykuspanku. Yaqa llapanpim Diospa sutinta chayllaraq yachanku Salmo 83:18 versiculonta leespanku. Traducción  del Nuevo Mundo sutiyoq Bibliapiqa kaynatam nin: “Chaynapi Jehová Dios sutiki kasqanta lliw runakuna yachanankupaq, qamllam kanki kay pachapa altonpi Kamachiqqa”, nispa. Ichaqa, ¿haykapipas tapukurqankichu Salmo 83 capitulo imanasqa qellqasqa kasqanmanta? ¿Imakuna pasasqanmi llapallan runakunata reqsichinman Jehová Dios sapallan cheqap Dios kasqanta? ¿Imatam kay Salmo yachachiwanchik? Kay estudiopim kaykunamanta yachasunchik. *

Diospa llaqtanpa contranpi churakusqankumanta

3, 4. ¿Pitaq qellqarqa Salmo 83 capitulota, hinaspa imamantam willakun?

³ Salmo 83 capitulopa hana lawninpim kaynata nin: “Diosman Asafpa takisqan”, nispa. Asafqa karqa Davidpa gobiernasqan tiempopi Diosta yupaychaspa templopi takiqmi, kay Salmo 83 qellqaqqa yaqapaschá paypa castanmanta karqa. Kay Salmo qellqaqmi mañakun, kikin Jehová Dios llapallan kamachiq kasqanta defiendenanpaq hinaspa sutinta reqsichinanpaqpas. Kay salmoqa yaqapaschá qellqasqa karqa Salomonpa wañukusqan qepataña. ¿Imanasqam chaynata ninchik? Davidpa hinaspa Salomonpa gobiernasqan tiempopiqa, Israel nacionwan Tiro nacionwanqa aIlinllam karqaku. Ichaqa kay Salmo qellqakusqan tiempopiqa, Israelpa contranpiñam karqa hinaspa Israelpa enemigonkunawanpas hukllawakurqa.

⁴ Kay Salmo qellqaqmi willakun Israelpa hichpallanpi kaq chunka nacionkunamanta, kaykunam Israel llaqtata chinkarachinankupaq hatarirqaku, kaykunam karqa: Edom, Ismael, Moab, Agar, Gebal, Amon, Amalec, Filistea, Tiro hinaspa Asiria nacionpas (Sal. 83:6-8). ¿Chaykuna ima tiempopi pasakusqanmantam Salmo qellqaq willakurqa? Wakinkum ninku Josafat kamachisqan tiempopi pasasqanta, Amonpa chaynataq Moabpa miraynin hinaspa Seir orqopi yachaqkunapas Israelpa contranpi churakuruptinku (2 Cro. 20:1-26). Hukkunañataqmi piensanku Israel llaqtapa contranpi, ñawpaqmantaraq hichpanpi kaq nacionkuna sapa kuti hatarisqankumanta.

5. ¿Imaynatam Salmo 83 kunan tiempopi cristianokunata yanapan?

⁵ Imayna kaptinpas Jehová Diospa yanapayninwanmi kay sumaq salmoqa qellqasqa karqa, Diospa llaqtan sasachakusqan tiempopi. Kay qellqaqa kunan tiempopipas Diospa serviqninkunataqa kallpanchanmi, paykunatam chinkarachinankupaq cheqniqnin runakuna sapa kuti qatikachanku. Paykunataqa kallpanchanqataqmi hichpaykamuq tiempopipas, Magogmanta Gog otaq Satanas lliw qatiqninkunawan Diospa llaqtanta chinkarachiyta munaptinku (leey Ezequiel 38:2, 8, 9, 16).

Salmo 83 qellqaqta ima llakichisqanmanta

6, 7. a) ¿Imatam mañakun Salmo qellqaq 83 capitulopa qallariyninpi? b) ¿Imamantam payqa aswan llakisqa karqa?

⁶ Uyariy kay Salmo qellqaqpa tukuy sonqowan orakusqanta: “Diosnilláy, amayá qamqa samaykuychu. Diosnilláy, amayá mana rimariqqa kaychu. Diosnilláy, amayá qamqa upallakuruychu. Enemigoykikunam qaparkachachkanku. Cheqnisuqnikikunam hoqarikurunku. Runaykikunapa contranpim engañollata rimanakurunku [. . .]. Contraykipim huk sonqolla yachanarachikunku. Contraykipim paykunaqa contratota rurarunku”, nispa (Sal. 83:1-3, 5).

⁷ ¿Imataq anchata llakichirqa kay Salmo qellqaqta? Llakisqachá karqa kikinmanta hinaspa ayllun imayna kananmantapas. Ichaqa mañakusqanpiqa allintam qawachirqa, Jehová Diospa sutinta hinaspa sutin apaq llaqtanta enemigonkuna penqaypi churasqankumanta aswan llakisqa kasqanta. Ñoqanchikpas kay tukupay tiempopi sasachakuykunata aguantaspanchikqa, allinmi kanman Salmo qellqaq hina piensayqa (leey Mateo 6:9, 10).

8. ¿Imanasqataq nacionkunaqa Israel llaqtapa contranpi churakurqaku?

⁸ Salmos qellqaqmi willan Israelpa contranpi kaqkunapa kayna rimasqankumanta: ‘Rispayá Israel nacionta tukuramusunchik. Manaña  nacion kananpaqyá tukuramusunchik. Sutinpas qonqasqa kananpaqyá tukuramusunchik’, nispa (Sal. 83:4). Chay nacionkunaqa anchatam Diospa llaqtanta cheqnirqaku, ichaqa manam chayraykullachu contranpiqa churakurqaku. Paykunaqa Israel llaqtatam anchata munapayarqaku hinaspam kaynata ninakurqaku: “Diospa qosqan allpatayá dueñochakurusun”, nispa (Sal. 83:12). ¿Chaynachu kunan tiempopipas pasakun? Arí chaynam pasakun.

‘Yachasqayki wasi’

9, 10. a) Ñawpaq tiempopi, ¿maytataq Jehová Diospa ‘yachanan wasi’ nispa suticharqaku? b) ¿Ima bendicionkunatam chaskinku ungidokuna hinaspa kay pachapi kawsakuy suyaqkunapas?

⁹ Ñawpaq tiempopiqa Diospa Prometesqan Allpatam nirqaku Diospa yachanan chuya wasi nispa. Yuyarisunchik, Egipto nacionmanta israelitakuna librasqa kaspanku kayna takisqankuta: “Prometewasqaykikuman hinam kay librasqayki runakunata pusawachkankiku. Hatun atiynikiwanmi yachanayki wasiman pusawachkankiku”, nispa (Exo. 15:13). Tiempopa risqanman hinam chay Prometesqan Allpapi huk templo rurasqa karqa chaypi sacerdotekuna servinankupaq, chaypitaqmi Jerusalen llaqtapas hatarichisqa karqa chaymanta Davidpa mirayninmanta reykuna Jehová Diospa rantinpi kamachinankupaq (1 Cro. 29:23). Chaymi Jesusqa Jerusalen llaqtata allintapuni nirqa “hatu-hatun Reypa llaqtanmi” nispa (Mat. 5:35).

¹⁰ Tiempopa risqanman hinataqmi, 33 watapi mosoq nacion hina rikurimurqa ‘Diospa cheqap akllasqankuna’ (Gal. 6:16). Kay nacionqa Jesucristopa akllasqan hanaq pachaman riq wawqenkunam, paykunaqa ñawpaq Israel casta runakunamantaqa cumplirqakum Jehová Diospa testigon kasqankuwan (Isa. 43:10; 1 Ped. 2:9). Jehová Diosqa paykunamanmi prometerqa ñawpaq Israel casta runakunaman hina: “Paykunapa Diosninmi kasaq. Paykunañataqmi kanqa runaykuna”, nispa (2 Cor. 6:16; Lev. 26:12). 1919 watapim Jehová Diosqa kay pachapi qepaq ungidokunawan allin amistadta rurarqa. Hinaptinmi ungidokunaqa huk ‘nacionta’ chaskiq hina espiritualpi achka llamkayta chaskirqaku, kayta ruraspankum kusisqa tarikunku (Isa. 66:8). Chaynataq 1930 watamantam millonnintin ‘sapaq ovejakunapas’ otaq kay pachapi kawsakuy suyaqkunapas paykunawan kuska llamkachkanku (Juan 10:16). Paykunapa kunan tiempopi kusisqa kasqanku hinaspa Diosmanta cheqap yachasqankum, qawachin Jehová Diospa kamachisqanta kasukuyqa ancha allin kasqanta (leey Salmo 91:1, 2). Chayqa llumpaytam Satanasta piñachin.

11. ¿Imatam hinalla rurayta munanku Diospa contranpi kaqkuna?

¹¹ Kay tukupay punchawkunapim, Satanasqa runankunata kallpanchachkan, ungidokunata chaynataq kay pachapi kawsakuy suyaqkunatapas qatikachanankupaq. Chaynam pasarqa Alemania chaynataq Unión Soviética nacionkuna munaychakuptin. Chaynataqmi pasarqa huk nacionkunapipas, hinaspa huktawanraqmi kanqa, astawanqa Jehová Diospa llaqtanta puchukachinanpaq Magogmanta Gog otaq Satanas hatarimuptin. Chayna pasakuptinqa, yaqapaschá ñawpaq tiempopi hina Satanaspa runankunaqa dueñochakuyta munanqaku Jehová Diospa llaqtanpa tukuy kapuqninkunata. Satanasqa ñawpaqmantaraqmi astawan munarqa Diospa llaqtanta chinkarachiyta, chaynapi Diospa qowasqanchik sutinta manaña pipas yuyarinanpaq. ¿Imatam Jehová Diosqa ruran kamachiq kasqanta pipas yanqachayta munaptin? Huktawan qawasun Salmo qellqaqpa nisqanta.

Jehová Dios vencesqanmanta

12-14. Salmo 83 qellqaqpa nisqanman hina, willarimuy Meguido llaqtapa hichpanpi iskay kutipi israelitakuna enemigonkunata vencesqankumanta.

¹² Qawasunchik Jehová Diospi Salmo qellqaq ancha confiasqanmanta, payqa segurom karqa enemigonkunapa imapas tanteasqankuta Dios yanqacharunanmanta. Chay qellqasqanpim qawachin Israel llaqta iskay kutipi enemigonkunata vencesqanmanta. Iskaynin kutipim ñawpaq Meguido llaqtapa hichpallanpi  vencerqa, kay Meguido llaqtaqa muyuriqninpi chayna sutiyoq qechwatam munaychakurqa. Chay qechwapa pampantam Cison sutiyoq mayu riq, mana paraptinqa chakisqa chaynataq qenqo-qenqo ñan hinam qawakun. Para tiempopiñataqmi chay mayuqa huntallaña llimparistin rin, ichapas chayrayku Cison mayutaqa ninku ‘Meguido yakukuna’ nispa (Jue. 4:13; 5:19).

¹³ Meguido llaqtamanta yaqa 15.000 metropi hinam tarikun More sutiyoq moqo. Chay lawpim Madian hinaspa Amalec casta runakuna chaynataq intipa qespimunan lawmanta kaq runakunapas, Gedeonpa contranpi peleanankupaq huñunakurqaku (Jue. 7:1, 12). Gedeonpa tropanpiqa 300 runakunallam karqa, ichaqa Jehová Diospa yanapayninwanmi chay enemigonkunata vencerqaku. ¿Imaynata? Diospa kamachisqanman hinam puyñupa ukunpi ratachkaq mecherota apaspanku, enemigonkunapa campamentonta tutapi muyurirurqaku. Gedeon kamachiptinmi puyñukunata pakiparurqaku, hinaptinmi ratachkaq mecherokunallaña rikurirurqa. Chaynallataqmi cornetankuta tocaspanku kaynata qaparirqaku: “¡Tayta Diosrayku hinaspa Gedeonraykum peleaniku!”, nispa. Hinaptinmi enemigonkunaqa pantanakuspanku kikinkupura wañuchinakurqaku. Wañuymanta lluptiqkunam ichaqa ayqekurqaku Jordan mayuta chimpaspanku. Israel tropakunañataqmi qepankuta qatirqaku. Llapanpiqa 120.000 enemigonkunam wañurqaku (Jue. 7:19-25; 8:10).

¹⁴ More moqopa 6.000 metro hina waklawninpiñataqmi tarikun Tabor sutiyoq moqo, chayqa kachkan Meguido llaqtapa qechwanpa waklayninpim. Chay Tabor moqopim Barac 10.000 soldadokunata huñurqa, Hazor llaqtapi kamachiq rey Jabinpa tropankunawan peleanankupaq, kay tropakunatam kamachirqa Sisara sutiyoq runa. Paykunapa guerrapaq carretankunam 900 karqa, kay carretakunapa ruedanpim fierromanta hatun cuchillokuna karqa. Israelpa tropankuna Tabor moqopi mana ancha armayoq huñunakuchkaptinkum, Sisarapa tropankuna venceyta piensaspanku chay moqopa qechwanman utqaylla hamurqaku. Hinaptinmi Jehová Dios “musparachirqa Sisarata chaynataq llapallan carretankunatapas hinaspa llapallan tropankunatapas”. Yaqapaschá qonqaymanta sinchita pararamuptin Cison mayu llimparusqanrayku carretankunaqa mitupi cenegarurqaku. Israelpa tropankunam llapallan enemigonkunata wañurachirqaku (Jue. 4:13-16; 5:19-21).

15. a) ¿Imata Jehová Dios rurananpaqmi mañakun Salmo qellqaq? b) ¿Imatam yuyarichiwanchik Armagedonwan sutichasqa Diospa guerran?

¹⁵ Salmo qellqaqmi Jehová Diosta mañakun, Israelpa enemigonkunata ñawpaq tiempopi hina puchukachinanpaq. Nirqam: “Madian runakunata hinayá castigay. Kamachikuq Sisarata hinayá castigay. Rey Jabinpa tropankunata hinayá castigay. Cison Mayupi rurasqaykita hinayá castigay. Endor lawpim chinkachisqa karqaku. Chakrapaq wanu hinañam rikurirurqaku”, nispa (Sal. 83:9, 10). Chaymi allinpuni Diospa guerran “Armagedonwan” sutichasqa kasqanqa (Armagedon ninanqa, “Meguido Orqo” ninanmi), chay guerrapim Diosqa, Satanaspa munaychakusqan kaqkunata puchukachinqa. Kay sutim yuyarichiwanchik Meguido orqopa hichpanpi tropakunapa peleasqankuta. Chay guerrakunapi Jehová Diospa vencesqanmi, allinta qawachiwanchik Armagedon guerrapipas vencenanta (Apo.16:13-16).

 Jehová Dios hatunchasqa kananpaq mañakusun

16. ¿Imaynatam Diospa contranpi kaqkunaqa kunan tiempopi ‘penqaypi churasqa’ karqaku?

¹⁶ Kay ‘tukupay tiempokunapim’ llaqtanta mana pipas chinkarachinanpaq Jehová Diosqa harkan (2 Tim. 3:1). Chaymi enemigonkunaqa penqaypi qeparunku. Salmo 83:16 versiculopim kayna willakusqaña karqa: “Dios Taytalláy, paykunatayá penqayman churaruy. Manchakusunaykipaqyá [“maskasunaykipaqyá”, NM] penqayman churaruy”, nispa. Achka nacionkunapim Jehová Diospa testigonkunata chinkarachiyta munarqaku, ichaqa manam atirqakuchu. Chay nacionkunapi Jehová Diospa serviqninkuna qaqa hina iñiyninkupi takyasqankum, huk runakunatapas kallpancharqa Jehová Diosta ‘maskanankupaq’. Arí, wakin nacionkunapim Jehová Diospa Testigonkunaqa, huk tiempopi llumpay qatikachasqa karqaku, kunanmi ichaqa chay nacionkunapipas wara-waranqantin runakuna kusikuyllawanña Diosta yupaychachkanku. ¡Jehová Diosmá vencerqa, enemigonkunam ichaqa penqaypi qeparqaku! (Leey Jeremias 1:19.)

17. Diospa llaqtanta qatikachaqkunapaq, ¿imata ruranankupaqmi tiempo tukuruchkanña, hinaspa Salmo qellqaqpa ima nisqantam yuyarisunchik?

¹⁷ Arí, yachanchikmi contranchikpi kaqkunaqa hinalla qatikachawananchikta. Chaymi paykunamanpas allin noticiamantaqa hinalla predicachkanchik (Mat. 24:14, 21). Ichaqa, wanakunankupaq hinaspa salvasqa kanankupaq tiempoqa tukuykuchkanñam. Chayna kaptinpas, runakuna salvakunankumantaqa, Jehová Dios hatunchasqa kasqanmi aswan allinqa (leey Ezequiel 38:23). Bibliapa nisqanman hina, llapallan nacionkuna Jehová Diospa llaqtanta chinkarachinankupaq hukllawakuptinkum, yuyarisunchik Salmo 83 qellqaqpa kayna nisqanta: “Wiña-wiñaypaqyá penqayman churasqa hinaspa mancharisqa kachunku. Penqayman churaruptikiyá wañuruchunku” (Sal. 83:17, NM).

18, 19. a) ¿Imataq pasanqa Jehová Diospa contranpi piñakuyllawanña churakuqkunata? b) ¿Ima ruranaykipaqmi kallpanchasunki Jehová Diospa piñakuynin hichpallapiña kasqan?

¹⁸ Llapallan kamachiq Jehová Diospa contranpi piñakuyllawanña churakuqkunaqa penqaypim tukunqaku. Bibliapa nisqanman hinam, ‘allin noticiata mana kasukusqankurayku’ Armagedonpi wañuqkunaqa wiñaypaq chinkachisqa kanqaku (2 Tes. 1:7-9, NM). Chayna rurasqan hinaspa serviqninkunapa hinalla kawsasqankum, alli-allinta qawachinqa Jehová Dios sapallan cheqap Dios kasqanta. Mosoq pachapiqa manam haykapipas chay rurasqanqa qonqasqachu kanqa. Kawsarimuq ‘allin runakunawan mana allin runakunapas’ yachanqakum Jehová Diospa chay admirakuypaq rurasqanta (Hech. 24:15). Yachanqakutaqmi Diospa kamachisqanman hina kawsakuy ancha allin kasqantapas. Paykunamanta llampu sonqo kaqkunam chaylla cuentata qokunqaku Jehová Dioslla cheqap Dios kasqanta.

¹⁹ Kuyakuq Taytanchikqa sumaq kawsakuytam qowasunchik tukuy sonqomanta serviqninkunamanqa. Chaynaqa kallpanchasqamá tarikunchik Jehová Diosta mañakunapaq, chaynapi Salmo qellqaqpa lliw mañakusqanta contestamunanpaq; paymi kaynata nirqa: “[Enemigoykikunayá] penqayman churasqa hinaspa mancharisqa kachunku. Penqayman churaruptikiyá wañuruchunku, chaynapi Jehová Dios sutiki kasqanta lliw runakuna yachanankupaq, qamllam kanki kay pachapa altonpi Kamachiqqa”, nispa (Sal. 83:17, 18, NM).

[Willakuy]

¿Yuyachkankichu?

• ¿Ima sasachakuytam Israel nacion pasarqa Salmo 83 qellqasqa kaptin?

• ¿Imataq anchata llakichirqa Salmo 83 qellqaqta?

• ¿Pikunatam Satanasqa kunan tiempopi cheqnin?

• ¿Imaynatam Salmo 83:18 versiculopi mañakuyta Jehová Diosqa llapanpi contestanqa?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

[19 kaq paginapi mapa]

(Imayna kasqanmanta yachanapaq qaway kay qellqata)

¿Imatam hamuq tiempomanta piensachiwanchik Meguido llaqtapa hichpanpi tropakunapa peleasqanku?

Cison mayu

Haroset-goim llaqta

Carmelo orqo

Jezreel qechwa

Meguido llaqta

Taanac llaqta

Gilboa moqo

Harod pukio

More moqo

Endor llaqta

Tabor moqo

Galilea qocha

Jordan mayu

[16 kaq paginapi dibujo]

¿Imataq kallpancharqa Salmo 83 qellqaqta tukuy sonqonmanta mañakunanpaq?